Het blog van Stijn Janssens waarover ik het enkele dagen geleden (met een zekere verwachting) had (1) komt met een aardige follow up. Als verschillende experts in een bepaald domein tegenstrijdige opinies hebben - welke moet je dan vertrouwen?
http://stijnsfilo-blog.filosofie.be/index.php?/archives/103-Welke-expert-kun-je-vertrouwen.html
Dat is om meerdere redenen interessant. Soms kom ik die vraag zelf tegen als wanhopige leek die zich dat ook afvraagt. De opwarming van de Aarde: complot door collectivisten om belastingen te kunnen heffen of complot (om het te ontkennen) van neo-liberalen om de winsten te maximalizeren? En de "negers die dommer zijn dan blanken" (2)! De hele anthropologie is een politiek-correct complot om de Waarheid te verdoezelen, of de statistische psychologie is in de handen gevallen van Amerikaans dom rechts? In het laatste geval heb ik tenminste nog een opinie, gebaseerd op iets meer kennis van een belangrijke verwante discipline. Dat alles maakt dat de vraag voor mij concreet is; levende materie, en niet de dooie boel waar normale fatsoenlijke mensen ons filosofen altijd voor afschilderen.
We krijgen ook enkele mogelijke antwoorden. Bijvoorbeeld aantallen experts die in dezelfde richting kijken kunnen belangrijk zijn. De evolutietheorie heeft nog altijd zijn creationisten, maar af en toe is er eens een "biochemicus" die ook beweert dat het allemaal niet kan (3). Als die zo geïsoleerd raakt dat de creationisten maar haastig ook over een complot moeten beginnen om de Waarheid te verdoezelen (4), dan weet je ook wel hoe laat het is.
Iets waar ik vaker bij heb stilgestaan is de factor "aanwijzingen dat een expert bevooroordeeld is". Bij de creationisten kan je vrij gemakkelijk het religieus dogma tevoorschijn peuteren, maar wat doe je met racisten die proberen wegkruipen achter het "feit" dat Aziaten hoger IQ's hebben dan blanken? "Racisten? Wij? Maar als we geloofden in de superioriteit van het blanke ras zouden we dat toch niet beweren?". En dan het klimaatdebat... Wel, het verwijt dat de andere partij een politieke agenda heeft is nu eenmaal wat je de hele tijd over en weer hoort vliegen: dus hoe ga je dààr mee om?
Een belangrijk criterium lijkt me de "antecedenten". Heeft de expert zich al (vaak) op fouten laten betrappen? Ik kan me voorstellen dat dat in het geval van zeer gespecializeerde debatten niet zo gemakkelijk op te volgen is. Maar wij die op het internet vaak met zelfbenoemde experts worden geconfronteerd weten dat dat een zeer nuttig criterium kan zijn.
Maar wacht, ik begin het risico te lopen dat ik het hele artikel overschrijf...
Een laatste reden waarom ik Stijns vraag interessant vind, is omdat hij het wel eens over "continentale" versus "analytische" filosofie heeft, waarbij hij niet echt probeert te verbergen dat hij eigenlijk "kletskoek" versus "serieuze mensen" bedoelt. Dat geeft (in mijn opinie zeer terecht) wel eens aanleiding tot commentaren die vinden dat hier véél te grove borstels aan het werk zijn. Ikzelf weet haast zeker dat ik in de continentale filosofie thuishoor - maar toch erger ik me vaak aan een wel degelijk correct punt van Stijn: man, wat een kletskoek wordt er soms geproduceerd.
En toch. Waar ik (om heel eerlijk te zijn) ook soms allergisch op reageer, is de aanpak van uitgerekend dat artikel van Stijn. "We bevinden ons in de situatie waar een onervaren persoon (N) naar de verklaringen van twee experts (E1 en E2) luistert die incompatibel zijn met elkaar.". Kijk, ik wéét, ik begrijp, ik geef uitdrukkelijk toe, dat nauwkeurig taalgebruik, tot in de zin dat je er formeel redeneren op kan loslaten soms heel opmerkelijke resultaten boekt. Maar ik kan emotioneel worden als ik moet verdedigen dat we er vaak niets mee winnen wanneer we over "N" en "E1" en "E2" beginnen, wanneer we bedoelen "we weten soms niet naar wie we moeten luisteren". We winnen er niets mee, maar we slagen er wel in er even verwaand en pompeus mee over te komen als die Franse filosofen waar we zo vol verrukking Sokal over hebben gelezen.
Maar dat neemt niet weg dat ik het een interessant artikel heb gevonden, zowel naar de vorm (ik zit er hier toch maar weer over dat van die "analytische filosofie" na te denken) als naar de inhoud. Thought-provoking, noemen ze dat. En zeggen dat ik nog niet zo lang geleden zat te jammeren omdat er zo weinig blogs waren die beter konden dan "en toen zei mijn lief..."
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/10/nog-n-voor-mijn-blogwatch-met-g.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/01/over-rassen-en-intelligentie.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/02/michael-behe.html
(4) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/06/de-goddelijke-cirkel-redenering.html
woensdag 31 oktober 2007
dinsdag 30 oktober 2007
De Egyptenaar
Sommige boeken zijn toch echte teletijdmachines. Nu zit ik te lezen in een boek uit 1,949, namelijk The Egyptian van Mika Waltari. Het boek speelt zich af in de jaren 1,300, maar dan wel voor Christus. Dat maakt dat Julius Caesar, Jezus en Augustus zich even ver in de toekomst bevinden als pakweg Clovis voor ons in het verleden ligt. En ja, of het grote literatuur is weet ik niet, maar voor wie een beetje verbeelding heeft komt een heel verleden tot leven – een verleden dat zo lang geleden is dat je er vaak niet bij stilstaat dat het er ooit geweest is. Met levende mensen die kinderen kregen en zich daar bezorgd om maakten, precies zoals wij nu.
Drie - en - der - tig eeuwen geleden.
We zijn, dus, in het “Derde Millennium” van de tijdrekening die aanvangt met het ontstaan van de eerste beschavingen (1). En dan telt het Eerste alleen omdat de Sumeriërs druk bezig zijn het schrift uit te vinden, zodat pas in het Tweede Sumer en Egypte de hypermachten van een héél antieke wereld worden.
Dit is een geschiedenis die ik heel slecht ken. Het Vierde Millennium ken ik heel wat beter, als de tijd waarin de Perzen en de Grieken– OK, Ok, ik houd er over op. En het is het tijdperk van de Romeinen, natuurlijk. Het komt er op neer dat de oude hypermachten dan al zijn afgelost door nieuwere supermachten – en dus moet, heel ruwweg ongetwijfeld, dat Derde Millennium de tijd geweest zijn waarin Egypte en Babylon op hun retour waren. Raad ik.
De hoofdpersoon is een dokter. Ik moet terugdenken aan The Physician (2) dat ook over een dokter gaat, in het Perzië van de elfde eeuw – het begin van het Zesde Millennium, dus, toen het er bepààld nog niet naar uitzag dat dat het Millennium van de Europeërs ging worden (3). En toch voel je dat die geneeskunde van de Islam van Ibn Sina duizend keer verder staat dan in het Egypte van zo lang geleden, waar de “geneeskunde” vaak niet meer dan een stervensritueel blijft.
De roman komt echt tot leven wanneer de dokter zijn geboortestad verlaat en de wijde wereld intrekt. Hij komt in het huidige Syrië terecht en trekt naar Babylon, de hoofdstad van dat machtige Mesopotamië. Ondertussen passeert hij in de stad Kadesh – en ergens in mijn hoofd luidt een belletje: maar de klepel blijft héél ver weg.
Na Babylon gaat hij naar “het land van de Hatti” – waar de Hittieten wonen (ruwweg het huidige Turkije). En nu verandert het belletje in een machtige gong! “Egyptenaren”! “Hittieten”! “Kadesh”! Doingggggg! Ik heb er eens iets over op tv gezien. De grootste slag met strijdwagens uit de geschiedenis. Duizenden strijdwagens stoven over de vlakten, en als ik me goed herinner was het resultaat nogal gelijkspel en deed het de grenzen van beide rijken kristallizeren.
Dus gaan we die toer op? Wanneer je als resultaat van zo’n verhalen nooit meer vergeet dat de slag bij Kadesh zich afspeelde rond 1,300 BC, en waar het om ging – heeft dat dan zijn doel niet ruim bereikt?
Drieëndertig eeuwen geleden. Het is alsof in het jaar 5,200 AD iemand een verhaal leest en denkt “Kursk”? Was dat niet de grootste tankslag uit de geschiedenis? 1,943 AD en duizenden strijdwagens stoven over de vlaktes! Zooooo lang geleden! En toch leefden er toen al mensen die kinderen hadden en zich om die kinderen even druk maken als wij nu.
----------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/05/het-zevende-millennium.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/04/noah-gordon-physician.html(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/06/het-einde-van-het-europesche.html
Drie - en - der - tig eeuwen geleden.
We zijn, dus, in het “Derde Millennium” van de tijdrekening die aanvangt met het ontstaan van de eerste beschavingen (1). En dan telt het Eerste alleen omdat de Sumeriërs druk bezig zijn het schrift uit te vinden, zodat pas in het Tweede Sumer en Egypte de hypermachten van een héél antieke wereld worden.
Dit is een geschiedenis die ik heel slecht ken. Het Vierde Millennium ken ik heel wat beter, als de tijd waarin de Perzen en de Grieken– OK, Ok, ik houd er over op. En het is het tijdperk van de Romeinen, natuurlijk. Het komt er op neer dat de oude hypermachten dan al zijn afgelost door nieuwere supermachten – en dus moet, heel ruwweg ongetwijfeld, dat Derde Millennium de tijd geweest zijn waarin Egypte en Babylon op hun retour waren. Raad ik.
De hoofdpersoon is een dokter. Ik moet terugdenken aan The Physician (2) dat ook over een dokter gaat, in het Perzië van de elfde eeuw – het begin van het Zesde Millennium, dus, toen het er bepààld nog niet naar uitzag dat dat het Millennium van de Europeërs ging worden (3). En toch voel je dat die geneeskunde van de Islam van Ibn Sina duizend keer verder staat dan in het Egypte van zo lang geleden, waar de “geneeskunde” vaak niet meer dan een stervensritueel blijft.
De roman komt echt tot leven wanneer de dokter zijn geboortestad verlaat en de wijde wereld intrekt. Hij komt in het huidige Syrië terecht en trekt naar Babylon, de hoofdstad van dat machtige Mesopotamië. Ondertussen passeert hij in de stad Kadesh – en ergens in mijn hoofd luidt een belletje: maar de klepel blijft héél ver weg.
Na Babylon gaat hij naar “het land van de Hatti” – waar de Hittieten wonen (ruwweg het huidige Turkije). En nu verandert het belletje in een machtige gong! “Egyptenaren”! “Hittieten”! “Kadesh”! Doingggggg! Ik heb er eens iets over op tv gezien. De grootste slag met strijdwagens uit de geschiedenis. Duizenden strijdwagens stoven over de vlakten, en als ik me goed herinner was het resultaat nogal gelijkspel en deed het de grenzen van beide rijken kristallizeren.
Dus gaan we die toer op? Wanneer je als resultaat van zo’n verhalen nooit meer vergeet dat de slag bij Kadesh zich afspeelde rond 1,300 BC, en waar het om ging – heeft dat dan zijn doel niet ruim bereikt?
Drieëndertig eeuwen geleden. Het is alsof in het jaar 5,200 AD iemand een verhaal leest en denkt “Kursk”? Was dat niet de grootste tankslag uit de geschiedenis? 1,943 AD en duizenden strijdwagens stoven over de vlaktes! Zooooo lang geleden! En toch leefden er toen al mensen die kinderen hadden en zich om die kinderen even druk maken als wij nu.
----------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/05/het-zevende-millennium.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/04/noah-gordon-physician.html(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/06/het-einde-van-het-europesche.html
maandag 29 oktober 2007
Literatuur
Vandaag vertelt De Standaard over een ruzie tussen twee schrijvers. Grunberg (of zoiets) had van een collega gezegd dat het een hoop [allerlei artistiek geslaagde metaforen zoals we die van schrijvers verwachten] was, die “niets met literatuur te maken had”. En die collega was boos! Het had blijkbaar toch pijn gedaan!
Eerlijk gezegd vraag ik me bij zoiets af waarom. Ik herinner me dat ik eens een zeer boze recensie heb gekregen van een artikeltje dat ik had gemaakt over het sprookje Van de Kleine Zeemeermin, door een echte filosoof. Het kwam er op neer dat de vraag rees hoe ik ooit aan mijn diploma was geraakt. En eerlijk gezegd schoot ik daarop in een bevrijdende lach, bedacht bij mezelf dat sprookjes toch wel een smakenkwestie zijn, en ik wil nog altijd gerust een glas gaan drinken met de recensent in kwestie. Bij gebrek aan maatschappelijk succes heb ik mijn tekst dan maar op het internet gezet:
http://users.skynet.be/koen.robeys/pages/zeemeermin.html
Die twee schrijvers, dus. Ik herken de vraag minstens gedeeltelijk uit de “epistemologie”, het geleerde woord waarmee wij filosofen praten over kennistheorie, als we tegelijk proberen indruk te maken op het vrouwtje van onze soort. De vraag is onder andere “wat is wetenschap?” en mensen reageren wel eens erg verongelijkt als iemand beweert dat wat zij doen géén wetenschap is.
Op mij komt dat allemaal over als “puur verbale kwesties”. Laat nu, bijvoorbeeld, geschiedenis géén wetenschap zijn. Dus nu is, bijvoorbeeld, Fernand Braudel, geen wetenschapper. En wat dan nog? Eén van de interessantste onderzoekers die ik ken, die Braudel, die over “het kapitalisme” dingen heeft gezegd die ik héél bevreemdend vind, maar één van de interessantste onderzoekers die ik ken. En wist je dat Beethoven van zijn tijdgenoten te horen kreeg dat het allemaal veel te moeilijk was, met weliswaar interessante ideeën, maar dat hij die veel meer zou moeten uitwerken? Het zal met “kunst” niets te maken gehad hebben...
Maar in feite is dit onderwerp al eens eerder afgehandeld, op een zo grondige manier dat - in mijn opinie tenminste - de positie van de critici er uitziet zoals Stalingrad in 1,943. Hier is wat Tolkien in een inleiding bij zijn Lord of the Rings schreef:
“Some who have read the book, or at any rate reviewed it, have found it boring, absurd, or contemptible; and I have no cause to complain, since I have similar opinions of their work (...).”
Tja, ik kan het niet helpen, maar wanneer ik zelf af en toe geconfronteerd wordt met kritieken op, ocharme, mijn zéér bescheiden gelezen blogje, dat het boring, absurd, or contemptible (en vaak nog veel meer) is, dan denk ik wel eens terug aan Tolkien. En ook denk ik dat gevestigde schrijvers nog veel meer reden hebben om dat soort kritieken glimlachend naast zich neer te leggen. Ik denk dat waar het om gaat is of de “kunstenaar” zijn creativiteit en zijn fantasie de vrije loop heeft gelaten, en daar een resultaat heeft aan overgehouden waar hij in de eerste plaats zelf plezier aan heeft beleefd, en pas in een latere instantie of anderen dat ook kunnen. En of iemand het dan wel of geen “literatuur” noemt (of “wetenschap”), de vraag lijkt me of het mooi, of interessant, of spannend, of gewoon goed gedaan is, en de rest lijkt me woordenkramerij.
Hetzelfde geldt voor de vraag of het wel of geen “succes” heeft. Want als je er even over nadenkt: “vanuit het standpunt van de eeuwigheid” doet het er heus niet toe.
Eerlijk gezegd vraag ik me bij zoiets af waarom. Ik herinner me dat ik eens een zeer boze recensie heb gekregen van een artikeltje dat ik had gemaakt over het sprookje Van de Kleine Zeemeermin, door een echte filosoof. Het kwam er op neer dat de vraag rees hoe ik ooit aan mijn diploma was geraakt. En eerlijk gezegd schoot ik daarop in een bevrijdende lach, bedacht bij mezelf dat sprookjes toch wel een smakenkwestie zijn, en ik wil nog altijd gerust een glas gaan drinken met de recensent in kwestie. Bij gebrek aan maatschappelijk succes heb ik mijn tekst dan maar op het internet gezet:
http://users.skynet.be/koen.robeys/pages/zeemeermin.html
Die twee schrijvers, dus. Ik herken de vraag minstens gedeeltelijk uit de “epistemologie”, het geleerde woord waarmee wij filosofen praten over kennistheorie, als we tegelijk proberen indruk te maken op het vrouwtje van onze soort. De vraag is onder andere “wat is wetenschap?” en mensen reageren wel eens erg verongelijkt als iemand beweert dat wat zij doen géén wetenschap is.
Op mij komt dat allemaal over als “puur verbale kwesties”. Laat nu, bijvoorbeeld, geschiedenis géén wetenschap zijn. Dus nu is, bijvoorbeeld, Fernand Braudel, geen wetenschapper. En wat dan nog? Eén van de interessantste onderzoekers die ik ken, die Braudel, die over “het kapitalisme” dingen heeft gezegd die ik héél bevreemdend vind, maar één van de interessantste onderzoekers die ik ken. En wist je dat Beethoven van zijn tijdgenoten te horen kreeg dat het allemaal veel te moeilijk was, met weliswaar interessante ideeën, maar dat hij die veel meer zou moeten uitwerken? Het zal met “kunst” niets te maken gehad hebben...
Maar in feite is dit onderwerp al eens eerder afgehandeld, op een zo grondige manier dat - in mijn opinie tenminste - de positie van de critici er uitziet zoals Stalingrad in 1,943. Hier is wat Tolkien in een inleiding bij zijn Lord of the Rings schreef:
“Some who have read the book, or at any rate reviewed it, have found it boring, absurd, or contemptible; and I have no cause to complain, since I have similar opinions of their work (...).”
Tja, ik kan het niet helpen, maar wanneer ik zelf af en toe geconfronteerd wordt met kritieken op, ocharme, mijn zéér bescheiden gelezen blogje, dat het boring, absurd, or contemptible (en vaak nog veel meer) is, dan denk ik wel eens terug aan Tolkien. En ook denk ik dat gevestigde schrijvers nog veel meer reden hebben om dat soort kritieken glimlachend naast zich neer te leggen. Ik denk dat waar het om gaat is of de “kunstenaar” zijn creativiteit en zijn fantasie de vrije loop heeft gelaten, en daar een resultaat heeft aan overgehouden waar hij in de eerste plaats zelf plezier aan heeft beleefd, en pas in een latere instantie of anderen dat ook kunnen. En of iemand het dan wel of geen “literatuur” noemt (of “wetenschap”), de vraag lijkt me of het mooi, of interessant, of spannend, of gewoon goed gedaan is, en de rest lijkt me woordenkramerij.
Hetzelfde geldt voor de vraag of het wel of geen “succes” heeft. Want als je er even over nadenkt: “vanuit het standpunt van de eeuwigheid” doet het er heus niet toe.
zondag 28 oktober 2007
Baby Thomas is vier maanden oud
Baby Thomas is vandaag vier maand oud. En dat heeft hij stevig gevierd! Zijn eerste groentepapje! 90 gram worteltjes en aardappeltjes. Hij keek wel een beetje bezorgd toen de smeuïge massa onder zijn neusje verscheen, maar het mondje ging toch open. Lepeltje erin, smaksmaksmak zei baby Thomas en SLOK! En toen ging het mondje opnieuw open, en opnieuw en opnieuw, en baby Thomas heeft braaf heel zijn potje leeg gegeten.
Een echte modelbaby.
Normaal drinkt hij om de vier uur een fles melk, van 180 tot 210 milliliter. De ervaren ouders onder ons weten dat beide getallen niet toevallig deelbaar zijn door 30. Maar 's nachts slaapt hij ruim zeven uur aan één stuk door. Toen hij deze nacht zijn laatste fles iets voor middernacht kreeg (de film Troje werd op tv uitgezonden) sliep hij tot zeven uur. En als we 's avonds met het oog op een volgende werkdag rond 10.30 uur zijn fles geven, dan krijgen om 06.00 uur een stapel "eh eh eh" op ons dak. Ach, het is beter dan een wekker. Veel beter, eigenlijk.
Baby Thomas is ook een echte lachbaby. Hij lacht als hij in zijn badje zit, hij lacht als hij er uitkomt, hij lacht als hij een verse luier krijgt, hij lacht als hij in zijn bed moet en ook als hij er weer uit mag, en hij lacht nog het meest van al wanneer hij ons ziet. Nu hij een beetje groter is heeft hij wel door dat hij ons ook te zien krijgt wanneer hij zijn keel openzet. Dus horen we nu eenmaal per dag een alarm om de Londense Blitz in de schaduw te stellen, en als we dan boven zijn mandje staan breekt de zon meteen weer door: baby Thomas lacht.
Is het niet vreemd te bedenken dat onze ouders hetzelfde met ons meemaakten, en hun ouders weer met hen, enzovoort tot ver voorbij de ééncelligen?
Sinds een maand houdt baby Thomas zijn hoofdje flink rechtop, en de laatste tijd maakt hij stevig aanstalten om recht te gaan zitten in zijn relax en op zijn buikje te draaien als hij op zijn speelmat ligt. Ik denk dat hij in zijn fysieke ontwikkeling een stuk vlugger zal gaan dan de toenmalige baby Sarah. Maar om in zijn mentale ontwikkeling even vlug te gaan zal hij van ver moeten komen. Iedereen zegt dat hij al heel wakker om zich heen kijkt, maar baby Sarah keek heel wakker om zich heen toen ze één maand was. In feite zat die al rond te kijken op de dag dat ze geboren was. Ik kan het weten, want ik droeg haar naar onze kamer, en het was echt zo.
