Heimwee naar de Deutschmark?

Heb jij dat ook al zo vaak gehoord; dat de Duitsers absoluut niet aan de euro zijn, en zeker met de crisis alleen maar meer heimwee naar de DEM hebben gekregen? Hier een grafiekje dat ik van een tweet van Edwin de Boeck pluk:



Nu moet het eerst ook nog waar zijn, maar toch... Ik zit me echt al af te vragen, wie maakt ons toch al die tijd het tegendeel wijs, en waarom?

En ook komt mijn post over "Democratie met terugwerkende kracht" van dik drie jaar geleden (1) ineens weer in me op. Mijn idee was: elk jaar groeit een bepaald percentage van de bevolking van kind tot volwassene, en sinds 1999 hebben die nooit iets anders dan de euro gekend. En dat soort mensen zal je heel weinig heimwee zien hebben naar een munt die ze nooit gekend hebben. Ergo, ondanks alle grote weerstand vandaag zal ergens in de toekomst de balans toch gaan doorslaan... en met "terugwerkende kracht" zal de "ondemocratische beslissing" van destijds toch zijn wat de bevolking wil!

Ziet dat er nu niet als een flauw excuus uit? En begint dat nu met dat grafiekje van hierboven niet netjes uit te komen?

---------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2010/02/democratie-met-terugwerkende-kracht.html

Een mooi voorbeeld van "Genealogie"

Ergens in de Dordogne ligt een kasteel (dat ik tien jaar geleden bezocht heb), goed voorzien van muren en torens, van kerkers en kantelen, en feest- en slaapzalen, in goed bewaarde staat, en vandaag is het een museum. En dat alleen al is een mooie illustratie van Nietzsches dictum "tussen de reden waarom iets is tot stand gekomen en de manier waarop het wordt gebruikt ligt een hemelsbreed verschil" (uit het blote hoofd geciteerd, hoor). Gevolgd door "de hand is niet gemaakt om te grijpen, en het oog is niet gemaakt om te zien", en dat zal voor een aardig stukje haar krabben geleid hebben.

Een goed begin, dus om een nog veel beter voorbeeld te geven dat in het museum lag. Het begint, zou je denken, met een simpele boog. Een boog, dat is uiteindelijk een stevige tak die je verticaal in je hand houdt. Aan beide uiteinden zit een stuk touw vastgeknoopt. Dat touw is korter dan de tak, en het gevolg is dat de tak in een boog trekt. Nu zet je een andere tak met een scherpe punt (de laatste in de richting van de vijand) horizontaal tegen de pees en je trekt... En als je loslaat schiet je pijl door de energie opgeslagen in de nog verder gebogen boog weg, steeds met de scherpe punt naar de vijand.

Maar eigenlijk is dat "begin" al het einde van een heel andere geschiedenis! Immers, een simpel maar effectief wapen is de speer: een tak met een scherpe punt. Daarop kan je allerlei micro-uitvindingen (1) toepassen: beter hout, scherpere punt, betere stroomlijning, noem maar op. Sommige speren moeten wel "magisch" geleken hebben bij die eerste tak met een punt! Je kan ze ook groter maken: de piek, om stevig in de grond gepoot een stuk grond te verdedigen, of ook de lans, om er vanop een paard het (bij mijn weten) meest efficiënte wapen van de ridderklasse van te maken. Of je kan ze juist kleiner, en lichter maken: de spies, en ontdekken dat ze nog steeds efficiënt zijn, bijvoorbeeld omdat je ze kan gooien. Dat herkennen we uit de evolutietheorie (2): "variatie", en na voldoende generaties blijft over wat werkt.

En op het einde zet iemand een kleine speer tegen de pees van een verticaal gehouden boog, en nog een paar duizend jaar later laat iemand zich wijsmaken dat dat het begin (!) is van een lange geschiedenis...

Wat niet wegneemt dat die lange geschiedenis zelf heel interessant is. Het begint ermee dat iemand de verticale boog niet langer verticaal houdt, maar wel horizontaal op een stevig stuk hout legt, dat zoals de pijl zelf in de richting van de vijand wordt gehouden. Blijkt dat dat beter werkt (snellere pijlen? Grotere frequentie? Betere nauwkeurigheid? Andere? Een deel ervan of allemaal tegelijk?) en de kruisboog is geboren. Die kennen we van de boeken van Suske en Wiske, en ook omdat er in dat museum liggen, natuurlijk.

En het museum toont "variatie". Er liggen kanonnen van kruisbogen, bevestigd op zware balken, niet geschikt om te dragen, maar misschien wel om er vaste posities, zoals de muren en kantelen van een kasteel mee te verdedigen. En het interessantste van allemaal, de variatie werkt ook in de andere richting. Er liggen balkjes van niet meer dan een hand lang, en daarop zit een boog bevestigd van niet meer dan een hand breed. Nog een kolf bevestigd aan het plankje erbij zodat je het kan vasthouden met één hand... En je hebt een handkruisboog: die weliswaar niet zo tot de verbeelding sprak dat hij Suske en Wiske heeft gehaald. En toch denk ik dat, wie 's nachts een inbreker in zijn huis hoorde stommelen, wel blij zal geweest zijn als op zijn tafeltje een handkruisboog met een doosje pijltjes lag. Of misschien een pakje metalen kogels?

Mocht je het gevoel hebben dat die handkruisboog, op het stukje boog na dat met de plank een kruis vormt op een pistool lijkt, dan is dat precies wat mij destijds in dat kasteel zo heel erg trof. Na de uitvinding van het buskruit, en naar ik aanneem nieuwe ontwikkelingen in de metallurgie, maak je het plankje dat naar de vijand gericht is hol, en je vervangt de energie geleverd door een gespannen boog door energie uit een hoeveelheid ontbrandend kruit achterin je loop, en je ziet de eerste pistolen verschijnen!

Maar dat is niet iets waar je aan gedacht zal hebben wanneer je voor het eerst een pistool ziet. Je zal het een opmerkelijke uitvinding vinden, ontsproten aan iemands brein zoals Athena uit het hoofd van Zeus, en het zal niet in je opkomen dat het in werkelijkheid een resultaat van een heel lange geschiedenis is, in heel kleine stapjes terug te voeren, helemaal tot bij de eerste speer.

Niemand heeft ooit het plan opgevat "ik ga een pistool uitvinden"; niet toen iemand voor het eerst een speer wierp, niet toen iemand een boog horizontaal op een blok hout legde, en niet toen iemand buskruit als energiebron gebruikte, in plaats van een boog. Het resultaat is tot stand gekomen als een chaotisch proces, waarbij mensen het voortdurend in alle richtingen probeerden: grotere en zwaardere speren, maar ook kleinere en lichtere speren. En grotere en zwaardere kruisbogen, maar ook kleinere en lichtere kruisbogen. En de kans is reëel dat ergens, ooit, eens, de één of andere stap die er maar als een flauw idee uitzag in een heel ander stadium (zoals Nietzsche al zei) op een heel nieuwe manier gebruikt, tot een gigantische doorbraak leidde. De poging om kleine handkruisbogen te maken, bijvoorbeeld, die er (ik weet het echt niet, hoor) misschien wel volstrekt belachelijk uitzag, maar eenmaal er buskruit was toch tot een revolutie in de handwapens leidde.

En op het einde denken we dat het is uitgevonden door meneer Colt of meneer Lueger, en het enorme proces dat met al die kleine stapjes over die enorme periode is tot stand gekomen, is alweer spoorloos achter de horizon verdwenen. De reden waarom dat op de vijand gericht stuk materiaal met een kolf is ontstaan was nu eenmaal iets heel anders dan de manier waarop we het later konden gebruiken.