Maar goed, hij kijkt ook wel helder uit zijn oogjes, dus we zien wel. Ik heb nogal bewust peuter Sarah niet meer met letters lastig gevallen, de laatste twee maanden, maar toch kwam ze laatst naar me toe met ergens een letter "Y" op één of ander blad, keek me met grote oogjes aan en zei "Ei van Yoghourt". Ze kende gewoon de drie of vier letters die ze nog niet kon lezen, en dan vroeg ze "is dat?", en dan zeg je zoiets. En dus heeft ze sindsdien de "C van centjes" en de "Y" geleerd, en ik heb gemerkt dat ze de "X" ook al herkent. Dat maakt dat ze alle letters kan lezen, behalve de "Q" - maar de vaders zijn altijd de laatsten om het te weten, nietwaar?
Tegenwoordig kent ze ook de kleuren zeer goed, maar tellen ligt nog voorbij haar peuterlijke vermogens. "Eén twee zeven acht" is haar beste prestatie, en ze weet begot niet waar het over gaat.
En ja, aangezien ze ons 's nachts ook wel eens uit ons bed haalt, en baby Thomas ons een vork van ruim zeven uren gunt, mogen we aan de ene kant enorm van geluk spreken met zulke lachbaby en modelpeuter, maar het blijven drukke dagen. Niet altijd even gemakkelijk om stof voor diepzinnige blogposts te verzinnen, om heel eerlijk te zijn.
Een echte modelbaby.
Normaal drinkt hij om de vier uur een fles melk, van 180 tot 210 milliliter. De ervaren ouders onder ons weten dat beide getallen niet toevallig deelbaar zijn door 30. Maar 's nachts slaapt hij ruim zeven uur aan één stuk door. Toen hij deze nacht zijn laatste fles iets voor middernacht kreeg (de film Troje werd op tv uitgezonden) sliep hij tot zeven uur. En als we 's avonds met het oog op een volgende werkdag rond 10.30 uur zijn fles geven, dan krijgen om 06.00 uur een stapel "eh eh eh" op ons dak. Ach, het is beter dan een wekker. Veel beter, eigenlijk.
Baby Thomas is ook een echte lachbaby. Hij lacht als hij in zijn badje zit, hij lacht als hij er uitkomt, hij lacht als hij een verse luier krijgt, hij lacht als hij in zijn bed moet en ook als hij er weer uit mag, en hij lacht nog het meest van al wanneer hij ons ziet. Nu hij een beetje groter is heeft hij wel door dat hij ons ook te zien krijgt wanneer hij zijn keel openzet. Dus horen we nu eenmaal per dag een alarm om de Londense Blitz in de schaduw te stellen, en als we dan boven zijn mandje staan breekt de zon meteen weer door: baby Thomas lacht.
Is het niet vreemd te bedenken dat onze ouders hetzelfde met ons meemaakten, en hun ouders weer met hen, enzovoort tot ver voorbij de ééncelligen?
Sinds een maand houdt baby Thomas zijn hoofdje flink rechtop, en de laatste tijd maakt hij stevig aanstalten om recht te gaan zitten in zijn relax en op zijn buikje te draaien als hij op zijn speelmat ligt. Ik denk dat hij in zijn fysieke ontwikkeling een stuk vlugger zal gaan dan de toenmalige baby Sarah. Maar om in zijn mentale ontwikkeling even vlug te gaan zal hij van ver moeten komen. Iedereen zegt dat hij al heel wakker om zich heen kijkt, maar baby Sarah keek heel wakker om zich heen toen ze één maand was. In feite zat die al rond te kijken op de dag dat ze geboren was. Ik kan het weten, want ik droeg haar naar onze kamer, en het was echt zo.
Maar goed, hij kijkt ook wel helder uit zijn oogjes, dus we zien wel. Ik heb nogal bewust peuter Sarah niet meer met letters lastig gevallen, de laatste twee maanden, maar toch kwam ze laatst naar me toe met ergens een letter "Y" op één of ander blad, keek me met grote oogjes aan en zei "Ei van Yoghourt". Ze kende gewoon de drie of vier letters die ze nog niet kon lezen, en dan vroeg ze "is dat?", en dan zeg je zoiets. En dus heeft ze sindsdien de "C van centjes" en de "Y" geleerd, en ik heb gemerkt dat ze de "X" ook al herkent. Dat maakt dat ze alle letters kan lezen, behalve de "Q" - maar de vaders zijn altijd de laatsten om het te weten, nietwaar?
Tegenwoordig kent ze ook de kleuren zeer goed, maar tellen ligt nog voorbij haar peuterlijke vermogens. "Eén twee zeven acht" is haar beste prestatie, en ze weet begot niet waar het over gaat.
En ja, aangezien ze ons 's nachts ook wel eens uit ons bed haalt, en baby Thomas ons een vork van ruim zeven uren gunt, mogen we aan de ene kant enorm van geluk spreken met zulke lachbaby en modelpeuter, maar het blijven drukke dagen. Niet altijd even gemakkelijk om stof voor diepzinnige blogposts te verzinnen, om heel eerlijk te zijn.
zaterdag 27 oktober 2007
Nog één voor mijn "Blogwatch" (met G!)
Het is alweer een jaar geleden dat ik in een postje een soort "beleid" voor de blogroll van dit blog ontwikkelde (1). De blogroll, vond ik, van de meeste blogs is zo overladen dat een mens er zijn weg niet meer in terug vindt. Ook staan er vaak niet-actieve blogs tussen. Na een tijdje denk je dat je er alleen maar je tijd verliest, en nog wat later had je al evengoed helemaal geen blogroll kunnen hebben, want er is toch geen kat die er naar kijkt.
Nu beschik ik met mijn weinig gelezen blog maar over de beruchte "zeer kleine steekproef", maar toch. Ik krijg af en toe een bezoeker via de blogroll van LVB, héél af en toe via Ivan Janssens en de rest is op de vingers van een hand te tellen. De blogroll lijkt bijzonder weinig belangrijk te zijn als bron van bezoekers.
En dus plaatste ik zeer bewust zo weinig mogelijk blogs mijn blogroll. Twee om precies te zijn. Ik heb altijd beseft dat dat voor een deel lag aan onwetendheid: er zullen best meer interessante blogs zijn, maar ik ken ze niet, en dat is vanzelfsprekend mijn eigen schuld. Maar in elk geval blijft het met twee zeer overzichtelijk, ook voor mezelf, en mochten ze er op een dag mee ophouden kan ik dat vrij vlot opvolgen.
Dat was de toestand sinds lang geleden, en zo was de toestand tot een paar weken geleden. Om in mijn blogroll te komen, vind ik, moet je (a) posten over onderwerpen die me interesseren, (b) dat vrij geregeld doen, en (c) het niveau halen dat ik met mijn uiterst subjectieve visietje als "kwaliteit" beschouw. Dat waren er twee, en dat bleven er twee, een lang jaar lang.
Nu is het tijd voor een grooooote nuance. Hier zijn drie blogs die ik met veel plezier volg, met sympathie, met interesse, en die ik werkelijk belangrijke blogs vind:
http://bvlg.blogspot.com/
http://www.blogologie.be/
http://www.smetty.be/
Ze gaan grotendeels over ontwikkelingen van het internet, van bloggen, misschien moet ik zeggen, van de virtuele wereld. Ze gaan me vaak (ver) boven mijn pet en ze gaan niet over "mijn" onderwerpen. Maar ik steek er wel eens iets van op en ze zijn origineel. En dus lees ik ze praktisch dagelijks. Maar (a) is niet voldaan, (b) kan ik niet beoordelen (hoewel ik natuurlijk wel kan raden) , dus ik vermeld ze hier alleen wegens (c). En omdat mijn blogroll beperkt moet zijn zet ik ze er maar niet op. Trouwens, wie bekijkt die blogrolls (grijns)?
Maar een tijdje geleden schreef ik over Filosofie.be (2). Een groepsblog dat enkele blogs over filosofie groepeert. Nu praten we wel over "mijn" onderwerpen, en ik was dus met argusogen gaan kijken. En de simpele realiteit was: binnen de kortste keren heb ik er op de blogroll twee bijgezet - en hoewel het nog kort dag is heb ik er nog geen spijt van gehad. Intussen valt mijn oog via de groepsblog op de volgende site:
http://stijnsfilo-blog.filosofie.be/
En werkelijk lijkt die me ook aan mijn interessecriterium en mijn kwaliteitscriterium te voldoen. Alleen lijken er maar een paar posts per maand te verschijnen. En dat vind ik belangrijk. Hij lijkt me belangrijke punten aan te raken, maar zal dat met die lage frequentie meer opleveren dan gefragmenteerde brokjes en scherfjes van ideeën? Ik weet het niet. Maar het ziet er alvast heel interessant uit, en dus zal ik het aandachtig volgen.
Want eerlijk gezegd denk ik niet dat de blogroll zwaar overladen is, als er niet eens tien blogs op staan...
------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/10/eens-bloggen-over-bloggen.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/10/filosofiebe.html
Nu beschik ik met mijn weinig gelezen blog maar over de beruchte "zeer kleine steekproef", maar toch. Ik krijg af en toe een bezoeker via de blogroll van LVB, héél af en toe via Ivan Janssens en de rest is op de vingers van een hand te tellen. De blogroll lijkt bijzonder weinig belangrijk te zijn als bron van bezoekers.
En dus plaatste ik zeer bewust zo weinig mogelijk blogs mijn blogroll. Twee om precies te zijn. Ik heb altijd beseft dat dat voor een deel lag aan onwetendheid: er zullen best meer interessante blogs zijn, maar ik ken ze niet, en dat is vanzelfsprekend mijn eigen schuld. Maar in elk geval blijft het met twee zeer overzichtelijk, ook voor mezelf, en mochten ze er op een dag mee ophouden kan ik dat vrij vlot opvolgen.
Dat was de toestand sinds lang geleden, en zo was de toestand tot een paar weken geleden. Om in mijn blogroll te komen, vind ik, moet je (a) posten over onderwerpen die me interesseren, (b) dat vrij geregeld doen, en (c) het niveau halen dat ik met mijn uiterst subjectieve visietje als "kwaliteit" beschouw. Dat waren er twee, en dat bleven er twee, een lang jaar lang.
Nu is het tijd voor een grooooote nuance. Hier zijn drie blogs die ik met veel plezier volg, met sympathie, met interesse, en die ik werkelijk belangrijke blogs vind:
http://bvlg.blogspot.com/
http://www.blogologie.be/
http://www.smetty.be/
Ze gaan grotendeels over ontwikkelingen van het internet, van bloggen, misschien moet ik zeggen, van de virtuele wereld. Ze gaan me vaak (ver) boven mijn pet en ze gaan niet over "mijn" onderwerpen. Maar ik steek er wel eens iets van op en ze zijn origineel. En dus lees ik ze praktisch dagelijks. Maar (a) is niet voldaan, (b) kan ik niet beoordelen (hoewel ik natuurlijk wel kan raden) , dus ik vermeld ze hier alleen wegens (c). En omdat mijn blogroll beperkt moet zijn zet ik ze er maar niet op. Trouwens, wie bekijkt die blogrolls (grijns)?
Maar een tijdje geleden schreef ik over Filosofie.be (2). Een groepsblog dat enkele blogs over filosofie groepeert. Nu praten we wel over "mijn" onderwerpen, en ik was dus met argusogen gaan kijken. En de simpele realiteit was: binnen de kortste keren heb ik er op de blogroll twee bijgezet - en hoewel het nog kort dag is heb ik er nog geen spijt van gehad. Intussen valt mijn oog via de groepsblog op de volgende site:
http://stijnsfilo-blog.filosofie.be/
En werkelijk lijkt die me ook aan mijn interessecriterium en mijn kwaliteitscriterium te voldoen. Alleen lijken er maar een paar posts per maand te verschijnen. En dat vind ik belangrijk. Hij lijkt me belangrijke punten aan te raken, maar zal dat met die lage frequentie meer opleveren dan gefragmenteerde brokjes en scherfjes van ideeën? Ik weet het niet. Maar het ziet er alvast heel interessant uit, en dus zal ik het aandachtig volgen.
Want eerlijk gezegd denk ik niet dat de blogroll zwaar overladen is, als er niet eens tien blogs op staan...
------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/10/eens-bloggen-over-bloggen.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/10/filosofiebe.html
Wittgenstein, spion van Moskou??
Met mijn interesse voor (sommige) boeken van John Le Carré was ik gaan zoeken op trefwoord "Cambridge spies". En natuurlijk kom ik op Wikipedia terecht:
http://en.wikipedia.org/wiki/Cambridge_Five
En daar vind ik met grote verbazing, op een lijst met namen van mensen die voor de Sovjet Unie gespioneerd hebben, de naam van Ludwig Wittgenstein.
Ah? Sommigen noemen dat "de belangrijkste filosoof van de twintigste eeuw". Ik kan me er niet over uitspreken: te moeilijk voor mij. Maar dat het een grote naam van de filosofie is heb ik nooit weten betwijfelen.
En nu dus ook nog een spion voor Moskou, om in één adem genoemd te worden met het grootste schandaal van de Britse spionage? Ik had er nooit eerder iets van gehoord.
Als iemand er meer van weet: laat het weten.
http://en.wikipedia.org/wiki/Cambridge_Five
En daar vind ik met grote verbazing, op een lijst met namen van mensen die voor de Sovjet Unie gespioneerd hebben, de naam van Ludwig Wittgenstein.
Ah? Sommigen noemen dat "de belangrijkste filosoof van de twintigste eeuw". Ik kan me er niet over uitspreken: te moeilijk voor mij. Maar dat het een grote naam van de filosofie is heb ik nooit weten betwijfelen.
En nu dus ook nog een spion voor Moskou, om in één adem genoemd te worden met het grootste schandaal van de Britse spionage? Ik had er nooit eerder iets van gehoord.
Als iemand er meer van weet: laat het weten.
donderdag 25 oktober 2007
Plastiek
Links en rechts zien we wenkbrauwgefrons over de ecologische acties van de supermarkten. We krijgen geen plastieken zakken meer voor onze boodschappen. Dus maken we (zoals iedereen) mee dat we aan de kassa verschijnen, daar pas aan de ontbrekende zakken denken, en mopperend alle flesjes en doosjes in één grote hoop in onze koffer moeten kappen. “Ja, maar het genereert tonnen plastiek” is op dat moment geen geldig excuus voor onze rommelige koffer. Misschien genereert het tonnen plastiek, maar de anderen moeten daar maar iets aan doen – iets dergelijks.
(En daarbij het genereert helemààl geen tonnen plastiek, dat zijn allemaal verzinsels van de ecologische fascisten met als bedoeling meer belasting te kunnen heffen. Trouwens, het was een slechte zomer, dus waar staan we nu met al die global warming, hé? Hé? Wel? Enzovoort.)
Maar nu hoorde of las ik iets herkenbaars; ik ben al vergeten waar, maar het bleef in mijn hoofd hangen. De één of andere mevrouw was door de voorraad plastiek zakken van de supermarkten geraakt, en was nu verplicht om zelf plastiek zakken te kopen om klein afval in op te stapelen voor het in de grote vuilniszak verdween.
En zo gaat het er bij ons ook aan toe! Sterker nog, wij zijn ook door die voorraad heen geraakt, en wij moeten er nu ook gaan kopen in de winkel. Pffffff.
Maar toch. Hier botsen we op een principe dat we zelf ook toepassen met onze VZW die een bijenproject en een schooltje in Kameroen (1) steunt. Zoals vele decennia ontwikkelingshulp hebben geleerd: als je zomaar ergens een school neerplant, gefinancierd met vele miljoenen dollars van de Wereldbank, dan sturen de mensen er de kinderen naartoe omdat er maaltijden te krijgen zijn, of misschien omdat ze er een dak boven hun hoofd hebben, of desnoods om er vanaf te zijn, maar zelden voor de oorspronkelijke bedoeling: om onderwijs te volgen. Terwijl als je goederen of diensten aanbiedt waar de mensen voor moeten betalen – al was het maar een (voor ons) symbolisch beetje – ze daarmee een signaal geven over wat ze werkelijk willen. Onberispelijk “vrije markt” denken! Zo neo-liberaal als maar kan!
Dus als ze hun schaarse middelen steken in een schooltje, dan voelen ze echt nood aan onderwijs. Terwijl als ze daar geen nood aan voelen, dan zullen ze er ook niet voor betalen – zoals in allerlei omstandigheden heel goed mogelijk is (2). Dus toen onze VZW na een barbecue en een beurs enkele duizenden euro bij elkaar had, toen bekeken wij dat project met een schooltje in Kameroen. En ons idee was: de mensen hebben zelf hun geld bijeen gelegd om in hun schooltje een leraar te zetten. Dààrom vonden wij het de moeite om naast elke cent van hen er een cent of twee van ons bij te leggen, en nu heeft het schooltje een heus lerarenkorps! En wij hopen dat de mensen er hun kinderen om het onderwijs heen zullen sturen – dat is immers waarvoor ze zelf al betaalden?
Op dezelfde manier, maar dan op het véél belangrijker niveau van de rotverwende Westerse toerist in het leven, gaat het er met de plastiek zakken van supermarkten aan toe. Als ze er dan toch gratis liggen, dan graaien we ze mee in enorme kwantiteiten, want het is ook wel handig voor de vuilnisbak. Maar als we er voor moeten betalen, dan denken we er misschien nog eens over na, en dan vinden we vaak wel een andere oplossing, en simpele vrije markt principes helpen ons een heel eind op weg om de plastiekberg in te perken.
En als de vraag naar plastiekbergen ondanks alles groter blijft dan het aanbod? Simpel, dan zullen de prijzen verder stijgen. De vervuiler betaalt!
-------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/03/een-schooltje-in-kameroen.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/05/meer-over-migratie.html
(En daarbij het genereert helemààl geen tonnen plastiek, dat zijn allemaal verzinsels van de ecologische fascisten met als bedoeling meer belasting te kunnen heffen. Trouwens, het was een slechte zomer, dus waar staan we nu met al die global warming, hé? Hé? Wel? Enzovoort.)
Maar nu hoorde of las ik iets herkenbaars; ik ben al vergeten waar, maar het bleef in mijn hoofd hangen. De één of andere mevrouw was door de voorraad plastiek zakken van de supermarkten geraakt, en was nu verplicht om zelf plastiek zakken te kopen om klein afval in op te stapelen voor het in de grote vuilniszak verdween.
En zo gaat het er bij ons ook aan toe! Sterker nog, wij zijn ook door die voorraad heen geraakt, en wij moeten er nu ook gaan kopen in de winkel. Pffffff.
Maar toch. Hier botsen we op een principe dat we zelf ook toepassen met onze VZW die een bijenproject en een schooltje in Kameroen (1) steunt. Zoals vele decennia ontwikkelingshulp hebben geleerd: als je zomaar ergens een school neerplant, gefinancierd met vele miljoenen dollars van de Wereldbank, dan sturen de mensen er de kinderen naartoe omdat er maaltijden te krijgen zijn, of misschien omdat ze er een dak boven hun hoofd hebben, of desnoods om er vanaf te zijn, maar zelden voor de oorspronkelijke bedoeling: om onderwijs te volgen. Terwijl als je goederen of diensten aanbiedt waar de mensen voor moeten betalen – al was het maar een (voor ons) symbolisch beetje – ze daarmee een signaal geven over wat ze werkelijk willen. Onberispelijk “vrije markt” denken! Zo neo-liberaal als maar kan!
Dus als ze hun schaarse middelen steken in een schooltje, dan voelen ze echt nood aan onderwijs. Terwijl als ze daar geen nood aan voelen, dan zullen ze er ook niet voor betalen – zoals in allerlei omstandigheden heel goed mogelijk is (2). Dus toen onze VZW na een barbecue en een beurs enkele duizenden euro bij elkaar had, toen bekeken wij dat project met een schooltje in Kameroen. En ons idee was: de mensen hebben zelf hun geld bijeen gelegd om in hun schooltje een leraar te zetten. Dààrom vonden wij het de moeite om naast elke cent van hen er een cent of twee van ons bij te leggen, en nu heeft het schooltje een heus lerarenkorps! En wij hopen dat de mensen er hun kinderen om het onderwijs heen zullen sturen – dat is immers waarvoor ze zelf al betaalden?
Op dezelfde manier, maar dan op het véél belangrijker niveau van de rotverwende Westerse toerist in het leven, gaat het er met de plastiek zakken van supermarkten aan toe. Als ze er dan toch gratis liggen, dan graaien we ze mee in enorme kwantiteiten, want het is ook wel handig voor de vuilnisbak. Maar als we er voor moeten betalen, dan denken we er misschien nog eens over na, en dan vinden we vaak wel een andere oplossing, en simpele vrije markt principes helpen ons een heel eind op weg om de plastiekberg in te perken.
En als de vraag naar plastiekbergen ondanks alles groter blijft dan het aanbod? Simpel, dan zullen de prijzen verder stijgen. De vervuiler betaalt!
-------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/03/een-schooltje-in-kameroen.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/05/meer-over-migratie.html
woensdag 24 oktober 2007
Zijn de Turken slimmer dan de Amerikanen?