---------------------------------------------
(1) Voor zover ik weet is het concept, samen met zijn tegenstelling "macro-uitvinding" afkomstig van de historicus Joel Mokyr, om de analogie maar ook de verschillen tussen biologische en technologische evolutie in de verf te zetten.
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2007/05/nogmaals-natuurlijke-selectie.html

Het pad in de jungle

Ik zit me af te vragen van waar de beroemde metafoor van "het pad in de jungle" oorspronkelijk vandaan komt. Wel weet ik het staan in een boek van Hayek (1); zou die het zelf hebben uitgevonden? In ieder geval, het is een veelgehoorde manier om uit te drukken dat veel dingen helemaal niet ontstaan volgens één of ander precies plan, maar als gevolg van een heel lang proces, met veel kronkels en wendingen, met veel onverwachte consequenties, en op het einde van een lange rit staat daar een resultaat dat er uitziet alsof het al die tijd zo bedoeld was.

De mens aan het einde van het evolutieproces is er een goed voorbeeld van.

Maar in feite zat ik er over te piekeren wegens die ontstaansgeschiedenissen van enkele dagen geleden (2). Hoe is Rome nu eigenlijk ontstaan? Nee, niet omdat Romulus bij zichzelf dacht dat het wel fijn zou zijn daar een stad te hebben, en dus maar muren begon te bouwen. Waarschijnlijker omdat er nu eenmaal overal mensen dat spel van rondzwerven en zich vestigen speelden, terwijl de bevolkingsdichtheid niet overal gelijk was. En de vraag is: waarom.

Terug naar die zeven heuvels bij een kruispunt van een drukke weg (tussen de Etruskische en Griekse beschavingen) met een rivier (van het binnenland naar de zee). Er zullen zich ooit een paar mensen gevestigd hebben, misschien omdat het een kruispunt was, maar misschien ook omdat ze er alleen maar passeerden en opmerkten dat die heuvels er goed verdedigbaar uitzagen. Niemand heeft gedacht "Kom, laten we maar eens Rome bouwen, op één dag"! Maar twee of drie generaties nadat ze dat niet gedacht hadden waren er zeven nederzttingen op zeven heuveltoppen, en zo'n marktpleintje ergens tussen al die huttekes zou wel praktisch zijn, nietwaar? In de taal van de Latijnse volkeren, daar ten zuiden van het huidige Toscane, heette zo'n marktplein "forum".

Een ontwikkeling zoals een pad in de jungle, dus, waarbij sommigen met hun zoeken en tasten ergens arriveren, en anderen die het op een heel andere plaats proberen onderweg worden opgegeten. Nog anderen die het spoor volgen en ook ergens aankomen gaan misschien ook wel eens terug, en na een tijd is het een bekend spoor, en het wordt geleidelijk breder, en vandaag is het een snelweg met drie baanvakken in beide richtingen. In feite, als ik er zo eens over nadenk, echt iets voor Hayek: geen plannen, maar wel spontane groei is waar de mosterd vandaan komt. En anders, iemand die er ook hard in die termen over heeft nagedacht, was een heel andere Friedrich, ruim een halve eeuw daarvoor, namelijk Nietzsche.

Ik heb heel veel in Nietzsche zitten lezen, lang geleden. Het is me nooit duidelijk geweest waarom iedereen daar maar over bleef praten in termen van de Uebermensch en het ondergaan van de zwakke - wat er overigens wel allemaal instaat, daar niet van. Maar wat je zijn oeuvre veel meer ziet doortrekken is een denken in termen van langzame ontwikkelingen, met veel onverwachte wendingen, en weinig bewust en op voorhand ingrijpen. Het trefwoord is "genealogie" - maar als hij het in die context ergens over het pad in de jungle heeft gehad - het zou me nog niet verwonderen.

-----------------------------------
(1) Hayek, Scientism and the Study of Society, 1952
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2013/09/ontstaansgeschiedenissen.html

Schaf ze zelf af!