Als je ziet hoe Koerdische strijders – ik ken er niet genoeg van om te weten of ik ze nu “terroristen” dan wel “vrijheidsstrijders" moet noemen – nu voor de tweede keer in enkele weken Turkse troepen in een hinderlaag lokken en afmaken... Ik zie niet in hoe je aan de conclusie kan ontkomen dat ze proberen een Turkse inval in Irak uit te lokken.
Nu denk ik te begrijpen waarom Al Qaeda geprobeerd heeft Sunnieten en Shiïten gewapenderhand tegen elkaar op te zetten. Hoe meer het land in chaos wegzinkt, hoe meer de VS gefaald hebben, en des te groter ook de schade die Bush zichzelf (en ons) heeft aangedaan. Maar wat de Koerden precies hopen te bereiken? Het resultaat van een Turkse inval zou één van de nachtmerries van de Amerikanen doen uitkomen. Een paar jaar geleden konden de voorstanders van de oorlog nog vragen stellen als “waar zijn nu al die vluchtelingen?” en “waar zijn nu al die burgeroorlogen?” en je kan de successen van Al Qaeda aflezen aan de mate waarin die nachtmerries intussen ook zijn uitgekomen. Maar als de nachtmerrie van buurlanden die in het conflict worden meegezogen uitkomt – wel, ik begrijp dat Al Qaeda dat fantastisch zou vinden. Maar ik begrijp niet waarom de Koerden dat hun grote bondgenoot willen aandoen.
Maar goed, het is duidelijk wat ze willen, en het is duidelijk dat ze er meervoudige moorden om plegen, en dus zullen we ons er moeten bij neerleggen dat ze er minstens vanuit het standpunt van de Turken als terroristen uitzien. En we weten allemaal, nietwaar, dat je tegenwoordig maar over terroristen moet jammeren (het mag zelfs gelogen zijn) en je kan zomaar een ander land binnenvallen.
Dus is de vraag of de Turken slimmer zullen zijn dan de Amerikanen (van Bush: dit is wel een grooote nuance). Als je doodsvijand, die je al die tijd hebt gedemoniseerd als een groot meesterbrein, de bron van alle complotten tegen je land, de quasi onverslaanbare (etc) zo heel graag wil dat je knoerhard uithaalt... Wordt het dan niet eens tijd om alleen al daarom het omgekeerde te doen? Zelfs als je geen flauw benul hebt van wat die vijand precies hoopt te bereiken?
Dat is iets dat te moeilijk was om te begrijpen voor Bush. De vraag is of het ook te moeilijk zal zijn voor de Turken. De menselijke domheid kent soms geen grenzen. Ik ben er niet erg gerust in.
Nu denk ik te begrijpen waarom Al Qaeda geprobeerd heeft Sunnieten en Shiïten gewapenderhand tegen elkaar op te zetten. Hoe meer het land in chaos wegzinkt, hoe meer de VS gefaald hebben, en des te groter ook de schade die Bush zichzelf (en ons) heeft aangedaan. Maar wat de Koerden precies hopen te bereiken? Het resultaat van een Turkse inval zou één van de nachtmerries van de Amerikanen doen uitkomen. Een paar jaar geleden konden de voorstanders van de oorlog nog vragen stellen als “waar zijn nu al die vluchtelingen?” en “waar zijn nu al die burgeroorlogen?” en je kan de successen van Al Qaeda aflezen aan de mate waarin die nachtmerries intussen ook zijn uitgekomen. Maar als de nachtmerrie van buurlanden die in het conflict worden meegezogen uitkomt – wel, ik begrijp dat Al Qaeda dat fantastisch zou vinden. Maar ik begrijp niet waarom de Koerden dat hun grote bondgenoot willen aandoen.
Maar goed, het is duidelijk wat ze willen, en het is duidelijk dat ze er meervoudige moorden om plegen, en dus zullen we ons er moeten bij neerleggen dat ze er minstens vanuit het standpunt van de Turken als terroristen uitzien. En we weten allemaal, nietwaar, dat je tegenwoordig maar over terroristen moet jammeren (het mag zelfs gelogen zijn) en je kan zomaar een ander land binnenvallen.
Dus is de vraag of de Turken slimmer zullen zijn dan de Amerikanen (van Bush: dit is wel een grooote nuance). Als je doodsvijand, die je al die tijd hebt gedemoniseerd als een groot meesterbrein, de bron van alle complotten tegen je land, de quasi onverslaanbare (etc) zo heel graag wil dat je knoerhard uithaalt... Wordt het dan niet eens tijd om alleen al daarom het omgekeerde te doen? Zelfs als je geen flauw benul hebt van wat die vijand precies hoopt te bereiken?
Dat is iets dat te moeilijk was om te begrijpen voor Bush. De vraag is of het ook te moeilijk zal zijn voor de Turken. De menselijke domheid kent soms geen grenzen. Ik ben er niet erg gerust in.
dinsdag 23 oktober 2007
Hoezo, "waarom"?
Nu André "alles is volgens de regels verlopen" Flahaut eindelijk ge-out is als de verduisteraar die hij is - zullen we even erkennen dat ons Freya daar voor heeft helpen zorgen? - verschijnen in kranten als De Standaard artikelen als "waarom kan zo'n man acht jaar lang zijn gang gaan?
Waarom? Zei je "waarom", Standaard? Zal ik het zeggen, Standaard? Omdat kranten als De Standaard, die gedurende die acht lange jaren heus wel wisten wat een weerzinwekkende kwab daar op de stoel van de Minister van Defensie zat, al die tijd het spel zijn blijven meespelen. En dus werd er in de meest onderhuidse stijl geschreven over zorgwekkende ontwikkelingen en kwam het "alles is volgens de regels verlopen" even vaak aan bod, en doorgaans op het einde, als de hallucinante stoten die ons pubersnorreke uithaalde.
En dat is heus niet omdat het zo moeilijk is om de dingen bij hun naam te noemen. Neem een voorbeeld aan de volgende url:
http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/02/de-dwazen-die-ons-regeren.html
Of je gaat naar het blog van LVB - alhier in de blogrol te vinden - en je zoekt op de naam van "Flahaut" en je ziet daar al véél langer precies hetzelfde - maar ik besta dan ook nog geen twee jaar; toch niet als blog.
Want ja, ik begrijp heus wel dat de dingen bij hun naam noemen niet "volgens de regels" is. Ik begrijp wel dat "het" niet "kan" om de dingen te schrijven zoals in mijn voorbeeld. Als je de dingen wel zo schrijft word je niet langer "serieus" genomen. Dat is precies wat ik bedoel met "omdat kranten als De Standaard het spel meespelen". Ze willen, natuurlijk, juist wel serieus genomen worden. Alleen stellen ze zich nooit de vraag, "serieus genomen worden, door wie?"
Door windbuilen als Flahaut? Door de soort mensen die dat soort maatschappelijke kankers benoemen?
Het antwoord op die vragen is "ja". Ja, kranten als De Standaard willen serieus genomen worden door het establishment dat met enorm brede gebaren en breedsprakerig gedoe al die Ministeries van Belangrijke Zaken bezet, en met al hun vergaderingen, gewichtigdoenerij en gesnoef, geblaas en gepoch niet verder komt dan mensen als Flahaut acht jaar minister maken, de beerputten van Charleroi tolereren en een staatschuld van 100% van het BNP opstapelen, zonder er iets aan te kunnen doen zolang Europa niet heeft gezegd dat dat moet.
Nu lees ik ook vandaag in De Standaard dat er vandaag in Vlaanderen nog altijd geen meerderheid is om België te splitsen. Nog altijd, zegt de krant, is er alleen een heel sterke vraag om fatsoenlijk te besturen, de economie fatsoenlijk aan te pakken en de mensen die de knoeiboel veroorzaakt hebben uit te mesten. Juist de mensen die er het meest verantwoordelijk voor zijn dat die eis in Vlaanderen zo sterk geworden is, dat het stilaan op "dat of splitsen" begint te lijken.
Dàt zijn de soort mensen waar kranten als De Standaard serieus willen genomen worden.
En dat is de reden waarom mensen als Flahaut acht jaar lang minister kunnen blijven.
Nog vragen?
Waarom? Zei je "waarom", Standaard? Zal ik het zeggen, Standaard? Omdat kranten als De Standaard, die gedurende die acht lange jaren heus wel wisten wat een weerzinwekkende kwab daar op de stoel van de Minister van Defensie zat, al die tijd het spel zijn blijven meespelen. En dus werd er in de meest onderhuidse stijl geschreven over zorgwekkende ontwikkelingen en kwam het "alles is volgens de regels verlopen" even vaak aan bod, en doorgaans op het einde, als de hallucinante stoten die ons pubersnorreke uithaalde.
En dat is heus niet omdat het zo moeilijk is om de dingen bij hun naam te noemen. Neem een voorbeeld aan de volgende url:
http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/02/de-dwazen-die-ons-regeren.html
Of je gaat naar het blog van LVB - alhier in de blogrol te vinden - en je zoekt op de naam van "Flahaut" en je ziet daar al véél langer precies hetzelfde - maar ik besta dan ook nog geen twee jaar; toch niet als blog.
Want ja, ik begrijp heus wel dat de dingen bij hun naam noemen niet "volgens de regels" is. Ik begrijp wel dat "het" niet "kan" om de dingen te schrijven zoals in mijn voorbeeld. Als je de dingen wel zo schrijft word je niet langer "serieus" genomen. Dat is precies wat ik bedoel met "omdat kranten als De Standaard het spel meespelen". Ze willen, natuurlijk, juist wel serieus genomen worden. Alleen stellen ze zich nooit de vraag, "serieus genomen worden, door wie?"
Door windbuilen als Flahaut? Door de soort mensen die dat soort maatschappelijke kankers benoemen?
Het antwoord op die vragen is "ja". Ja, kranten als De Standaard willen serieus genomen worden door het establishment dat met enorm brede gebaren en breedsprakerig gedoe al die Ministeries van Belangrijke Zaken bezet, en met al hun vergaderingen, gewichtigdoenerij en gesnoef, geblaas en gepoch niet verder komt dan mensen als Flahaut acht jaar minister maken, de beerputten van Charleroi tolereren en een staatschuld van 100% van het BNP opstapelen, zonder er iets aan te kunnen doen zolang Europa niet heeft gezegd dat dat moet.
Nu lees ik ook vandaag in De Standaard dat er vandaag in Vlaanderen nog altijd geen meerderheid is om België te splitsen. Nog altijd, zegt de krant, is er alleen een heel sterke vraag om fatsoenlijk te besturen, de economie fatsoenlijk aan te pakken en de mensen die de knoeiboel veroorzaakt hebben uit te mesten. Juist de mensen die er het meest verantwoordelijk voor zijn dat die eis in Vlaanderen zo sterk geworden is, dat het stilaan op "dat of splitsen" begint te lijken.
Dàt zijn de soort mensen waar kranten als De Standaard serieus willen genomen worden.
En dat is de reden waarom mensen als Flahaut acht jaar lang minister kunnen blijven.
Nog vragen?
maandag 22 oktober 2007
Open Doel
In de Standaard staat een kort interview met Erik De Bruyn. Dat was de "extreem" linkse tegenkandidaat van Gennez die tot nieuwe voorzitter van de SP.A is verkozen.
De krant merkt op: "De partij wil nu vooral eendrachtig naar buiten komen. Dus eigenlijk moet u zwijgen."
Waarop De Bruyn: "Geen probleem. Maar dan moet de partij inderdaad weer luisteren naar de basis."
Hmmmmm.
Ik voel dat ik eens moet nadenken.
("bzzzzzzzzzz, bzzzzzzzzzzz, bzzzzzzzzz....")
Ah. Ik denk dat ik mijn socialistische vrienden een idee kan bezorgen dat zal helpen de rust in de partij te doen weerkeren.
Erik De Bruyn belooft plechtig dat hij zal zwijgen.
De partij belooft plechtig dat ze daar met volle aandacht naar zal luisteren.
En ze leefden allemaal nog lang en gelukkig
De krant merkt op: "De partij wil nu vooral eendrachtig naar buiten komen. Dus eigenlijk moet u zwijgen."
Waarop De Bruyn: "Geen probleem. Maar dan moet de partij inderdaad weer luisteren naar de basis."
Hmmmmm.
Ik voel dat ik eens moet nadenken.
("bzzzzzzzzzz, bzzzzzzzzzzz, bzzzzzzzzz....")
Ah. Ik denk dat ik mijn socialistische vrienden een idee kan bezorgen dat zal helpen de rust in de partij te doen weerkeren.
Erik De Bruyn belooft plechtig dat hij zal zwijgen.
De partij belooft plechtig dat ze daar met volle aandacht naar zal luisteren.
En ze leefden allemaal nog lang en gelukkig
zondag 21 oktober 2007
Hobson: Enkele interessante passages
Vanaf hoofdstuk 8 van Hobsons The Eastern Origins of Western Civilisation (1) probeert het boek dieper in te gaan op concrete voorbeelden. Ik herneem kort mijn kritiek die algemeen geldt voor het boek. Als Hobson er niet zo van overtuigd was dat de hele wereld met een compleet verkeerd wereldbeeld zat, maar integendeel probeerde aan iets dat je tenslotte in reeksen historische werken terugvindt enkele voorbeelden toe te voegen, dan was het best een interessant boek geworden. Nu is die voortdurende toon van “zie nu toch eens eindelijk in” eerder irritant. Bovendien leidt de dringendheid waarmee hij de wereld ervan wil overtuigen dat niemand dit nog wist tot een herhaling van de herhaling van de litanie: De Eurocentristen hebben u gezegd dat Europa Uniek is, maar ik zeg u dat dat helemaal niet zo is, want... [gevolgd door een serie dingen die je zo terugvindt bij Braudel, of Mokyr, en een hoop andere autoriteiten op het gebied].
Maar los van dat kader graaf ik als koren tussen een hoop kaf enkele concrete ideeën op. De rol van de Islam blijft ondanks alles wat teleurstellend beschreven. Heel veel meer dan een “welles nietes” gevecht met dom rechts wordt het niet. Hij heeft zeker gelijk dat dom rechts reeksen prestaties van de Islamitische beschavingen afwimpelt met de gekste kronkels en manoeuvres (“jamaar, Ibn Sina was eigenlijk een Pers”). Maar echte vorderingen in de hoofden van de geïnteresseerde lezer zouden een heel andere vorm aannemen. In plaats van gewoon de zoveelste Ibn of Abu op te noemen, zou er een kort overzicht van de toenmalige stand van zaken staan, aangevuld met wat Ibn en Abu daar precies over hebben gezegd. Hobson raakt ook wel een heel eind, wanneer hij vertelt hoe de “Arabische” cijfers eigenlijk uit Indië komen, en vertelt dat Arabische wiskundigen die verder ontwikkelden tot algebraïsche inzichten. Maar ik heb niet veel gezien dat niet gewoon kan gecounterd worden met één van de standaard “ja maar’s" van dom rechts. Natuurlijk heb ik het misschien gewoon niet goed begrepen. In dat geval is mijn verwijt hier dat het wel wat begrijpelijker had mogen zijn. In elk geval blijf ik zitten met een groot “niets nieuws” gevoel. Hoewel ik denk dat er meer inzit blijft de lezer “weten”, zoals een papegaai kan nadreunen, dat de Islam een grote bijdrage aan het Westen heeft geleverd.
Dezelfde analyse over China geeft me een beter “daar had ik nooit aan gedacht gevoel”. Hij schrijft, en ik herinner me uit mijn filosofiestudies, dat verschillende van de Europese filosofen van het rationalisme en de verlichting lange studies wijdden aan de beschavingen van China en Indië (ik voeg er uit mijn eigen koker nog Schopenhauer aan toe, zij het dat dat al midden de negentiende eeuw was). Maar inderdaad, een Leibniz of een Voltaire bestudeerden Chinese filosofieën, en inderdaad slaagt hij er in duidelijke verbanden te leggen tussen Confuciaanse of Chinees-rationalistische ideeën en de Westerse Verlichting. Nu zal je van ver moeten komen, van heel ver zelfs - en van véél verder dan vanwaar Hobson komt - om te beweren dat Leibniz (!) “alleen maar” “alles van de Chinezen heeft overgenomen” – men herkent de variant op het mantra van dom rechts waarin “Leibniz” vervangen wordt door “de Islam” en “de Chinezen” door (pakweg) “de Grieken”.
Maar wel heeft Hobson een argument tegen het idee dat het Westerse politiek en technologisch rationalisme een unieke vondst is, die de Westerse rationalisten helemaal zelf bedacht hebben. En waarvan je hoogstens wortels in de antieke Griekse beschaving kan terugvinden, maar zonder enige bijdrage van andere beschavingen. Nu, ik “wist” dat al omdat ik (bijvoorbeeld) William McNeills The Rise of the West had gelezen, maar ik had noch aan dit verband zelf gedacht, noch aan de concrete voorbeelden ervan. Toch een beetje “nieuws”, dus.
Tenslotte zit ik net in iets over die Griekse wortels zelf. Opnieuw is het zo dat ik al “wist” dat de Grieken met hun “democratie” maar zeer, zeer beperkte “democraten” waren, en verder dat “democratische” maar slecht uitgewerkte ideeën heus niet alleen in Griekenland zijn bedacht. Het is nu eenmaal gemakkelijker democratische ideeën te hebben als je ze niet of in geringe mate moet uitvoeren: “cijnskiesrecht” is ook nog niet zo heel lang geleden...
Ook is interessant hoe je met de Grieken evengoed een variant op de “jamaar” mantra’s van dom rechts kan toepassen als op alle andere culturen. Zelf “wist” ik al iets over hoe de Grieken “jamaar, alles van de Feniciërs hadden”, maar ik wist veel minder hoe je hetzelfde deuntje kan zingen met “jamaar, ze hebben het van de Egyptenaren”. Zeer zeker zal je opnieuw van heel ver moeten komen om dat “alles” vol te houden, maar dat geldt ook voor het mantra van dom rechts over de Islam.
Nog sterker is de manier waarop de Grieken niet zozeer tot het Westen behoorden, als wel er toe werden gerecruteerd. En dat kan ook wel, als je weet dat beschavingen millennia daarvoor waren ontstaan. We kunnen gewoon zien hoe die beschavingen met de millennia steeds grotere stukken van Eurazië beslaan, en als het licht van de Grieken begint te schijnen zitten we al in het vierde millennium (2). Maar (to the point) dat licht ontstaat dan wel voor een groot deel via andere, oosterse beschavingen, en situeert zich voor een groot stuk op de kusten van Klein Azië; het hedendaagse Turkije. Als we de hele Griekse beschaving tot een Europese beschaving rekenen omdat een groot deel zich op het Griekse schiereiland heeft afgespeeld, kan je dezelfde logica toepassen om ze tot de Aziatische beschavingen te rekenen, gezien een ander deel zich in Azië heeft afgespeeld, compleet met de wortels en de oorspronkelijke denkers. (En Turkije ligt toch in Azië, en nooit ofte jamais in Europa, hmmmmmm?)
Natuurlijk, alsof het er op berekend was om niet te vergeten met wat voor grote korrels nuance en kritische zin je Hobson moet lezen, komt er ook een argument van de vorm dat de Grieken met hun op slavernij gebaseerde economie nu ook niet zodanig lichtende democraten waren. Ik geef het graag toe, maar hoe hard ik ook blader, dat soort nuances heb ik nog niet gevonden in de stukken die ik al gelezen heb, over die prachtige beschavingen uit het oosten waaraan het Westen alles ontleend heeft. Of misschien waren er in China, Indië en de Islam wel helemaal geen slaven?
--------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/09/1-0-voor-het-eurocentrisme.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/09/eurocentrisme-wie-beweert-in-godsnaam.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/09/sorry-2-0-voor-het-eurocentrisme.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/10/marxiaans-maar-niet-slecht.html
EN: http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/10/hobson-ik-begin-het-af-te-schrijven.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/05/het-zevende-millennium.html
Maar los van dat kader graaf ik als koren tussen een hoop kaf enkele concrete ideeën op. De rol van de Islam blijft ondanks alles wat teleurstellend beschreven. Heel veel meer dan een “welles nietes” gevecht met dom rechts wordt het niet. Hij heeft zeker gelijk dat dom rechts reeksen prestaties van de Islamitische beschavingen afwimpelt met de gekste kronkels en manoeuvres (“jamaar, Ibn Sina was eigenlijk een Pers”). Maar echte vorderingen in de hoofden van de geïnteresseerde lezer zouden een heel andere vorm aannemen. In plaats van gewoon de zoveelste Ibn of Abu op te noemen, zou er een kort overzicht van de toenmalige stand van zaken staan, aangevuld met wat Ibn en Abu daar precies over hebben gezegd. Hobson raakt ook wel een heel eind, wanneer hij vertelt hoe de “Arabische” cijfers eigenlijk uit Indië komen, en vertelt dat Arabische wiskundigen die verder ontwikkelden tot algebraïsche inzichten. Maar ik heb niet veel gezien dat niet gewoon kan gecounterd worden met één van de standaard “ja maar’s" van dom rechts. Natuurlijk heb ik het misschien gewoon niet goed begrepen. In dat geval is mijn verwijt hier dat het wel wat begrijpelijker had mogen zijn. In elk geval blijf ik zitten met een groot “niets nieuws” gevoel. Hoewel ik denk dat er meer inzit blijft de lezer “weten”, zoals een papegaai kan nadreunen, dat de Islam een grote bijdrage aan het Westen heeft geleverd.