Voor de één miljardste keer zie ik een oproep van handelaren om die vreselijke muntjes van één en twee eurocent af te schaffen. Daar ben ik het volledig mee eens! Alleen, hier zitten allerlei esthetische en zelfs politieke motieven achter. Alfamannetjes hebben beslist dat de coupures uit 1, 2, 5 en tien moeten bestaan. Het overzicht ziet er als volgt uit:

 

En je voelt wel dat daar lang, en zwaar, over is nagedacht (nachtelijke vergaderingen, politieke compromissen, andere...). Alles netjes verdeeld over coupures in termen van 1, 2 en 5, en dat volgehouden over heel het spectrum: de relativiteitstheorie is er niets bij. Dus nu gaan we zo'n mooi systeem dat - kan het vaak genoeg herhaald worden? - is bedacht (laat staan: goedgekeurd) door heuse alfamannetjes, toch niet afschaffen omdat het lastig is voor de gebruikers, zeker? Hàllo...!

Dus misschien is dit een beter idee. Schaf ze zelf af. Rond alle prijzen af naar 0 of (pakweg) 5 eurocent. Hoe meer handelaars dat doen, hoe minder mensen zullen (moeten) proberen te betalen met die kleine prutsen. Natuurlijk, in het begin komen ze je wel eens 5 of 10 cent betalen in kleine muntjes, maar die gaan braaf naar de bank, en omdat alvast jijzelf er nooit meer gaat halen, en hopelijk een hoop andere handelaars ook niet, zie je de circulatie al gauw dalen.

Wanneer gaat het idee mis? Het gaat mis als het zeer moeilijk is om als verkoper die afrondingen ook werkelijk door te voeren. Bijvoorbeeld, de krop sla van 0.99 euro afronden naar 1.00 euro maakt dat de mensen hun sla kopen bij een handelaar die dat niet doet - en dus blijft werken met lastige muntjes. Als dat zo is geef ik toe dat "mijn" "idee" geen sterk idee is, maar ik signaleer dat het probleem dan ook niet zo lastig kan zijn dat we de muntjes moeten afschaffen. Het lijkt me dat we moeten zeggen: "OFWEL zijn die muntjes lastig en overbodig; OFWEL maakt een verschil van één cent wel degelijk een reëel verschil" - maar toch niet allebei tegelijk? En als ze een reëel verschil uitdrukken, waarom zou je dan afschaffen?

Het is ook denkbaar dat de afronding in de andere richting problemen geeft. Het produkt dat je graag verkoopt aan X.06 cent geeft je geen marge meer aan X.05 cent. Dat is zeker denkbaar, maar opnieuw, hoe je dan kan argumenteren dat die ene cent verschil zo onbelangrijk is dat je de fysieke uitdrukking ervan kan afschaffen blijft me niet duidelijk.

Ikzelf die als consument niet met die problemen geconfronteerd wordt, vind ze ook vreselijk lastig. Ik zou zeggen, als ze ook werkelijk (lees: voor iedereen) lastig zijn, schaf ze dan inderdaad af. Begin bij jezelf.

------------------------------------
(1) http://www.standaard.be/cnt/dmf20130908_00730531

108 retweets

Een half uur nadat Ivan Van de Cloot twitterde als volgt...






...had hij 108 retweets.

Waar vind ik ook weer die zedenpreek van de PS aan het adres van de moreel corrupte bankiers?

Ik wens zowel Ivan als de PS van harte nog héél veel meer retweets.

Je vraagt je toch af wat er voor Poetin aan vast zit

Natuurlijk weet ik niet welke geniale, grootmeesterlijke geopolitieke strategie het Witte Huis heeft bedacht rond Syrië, maarreh... Als een deel van de uitdaging was geweest Obama er als een klungelende amateur te laten uitzien; ik weet niet hoe ze het beter konden aanpakken. De zoveelste vastgeroeste situatie in de VN er bovenop, een grijnzende Poetin die Obama in een houdgreep heeft: het spektakel is compleet.

En zomaar, out of the blue, pikt die Poetin een "voorstel" - boze tongen beweren dat het zelfs maar een verspreking was - van Kerry op, blaast het op naar het punt dat het niet alleen een serieus maar zelfs realistisch haalbaar (!) scenario wordt, speelt het door naar Assad die zich nogal haast om het met beide handen aan te nemen, en...