Dezelfde analyse over China geeft me een beter “daar had ik nooit aan gedacht gevoel”. Hij schrijft, en ik herinner me uit mijn filosofiestudies, dat verschillende van de Europese filosofen van het rationalisme en de verlichting lange studies wijdden aan de beschavingen van China en Indië (ik voeg er uit mijn eigen koker nog Schopenhauer aan toe, zij het dat dat al midden de negentiende eeuw was). Maar inderdaad, een Leibniz of een Voltaire bestudeerden Chinese filosofieën, en inderdaad slaagt hij er in duidelijke verbanden te leggen tussen Confuciaanse of Chinees-rationalistische ideeën en de Westerse Verlichting. Nu zal je van ver moeten komen, van heel ver zelfs - en van véél verder dan vanwaar Hobson komt - om te beweren dat Leibniz (!) “alleen maar” “alles van de Chinezen heeft overgenomen” – men herkent de variant op het mantra van dom rechts waarin “Leibniz” vervangen wordt door “de Islam” en “de Chinezen” door (pakweg) “de Grieken”.
Maar wel heeft Hobson een argument tegen het idee dat het Westerse politiek en technologisch rationalisme een unieke vondst is, die de Westerse rationalisten helemaal zelf bedacht hebben. En waarvan je hoogstens wortels in de antieke Griekse beschaving kan terugvinden, maar zonder enige bijdrage van andere beschavingen. Nu, ik “wist” dat al omdat ik (bijvoorbeeld) William McNeills The Rise of the West had gelezen, maar ik had noch aan dit verband zelf gedacht, noch aan de concrete voorbeelden ervan. Toch een beetje “nieuws”, dus.
Tenslotte zit ik net in iets over die Griekse wortels zelf. Opnieuw is het zo dat ik al “wist” dat de Grieken met hun “democratie” maar zeer, zeer beperkte “democraten” waren, en verder dat “democratische” maar slecht uitgewerkte ideeën heus niet alleen in Griekenland zijn bedacht. Het is nu eenmaal gemakkelijker democratische ideeën te hebben als je ze niet of in geringe mate moet uitvoeren: “cijnskiesrecht” is ook nog niet zo heel lang geleden...
Ook is interessant hoe je met de Grieken evengoed een variant op de “jamaar” mantra’s van dom rechts kan toepassen als op alle andere culturen. Zelf “wist” ik al iets over hoe de Grieken “jamaar, alles van de Feniciërs hadden”, maar ik wist veel minder hoe je hetzelfde deuntje kan zingen met “jamaar, ze hebben het van de Egyptenaren”. Zeer zeker zal je opnieuw van heel ver moeten komen om dat “alles” vol te houden, maar dat geldt ook voor het mantra van dom rechts over de Islam.
Nog sterker is de manier waarop de Grieken niet zozeer tot het Westen behoorden, als wel er toe werden gerecruteerd. En dat kan ook wel, als je weet dat beschavingen millennia daarvoor waren ontstaan. We kunnen gewoon zien hoe die beschavingen met de millennia steeds grotere stukken van Eurazië beslaan, en als het licht van de Grieken begint te schijnen zitten we al in het vierde millennium (2). Maar (to the point) dat licht ontstaat dan wel voor een groot deel via andere, oosterse beschavingen, en situeert zich voor een groot stuk op de kusten van Klein Azië; het hedendaagse Turkije. Als we de hele Griekse beschaving tot een Europese beschaving rekenen omdat een groot deel zich op het Griekse schiereiland heeft afgespeeld, kan je dezelfde logica toepassen om ze tot de Aziatische beschavingen te rekenen, gezien een ander deel zich in Azië heeft afgespeeld, compleet met de wortels en de oorspronkelijke denkers. (En Turkije ligt toch in Azië, en nooit ofte jamais in Europa, hmmmmmm?)
Natuurlijk, alsof het er op berekend was om niet te vergeten met wat voor grote korrels nuance en kritische zin je Hobson moet lezen, komt er ook een argument van de vorm dat de Grieken met hun op slavernij gebaseerde economie nu ook niet zodanig lichtende democraten waren. Ik geef het graag toe, maar hoe hard ik ook blader, dat soort nuances heb ik nog niet gevonden in de stukken die ik al gelezen heb, over die prachtige beschavingen uit het oosten waaraan het Westen alles ontleend heeft. Of misschien waren er in China, Indië en de Islam wel helemaal geen slaven?
--------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/09/1-0-voor-het-eurocentrisme.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/09/eurocentrisme-wie-beweert-in-godsnaam.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/09/sorry-2-0-voor-het-eurocentrisme.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/10/marxiaans-maar-niet-slecht.html
EN: http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/10/hobson-ik-begin-het-af-te-schrijven.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/05/het-zevende-millennium.html
zaterdag 20 oktober 2007
Stammen
Naar goede gewoonte breng ik het week-end door met het snuffelen in oude en minder oude geschiedenis. Mijn oog valt op hoe Noord Europa in de tijd van de Romeinen georganizeerd was in stammen. En mijn oog valt, in een heel ander werk, op hoe in de twintigste eeuw de Afrikaanse staten van de dekolonizatie georganizeerd zijn in verschillende stammen, wat niet helpt bij de materiële vooruitgang.
Nu herinner ik me zeer vaag ergens gelezen te hebben hoe die Europeanen van 2,000 jaar geleden zijn overgeschakeld van een stammenbewustzijn naar een natie-bewustzijn. Je kan op je kousen aanvoelen dat het geen gemakkelijk proces zal geweest zijn. Het zal meer op het maken van brooddeeg geleken hebben: weerbarstige materie kneden en herkneden tot je de oorspronkelijke ingrediënten niet meer herkent.
Maar hoe zag dat proces er dan precies uit? Ik heb er geen flauw benul meer van.
Nu herinner ik me zeer vaag ergens gelezen te hebben hoe die Europeanen van 2,000 jaar geleden zijn overgeschakeld van een stammenbewustzijn naar een natie-bewustzijn. Je kan op je kousen aanvoelen dat het geen gemakkelijk proces zal geweest zijn. Het zal meer op het maken van brooddeeg geleken hebben: weerbarstige materie kneden en herkneden tot je de oorspronkelijke ingrediënten niet meer herkent.
Maar hoe zag dat proces er dan precies uit? Ik heb er geen flauw benul meer van.
vrijdag 19 oktober 2007
Meer over "zij zijn dommer dan wij"
Een collega vroeg ik met de post van gisteren (1) niet bezig was het licht van de zon te ontkennen. Iedereen kan zien dat er zwarte mensen zijn, en blanke mensen, en dat die kenmerken erfelijk zijn, kortom, er bestaan verschillen in groepen mensen, waarom noemen we ze geen rassen? En waarom zou het niet mogelijk zijn dat sommige rassen minder intelligent zijn dan andere?
Nu ken ik niemand die beweert dat dat niet mogelijk zou zijn. Maar de vraag was ook "welke redenen er zijn om dat aan te nemen". Want "er zijn geen redenen om aan te nemen dat het niet zo zou zijn" is (nogal vanzelfsprekend) niet goed genoeg. Zoals Watson zelf intussen al heeft opgemerkt, een beetje zoals ik verwachtte had hij dat niet echt beweerd.
Wel, een eerste "reden om dat aan te nemen" (dat Afrikanen minder intelligent zijn) waren de verschillen in prestaties als het aankwam op het creëren van beschavingen. Zoals ik al eerder schreef zijn er echter grote bezwaren bij die reden.
Een tweede reden zijn de verschillen in de testresultaten. Maar zoals ik ook al schreef zijn er ook daarbij grote bezwaren. En dus wordt de vraag naar "redenen om dat aan te nemen" behoorlijk prangend - tenzij je er niet teveel problemen mee hebt om dat dan maar niet aan te nemen.
En het zou niet de eerste keer zijn dat de mensen die het hardst de anderen beschuldigen van "politiek correct denken" het dringendst zichzelf moeten controleren...
Maar laten we de vergelijking doortrekken met die kenmerken zoals huidskleur: het is zeker mogelijk dat er verschillen in rassen ontstaan. Maar daarmee is nog niet bewezen dat ze zullen ontstaan: en gezien ons gebrek aan redenen om het zomaar aan te nemen... je voelt de nattigheid. Terwijl we bij huidskleur die reden puur theoretisch wel kunnen bedenken. Het is een bewezen feit dat een lichte huid gemakkelijker zonnestralen omzet in vitamines - wat maakt dat een lichte huid een voordeel is in een klimaat met weinig zon. En het is een bewezen feit dat een donkere huidskleur beschermt tegen huidkanker door zonnestralen, zodat een donkere huid een voordeel is in een klimaat met veel zon.
En de rest is doodeenvoudig aanpassing door "natuurlijke selectie" (2). Je kan rechtstreeks afleiden dat "evolutie" een kwestie is van aanpassingen aan een omgeving. Kenmerken die voor een gegeven omgeving een gunstig effect hebben op de kans op nakomelingschap EN die erfelijk zijn, zullen met het verloop van de generaties meer gaan voorkomen in de populatie: probeer er maar eens een speld tussen te krijgen. Dus als we kunnen vertellen (a) wat voor omgeving (b) om wat voor reden zich vertaalde in een voordeel voor intelligentie, en (c) dan nog in de zin die wij daar aan geven en (d) gedurende een voldoende lange looptijd om enig effect te hebben, terwijl er (e) niet teveel vermening mag opgetreden zijn...
... dan is het helemaal niet uitgesloten om in verschillende intelligenties voor verschillende rassen een heel redelijke hypothese te zien.
Maar om maar één voorbeeld te noemen zou ik echt niet weten op basis waarvan intelligentere mensen meer kinderen zouden krijgen, en dit voldoende generaties lang. Wat we wel weten is dat de laatste millennia de Westerling (en de meeste Euraziaten) een heel sterke selectiedruk heeft ondergaan op resistentie tegen ziektes. Euraziaten leefden immers vaak in opeengepakte condities in steden en pest en cholera en de rest waren al die tijd schering en inslag. In de mate dat Euraziaten daar meer last van hadden dan Amerikanen (van 500 jaar en meer geleden) kunnen we zeker aannemen dat Europeërs (na lange generaties) resistenter werden. Maar intelligentie? Zouden intelligente mensen werkelijk generatie per generatie, en doorheen alle epidemieën, meer kinderen hebben?
Ik twijfel er geen moment aan dat je op dit punt met massa's plausibele verhalen kan afkomen waaruit blijkt dat het misschien toch zo is. Net zoals je met verhalen kan aankomen waarin het dan weer niet zo is. En ik betwijfel niet dat je mensen kan vinden die met dikke boeken hebben beweerd dat het toch zo is. Zoals je andere grote geleerden kan vinden die met even dikke boeken beweerden dat het niet zo is.
Waarmee we weer op het punt van het begin uitkomen. Waarom zou je aannemen dat er verschillen zijn in intelligentie tussen de rassen? Het kan, ongetwijfeld, maar welke aanwijzing hebben we? Verschillen in historische prestaties, testresultaten en theoretische beschouwingen kunnen alleen die mensen overtuigen die willen overtuigd worden. Terwijl mensen die geen reden zien om dat zomaar aan te nemen liever niet zo snel heelder groepen naasten als "dommer dan wij" afschilderen.
----------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/10/james-watson-nobelprijswinnaar.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/05/nogmaals-natuurlijke-selectie.html
Nu ken ik niemand die beweert dat dat niet mogelijk zou zijn. Maar de vraag was ook "welke redenen er zijn om dat aan te nemen". Want "er zijn geen redenen om aan te nemen dat het niet zo zou zijn" is (nogal vanzelfsprekend) niet goed genoeg. Zoals Watson zelf intussen al heeft opgemerkt, een beetje zoals ik verwachtte had hij dat niet echt beweerd.
Wel, een eerste "reden om dat aan te nemen" (dat Afrikanen minder intelligent zijn) waren de verschillen in prestaties als het aankwam op het creëren van beschavingen. Zoals ik al eerder schreef zijn er echter grote bezwaren bij die reden.
Een tweede reden zijn de verschillen in de testresultaten. Maar zoals ik ook al schreef zijn er ook daarbij grote bezwaren. En dus wordt de vraag naar "redenen om dat aan te nemen" behoorlijk prangend - tenzij je er niet teveel problemen mee hebt om dat dan maar niet aan te nemen.
En het zou niet de eerste keer zijn dat de mensen die het hardst de anderen beschuldigen van "politiek correct denken" het dringendst zichzelf moeten controleren...
Maar laten we de vergelijking doortrekken met die kenmerken zoals huidskleur: het is zeker mogelijk dat er verschillen in rassen ontstaan. Maar daarmee is nog niet bewezen dat ze zullen ontstaan: en gezien ons gebrek aan redenen om het zomaar aan te nemen... je voelt de nattigheid. Terwijl we bij huidskleur die reden puur theoretisch wel kunnen bedenken. Het is een bewezen feit dat een lichte huid gemakkelijker zonnestralen omzet in vitamines - wat maakt dat een lichte huid een voordeel is in een klimaat met weinig zon. En het is een bewezen feit dat een donkere huidskleur beschermt tegen huidkanker door zonnestralen, zodat een donkere huid een voordeel is in een klimaat met veel zon.
En de rest is doodeenvoudig aanpassing door "natuurlijke selectie" (2). Je kan rechtstreeks afleiden dat "evolutie" een kwestie is van aanpassingen aan een omgeving. Kenmerken die voor een gegeven omgeving een gunstig effect hebben op de kans op nakomelingschap EN die erfelijk zijn, zullen met het verloop van de generaties meer gaan voorkomen in de populatie: probeer er maar eens een speld tussen te krijgen. Dus als we kunnen vertellen (a) wat voor omgeving (b) om wat voor reden zich vertaalde in een voordeel voor intelligentie, en (c) dan nog in de zin die wij daar aan geven en (d) gedurende een voldoende lange looptijd om enig effect te hebben, terwijl er (e) niet teveel vermening mag opgetreden zijn...
... dan is het helemaal niet uitgesloten om in verschillende intelligenties voor verschillende rassen een heel redelijke hypothese te zien.
Maar om maar één voorbeeld te noemen zou ik echt niet weten op basis waarvan intelligentere mensen meer kinderen zouden krijgen, en dit voldoende generaties lang. Wat we wel weten is dat de laatste millennia de Westerling (en de meeste Euraziaten) een heel sterke selectiedruk heeft ondergaan op resistentie tegen ziektes. Euraziaten leefden immers vaak in opeengepakte condities in steden en pest en cholera en de rest waren al die tijd schering en inslag. In de mate dat Euraziaten daar meer last van hadden dan Amerikanen (van 500 jaar en meer geleden) kunnen we zeker aannemen dat Europeërs (na lange generaties) resistenter werden. Maar intelligentie? Zouden intelligente mensen werkelijk generatie per generatie, en doorheen alle epidemieën, meer kinderen hebben?
Ik twijfel er geen moment aan dat je op dit punt met massa's plausibele verhalen kan afkomen waaruit blijkt dat het misschien toch zo is. Net zoals je met verhalen kan aankomen waarin het dan weer niet zo is. En ik betwijfel niet dat je mensen kan vinden die met dikke boeken hebben beweerd dat het toch zo is. Zoals je andere grote geleerden kan vinden die met even dikke boeken beweerden dat het niet zo is.
Waarmee we weer op het punt van het begin uitkomen. Waarom zou je aannemen dat er verschillen zijn in intelligentie tussen de rassen? Het kan, ongetwijfeld, maar welke aanwijzing hebben we? Verschillen in historische prestaties, testresultaten en theoretische beschouwingen kunnen alleen die mensen overtuigen die willen overtuigd worden. Terwijl mensen die geen reden zien om dat zomaar aan te nemen liever niet zo snel heelder groepen naasten als "dommer dan wij" afschilderen.
----------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/10/james-watson-nobelprijswinnaar.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/05/nogmaals-natuurlijke-selectie.html
donderdag 18 oktober 2007
James Watson, Nobelprijswinnaar
Iemand vertelde me een beetje gnuivend dat er grote ontsteltenis was ontstaan in het politiek-correcte linkse kamp. De grote James Watson, geneticus en Nobelprijswinnaar heeft verklaard dat Afrikanen minder intelligent zijn dan blanken: dat bleek uit alle testen! Oeioeioei, arme linksen!
Inderdaad, moest ik toegeven, de knuppel in het hoenderhok evenaart bijna het gekakel bij rechts om de Nobelprijs van Al Gore. En als het niet aan het gewriemel is dat dat soort dingen produceert, waaraan gaan we daar dan plezier aan beleven?
Intussen heeft Watson zich grotendeels niet zozeer over problemen uit de genetica uitgesproken, als wel uit de ontwikkelingseconomie. Over de mogelijke verbanden tussen intelligentie en ontwikkeling heb ik al eens een post geschreven (1) - het punt daar is dat die verbanden eerder vaag lijken. Kort daarna maakte ik ook een postje over het testen van intelligentie (2). Het punt daar was dat de verbanden tussen "intelligentie" en testen ook eerder vaag lijken.
Het voorbeeld dat ik daar koos was hardlopen. Op basis van Olympische prestaties krijgen we de indruk dat Afrikanen goed zijn in hardlopen. Maar vroeg ik me af, als je nu niet alleen olympische atleten zou testen, maar alle Afrikanen... De cijfers zouden serieus achteruitgaan, omdat er een hoop Afrikanen zouden opgenomen zijn die hun hele leven honger hebben gehad, of verminkt zijn geraakt door oorlogen en ziektes. Niemand, denk ik, zou het in zijn hoofd halen te denken dat hij aan deze scores iets kan aflezen over genetische begaafdheid van Afrikanen in het hardlopen. De vraag die je je altijd moet stellen is wat je eigenlijk gemeten hebt, en in mijn voorbeeld heb je geen genetische gaven, maar wel armoede gemeten.
Laat ik het onderwerp nog wat doordrijven. Stel dat je meet dat blanken, nadat je alle blanken gemeten hebt, slechter scoren dan alle Afrikanen. Misschien is het nu een redelijke hypothese aan te nemen dat daar een genetische reden voor is: waarom ook niet? Maar stel dat je vervolgens opmerkt dat Europeanen een gemiddelde levensverwachting hebben van 80 jaar, en Afrikanen van 40 jaar. Dit zijn in werkelijkheid levensverwachtingen bij geboorte (iets heel anders) - maar zeg dat je, "for argument's sake", reden hebt om aan te nemen dat de blanke groep die je getest hebt gemiddeld stukken ouder is dan de zwarte groep. Iedereen beseft onmiddellijk dat je dan geen genetische gaven hebt getest, maar wel leeftijd.
Laat me duidelijk zijn: ik heb geen idee van wat de echte cijfers zouden zijn, noch van de causaliteiten die in het spel zijn. Ik toon alleen enkele voorbeelden die aantonen dat je je moet afvragen wat je eigenlijk gemeten hebt.
Dat passen we dan toe op de IQ testen waarvan ik denk dat Watson er naar verwees. De vraag is wat een IQ test meet. Dat leidt weer tot de vraag wat "meten" precies betekent. Bijvoorbeeld, als je een afstand meet, dan vergelijk je dat met iets anders, bijvoorbeeld een welbepaalde fractie van de afstand tussen twee steden - en die noem je "één meter". En als je een tijdsduur meet, dan vergelijk je die met iets anders, bijvoorbeeld de hoeveelheid tijd die een bepaalde slingerbeweging nodig heeft, en je noemt die één seconde.
Maar voor "intelligentie" bestaat er niet iets dat je naast iemands hoofd kan leggen, zoals je een meter legt naast een afstand. Wat we wel kunnen is een reeks vragen opstellen, en de resultaten van iedereen op die reeks vergelijken met de resultaten van "alle anderen". En als je "alle anderen" niet kan testen, dan vergelijk je met een zorgvuldig geselecteerde representatieve groep. Vervolgens kan je het gemiddelde resultaat van je representatieve groep "100" noemen, en het resultaat van het geteste individu procentueel vergelijken met die 100 - en je verkrijgt een cijfer dat er uitziet als "80" of "96" of "105" of "160" - het "IQ" ofte "intelligentie quotiënt". Een cijfer, dus, dat niet ontstaan is door een vergelijking met één of andere objectieve realiteit, maar wel met een groep andere mensen.
De wakkere lezer ziet meteen in dat "wat je eigenlijk getest hebt" afhangt van wat je in de tests hebt opgenomen. Zitten er geheugentests in? Veel? Dan noemen we "intelligentie" iets dat (sterk) van geheugen afhangt (ik weet het niet, of ze er veel inzitten). Zitten er testen voor muzikaliteit in (ik vermoed het niet)? Voor mathematisch inzicht (ik vermoed van wel)? Taalgevoel? Verbanden kunnen leggen?
Zitten er tests in die nagaan hoe goed iemand in staat is te overleven, indien hij enkele dagen zonder veel hulpmiddelen losgelaten werd in een woestijn; een jungle of een arctische omgeving? Ik denk het niet: en dat zou impliceren dat wat wij "intelligentie" noemen helemaal geen rekening houdt met dat soort vaardigheden!
Maar wel met de vaardigheden die je nodig hebt om te overleven als kantoorbediende in een post-industriële samenleving.