Ineens ligt het bij Obama op tafel als iets dat tegelijk het probleem oplost dat hij anders weeral met kruisraketten moet beginnen schieten, dat de "internationale gemeenschap" doet tonen dat er serieuze maatregelen worden genomen, en dat Obama toelaat er uit te zien als iemand wiens op tafel kloppen tot serieuze consequenties heeft geleid.

Dank u wel, Poetin.

Die zal dat dan waarschijnlijk wel helemaal uit sympathie voor Obama gedaan hebben.

Ontstaansgeschiedenissen

Mijn gefilosofeer over complexe onderwerpen/wetenschappen (1) heeft me bij het deelonderwerp "ontstaansgeschiedenissen" gebracht. Merkwaardig, hoor, als je even nadenkt over de overeenkomsten, maar ook de verschillen, tussen de rol van het "ontstaan" in heel diverse onderwerpen. Kosmologie, biologie... en nog een paar andere. Bijvoorbeeld.

Onze kosmologie (we praten over de decennia rond het jaar AD 2000) begint met een Oerknal. Dat concept volgt uit bepaalde reeksen waarnemingen, maar ook uit een heel boeiende redenering die ik bij Brian Greene heb gelezen (maar helaas is de marge van dit blad te klein om het hier na te vertellen). In ieder geval, we vertrekken van een bepaald moment waarop ons waarneembaar heelal ontstond, en sindsdien altijd verder uitbreidde. We weten niet waarom die oerknal plaats vond; niet waarom het op dat moment gebeurde (en niet tien minuten, of twintig miljard jaar later), en ook niet wat, laat staan of, er daaraan iets vooraf ging. Als je vergelijkt met maar honderd jaar geleden, laat staan nog langer, weten we enorm veel over kosmologie (alles in het besef dat dit een opmerking is waarover binnen heel korte tijd toegefelijk kan geglimlacht worden), maar over dat begin weten we zo goed als niets.

Een andere oude bekende is de evolutietheorie. Sinds een anderhalve eeuw weten we enorm veel over het ontstaan van de soorten, maar over het ontstaan van het leven zelf weten we veel minder. We behandelen dat dan ook nogal analoog aan de oerknal van de kosmologie. Zoals we de toenemende uitdeining van het waarneembaar heelal kunnen terug extrapoleren naar steeds kleinere volumes tot je eindigt "in één punt", zo extrapoleren we de toenemende diversiteit van het leven terug tot bij het allereerste, allersimpelste leven.

Maar anders dan bij de oerknal van de kosmologie weten we tenminste iets over wat er aan dat ontstaan van het leven voorafging. Er bestond immers al een materiële wereld van moleculen en atomen, en er bestonden al sterren waarvan er één een hoop energie op de planeet Aarde straalde, en we weten één en ander over hoe zeer simpele atomen en moleculen erg complexe structuren kunnen vormen. Dat is heel veel meer dan wat we over de oerknal weten, maar toch gedraagt de manier waarop de complexiteit uiteindelijk leven werd zich nogal als een oerknal: ineens was het er, en we weten niet hoe en waarom.

Nog een voorbeeld is het ontstaan van beschavingen. Neem nu: het begin van de Romeinse beschaving. Geef het eens toe, dat je dacht aan Romulus en Remus? Of desnoods de naschokken van de Trojaanse oorlog? Terwijl, als je begint over een rivier op de grens van een beschaving met een lokale landbouwcultuur die een weg naar een andere beschaving kruist, je in veel reëlere termen denkt, maar de prijs die je daarvoor betaalt is dat het verhaal veel vager wordt. Dus zijn er weer veel overeenkomsten met een oerknaldenken. Je weet heel weinig over het hoe en waarom en waar het vandaan kwam, en veel meer over wat er vanaf dan gebeurde.