Kortom, we kunnen de resultaten van die tests "intelligentie" noemen, maar het verband tussen de tests en intelligentie is eerder vaag, of beter gezegd, nogal willekeurig. We vergelijken (bijvoorbeeld) zwarte Afrikanen niet met één of andere objectieve maatstaf, maar wel met wat een groep mensen uit een zeer bepaald tijdperk (ergens in de twintigste eeuw) en in een zeer bepaald soort samenleving (post-industriëel) kan oplossen. En we noemen dat "intelligentie" alsof dat even objectief was als "een meter".
Tenslotte lees ik dat Watson ook nog gezegd heeft dat "er geen reden is om aan te nemen dat intelligentie doorheen de evolutie gelijkmatig is geëvolueerd". Dat is zo oppervlakkig dat ik werkelijk vermoed dat de woorden van Watson hier verdraaid zijn. Wetenschappers zal je zelden verstrekkende uitspraken over heelder groepen mensen zien pontificeren, op basis van niet meer dan "er is geen reden om aan te nemen".
Een betere vraag zou zijn of er redenen zijn om aan te nemen dat "intelligentie" evolutionair juist wel aan verschillend tempo is ontwikkeld. In dat geval zou je (uit de losse pols: ik ben maar een amateur) een sterke mate van isolatie moeten hebben, verder een sterke mate van selectiedruk - wat ik zéér twijfelachtig vind - en tenslotte veel tijd. Heel, heel veel tijd: we praten over evolutie.
Alleen, de splitsing van de mens uit de aap situeert zich iets van een 5 tot 7 miljoen jaar geleden. En de laatste gemeenschappelijke voorouder van alle levende mensen van vandaag situeert zich ergens 100,000 tot 200,000 jaar geleden. Voor zover we weten: "er is reden om aan te nemen dat". Zelfs op 5 mio jaar betekent 100,000 jaar slechts 2% van de tijd. Dus in de meest "optimistische" scenario's hebben alle vandaag levende mensen 96% van de tijd dezelfde route gevolgd, en in de laatste 4% (of aanzienlijk minder) zijn diverse groepen geïsoleerd geraakt. Merk op, gezien de geschiedenis van de mens is er eerder reden om aan te nemen dat ze niet erg geïsoleerd zijn geraakt, maar laat het nog passeren. De conclusie is: als er al reden is om iets "aan te nemen", dat is het om aan te nemen dat we alle zes of zeven miljard voor 96% een gemeenschappelijke erfenis delen, en dat die laatste 4% (of minder) van de tijd daar weinig verandering in heeft gebracht.
Tenzij, natuurlijk, dat mensen die zijn opgegroeid in een post-industriële samenleving beter zijn in het oplossen van tests die gericht zijn op het voorspellen van hoe goed iemand zijn weg zal kunnen vinden in een post-industriële samenleving. Maar of dat sterk gebaseerd zal zijn op een biologische erfenis... Laten we toch maar niet vergeten hoe gemakkelijk je zonder het te beseffen alleen maar leeftijden of ondervoeding aan het testen bent.
--------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/01/racisme-misdrijf-opinie-of-theorie.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/01/over-rassen-en-intelligentie.html
Inderdaad, moest ik toegeven, de knuppel in het hoenderhok evenaart bijna het gekakel bij rechts om de Nobelprijs van Al Gore. En als het niet aan het gewriemel is dat dat soort dingen produceert, waaraan gaan we daar dan plezier aan beleven?
Intussen heeft Watson zich grotendeels niet zozeer over problemen uit de genetica uitgesproken, als wel uit de ontwikkelingseconomie. Over de mogelijke verbanden tussen intelligentie en ontwikkeling heb ik al eens een post geschreven (1) - het punt daar is dat die verbanden eerder vaag lijken. Kort daarna maakte ik ook een postje over het testen van intelligentie (2). Het punt daar was dat de verbanden tussen "intelligentie" en testen ook eerder vaag lijken.
Het voorbeeld dat ik daar koos was hardlopen. Op basis van Olympische prestaties krijgen we de indruk dat Afrikanen goed zijn in hardlopen. Maar vroeg ik me af, als je nu niet alleen olympische atleten zou testen, maar alle Afrikanen... De cijfers zouden serieus achteruitgaan, omdat er een hoop Afrikanen zouden opgenomen zijn die hun hele leven honger hebben gehad, of verminkt zijn geraakt door oorlogen en ziektes. Niemand, denk ik, zou het in zijn hoofd halen te denken dat hij aan deze scores iets kan aflezen over genetische begaafdheid van Afrikanen in het hardlopen. De vraag die je je altijd moet stellen is wat je eigenlijk gemeten hebt, en in mijn voorbeeld heb je geen genetische gaven, maar wel armoede gemeten.
Laat ik het onderwerp nog wat doordrijven. Stel dat je meet dat blanken, nadat je alle blanken gemeten hebt, slechter scoren dan alle Afrikanen. Misschien is het nu een redelijke hypothese aan te nemen dat daar een genetische reden voor is: waarom ook niet? Maar stel dat je vervolgens opmerkt dat Europeanen een gemiddelde levensverwachting hebben van 80 jaar, en Afrikanen van 40 jaar. Dit zijn in werkelijkheid levensverwachtingen bij geboorte (iets heel anders) - maar zeg dat je, "for argument's sake", reden hebt om aan te nemen dat de blanke groep die je getest hebt gemiddeld stukken ouder is dan de zwarte groep. Iedereen beseft onmiddellijk dat je dan geen genetische gaven hebt getest, maar wel leeftijd.
Laat me duidelijk zijn: ik heb geen idee van wat de echte cijfers zouden zijn, noch van de causaliteiten die in het spel zijn. Ik toon alleen enkele voorbeelden die aantonen dat je je moet afvragen wat je eigenlijk gemeten hebt.
Dat passen we dan toe op de IQ testen waarvan ik denk dat Watson er naar verwees. De vraag is wat een IQ test meet. Dat leidt weer tot de vraag wat "meten" precies betekent. Bijvoorbeeld, als je een afstand meet, dan vergelijk je dat met iets anders, bijvoorbeeld een welbepaalde fractie van de afstand tussen twee steden - en die noem je "één meter". En als je een tijdsduur meet, dan vergelijk je die met iets anders, bijvoorbeeld de hoeveelheid tijd die een bepaalde slingerbeweging nodig heeft, en je noemt die één seconde.
Maar voor "intelligentie" bestaat er niet iets dat je naast iemands hoofd kan leggen, zoals je een meter legt naast een afstand. Wat we wel kunnen is een reeks vragen opstellen, en de resultaten van iedereen op die reeks vergelijken met de resultaten van "alle anderen". En als je "alle anderen" niet kan testen, dan vergelijk je met een zorgvuldig geselecteerde representatieve groep. Vervolgens kan je het gemiddelde resultaat van je representatieve groep "100" noemen, en het resultaat van het geteste individu procentueel vergelijken met die 100 - en je verkrijgt een cijfer dat er uitziet als "80" of "96" of "105" of "160" - het "IQ" ofte "intelligentie quotiënt". Een cijfer, dus, dat niet ontstaan is door een vergelijking met één of andere objectieve realiteit, maar wel met een groep andere mensen.
De wakkere lezer ziet meteen in dat "wat je eigenlijk getest hebt" afhangt van wat je in de tests hebt opgenomen. Zitten er geheugentests in? Veel? Dan noemen we "intelligentie" iets dat (sterk) van geheugen afhangt (ik weet het niet, of ze er veel inzitten). Zitten er testen voor muzikaliteit in (ik vermoed het niet)? Voor mathematisch inzicht (ik vermoed van wel)? Taalgevoel? Verbanden kunnen leggen?
Zitten er tests in die nagaan hoe goed iemand in staat is te overleven, indien hij enkele dagen zonder veel hulpmiddelen losgelaten werd in een woestijn; een jungle of een arctische omgeving? Ik denk het niet: en dat zou impliceren dat wat wij "intelligentie" noemen helemaal geen rekening houdt met dat soort vaardigheden!
Maar wel met de vaardigheden die je nodig hebt om te overleven als kantoorbediende in een post-industriële samenleving.
Kortom, we kunnen de resultaten van die tests "intelligentie" noemen, maar het verband tussen de tests en intelligentie is eerder vaag, of beter gezegd, nogal willekeurig. We vergelijken (bijvoorbeeld) zwarte Afrikanen niet met één of andere objectieve maatstaf, maar wel met wat een groep mensen uit een zeer bepaald tijdperk (ergens in de twintigste eeuw) en in een zeer bepaald soort samenleving (post-industriëel) kan oplossen. En we noemen dat "intelligentie" alsof dat even objectief was als "een meter".
Tenslotte lees ik dat Watson ook nog gezegd heeft dat "er geen reden is om aan te nemen dat intelligentie doorheen de evolutie gelijkmatig is geëvolueerd". Dat is zo oppervlakkig dat ik werkelijk vermoed dat de woorden van Watson hier verdraaid zijn. Wetenschappers zal je zelden verstrekkende uitspraken over heelder groepen mensen zien pontificeren, op basis van niet meer dan "er is geen reden om aan te nemen".
Een betere vraag zou zijn of er redenen zijn om aan te nemen dat "intelligentie" evolutionair juist wel aan verschillend tempo is ontwikkeld. In dat geval zou je (uit de losse pols: ik ben maar een amateur) een sterke mate van isolatie moeten hebben, verder een sterke mate van selectiedruk - wat ik zéér twijfelachtig vind - en tenslotte veel tijd. Heel, heel veel tijd: we praten over evolutie.
Alleen, de splitsing van de mens uit de aap situeert zich iets van een 5 tot 7 miljoen jaar geleden. En de laatste gemeenschappelijke voorouder van alle levende mensen van vandaag situeert zich ergens 100,000 tot 200,000 jaar geleden. Voor zover we weten: "er is reden om aan te nemen dat". Zelfs op 5 mio jaar betekent 100,000 jaar slechts 2% van de tijd. Dus in de meest "optimistische" scenario's hebben alle vandaag levende mensen 96% van de tijd dezelfde route gevolgd, en in de laatste 4% (of aanzienlijk minder) zijn diverse groepen geïsoleerd geraakt. Merk op, gezien de geschiedenis van de mens is er eerder reden om aan te nemen dat ze niet erg geïsoleerd zijn geraakt, maar laat het nog passeren. De conclusie is: als er al reden is om iets "aan te nemen", dat is het om aan te nemen dat we alle zes of zeven miljard voor 96% een gemeenschappelijke erfenis delen, en dat die laatste 4% (of minder) van de tijd daar weinig verandering in heeft gebracht.
Tenzij, natuurlijk, dat mensen die zijn opgegroeid in een post-industriële samenleving beter zijn in het oplossen van tests die gericht zijn op het voorspellen van hoe goed iemand zijn weg zal kunnen vinden in een post-industriële samenleving. Maar of dat sterk gebaseerd zal zijn op een biologische erfenis... Laten we toch maar niet vergeten hoe gemakkelijk je zonder het te beseffen alleen maar leeftijden of ondervoeding aan het testen bent.
--------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/01/racisme-misdrijf-opinie-of-theorie.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/01/over-rassen-en-intelligentie.html
woensdag 17 oktober 2007
Modus Ponens
“Modus Ponens” is de naam die de logica geeft aan één van de simpele figuren waarnaar je redeneringen kan terugvoeren om te checken of er geen denkfouten instaan. Het allersimpelste voorbeeld van die figuren is misschien “Contradictie”. Als je merkt dat ergens in de meest gesofisticeerd lijkende redenering iemand tegelijk aan het beweren is dat iets waar is, en datzelfde iets ook niet waar is, dan stort heel het bouwwerk in elkaar.
“Modus Ponens” hoort ook bij de simpelste figuren. Zeg dat je een stuk kennis hebt van de “als/dan” vorm. Zeg: “als het regent, dan wordt de straat nat”. Formeler “als P, dan Q”, en nog formeler: “P => Q”; ook wel de “implicatie” genoemd.
Dus we hebben nu een “implicatie” in onze kennis. Welnu, zegt de “Modus Ponens”, wanneer je in dat geval bij wijze van input het eerste element van de implicatie krijgt, dan mag je geldig besluiten tot het tweede deel. Dus, als ik je vertel dat het hier regent, dan mag je concluderen dat de Gentsesteenweg in Mechelen er nat bijligt. Jaja: het is triviaal. De bedoeling is complexe analytische structuren terug te voeren op de simpelste bouwstenen, zodat het mogelijk wordt te checken dat alle denksprongen ook formeel geldig waren.
Het is al niet langer triviaal dat het omgekeerde niet waar is. Als ik je vertel dat de straat hier nat ligt, kan je niet geldig besluiten dat het hier regent. De riool kan gesprongen zijn, we kunnen collectief besloten hebben de straat schoon te spuiten, etcetera. Hoogstens kan je regen als een belangrijke hypothese aanzien voor de reden waarom hier de straat zou kunnen nat liggen. Hypotesen moeten nu eenmaal altijd eerst nog gecheckt worden. Als dit “belangrijk” (nu, ja...) is, is dat omdat het vaak voorkomt dat mensen hierop denkfouten baseren. Ze vinden een Q, ze leiden er het bestaan van een P uit af, en daarop bouwen ze verder en verder en voor je het weet is het kapitalisme de oorzaak van de armoede in de wereld en de evolutietheorie weerlegd. En vaak genoeg zit dat allemaal diep genoeg verborgen in de rhetoriek, de overtuigingskracht en het fanatisme dat je zonder de “logica”, het teruganalyseren van redeneringen in die simpele, “triviale” bouwstenen, nooit zou opmerken wat ze allemaal hebben binnengesmokkeld. Je mag het van me aannemen: dit is een schoolboekjes voorbeeld.
Daarom vind ik het zo interessant dat we hier een paar maand geleden een hoop voorbeelden hebben gezien van hoe de wetenschap enorme vorderingen maakte door precies dat te doen. Aangezien we niet moeten aannemen dat het allemaal gebaseerd is op denkfouten uit de schoolboekjes is het interessant na te pluizen wat er dan wel gebeurt. Laat me eerst herinneren aan een paar voorbeelden, en dan kijken naar wat er gebeurt.
Eén voorbeeld was de constante lichtsnelheid, die zo constant was dat je er met een beetje nadenken uit moest concluderen dat klokken, en dus de tijd zelf, langzamer verliep in sommige omstandigheden dan in andere (1). We zagen ook hoe de relativiteitstheorie het verwijt kreeg dat hij moest verklaren alleen maar veronderstelde (2). Foute “Modus Ponens”! “Indien de lichsnelheid constant is, dan moet de tijd in sommige omstandigheden trager verlopen dan in andere; en we zien dat laatste, ergo, de lichtsnelheid is constant.” Of ook “P => Q, en Q, ergo P”. Fout, helemaal fout, teruggeven, die Nobelprijs!
En er waren ook eerdere voorbeelden uit de kosmologie. “Indien er een Big Bang is geweest, dan moet er een achtergrondstraling zijn van drie graden Kelvin. En die straling is er, ergo, de Big Bang theorie is correct” (3). Hup, wéér een Nobelprijs naar de maan! En hier is er nog één: “Indien er een Big Bang is geweest, dan moet het universum uit 75% waterstof en 25% helium bestaan, en dat is ook zo, dus de theorie is wéér correct” (4).
Allemaal fout gebruikte implicaties, allemaal Nobelprijzen, dus (a) ze kennen er in Stockholm niets van, (b) de Logica is fout (al 2,500 jaar, zonder dat iemand er iets van gemerkt heeft), of (c) we missen een Klein Maar Belangrijk Detail.
Dat detail is hier intussen ook al verklapt: dat was het woord “hypothese”. Elk van de voorbeelden ging over zeer specifieke, onwaarschijnlijke dingen. Waarom zou het universum een temperatuur hebben van uitgerekend drie graden kelvin? Wie komt nu op het idee te beweren dat in bepaalde omstandigheden klokken langzamer zullen lopen? Zou u ooit op het idee gekomen zijn te voorspellen dat drie kwart van de zichtbare materie uit waterstof bestaat?
Kijk, bij “kruis of munt” eerst “kruis” roepen en kraaien van de pret als het uitkomt is zeer gemakkelijk. Zeggen dat de dollar zal dalen en bij ongelijk even windstil blijven om later te herbeginnen: geen kat die er iets van zal merken. Remember Leuschel die 20 jaar lang elke dag een crash voorspelde, en glunderend in de krant mocht staan toen hij het op 2 van de 7,300 dagen bij het juiste eind had?
Maar als iemand dingen kan voorspellen die op het waanzinnige af onwaarschijnlijk zijn, en die blijken ook nog uit te komen, dan geeft dat een heel sterke steun aan de hypothese. Onze wetenschapsfilosofie zit zo in elkaar dat we het altijd een “hypothese” zullen blijven noemen. Maar als iemand éérst een Big Bang model berekent, en daaruit afleidt dat er 75% waterstof moet zijn, en een termperatuur van 3 graden kelvin – de twee onafhankelijk van elkaar – en vervolgens is er 75% waterstof, en er is een temperatuur van 3 graden kelvin... dan heeft je model toch een betere ondersteuning dan het model dat God alles heeft geschapen om de mensen aan een test te onderwerpen, alvorens ze in de hemel zullen worden toegelaten, nietwaar?
------------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/07/meer-over-de-constante-lichtsnelheid.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/07/een-wetenschappelijke-kermistruc.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/01/kosmologie-een-anecdote.html
(4) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/07/kosmologie-weemoedig-wegdromend.html
“Modus Ponens” hoort ook bij de simpelste figuren. Zeg dat je een stuk kennis hebt van de “als/dan” vorm. Zeg: “als het regent, dan wordt de straat nat”. Formeler “als P, dan Q”, en nog formeler: “P => Q”; ook wel de “implicatie” genoemd.
Dus we hebben nu een “implicatie” in onze kennis. Welnu, zegt de “Modus Ponens”, wanneer je in dat geval bij wijze van input het eerste element van de implicatie krijgt, dan mag je geldig besluiten tot het tweede deel. Dus, als ik je vertel dat het hier regent, dan mag je concluderen dat de Gentsesteenweg in Mechelen er nat bijligt. Jaja: het is triviaal. De bedoeling is complexe analytische structuren terug te voeren op de simpelste bouwstenen, zodat het mogelijk wordt te checken dat alle denksprongen ook formeel geldig waren.
Het is al niet langer triviaal dat het omgekeerde niet waar is. Als ik je vertel dat de straat hier nat ligt, kan je niet geldig besluiten dat het hier regent. De riool kan gesprongen zijn, we kunnen collectief besloten hebben de straat schoon te spuiten, etcetera. Hoogstens kan je regen als een belangrijke hypothese aanzien voor de reden waarom hier de straat zou kunnen nat liggen. Hypotesen moeten nu eenmaal altijd eerst nog gecheckt worden. Als dit “belangrijk” (nu, ja...) is, is dat omdat het vaak voorkomt dat mensen hierop denkfouten baseren. Ze vinden een Q, ze leiden er het bestaan van een P uit af, en daarop bouwen ze verder en verder en voor je het weet is het kapitalisme de oorzaak van de armoede in de wereld en de evolutietheorie weerlegd. En vaak genoeg zit dat allemaal diep genoeg verborgen in de rhetoriek, de overtuigingskracht en het fanatisme dat je zonder de “logica”, het teruganalyseren van redeneringen in die simpele, “triviale” bouwstenen, nooit zou opmerken wat ze allemaal hebben binnengesmokkeld. Je mag het van me aannemen: dit is een schoolboekjes voorbeeld.
Daarom vind ik het zo interessant dat we hier een paar maand geleden een hoop voorbeelden hebben gezien van hoe de wetenschap enorme vorderingen maakte door precies dat te doen. Aangezien we niet moeten aannemen dat het allemaal gebaseerd is op denkfouten uit de schoolboekjes is het interessant na te pluizen wat er dan wel gebeurt. Laat me eerst herinneren aan een paar voorbeelden, en dan kijken naar wat er gebeurt.
Eén voorbeeld was de constante lichtsnelheid, die zo constant was dat je er met een beetje nadenken uit moest concluderen dat klokken, en dus de tijd zelf, langzamer verliep in sommige omstandigheden dan in andere (1). We zagen ook hoe de relativiteitstheorie het verwijt kreeg dat hij moest verklaren alleen maar veronderstelde (2). Foute “Modus Ponens”! “Indien de lichsnelheid constant is, dan moet de tijd in sommige omstandigheden trager verlopen dan in andere; en we zien dat laatste, ergo, de lichtsnelheid is constant.” Of ook “P => Q, en Q, ergo P”. Fout, helemaal fout, teruggeven, die Nobelprijs!
En er waren ook eerdere voorbeelden uit de kosmologie. “Indien er een Big Bang is geweest, dan moet er een achtergrondstraling zijn van drie graden Kelvin. En die straling is er, ergo, de Big Bang theorie is correct” (3). Hup, wéér een Nobelprijs naar de maan! En hier is er nog één: “Indien er een Big Bang is geweest, dan moet het universum uit 75% waterstof en 25% helium bestaan, en dat is ook zo, dus de theorie is wéér correct” (4).
Allemaal fout gebruikte implicaties, allemaal Nobelprijzen, dus (a) ze kennen er in Stockholm niets van, (b) de Logica is fout (al 2,500 jaar, zonder dat iemand er iets van gemerkt heeft), of (c) we missen een Klein Maar Belangrijk Detail.