Maar "heel weinig" is toch nog altijd meer dan in het geval van het ontstaan van het leven. Je weet tamelijk veel over twee andere beschavingen in de buurt, de Etrusken en de Grieken, waarvan de Romeinen veel overnamen. Je weet iets over dat kruispunt, daar bij de Tiber en de zeven heuvels. In feite breekt de onstaansgeschiedenis van de Romeinen uiteen, zoals een zonnestraal die door een prisma valt, in een reeks sub-geschiedenissen. Immers, een concept als "beschaving" is niet iets dat je kan definiëren (of toch niet erg zivol), maar dat zich eerder gedraagt als een bundel. Je kan een opsomming maken van een reeks eigenschappen, en als je daarvan allemaal toch een béétje terug vindt, dan praat je al snel van een beschaving.

Bijvoorbeeld zal je een voldoende geavanceerde landbouw verwachten, die voldoende grote bevolkingsaantallen kan dragen. Je verwacht dat die bevolking zal diversifiëren zodat er naast de landbouwers ook steden ontstaan, waarin zich verdere diversificatie kan voordoen. Dus politieke en religieuze stratificatie, en ook ambachten, en denkers en kunstenaars, en omdat al die mensen moeten leven van de landbouwsurplussen, ook nog handel, kortom markten, kortom een economie.

Zou dat stilaan volstaan, als opsomming, om te weten wat dat is, een "beschaving"? Het doet er niet of het volstaat - hoewel ik graag suggesties wil horen! Wat er wel toe doet is dat je van al die onderwerpen kan vragen: waar komt het vandaan? Er is dus landbouw, maar... waarom? Mensen hebben al die millennia en nog veel meer geleefd van jacht en visvangst, dus waarom houden ze daarmee op? En ze hebben altijd geleefd in kleine samenlevingen, zelfs nadat er landbouw was. Dus waarom trekken ze zich nu allemaal samen terug op een oppervlak dat veel te klein is om er voor al die mensen voedsel op te verbouwen? Hoe konden ze er gerust in zijn dat dat wel in orde zou komen, met dat voedsel?

Dat lijken allemaal heel triviale vragen, omdat je nu eenmaal kan zien dat het gebeurd is. Maar wat je je moet proberen voor te stellen is dat het jou was overkomen. Jij leeft nu ergens in die landbouwsamenleving, en het zijn jouw kinderen die vragen wanneer ze eten krijgen, en die onverdraaglijk huilen wanneer je er geen hebt. En als jij kan bedenken dat je je waarschijnlijk wel niet aan teveel avonturen zou wagen - precies zoals de mensheid zich al die millennia en nog veel langer niet aan al die avonturen had gewaagd - hoe komt het dan dat op die plaats en in dat tijdperk een hoop mensen dat toch gedaan hebben? Om nog te zwijgen van de vraag hoe dat goed kan afgelopen zijn?

Het is best mogelijk dat je je daarop een paar heel goede antwoorden kan inbeelden. Alleen, ik verwacht dat je er toch even op hebt moeten kauwen - en nog maar pas leken het" heel triviale vragen"! Uiteindelijk verwacht ik dat je je een proces in heel kleine stapjes hebt voorgesteld; dat een paar mensen, iets meer dan gewoonlijk, samen hokten bij dat kruispunt over de rivier, en toen, pakweg, de grond niet meer volstond om ze te voeden, dan maar leerden vissen. En toen het plaatske wat groter werd konden ze misschien wel wat vissen ruilen tegen de opbrengsten van gronden wat verderop, of misschien waren ze al talrijk genoeg om een tol te heffen op passerende schepen...?

Iets dergelijks. Wat me momenteel interesseert is dat je in het ontstaan van de soorten dat soort kleine stapjes als heel belangrijke bouwsteen ziet, terwijl dat voor het ontstaan van het leven minstens plausibel lijkt. En nu krijgen we het idee nog eens terug voor weer een heel ander niveau, namelijk het ontstaan van die deelcomponenten die op hun beurt, waarschijnlijk alweer in kleine pasjes, tot het ontstaan van beschavingen hebben geleid.

Het mooiste van al zou natuurlijk zijn dat wat zich voordoet als een oerknal nadat het zich heeft voorgedaan, er altijd als een heel geleidelijk proces afspeelt terwijl het bezig is. Zou dat geen mooi principe zijn om eens toe te passen op de oerknal van de kosmologie?