Dat detail is hier intussen ook al verklapt: dat was het woord “hypothese”. Elk van de voorbeelden ging over zeer specifieke, onwaarschijnlijke dingen. Waarom zou het universum een temperatuur hebben van uitgerekend drie graden kelvin? Wie komt nu op het idee te beweren dat in bepaalde omstandigheden klokken langzamer zullen lopen? Zou u ooit op het idee gekomen zijn te voorspellen dat drie kwart van de zichtbare materie uit waterstof bestaat?
Kijk, bij “kruis of munt” eerst “kruis” roepen en kraaien van de pret als het uitkomt is zeer gemakkelijk. Zeggen dat de dollar zal dalen en bij ongelijk even windstil blijven om later te herbeginnen: geen kat die er iets van zal merken. Remember Leuschel die 20 jaar lang elke dag een crash voorspelde, en glunderend in de krant mocht staan toen hij het op 2 van de 7,300 dagen bij het juiste eind had?
Maar als iemand dingen kan voorspellen die op het waanzinnige af onwaarschijnlijk zijn, en die blijken ook nog uit te komen, dan geeft dat een heel sterke steun aan de hypothese. Onze wetenschapsfilosofie zit zo in elkaar dat we het altijd een “hypothese” zullen blijven noemen. Maar als iemand éérst een Big Bang model berekent, en daaruit afleidt dat er 75% waterstof moet zijn, en een termperatuur van 3 graden kelvin – de twee onafhankelijk van elkaar – en vervolgens is er 75% waterstof, en er is een temperatuur van 3 graden kelvin... dan heeft je model toch een betere ondersteuning dan het model dat God alles heeft geschapen om de mensen aan een test te onderwerpen, alvorens ze in de hemel zullen worden toegelaten, nietwaar?
------------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/07/meer-over-de-constante-lichtsnelheid.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/07/een-wetenschappelijke-kermistruc.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/01/kosmologie-een-anecdote.html
(4) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/07/kosmologie-weemoedig-wegdromend.html
dinsdag 16 oktober 2007
Brokjes
Gewoon een paar dingen uit het nieuws die me bijbleven vandaag.
De manier waarop Hillary Clinton lijkt op te stomen naar de nominatie als Democratische presidentskandidaat is verbluffend. De pers zit zo verlegen om er nog een verhaal waar een zekere spanning in zit te maken, dat ze maar over Howard Dean in 2,004 beginnen. Komaan, een beetje serieus. Hillary als kandidaat is van geen kanten een Dean. Véél te intelligent, ervaren, georganizeerd en berekend. Ik denk dat ze een uitstekende president zou zijn.
Ik vind het een beetje sneu voor kandidaten als een Edwards, die volgens mij beter verdienen dan zo in de schaduw van Hillary wegdeemsteren. Maar soms is de wereld niet zoals hij zou moeten zijn. Het schijnt dat Newton ook nogal wat heel boeiende tijdgenoten had, die in het schijnsel van dat soort vuurtoren helemaal in het niets verdwenen zijn.
Hopen maar dat de Republikeinen nog met een fatsoenlijke kandidaat komen. Maar ik denk toch dat ze een uitstekende president zou zijn.
Ik lees ook dat er in de VS iemand tot de doodstraf is veroordeeld wegens moord. Weer eens. Ik ben (terzijde) lid van Amnesty International, omdat ik het eens ben met hun idee dat wanneer een publiek meekijkt, de dictators toch een béétje uitkijken wat ze doen. De organisatie is tegen de doodstraf, en ik eigenlijk ook wel een beetje.
Oh ja, die moord, dus. De dader had ruzie gemaakt met een moeder van een dochter van vijf jaar. Peuter Sarah binnen drie jaar. Onder het soort motto dat die Amerikanen af en toe een halve school doet uitmoorden vond hij dat hij "the wrong guy to fuck with" was. Hij sloeg de moeder half dood en wierp het kind bij de krokodillen. Vijf jaar oud. Ze leefde nog toen de krokodillen begonnen te bijten.
Ik heb er nog eens over nagedacht. In héél uitzonderlijke gevallen ben ik voor de doodstraf. Je weet dat je een beetje gek bent als het idee in je opkomt dat de executiemethode moet zijn hem bij de krokodillen te werpen, en je dat idee niet meteen weer verwerpt. Maar ach, dat wisten we al, nietwaar?
De manier waarop Hillary Clinton lijkt op te stomen naar de nominatie als Democratische presidentskandidaat is verbluffend. De pers zit zo verlegen om er nog een verhaal waar een zekere spanning in zit te maken, dat ze maar over Howard Dean in 2,004 beginnen. Komaan, een beetje serieus. Hillary als kandidaat is van geen kanten een Dean. Véél te intelligent, ervaren, georganizeerd en berekend. Ik denk dat ze een uitstekende president zou zijn.
Ik vind het een beetje sneu voor kandidaten als een Edwards, die volgens mij beter verdienen dan zo in de schaduw van Hillary wegdeemsteren. Maar soms is de wereld niet zoals hij zou moeten zijn. Het schijnt dat Newton ook nogal wat heel boeiende tijdgenoten had, die in het schijnsel van dat soort vuurtoren helemaal in het niets verdwenen zijn.
Hopen maar dat de Republikeinen nog met een fatsoenlijke kandidaat komen. Maar ik denk toch dat ze een uitstekende president zou zijn.
Ik lees ook dat er in de VS iemand tot de doodstraf is veroordeeld wegens moord. Weer eens. Ik ben (terzijde) lid van Amnesty International, omdat ik het eens ben met hun idee dat wanneer een publiek meekijkt, de dictators toch een béétje uitkijken wat ze doen. De organisatie is tegen de doodstraf, en ik eigenlijk ook wel een beetje.
Oh ja, die moord, dus. De dader had ruzie gemaakt met een moeder van een dochter van vijf jaar. Peuter Sarah binnen drie jaar. Onder het soort motto dat die Amerikanen af en toe een halve school doet uitmoorden vond hij dat hij "the wrong guy to fuck with" was. Hij sloeg de moeder half dood en wierp het kind bij de krokodillen. Vijf jaar oud. Ze leefde nog toen de krokodillen begonnen te bijten.
Ik heb er nog eens over nagedacht. In héél uitzonderlijke gevallen ben ik voor de doodstraf. Je weet dat je een beetje gek bent als het idee in je opkomt dat de executiemethode moet zijn hem bij de krokodillen te werpen, en je dat idee niet meteen weer verwerpt. Maar ach, dat wisten we al, nietwaar?
Ik ben jaloers!
Op http://www.filosofie.be/blog/intern/ verneem ik dat twee van de deelnemers het hebben gebracht tot een vermelding in het tijdschrift “Natuur en Techniek”. Eén van hen zag zich vernoemd als “iemand die hevig tekeer gaat tegen Intelligent Design en co”. En daar ben ik jaloers op! Wel op de positieve manier, welteverstaan, zo van “aha, een intellectuele medestander”. We vinden zijn blog op http://fantastisch.filosofie.be/ . En als je daarmee dan een gespecializeerd tijdschrift haalt zou ik zeggen, wel, werkelijk knap gedaan, ik wou dat ik het ook kon (“jaloers”).
Nu heb ik wel eens de gewoonte om de url’s van enkele posts die een gemeenschappelijk thema hadden allemaal onder elkaar te zetten, zoals ik nog maar pas deed met “De Griekse sage” aan het einde van de post over Alexander (1). Ja, misschien juist omdat ze zo zonder pretentie geschreven zijn ben ik een beetje trots op die serie. En dus schoot me bij dit verhaal over “tekeergaan tegen ID” te binnen dat ik over creationisme ook al één en ander bij elkaar heb dat ik bij mijn betere teksten reken. Noem het de “creationisme sage”:
http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/03/de-assymetrie-in-de-propagandastrijd.html
http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/08/evolutietheorie-een-ethisch-probleem.html
http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/12/socratische-dialoog-met-poedels.html
http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/03/de-evolutionaire-atlas.html
http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/06/de-weigering-te-weten.html
http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/06/de-goddelijke-cirkel-redenering.html
http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/07/het-ontstaan-van-de-lichtgevoelige-cel.html
Oh, het blijven natuurlijk de geschriften van een hobby-filosoof. Het is allemaal wel “serieus” bedoeld, maar om van de nood een deugd te maken eerder “speels” gebracht. En ik begrijp en erken dat het allemaal wel eens te lang, te omslachtig en te veel is om er veel carrière mee te maken. Laat me nu maar eens gewoon af en toe mijn eigen “best of” over een bepaald onderwerp opmaken, kwestie dat ik mijn eigen posts niet vergeet.
Grijns.
----------------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/09/alexander-die-van-de-grieken.html
Nu heb ik wel eens de gewoonte om de url’s van enkele posts die een gemeenschappelijk thema hadden allemaal onder elkaar te zetten, zoals ik nog maar pas deed met “De Griekse sage” aan het einde van de post over Alexander (1). Ja, misschien juist omdat ze zo zonder pretentie geschreven zijn ben ik een beetje trots op die serie. En dus schoot me bij dit verhaal over “tekeergaan tegen ID” te binnen dat ik over creationisme ook al één en ander bij elkaar heb dat ik bij mijn betere teksten reken. Noem het de “creationisme sage”:
http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/03/de-assymetrie-in-de-propagandastrijd.html
http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/08/evolutietheorie-een-ethisch-probleem.html
http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/12/socratische-dialoog-met-poedels.html
http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/03/de-evolutionaire-atlas.html
http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/06/de-weigering-te-weten.html
http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/06/de-goddelijke-cirkel-redenering.html
http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/07/het-ontstaan-van-de-lichtgevoelige-cel.html
Oh, het blijven natuurlijk de geschriften van een hobby-filosoof. Het is allemaal wel “serieus” bedoeld, maar om van de nood een deugd te maken eerder “speels” gebracht. En ik begrijp en erken dat het allemaal wel eens te lang, te omslachtig en te veel is om er veel carrière mee te maken. Laat me nu maar eens gewoon af en toe mijn eigen “best of” over een bepaald onderwerp opmaken, kwestie dat ik mijn eigen posts niet vergeet.
Grijns.
----------------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/09/alexander-die-van-de-grieken.html
maandag 15 oktober 2007
Hobson: Ik begin het af te schrijven
Mijn boek Hobson, The Eastern Origins of Western Civilization, 2,004 (2,006) is nu meer dan halfweg gevorderd, en eerlijk gezegd is het soms gewoon “dom links”. Dat is natuurlijk een uiterst subjectieve schaal, maar toch is die goed genoeg om uit te drukken waarover ik me zo teleurgesteld voel. Waar ik op had gehoopt was een boek van “luciede links”. Dat boek zou dan een analyse maken van de geschiedenis die ik “thought-provoking” en “challenging” ging vinden. Zoals me dat nog, vaak met de nodige moeite, overkomen is met andere boeken uit die hoek (1), ging ik er dan uiteindelijk voldoende bezwaren bij bedenken om me toch maar bij mijn eigen “luciede rechts” te houden. En passant zouden er nog enkele concrete voorbeelden staan van “oosterse invloeden op de Westerse beschaving” die dom rechts altijd over het hoofd ziet.
Maar op de uitzondering – de relatief bescheiden uitzondering – van de vorige post (2) over het boek na, valt het zwaar, zwaar tegen. Nu heb ik net zitten lezen over de Europese “ontdekkingsreizen”. We vernemen eens te meer dat het allemaal niet veel soeps is, en dat het zonder Aziatische technologie niet zou gebeurd zijn. Nu is het zo dat je met een minimum aan realisme hiervan een heel interessante discussie kan maken. In feite drukt hij zelf heel precies uit hoe dat in zijn werk zou gaan: hij herhaalt zijn claim dat Europa pas tussen 1,500 en 1,800 zijn achterstand op de beschavingen van het oosten begon in te lopen en op het einde van die periode op gelijke hoogte kwam.
Dat is precies waarover je grondig van mening kan verschillen met een David Landes, of een Angus Maddison, of een Claudio Cipolla. Daar zal je eerder vinden dat Europa zich vanaf de elfde eeuw uit een zeer primitief niveau begon los te werken, en aan het einde van de middeleeuwen (zeg: 1,400) op gelijke hoogte met, pakweg, de Islam of China bevond. En nu kan je daarover opinies en argumenten opsommen en citeren, zoals de handelsstromen, of de technologie, of de kwaliteit van de verhandelde goederen, en vele vele andere, en aan het einde van de rit ontstaat een conversatie met pro’s en contra’s, en iedereen mag er zijn eigen mening over vormen.
De teleurstelling die ik nu voel is dat Hobson er na een half boek van geen kanten in slaagt om zich op een niveau te hijsen dat een Braudel of een Pomeranz (de eerder “linkse” kant van deze discussie) wel haalt. Als ik lees dat de Europeanen van de vijftiende eeuw veel hebben overgenomen van het oosten, dan denk ik: "zeker, maar wie heeft dat ooit ontkend"? Voor het eerst vind ik een citaat, van een in 2,007 totaal onbekende auteur, waarin (inderdaad) letterlijk staat dat Europa alles in zijn eentje heeft gedaan, en ultiem daarvoor teruggreep op het oude Athene. Hoera, Hobson toont het alsnog aan: dom rechts bestaat en heeft wel degelijk dat soort dingen geschreven. Alleen, op dom rechts na: wie gelooft dat soort dingen? Waar vind je iets dergelijks bij Landes en Maddison? Hobson scoort hier een heel klein puntje, tegen een heel zwakke tegenstander, en schrijft een heel (nuance: voor zover ik weet: een half) boek op een toon alsof de wereld nu Eindelijk iets Heel Belangrijks zal te Weten Komen.
Maar dan vernemen we over de ontdekkingsreizen van de vijftiende eeuw dat ze “eigenlijk” alleen maar een voortgezette “kruisvaardersmentaliteit” waren. Geeuw: dat is in het beste geval een oppervlakkige analogie met enkele herkenbare elementen van religieus fanatisme. Maar hoe je in twee opeenvolgende zinnen kan beweren dat het allemaal een oude kruisvaarderij was, èn dat het een reactie was op de val van Constantinopel, dat vraagt al heel veel goede wil van de verbeelding. Het volstaat dat je een kaart bekijkt en het effect ziet van het verlies van Constantinopel op de eeuwenoude handelsroutes, en je begrijpt wat pakweg een Toynbee erover zegt. Het Westen raakte haast geïsoleerd en afgesneden op dat schiereilandje van ze. Dus ze zochten alternatieve routes, en ze vonden die ook. Of dat zonder de Kruistochten van vier eeuwen daarvoor anders was geweest, wel, ik zal het in het midden laten... Maar helemaal het toppunt wordt het als je nog enkele zinnen verder leest. De Europese emoties liepen hoog op toen de Islam ook nog Athene, de bakermat van de Europese beschaving innam (tja, hoe zou China reageren als Westerse machten Shanghai bezetten, of de Islam als Baghdad werd bezet?). En daarna lezen we dat de Islamitische “bedreiging”, tussen aanhalingstekens, dan ook maar moest dienen als argument om oorlog te kunnen voeren.
Dus wéér dat verhaal over gefabriceerde bedreigingen, maar dan in dezelfde paragraaf waarin hij beschrijft hoe Constantinopel en Athene door de gefantaseerde bedreiging werden ingenomen!
Ko – maan – zeg.
Het hoofdstuk over Columbus krijgt helemaal de toon van een litanie. Alle Europese vorderingen op technisch vlak krijgen aanhalingstekens – ze werden immers in het oosten ontdekt – en het verhaal ontaardt in een jammerklacht over de slavernij. Dus Europa heeft nooit iets gepresteerd, want hun technologie hebben ze overgenomen, en hun kapitaal hebben ze afgeperst. En laat me duidelijk zijn, ik zit te wachten op analyses van “luciede links” die dat verhaal vertellen. Maar hij heeft het ook de hele tijd over hoe de Islam al veel langer een hoogstaande beschaving was. Om dan dat verhaal te vertellen zonder ook maar één keer te vermelden dat de Islam ook op het vlak van overgenomen technologie en afgeperste kapitalen een grote voorloper van de Europeanen was; ja, dat één van de dingen die de Islam dan toch in Europa de moeite waard vond uitgerekend de slaven waren die ze er konden halen – dat is geen analyse meer, dat zijn tendentieuze verhaaltjes.
Je zou zo de pseudo-analyses van dom rechts kunnen nemen, en al wat je moet doen is een beetje aanpassen. “De Islam” heeft nooit zelf iets uitgevonden, het kwam allemaal van de joden en de Grieken en de Babyloniërs, enzovoort enzoverder. Vervang gewoon het woord “Islam” door “Europa” en ziedaar het discours van dom links èn dom rechts. Het volstaat de snerende manier waarop allerlei veel serieuzere auteurs worden afgewimpeld mee te nemen, en je kan het verhaal completeren met het gescheld dat je uit dat soort hoeken ook altijd meekrijgt.
Bon, het onderwerp interesseert me heel sterk, dus ik lees voorlopig nog wat verder. Er zijn in een uiteenlopende reeks heel andere onderwerpen véél boeken die ik op dit punt, en met dit niveau, al lang had afgeschreven.
--------------------------------------------
(1) Pomeranz, The Great Divergence, China, Europe and the Making of the Modern World Economy, 2,000
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/10/marxiaans-maar-niet-slecht.html
(3) Cipolla, Before the Industrial Revolution, European Society and Economy, 1,000 – 1,700, 1,976 (1,996)
Maar op de uitzondering – de relatief bescheiden uitzondering – van de vorige post (2) over het boek na, valt het zwaar, zwaar tegen. Nu heb ik net zitten lezen over de Europese “ontdekkingsreizen”. We vernemen eens te meer dat het allemaal niet veel soeps is, en dat het zonder Aziatische technologie niet zou gebeurd zijn. Nu is het zo dat je met een minimum aan realisme hiervan een heel interessante discussie kan maken. In feite drukt hij zelf heel precies uit hoe dat in zijn werk zou gaan: hij herhaalt zijn claim dat Europa pas tussen 1,500 en 1,800 zijn achterstand op de beschavingen van het oosten begon in te lopen en op het einde van die periode op gelijke hoogte kwam.
Dat is precies waarover je grondig van mening kan verschillen met een David Landes, of een Angus Maddison, of een Claudio Cipolla. Daar zal je eerder vinden dat Europa zich vanaf de elfde eeuw uit een zeer primitief niveau begon los te werken, en aan het einde van de middeleeuwen (zeg: 1,400) op gelijke hoogte met, pakweg, de Islam of China bevond. En nu kan je daarover opinies en argumenten opsommen en citeren, zoals de handelsstromen, of de technologie, of de kwaliteit van de verhandelde goederen, en vele vele andere, en aan het einde van de rit ontstaat een conversatie met pro’s en contra’s, en iedereen mag er zijn eigen mening over vormen.
De teleurstelling die ik nu voel is dat Hobson er na een half boek van geen kanten in slaagt om zich op een niveau te hijsen dat een Braudel of een Pomeranz (de eerder “linkse” kant van deze discussie) wel haalt. Als ik lees dat de Europeanen van de vijftiende eeuw veel hebben overgenomen van het oosten, dan denk ik: "zeker, maar wie heeft dat ooit ontkend"? Voor het eerst vind ik een citaat, van een in 2,007 totaal onbekende auteur, waarin (inderdaad) letterlijk staat dat Europa alles in zijn eentje heeft gedaan, en ultiem daarvoor teruggreep op het oude Athene. Hoera, Hobson toont het alsnog aan: dom rechts bestaat en heeft wel degelijk dat soort dingen geschreven. Alleen, op dom rechts na: wie gelooft dat soort dingen? Waar vind je iets dergelijks bij Landes en Maddison? Hobson scoort hier een heel klein puntje, tegen een heel zwakke tegenstander, en schrijft een heel (nuance: voor zover ik weet: een half) boek op een toon alsof de wereld nu Eindelijk iets Heel Belangrijks zal te Weten Komen.
Maar dan vernemen we over de ontdekkingsreizen van de vijftiende eeuw dat ze “eigenlijk” alleen maar een voortgezette “kruisvaardersmentaliteit” waren. Geeuw: dat is in het beste geval een oppervlakkige analogie met enkele herkenbare elementen van religieus fanatisme. Maar hoe je in twee opeenvolgende zinnen kan beweren dat het allemaal een oude kruisvaarderij was, èn dat het een reactie was op de val van Constantinopel, dat vraagt al heel veel goede wil van de verbeelding. Het volstaat dat je een kaart bekijkt en het effect ziet van het verlies van Constantinopel op de eeuwenoude handelsroutes, en je begrijpt wat pakweg een Toynbee erover zegt. Het Westen raakte haast geïsoleerd en afgesneden op dat schiereilandje van ze. Dus ze zochten alternatieve routes, en ze vonden die ook. Of dat zonder de Kruistochten van vier eeuwen daarvoor anders was geweest, wel, ik zal het in het midden laten... Maar helemaal het toppunt wordt het als je nog enkele zinnen verder leest. De Europese emoties liepen hoog op toen de Islam ook nog Athene, de bakermat van de Europese beschaving innam (tja, hoe zou China reageren als Westerse machten Shanghai bezetten, of de Islam als Baghdad werd bezet?). En daarna lezen we dat de Islamitische “bedreiging”, tussen aanhalingstekens, dan ook maar moest dienen als argument om oorlog te kunnen voeren.
Dus wéér dat verhaal over gefabriceerde bedreigingen, maar dan in dezelfde paragraaf waarin hij beschrijft hoe Constantinopel en Athene door de gefantaseerde bedreiging werden ingenomen!