-----------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2010/02/complexe-wetenschappen-en-politieke.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2011/07/over-complexe-wetenschappen.html

Toch handig, zo'n beetje "reverse paranoia"

Een paar maanden geleden beschreef ik mijn mentale aandoening (één van de vele) "reverse paranoia" (1). De aandoening bestaat er in dat je je - anders dan bij echte paranoia - helemaal niet bezorgd maakt om allerlei onaangename maar - anders dan bij echte paranoia - ingebeelde verschijnselen, waar je dan maar een complot achter ziet. Integendeel, de onaangename verschijnselen zijn reëel, maar ze blijven verborgen omdat ze wel voor de ogen van iedereen in het zicht liggen maar niemand ze wil zien. En zoals bij gewone paranoia verwonder je je eindeloos over het feit dat niemand ze wil zien, maar voor de rest, dus, laat je je goede humeur er niet door bederven.

Het voorbeeld dat ik had gekozen was het feit dat overheden ons internetleven in de gaten houden. En daarover had ik gezegd:

"Dat is nu Reverse Paranoia! Uit ons gesprek bleek dat mijn wereldbeeld, dat stevig gebaseerd is op niet de minste kennis van zaken, er nog veel naargeestiger uitziet dan de vragen die de serieuze mensen zich nu stellen. In mijn wereldbeeld is al dat gedoe over de overheid die vragen stelt aan internetproviders, en dat die er in omstandigheden van blablabli blablabla moeten op ingaan alleen maar een schaamplapje om de simpele realiteit te verbergen. Die realiteit is dat een handvol Amerikanen, Russen, Chinezen en andere NSA's doodeenvoudig alles lezen wat ze maar willen lezen, ongeacht hoe goed dat jij denkt dat je "beveiligd" bent."

De onderlijning heb ik er voor deze gelegenheid aan toegevoegd. En nu is het bijna drie maand later, en grote verrassing, voorpaginanieuws, de krantenkoppen staan er vol mee, en we vernemen (2):

"The agency has circumvented or cracked much of the encryption, or digital scrambling, that guards global commerce and banking systems, protects sensitive data like trade secrets and medical records, and automatically secures the e-mails, Web searches, Internet chats and phone calls of Americans and others around the world, the documents show. 
 
Many users assume — or have been assured by Internet companies — that their data is safe from prying eyes, including those of the government, and the N.S.A. wants to keep it that way. The agency treats its recent successes in deciphering protected information as among its most closely guarded secrets, restricted to those cleared for a highly classified program code-named Bullrun, according to the documents, provided by Edward J. Snowden, the former N.S.A. contractor."

De onderlijning komt van mezelf. Kijk, het is best lastig, deze en andere mentale aandoeningen van me. Maar soms toch ook wel handig...

-------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2013/06/ik-begrijp-weer-eens-de-hetze-niet.html
(2) http://www.nbcnews.com/technology/nsa-foils-much-internet-encryption-8C11083204
cfr http://www.standaard.be/cnt/dmf20130906_00728175

Als Hayek niet rechts genoeg is...

Ruim drie jaar geleden, toch alweer, dat ik een tikje... uimmmm... geamuseerd, Hayeks The Constitution of Liberty las, en zag staan dat een individuele verplichting om een ziekteverzekering te nemen een goed idee is (1). Het was de tijd van Obamacare, de tijd dat je de blogs vol zag staan met vragen als "wat voor vrijheid is het als de overheid zich op die schaal met dat soort individuele beslissingen bemoeit?" (antwoord: het soort vrijheid dat Hayek ook verdedigde), de tijd dat Obama er zelfs voor het Hooggerechtshof om werd gedaagd! Kortom, de tijd ook dat ik me zat vrolijk te maken in termen van "och, die dommeriken weten niet eens dat Hayek voorstander was van een verplichte verzekering!".