Ko – maan – zeg.
Het hoofdstuk over Columbus krijgt helemaal de toon van een litanie. Alle Europese vorderingen op technisch vlak krijgen aanhalingstekens – ze werden immers in het oosten ontdekt – en het verhaal ontaardt in een jammerklacht over de slavernij. Dus Europa heeft nooit iets gepresteerd, want hun technologie hebben ze overgenomen, en hun kapitaal hebben ze afgeperst. En laat me duidelijk zijn, ik zit te wachten op analyses van “luciede links” die dat verhaal vertellen. Maar hij heeft het ook de hele tijd over hoe de Islam al veel langer een hoogstaande beschaving was. Om dan dat verhaal te vertellen zonder ook maar één keer te vermelden dat de Islam ook op het vlak van overgenomen technologie en afgeperste kapitalen een grote voorloper van de Europeanen was; ja, dat één van de dingen die de Islam dan toch in Europa de moeite waard vond uitgerekend de slaven waren die ze er konden halen – dat is geen analyse meer, dat zijn tendentieuze verhaaltjes.
Je zou zo de pseudo-analyses van dom rechts kunnen nemen, en al wat je moet doen is een beetje aanpassen. “De Islam” heeft nooit zelf iets uitgevonden, het kwam allemaal van de joden en de Grieken en de Babyloniërs, enzovoort enzoverder. Vervang gewoon het woord “Islam” door “Europa” en ziedaar het discours van dom links èn dom rechts. Het volstaat de snerende manier waarop allerlei veel serieuzere auteurs worden afgewimpeld mee te nemen, en je kan het verhaal completeren met het gescheld dat je uit dat soort hoeken ook altijd meekrijgt.
Bon, het onderwerp interesseert me heel sterk, dus ik lees voorlopig nog wat verder. Er zijn in een uiteenlopende reeks heel andere onderwerpen véél boeken die ik op dit punt, en met dit niveau, al lang had afgeschreven.
--------------------------------------------
(1) Pomeranz, The Great Divergence, China, Europe and the Making of the Modern World Economy, 2,000
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/10/marxiaans-maar-niet-slecht.html
(3) Cipolla, Before the Industrial Revolution, European Society and Economy, 1,000 – 1,700, 1,976 (1,996)
zaterdag 13 oktober 2007
65% separatist...
Ik ging naar de "Belgometer" (1) van de krant De Standaard en haalde een score van "65% separatist".
Ui.
Dat had ik niet verwacht. 50 - 50 had ik verwacht (eerder onverschillig tegenover het Koninkrijk) of licht separatist had ik verwacht, en desnoods licht unionistisch - wie weet hoe ze die tests in mekaar duwen - maar 65% separatist? Dat had ik niet verwacht.
Toch niet omdat ik het een dwaas idee vind om schoolkinderen verplicht de Brabançonne aan te leren, zeker?
Ik voel me eigenlijk helemaal geen radicaal. Ik voelde me een beetje Republikein worden, de dag dat clown Filip een "eredoctoraat" in de (hou je vast) filosofie kreeg uitgereikt. En zelfs dat duwde me nog niet over de schreef (hoewel de enorme belediging aan het adres van al die serieuze mensen die wel de moeite genomen hebben om enkele simpele dingen over de realiteit te leren me natuurlijk niet ontgaan was). Wat me destijds over de schreef duwde was dat er in de controverse daarover een lezersbrief verscheen, waarin de één of de ander behoorlijk geënerveerd wilde weten wat "ons" bezielde om dat zelfs maar in vraag te durven stellen. Het had het Hof behaagd (behààgd!) het doctoraat te aanvaarden (aanvààrden!!) dat het gepeupel (wijzelf) hadden aangeboden, en wij moesten daar dankbaar enzovoort enzovoort om zijn.
En toen ben ik gaan beseffen: zo'n mensen bestaan echt.
En omdat de lichtsnelheid niet goed genoeg is om duidelijk te maken dat ik nooit iets met dat "niveau" wil te maken hebben noem ik mezelf sindsdien maar "Republikein".
Je ziet, niks ernstigs, niks fanatieks.
Vanzelfsprekend is er ook al lang een zekere wrevel, eerder langzaam groeiend, over het "Koningshuis" (2) of sommige nogal vreemde consequenties van ons dierbaar vaderland (3), maar alweer, niets fanatieks. Of haha, die paar keer dat ik me verwonderde over de vele aanbiedingen van jobs hier in het Mechelse, lassers, techniekers, mechaniciens, en die vaak door Polen worden ingevuld omdat Charleroi nu eenmaal te ver ligt, en daarbij, daar spreken ze immers geen Nederlands?
Al die dingen hadden me doen verwachten dat ik waarschijnlijk 51% separatist ging zijn. Maar het is dus 65% geworden. Hopelijk is het niets ernstigs.
Zou er dan toch iets aan het schuiven zijn, hier bij het bedeesde, bescheiden en gemoedelijke deel van de Vlamingen?
----------------------------------------
(1) http://www.standaard.be/messagent/messagent.aspx?ID=1z13pXxh1919
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/01/hij-wil-respect-en-ontzag.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/02/het-museum-van-laken.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/02/de-dwazen-die-ons-regeren.html
Ui.
Dat had ik niet verwacht. 50 - 50 had ik verwacht (eerder onverschillig tegenover het Koninkrijk) of licht separatist had ik verwacht, en desnoods licht unionistisch - wie weet hoe ze die tests in mekaar duwen - maar 65% separatist? Dat had ik niet verwacht.
Toch niet omdat ik het een dwaas idee vind om schoolkinderen verplicht de Brabançonne aan te leren, zeker?
Ik voel me eigenlijk helemaal geen radicaal. Ik voelde me een beetje Republikein worden, de dag dat clown Filip een "eredoctoraat" in de (hou je vast) filosofie kreeg uitgereikt. En zelfs dat duwde me nog niet over de schreef (hoewel de enorme belediging aan het adres van al die serieuze mensen die wel de moeite genomen hebben om enkele simpele dingen over de realiteit te leren me natuurlijk niet ontgaan was). Wat me destijds over de schreef duwde was dat er in de controverse daarover een lezersbrief verscheen, waarin de één of de ander behoorlijk geënerveerd wilde weten wat "ons" bezielde om dat zelfs maar in vraag te durven stellen. Het had het Hof behaagd (behààgd!) het doctoraat te aanvaarden (aanvààrden!!) dat het gepeupel (wijzelf) hadden aangeboden, en wij moesten daar dankbaar enzovoort enzovoort om zijn.
En toen ben ik gaan beseffen: zo'n mensen bestaan echt.
En omdat de lichtsnelheid niet goed genoeg is om duidelijk te maken dat ik nooit iets met dat "niveau" wil te maken hebben noem ik mezelf sindsdien maar "Republikein".
Je ziet, niks ernstigs, niks fanatieks.
Vanzelfsprekend is er ook al lang een zekere wrevel, eerder langzaam groeiend, over het "Koningshuis" (2) of sommige nogal vreemde consequenties van ons dierbaar vaderland (3), maar alweer, niets fanatieks. Of haha, die paar keer dat ik me verwonderde over de vele aanbiedingen van jobs hier in het Mechelse, lassers, techniekers, mechaniciens, en die vaak door Polen worden ingevuld omdat Charleroi nu eenmaal te ver ligt, en daarbij, daar spreken ze immers geen Nederlands?
Al die dingen hadden me doen verwachten dat ik waarschijnlijk 51% separatist ging zijn. Maar het is dus 65% geworden. Hopelijk is het niets ernstigs.
Zou er dan toch iets aan het schuiven zijn, hier bij het bedeesde, bescheiden en gemoedelijke deel van de Vlamingen?
----------------------------------------
(1) http://www.standaard.be/messagent/messagent.aspx?ID=1z13pXxh1919
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/01/hij-wil-respect-en-ontzag.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/02/het-museum-van-laken.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/02/de-dwazen-die-ons-regeren.html
vrijdag 12 oktober 2007
Birmingham: 0 - Dublin: 1
Met drie collega's vertrekken we van Zaventem naar Dublin. Ikzelf heb maar één stuk handbagage. Mijn collega's die als bankier veel zwaarder wegen hebben ook nog een laptop bij. Maar geen nood! We hebben "flextickets", dat wil zeggen, het is toegelaten twee stukken bagage per persoon mee op het vliegtuig te nemen!
De directe vluchten waren volgeboekt, dus we moeten een tussenstop maken in Birmingham, en overstappen. Dat maakt op mij altijd een vreemde indruk. We landen probleemloos en we lopen rond in een luchthaven en ik zeg enkele keren tegen mezelf "ik ben in Birmingham" en het blijft even ongelofelijk. En ja, we "hebben" 90 minuten - we zijn 's avonds vertrokken, dus dat betekent ook 90 minuten later in de avond in je hotel, maar soit - dus we hebben de tijd om alle blikken op Birmingham te werpen die je vanuit een luchthaven maar kan maken.
We besluiten eerst door de "security" te passeren en dan pas een plaats te zoeken om iets te drinken. En dat blijkt maar goed ook. De security officer houdt ons tegen: één stuk bagage per persoon, we moeten de extra stukken inchecken. "Maar we hebben tickets die toelaten met twee stuks op het vliegtuig te gaan" zegt de collega die niet alleen de grootste van ons drieën is, maar ook een innemende, ontwapenende glimlach heeft.
Bij wat er nu gebeurt moet de lezer zich voorstellen hoe zoiets er vanuit het standpunt van een filosoof uitziet. De filosoof voelt zich wel vaker een beetje als een marsmannetje dat vanuit een baan rond de Aarde de gebeurtenissen gadeslaat. Het was het uitgestreken gezicht, het air van volstrekte sérieux waarmee de bewaker zijn volgende woorden uitsprak dat me weer dat bekende gevoel van ontkoppeling bezorgde; dat licht duizelende dat je ook overkomt als je je probeert voor te stellen dat de ruimte, bijvoorbeeld, oneindig is (of juist niet).
"Oh ja, het is toegelaten met twee stuks bagage het vliegtuig te gaan" zegt hij, dus met dat uitgestreken gezicht, "het is alleen niet toegestaan met twee stuks bagage door de security te passeren."!
Het is zoals Frierich Hayek al zei. Je weet dat je de beschavingsoorlog aan het verliezen bent, als de staat zich op zodanige wijze met de gebeurtenissen bemoeit dat klanken als "Dilbert", "Kafka" of "communisme" spontaan bij je opkomen. Ja, Hayek citeerde in dat verband zelfs de beroemde boutade dat wie uit verlangen naar veiligheid bereid is zijn vrijheid op te geven, geen van beide verdient.
Tegen domheid staan zelfs de goden machteloos en na nog wat verwikkelingen is de bagage ingecheckt en landen we in Dublin waar die bagage, zowaar, ook gearriveerd is. We zaten niet echt in het centrum, maar toch waren er overal pubs waar de mensen buiten stonden met grote glazen Guiness in de hand. Het hotel had ons een pub aangeraden en daar heb ik uitstekende Ierse stew gegeten. En ook de luchthaven van Dublin maakt een uitstekende indruk. De winkeltjes zijn er geen steriele pseudo-zaken, maar levendige kraampjes waar je vaak gewoon tussen de rekken wandelt op weg naar je gate. De pub die we bezochten - een uur vertraging: mist - was niet te onderscheiden van een pub die je in de straten van Dublin zelf aantrof, en je kon er met twee stuks bagage door de security passeren - vooropgesteld dat je daar een ticket voor had: dat werd wel degelijk gecontroleerd.
Birmingham: 0 - Dublin: 1.
De directe vluchten waren volgeboekt, dus we moeten een tussenstop maken in Birmingham, en overstappen. Dat maakt op mij altijd een vreemde indruk. We landen probleemloos en we lopen rond in een luchthaven en ik zeg enkele keren tegen mezelf "ik ben in Birmingham" en het blijft even ongelofelijk. En ja, we "hebben" 90 minuten - we zijn 's avonds vertrokken, dus dat betekent ook 90 minuten later in de avond in je hotel, maar soit - dus we hebben de tijd om alle blikken op Birmingham te werpen die je vanuit een luchthaven maar kan maken.
We besluiten eerst door de "security" te passeren en dan pas een plaats te zoeken om iets te drinken. En dat blijkt maar goed ook. De security officer houdt ons tegen: één stuk bagage per persoon, we moeten de extra stukken inchecken. "Maar we hebben tickets die toelaten met twee stuks op het vliegtuig te gaan" zegt de collega die niet alleen de grootste van ons drieën is, maar ook een innemende, ontwapenende glimlach heeft.
Bij wat er nu gebeurt moet de lezer zich voorstellen hoe zoiets er vanuit het standpunt van een filosoof uitziet. De filosoof voelt zich wel vaker een beetje als een marsmannetje dat vanuit een baan rond de Aarde de gebeurtenissen gadeslaat. Het was het uitgestreken gezicht, het air van volstrekte sérieux waarmee de bewaker zijn volgende woorden uitsprak dat me weer dat bekende gevoel van ontkoppeling bezorgde; dat licht duizelende dat je ook overkomt als je je probeert voor te stellen dat de ruimte, bijvoorbeeld, oneindig is (of juist niet).
"Oh ja, het is toegelaten met twee stuks bagage het vliegtuig te gaan" zegt hij, dus met dat uitgestreken gezicht, "het is alleen niet toegestaan met twee stuks bagage door de security te passeren."!
Het is zoals Frierich Hayek al zei. Je weet dat je de beschavingsoorlog aan het verliezen bent, als de staat zich op zodanige wijze met de gebeurtenissen bemoeit dat klanken als "Dilbert", "Kafka" of "communisme" spontaan bij je opkomen. Ja, Hayek citeerde in dat verband zelfs de beroemde boutade dat wie uit verlangen naar veiligheid bereid is zijn vrijheid op te geven, geen van beide verdient.
Tegen domheid staan zelfs de goden machteloos en na nog wat verwikkelingen is de bagage ingecheckt en landen we in Dublin waar die bagage, zowaar, ook gearriveerd is. We zaten niet echt in het centrum, maar toch waren er overal pubs waar de mensen buiten stonden met grote glazen Guiness in de hand. Het hotel had ons een pub aangeraden en daar heb ik uitstekende Ierse stew gegeten. En ook de luchthaven van Dublin maakt een uitstekende indruk. De winkeltjes zijn er geen steriele pseudo-zaken, maar levendige kraampjes waar je vaak gewoon tussen de rekken wandelt op weg naar je gate. De pub die we bezochten - een uur vertraging: mist - was niet te onderscheiden van een pub die je in de straten van Dublin zelf aantrof, en je kon er met twee stuks bagage door de security passeren - vooropgesteld dat je daar een ticket voor had: dat werd wel degelijk gecontroleerd.
Birmingham: 0 - Dublin: 1.
dinsdag 9 oktober 2007
Meer "plat op de buik"
Na de post van gisteren valt me op dat een simpele discussie, op het niveau van "ik ken er niks van maar" best wel interessant kan zijn. Gewoon op basis van conversatie! Sta me toe even te kaderen.
De wereld waarin ik leefde - uit desinteresse, ik geef het onmiddellijk toe - is er één waarin BHV al lang gesplitst had moeten zijn. Dus was na de vorige miskleun plechtig beslist (en zoals Franquin zou zeggen, deze keer echt voor het allerlaatst) dat het na de volgende (intussen: vorige) verkiezingen ging gebeuren. Maar toen lagen de Walen dwars. Smerige Walen! Dat bewijst nog maar eens de perfiditeit van dit ras, dat je weliswaar niet aan hun huidskleur herkent, maar wel aan hun taal.
De volgende stap kwam van ons aller Karel De Gucht. Ik moet opbiechten: zoals van alle politiekers had ik er geen hoge dunk van, maar sinds hij gezegd heeft dat er in Kongo geen politici waren die die taak aankonden ben ik hem een stuk meer gaan appreciëren. Als het ze niet aanstaat konden ze misschien eens beginnen met iets aan die ongeschiktheid te doen? Maar dit terzijde.
We vernamen dat de NVA plat op de buik zou moeten gaan. Daar werd ik zowaar sarcastisch van, tot me te binnen schoot wat een kennis me vertelde: het splitsen van BHV is helemaal niet de enige "oplossing" van het probleem. Er zijn alternatieven te bedenken, en als "wij" zo graag dat ene alternatief willen, dan moeten we "daar een prijs voor betalen". Misschien heeft De Gucht toch wel gelijk? (En de perfide Walen, natuurlijk.)
Nu kwam lezer Canon aan het woord. Ja, er zijn alternatieven, zei die, maar eigenlijk zijn die voor de Franstaligen allemaal nogal negatief. Merk op, steunde hij deze stelling, dat ze ook nooit met één van die alternatieve voorstellen komen: het lijkt wel alsof ze er niet zijn, deed hij me bedenken.
Nu kwam een andere lezer, Serge, opmerken dat er wat hem betreft inderdaad meerdere alternatieven waren. Dat bevestigde een beetje het verhaal van mijn kennis. Maar omdat Serge het daarbij liet kwam Canon terug met de vraag waarom daar dan weer geen voorbeelden van waren.
Hmmmmm, ik moet zeggen, en ik beken blozend dat het als ervaringsexpert is, dat dit het punt is waar mensen kunnen boos worden. Terwijl dat (hopelijk) nergens voor nodig is, en Serge misschien alleen maar het verhaal wilde bevestigen. Sta me toe te proberen kalm te blijven. Het is interessant dat de discussie bepaalde punten scherp stelt, zelfs voor mensen die zoals ik grote onwetendheid moeten opbiechten.
Dus: ik wil geloven dat er alternatieven zijn, zelfs als de persoon die dat zegt, of bevestigt, daar niet onmiddellijk een voorbeeld bij geeft. Ik wil ook wel rekening houden met de mogelijkheid dat die er allemaal onaantrekkelijk uitzien voor de Franstaligen: het één sluit het ander niet uit.
Misschien komen we er door beschaafde conversatie meer van te weten. Zolang iedereen goed voor ogen houdt dat de Vlamingen de goeden zijn en de Walen de slechten, zie ik echt niet in waarom we ruzie zouden maken.
De wereld waarin ik leefde - uit desinteresse, ik geef het onmiddellijk toe - is er één waarin BHV al lang gesplitst had moeten zijn. Dus was na de vorige miskleun plechtig beslist (en zoals Franquin zou zeggen, deze keer echt voor het allerlaatst) dat het na de volgende (intussen: vorige) verkiezingen ging gebeuren. Maar toen lagen de Walen dwars. Smerige Walen! Dat bewijst nog maar eens de perfiditeit van dit ras, dat je weliswaar niet aan hun huidskleur herkent, maar wel aan hun taal.
De volgende stap kwam van ons aller Karel De Gucht. Ik moet opbiechten: zoals van alle politiekers had ik er geen hoge dunk van, maar sinds hij gezegd heeft dat er in Kongo geen politici waren die die taak aankonden ben ik hem een stuk meer gaan appreciëren. Als het ze niet aanstaat konden ze misschien eens beginnen met iets aan die ongeschiktheid te doen? Maar dit terzijde.
We vernamen dat de NVA plat op de buik zou moeten gaan. Daar werd ik zowaar sarcastisch van, tot me te binnen schoot wat een kennis me vertelde: het splitsen van BHV is helemaal niet de enige "oplossing" van het probleem. Er zijn alternatieven te bedenken, en als "wij" zo graag dat ene alternatief willen, dan moeten we "daar een prijs voor betalen". Misschien heeft De Gucht toch wel gelijk? (En de perfide Walen, natuurlijk.)
Nu kwam lezer Canon aan het woord. Ja, er zijn alternatieven, zei die, maar eigenlijk zijn die voor de Franstaligen allemaal nogal negatief. Merk op, steunde hij deze stelling, dat ze ook nooit met één van die alternatieve voorstellen komen: het lijkt wel alsof ze er niet zijn, deed hij me bedenken.
Nu kwam een andere lezer, Serge, opmerken dat er wat hem betreft inderdaad meerdere alternatieven waren. Dat bevestigde een beetje het verhaal van mijn kennis. Maar omdat Serge het daarbij liet kwam Canon terug met de vraag waarom daar dan weer geen voorbeelden van waren.
Hmmmmm, ik moet zeggen, en ik beken blozend dat het als ervaringsexpert is, dat dit het punt is waar mensen kunnen boos worden. Terwijl dat (hopelijk) nergens voor nodig is, en Serge misschien alleen maar het verhaal wilde bevestigen. Sta me toe te proberen kalm te blijven. Het is interessant dat de discussie bepaalde punten scherp stelt, zelfs voor mensen die zoals ik grote onwetendheid moeten opbiechten.
Dus: ik wil geloven dat er alternatieven zijn, zelfs als de persoon die dat zegt, of bevestigt, daar niet onmiddellijk een voorbeeld bij geeft. Ik wil ook wel rekening houden met de mogelijkheid dat die er allemaal onaantrekkelijk uitzien voor de Franstaligen: het één sluit het ander niet uit.
Misschien komen we er door beschaafde conversatie meer van te weten. Zolang iedereen goed voor ogen houdt dat de Vlamingen de goeden zijn en de Walen de slechten, zie ik echt niet in waarom we ruzie zouden maken.
maandag 8 oktober 2007
Plat op de buik
Ik lees dat Karel De Gucht heeft verklaard dat NVA plat op de buik zal moeten gaan. En dat is hun eigen schuld! Als je met zo'n programma, en dus zo'n verwachtingen, de verkiezingen wint, dan moet je maar weten dat daar "heel wat af zal moeten".