OK, dat zal niet letterlijk geweest zijn wat ik schreef, maar dat was wel, in één van die zéér, zéér zeldzame gevallen dat iemand de moeite nam om een eigen blogpost te wijden (2) aan wat er op Speels maar Serieus stond, hoe een andere blogger het gelezen had! En ik moet zeggen, hij had het in feite wel goed gelezen. Dus hoeven we niet erg verbaasd te zijn als de post het niet erg met mij eens was, maar dat hoeft heus niet. Ik ben al lang blij als iemand toch eens zal nagedacht hebben bij de vraag: hoe kan een concept als een individueel mandaat een bewijs zijn van Obama's communistische ideeën, als het concept letterlijk door Hayek wordt verdedigd?

Interessanter vind ik dan ook een recente post die volgens mij veel consequenter het "probleem" onder ogen ziet (3). Aanhalingstekens omdat het natuurlijk een zelf-veroorzaakt "probleem" is; een "probleem" dat ontstaat wanneer je aanhanger bent van het religieus dogma dat overheidsoptreden altijd en overal slecht (zéér slecht) is. Dat dogma maakt het gemakkelijk om te weten hoe je met Keynes of Krugman moet omgaan, maar het maakt het heel moeilijk om met Hayek om te gaan. Want inderdaad, ik houd vol, een hoop mensen "die niet eens weten" wat Hayek werkelijk zei hebben zich erg vaak op hem beroepen om hun dogma vol te houden.

De post waarnaar ik verwijs is dus veel consequenter: "Hayek was willing to surrender the moral case against ObamaCare", of ook "Sixteen years after the publication of The Road to Serfdom, Hayek pulled the moral rug out from under the fledgling libertarian movement that his earlier book had helped to launch". Kortom, "I immediately recognized the extent of his intellectual schizophrenia. Reading Chapter 19 inoculated me against Hayek early in my career.".

Het komt er op neer dat Hayek niet rechts genoeg was. En dat is tenminste eerlijk! Het gevolg is zeker dat je je moet terugtrekken op exemplaren als Rothbard, en zware kalibers als Hayek opgeven. Een proces dat niet bij iedereen even gemakkelijk verloopt, en een resultaat dat je basis aanzienlijk doet krimpen, maar het is tenminste eerlijk...

Als uitsmijter valt me nog op dat deze poster ook "niet erg lijkt te weten wat er in staat", want als hij denkt dat The Constitution of Liberty een bocht maakt ten opzichte van The Road to Serfdom... De realiteit is dat RtS bol staat van de voorbeelden en illustraties van het mogelijke nut van allerlei soorten overheidsoptreden. Natuurlijk neemt dat helemaal niet weg dat Hayek fundamenteel de overheid wantrouwde: maar dat is nu precies waarom niet alleen liberalen hem zo serieus kunnen nemen. Het gaat helemaal niet om het soort zwart-wit denken dat je bij religieuze dogma's terug vindt, het gaat wel om een erg genuanceerd denken, dat onder ogen ziet dat er vaak geen simpele oplossingen zijn.

Persoonlijk weet ik het niet, of de rechterkant er goed aan doet -al dan niet bewust - nog verder rechts te gaan staan dan Friedrich Hayek. In feite betwijfel ik dat zelfs heel sterk. Maar ik ben blij te zien dat er tenminste bij zijn die onder ogen zien, en ervoor uitkomen: Ze staan nog verder rechts dan Friedrich Hayek.

-------------------------------------
Hop, al meteen een update! Verder surfend over dat internet van ons vind ik een artikel over het best-selling The Road to Serfdom:

http://voices.washingtonpost.com/shortstack/2010/02/the_secret_behind_the_hot_sale.html

En in dat artikel lezen we als één van de mogelijke redenen waarom dat boek bij een nieuwe druk in 2008  zo'n best-seller was:

"Another early impetus may have been the characterization of the health care debate as being about socialized medicine. Hayek, whose book is perhaps the most famous attack on socialist central planning, would naturally be invoked by the health plan's opponents".

"Naturally", indeed...

-------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2010/03/obamas-communistische-inspiratiebron.html
(2) http://www.phaedrus.be/2011/03/zoek-het-verschil_11.html
(3) http://www.garynorth.com/public/11243.cfm