Want stel je voor dat je tegenwoordig uit het feit dat je de verkiezingen wint haast zou gaan afleiden dat je daarmee weet welk programma de bevolking wil uitgevoerd zien! Waar halen ze het vandaan? Wat gaan ze allemaal nog méér willen? Straks gaan ze ook nog democratie eisen, en wie weet, ook nog betaald verlof?
Maar even serieuzer. Iemand heeft me verteld dat de "splitsing van BHV" niet zonder meer een kwestie is van "het uitvoeren van een Arrest". Het Arrest in kwestie (zo heeft hij me verteld, en ik heb het niet gecheckt) zegt alleen dat één of andere discriminatie (of zoiets) moet weggewerkt worden. Eén van de manieren waarop dat zou kunnen gebeuren is BHV splitsen. Een andere is dat we opnieuw nationale kieskringen invoeren. Als dat waar is, is dat herhaald hameren op BHV alleen maar één bepaald interpretatie van het bewuste Arrest, en heeft De Gucht ineens een heel stuk meer gelijk.
En er is nog een punt. Een collega vertelde me dat hij vond dat er een referendum moest komen. Zo kon je van een meerderheid van de bevolking - in casu: de Vlamingen - te weten komen of ze ja of neen België willen splitsen. En idem voor BHV, natuurlijk, hoewel ik me inbeeld dat ik niet de enige ben die dat van dat Arrest niet wist, en ook nu nog niet weet (wie zegt me dat mijn kennis gelijk heeft?), zodat ik me afvraag wat voor referendum dat zal zijn. Maar alleen al het idee dat we misschien niet genoeg weten wat de bevolking graag zou zien, lijkt me... interessant.
Tenslotte schiet me te binnen dat ik de laatste maand vaak het volgende heb gehoord: "als er nieuwe verkiezingen komen, dan zou ik op Bart De Wever stemmen". Welwelwel. Iets zegt me dat ze dat bij NVA al wisten zonder dat ze dat van mij moesten horen. En iets zegt me dat dat niet komt omdat de kandidaat stemmers niet kunnen wachten van verlangen om ze "plat op hun buik" te zien gaan. Hetgeen maakt, neem ik aan, dat ze daar ook bij NVA niet bepaald erg op zitten te wachten. En zo kom je terug op het punt waar de vraag was wie nu eigenlijk de verkiezing heeft gewonnen. Uimmmm... Was dat de NVA? Of was het Yves Leterme?
De lezer voelt: ik weet het allemaal niet. Ik maak gewoon nooit de tijd om het allemaal te weten te komen. Het zal wel aan mij liggen, maar ik heb het moeilijk om het allemaal erg inspirerend te vinden. Maar showwaarde heeft het wel.
Want stel je voor dat je tegenwoordig uit het feit dat je de verkiezingen wint haast zou gaan afleiden dat je daarmee weet welk programma de bevolking wil uitgevoerd zien! Waar halen ze het vandaan? Wat gaan ze allemaal nog méér willen? Straks gaan ze ook nog democratie eisen, en wie weet, ook nog betaald verlof?
Maar even serieuzer. Iemand heeft me verteld dat de "splitsing van BHV" niet zonder meer een kwestie is van "het uitvoeren van een Arrest". Het Arrest in kwestie (zo heeft hij me verteld, en ik heb het niet gecheckt) zegt alleen dat één of andere discriminatie (of zoiets) moet weggewerkt worden. Eén van de manieren waarop dat zou kunnen gebeuren is BHV splitsen. Een andere is dat we opnieuw nationale kieskringen invoeren. Als dat waar is, is dat herhaald hameren op BHV alleen maar één bepaald interpretatie van het bewuste Arrest, en heeft De Gucht ineens een heel stuk meer gelijk.
En er is nog een punt. Een collega vertelde me dat hij vond dat er een referendum moest komen. Zo kon je van een meerderheid van de bevolking - in casu: de Vlamingen - te weten komen of ze ja of neen België willen splitsen. En idem voor BHV, natuurlijk, hoewel ik me inbeeld dat ik niet de enige ben die dat van dat Arrest niet wist, en ook nu nog niet weet (wie zegt me dat mijn kennis gelijk heeft?), zodat ik me afvraag wat voor referendum dat zal zijn. Maar alleen al het idee dat we misschien niet genoeg weten wat de bevolking graag zou zien, lijkt me... interessant.
Tenslotte schiet me te binnen dat ik de laatste maand vaak het volgende heb gehoord: "als er nieuwe verkiezingen komen, dan zou ik op Bart De Wever stemmen". Welwelwel. Iets zegt me dat ze dat bij NVA al wisten zonder dat ze dat van mij moesten horen. En iets zegt me dat dat niet komt omdat de kandidaat stemmers niet kunnen wachten van verlangen om ze "plat op hun buik" te zien gaan. Hetgeen maakt, neem ik aan, dat ze daar ook bij NVA niet bepaald erg op zitten te wachten. En zo kom je terug op het punt waar de vraag was wie nu eigenlijk de verkiezing heeft gewonnen. Uimmmm... Was dat de NVA? Of was het Yves Leterme?
De lezer voelt: ik weet het allemaal niet. Ik maak gewoon nooit de tijd om het allemaal te weten te komen. Het zal wel aan mij liggen, maar ik heb het moeilijk om het allemaal erg inspirerend te vinden. Maar showwaarde heeft het wel.
zondag 7 oktober 2007
Het "Handelskapitalisme"
De volgende tekst is een “special effect” dat ik eerder (1 juni 2,005) op usenet heb geplaatst. Het begon met enkele citaten uit Pomeranz en Topik, "The World that Trade Created", 1999, die ik maar zelf in het Nederlands had vertaald. Topik ken ik niet, maar van Pomeranz heb ik “The Great Divergence” (2,000) gelezen. Met dat boek plaatste hij zich nogal aan de linkerzijde van het spectrum van de ecconomische geschiedenis: De Europeanen hebben pas heel laat in de geschiedenis afstand genomen van de rest van de wereld, koloniale exploitatie en de rest... (1). En wat Pomeranz en Topik te vertellen hadden over het “merchant capitalism” in de textielsector klonk in eigen woorden vertaald als volgt:
"Dit [textiel] was waarschijnlijk het eerste industriële product dat een wereldwijde markt kende. Het bediende een groot deel van de Europese markt, veegde de Ottomaanse zijde-industrie van de kaart, veroverde Perzië en drong door in Zuidoost Azië en Afrika. Zelfs de ruwere producten verkochten uitstekend op de internationale markten, niet zelden om de slaven te kleden, die zelf in ruil voor meer geraffineerde weefsels waren verkocht. De industrie als geheel had waarschijnlijk 25% van de wereldmarkt in handen, en dit liet, in combinatie met een arme bevolking, toe tot twee derde van de productie te exporteren."
"Wat verklaarde dit fabelachtig succes? Gedeeltelijk was het nauwlettende aandacht voor de voortdurend veranderende smaken van de klanten. Gedeeltelijk ook was het de gepriviligiëerde toegang tot een gigantische bron van katoen - alleen China bezat vergelijkbare hoeveelheden. Maar boven alles was het de goed geschoolde arbeid, die grotendeels tegen uiterst lage lonen beschikbaar was, vermoedelijk zelfs lager dan in China of Japan."
"De meeste wevers werkten voltijds, in en rond de grote steden. Bijna allemaal kregen ze voorschotten van de "merchants", waarmee ze niet alleen de grondstof betaalden, maar ook het levensonderhoud van de wevers tot het weefsel klaar was financierden. Natuurlijk probeerde de "merchants" de voorschotten te gebruiken als drukkingsmiddel tegenover de wevers; en doorheen de tijd slaagden ze er in vele geschoolde wevers in een permanente schuldpositie te drijven, en zo hun onderhandelingspositie te breken."
Nu moet je weten dat ik mijn post van de titel “hoe vervals ik een tekst?” had voorzien. Immers, dit klinkt als de zoveelste herhaling van de litanie hoe dat “handelskapitalisme” door uitbuiting de “primitieve accumulatie van kapitaal” had gerealizeerd, waardoor vervolgens de hele rest van de wereld kon worden veroverd en uitgebuit. En dus “analyzeerde” ik verder:
Is dat nu geen koel, nuchter verslag van de feiten? Is het niet juist de afwezigheid van elke morele veroordeling, die louter zakelijke voorstelling van zaken, die de feiten alleen maar des te vernietigender maakt? Want ze zijn er allemaal! De top van het systeem buit met extreem lage lonen de arbeiders uit! Het systeem van voorschotten drijft de onafhankelijke producent in een ondergeschikte schuldpositie! De resulterende productie verovert de hele wereld en slaagt er in passant nog in de slavendrijverij op gang te helpen ook! Onnodig te zeggen dat een kleine bovenlaag stinkend rijk werd. Diep ademhalen, allemaal in koor, één, twee, drie...
"Het is de schuld van het kapitalisme!"
Maar hoe weten we nu eigenlijk zo zeker dat het een vervalste tekst betreft? Ha, dat is zeer simpel. Ik ben daar zo zeker van omdat ik hem zèlf heb vervalst! Ik schreef het al: ik heb hier uit de losse pols "vertaald". En daarbij heb ik niet alleen eens een lidwoordje veranderd, of wat zinnetjes weggelaten. Ik heb ook zorgvuldig vermeden zelfstandige of bijvoeglijke naamwoorden over te nemen, waaruit kon blijken dat het hier gaat over de Indische textielindustrie, zo ergens in die eeuwen rond 1700.
En zo kon ik de indruk wekken dat een serie feiten, zoals het uitbuiten van een wanhopig arme bevolking, of het produceren van de betaalmiddelen van de slavenhandel, of het van de kaart vegen van concurrentiërende industrieën in, bijvoorbeeld, Turkije of Perzië, nog maar eens het typische werk waren van het Westen. Want het uitbuiten van de arbeider - ik vergat het vetmesten van de parasiterende kaste van "handelskapitalisten" - en het met geweld veroveren van de internationale markten, dat is immers zo per definitie het werk van het kapitalisme, dat je alleen maar wat naamwoorden hoeft te schrappen, en iedereen gelooft direct te hebben begrepen over wie het eigenlijk gaat.
En daarmee heb ik ook het boek van Pomeranz en Topik onheus behandeld, en moet ik dat nog even rechtzetten. Zeker, het is een boek dat zich kritisch uitlaat over "ongelimiteerde vrije handel" en geregeld opmerkt dat "de globalizering niet alleen maar winnaars vertoont". Maar het is ook een boek dat niet racistisch is, en dus niet probeert te doen alsof alleen de Europeanen zich met dat soort practijken bezighielden, terwijl de anderen allemaal zo'n brave onbeschreven bladeren waren. Zoals mijn naverteld verhaaltje, maar dan met het bijvoegelijk naamwoord "Indische" aan het woord "industrie" toegevoegd, laat zien.
Het hele verhaal is een deeltje van hoofdstuk 7, paragraaf 3.
Daaraan moest ik terugdenken toen ik onlangs opnieuw in een usenetdiscussie met “dom links” verzeilde. Het kapitalisme, en dus het Westen veroorzaakte armoede en ellende in de wereld in het algemeen en Indië in het bijzonder. Daarmee rezen een hoop van de klassieke problemen (de verhalen kloppen niet erg met de cijfers, en surprise surprise, na een goeie week discussiëren klonk het van “jamaar het ging over de periode tussen 1,720 en 1,890” of zoiets). Onnodig te zeggen dat er één en ander afgescholden werd, zeker (2)?
Maar een ander vaak weerkerend probleem dat ik met dat soort uitspraken heb is: hoe kan het (Westers) kapitalisme de “oorzaak” zijn van verschijnselen die zich sinds mensenheugenis afspelen, overal, altijd, in alle beschavingen, ook in Indië, lang voordat het Westers kapitalisme er zijn opwachting had gemaakt?
En daarvan leek dit oude postje me wel een goed voorbeeld.
---------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/09/1-0-voor-het-eurocentrisme.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/09/eurocentrisme-wie-beweert-in-godsnaam.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/09/sorry-2-0-voor-het-eurocentrisme.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/10/marxiaans-maar-niet-slecht.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/09/de-opvallende-parallel-tussen-dom_26.html
"Dit [textiel] was waarschijnlijk het eerste industriële product dat een wereldwijde markt kende. Het bediende een groot deel van de Europese markt, veegde de Ottomaanse zijde-industrie van de kaart, veroverde Perzië en drong door in Zuidoost Azië en Afrika. Zelfs de ruwere producten verkochten uitstekend op de internationale markten, niet zelden om de slaven te kleden, die zelf in ruil voor meer geraffineerde weefsels waren verkocht. De industrie als geheel had waarschijnlijk 25% van de wereldmarkt in handen, en dit liet, in combinatie met een arme bevolking, toe tot twee derde van de productie te exporteren."
"Wat verklaarde dit fabelachtig succes? Gedeeltelijk was het nauwlettende aandacht voor de voortdurend veranderende smaken van de klanten. Gedeeltelijk ook was het de gepriviligiëerde toegang tot een gigantische bron van katoen - alleen China bezat vergelijkbare hoeveelheden. Maar boven alles was het de goed geschoolde arbeid, die grotendeels tegen uiterst lage lonen beschikbaar was, vermoedelijk zelfs lager dan in China of Japan."
"De meeste wevers werkten voltijds, in en rond de grote steden. Bijna allemaal kregen ze voorschotten van de "merchants", waarmee ze niet alleen de grondstof betaalden, maar ook het levensonderhoud van de wevers tot het weefsel klaar was financierden. Natuurlijk probeerde de "merchants" de voorschotten te gebruiken als drukkingsmiddel tegenover de wevers; en doorheen de tijd slaagden ze er in vele geschoolde wevers in een permanente schuldpositie te drijven, en zo hun onderhandelingspositie te breken."
Nu moet je weten dat ik mijn post van de titel “hoe vervals ik een tekst?” had voorzien. Immers, dit klinkt als de zoveelste herhaling van de litanie hoe dat “handelskapitalisme” door uitbuiting de “primitieve accumulatie van kapitaal” had gerealizeerd, waardoor vervolgens de hele rest van de wereld kon worden veroverd en uitgebuit. En dus “analyzeerde” ik verder:
Is dat nu geen koel, nuchter verslag van de feiten? Is het niet juist de afwezigheid van elke morele veroordeling, die louter zakelijke voorstelling van zaken, die de feiten alleen maar des te vernietigender maakt? Want ze zijn er allemaal! De top van het systeem buit met extreem lage lonen de arbeiders uit! Het systeem van voorschotten drijft de onafhankelijke producent in een ondergeschikte schuldpositie! De resulterende productie verovert de hele wereld en slaagt er in passant nog in de slavendrijverij op gang te helpen ook! Onnodig te zeggen dat een kleine bovenlaag stinkend rijk werd. Diep ademhalen, allemaal in koor, één, twee, drie...
"Het is de schuld van het kapitalisme!"
Maar hoe weten we nu eigenlijk zo zeker dat het een vervalste tekst betreft? Ha, dat is zeer simpel. Ik ben daar zo zeker van omdat ik hem zèlf heb vervalst! Ik schreef het al: ik heb hier uit de losse pols "vertaald". En daarbij heb ik niet alleen eens een lidwoordje veranderd, of wat zinnetjes weggelaten. Ik heb ook zorgvuldig vermeden zelfstandige of bijvoeglijke naamwoorden over te nemen, waaruit kon blijken dat het hier gaat over de Indische textielindustrie, zo ergens in die eeuwen rond 1700.
En zo kon ik de indruk wekken dat een serie feiten, zoals het uitbuiten van een wanhopig arme bevolking, of het produceren van de betaalmiddelen van de slavenhandel, of het van de kaart vegen van concurrentiërende industrieën in, bijvoorbeeld, Turkije of Perzië, nog maar eens het typische werk waren van het Westen. Want het uitbuiten van de arbeider - ik vergat het vetmesten van de parasiterende kaste van "handelskapitalisten" - en het met geweld veroveren van de internationale markten, dat is immers zo per definitie het werk van het kapitalisme, dat je alleen maar wat naamwoorden hoeft te schrappen, en iedereen gelooft direct te hebben begrepen over wie het eigenlijk gaat.
En daarmee heb ik ook het boek van Pomeranz en Topik onheus behandeld, en moet ik dat nog even rechtzetten. Zeker, het is een boek dat zich kritisch uitlaat over "ongelimiteerde vrije handel" en geregeld opmerkt dat "de globalizering niet alleen maar winnaars vertoont". Maar het is ook een boek dat niet racistisch is, en dus niet probeert te doen alsof alleen de Europeanen zich met dat soort practijken bezighielden, terwijl de anderen allemaal zo'n brave onbeschreven bladeren waren. Zoals mijn naverteld verhaaltje, maar dan met het bijvoegelijk naamwoord "Indische" aan het woord "industrie" toegevoegd, laat zien.
Het hele verhaal is een deeltje van hoofdstuk 7, paragraaf 3.
Daaraan moest ik terugdenken toen ik onlangs opnieuw in een usenetdiscussie met “dom links” verzeilde. Het kapitalisme, en dus het Westen veroorzaakte armoede en ellende in de wereld in het algemeen en Indië in het bijzonder. Daarmee rezen een hoop van de klassieke problemen (de verhalen kloppen niet erg met de cijfers, en surprise surprise, na een goeie week discussiëren klonk het van “jamaar het ging over de periode tussen 1,720 en 1,890” of zoiets). Onnodig te zeggen dat er één en ander afgescholden werd, zeker (2)?
Maar een ander vaak weerkerend probleem dat ik met dat soort uitspraken heb is: hoe kan het (Westers) kapitalisme de “oorzaak” zijn van verschijnselen die zich sinds mensenheugenis afspelen, overal, altijd, in alle beschavingen, ook in Indië, lang voordat het Westers kapitalisme er zijn opwachting had gemaakt?
En daarvan leek dit oude postje me wel een goed voorbeeld.
---------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/09/1-0-voor-het-eurocentrisme.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/09/eurocentrisme-wie-beweert-in-godsnaam.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/09/sorry-2-0-voor-het-eurocentrisme.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/10/marxiaans-maar-niet-slecht.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/09/de-opvallende-parallel-tussen-dom_26.html
vrijdag 5 oktober 2007
Filosofie.be
Nadat ik al enkele keren mijn beklag heb gedaan over de 90,000 blogs (of zoiets) die de Blogoloog (1) opvolgt en ze grotendeels wat licht vond uitvallen, volgde alsnog de les in realiteitszin. Ik ontdek (maar niet op eigen kracht) "filosofie.be" (2). En werkelijk vinden we hier een aardig groepje blogs van mensen die met filosofie bezig zijn, geordend met een zekere uniforme presentatie, en blijkbaar dagelijks aangevuld met enkele berichten van minstens een paar van de deelnemers.
Het niveau lijkt me hoog, zonder dat het onleesbaar of oersaai wordt. Ik besef dat de buitenwereld denkt dat filosofie per definitie oersaai is, maar dat is dus echt niet zo. OK, het zal wel nooit Suske en Wiske zijn, dus als je er helemaal niet over wil nadenken, mij goed, hoor, natuurlijk ligt het allemaal aan de filosofen... Waar had het anders zelfs maar kunnen aan liggen?
Intussen heb ik er enkele keren dingen gelezen die ik best heel interessant vond, noem het "serieus", maar die toch zo gebracht waren dat ik ze haast "speels" zou durven noemen:
Het hoogst mogelijke compliment!
Met dit soort dingen maakt het internet zijn enorme belofte toch een béétje waar. Overspoeld door de orkaan van onzin die het geworden is, kan de mensheid niet vermijden dat hier en daar toch eilanden van betekenis ontstaan. En ja, omdat mensen zoals ik niet buitengewoon handig zijn in het opsporen en herkennen daarvan is het belangrijk dat we het bestaan van dat soort sites aan elkaar doorgeven. Ik zou zeggen, geef het een kans, voor de typische lezer van Speels maar Serieus zou dit echt haalbaar moet zijn.
En vaak véél beknopter...
---------------------------------------
(1) http://www.blogoloog.be/
(2) http://www.filosofie.be/
Het niveau lijkt me hoog, zonder dat het onleesbaar of oersaai wordt. Ik besef dat de buitenwereld denkt dat filosofie per definitie oersaai is, maar dat is dus echt niet zo. OK, het zal wel nooit Suske en Wiske zijn, dus als je er helemaal niet over wil nadenken, mij goed, hoor, natuurlijk ligt het allemaal aan de filosofen... Waar had het anders zelfs maar kunnen aan liggen?
Intussen heb ik er enkele keren dingen gelezen die ik best heel interessant vond, noem het "serieus", maar die toch zo gebracht waren dat ik ze haast "speels" zou durven noemen:
Het hoogst mogelijke compliment!
Met dit soort dingen maakt het internet zijn enorme belofte toch een béétje waar. Overspoeld door de orkaan van onzin die het geworden is, kan de mensheid niet vermijden dat hier en daar toch eilanden van betekenis ontstaan. En ja, omdat mensen zoals ik niet buitengewoon handig zijn in het opsporen en herkennen daarvan is het belangrijk dat we het bestaan van dat soort sites aan elkaar doorgeven. Ik zou zeggen, geef het een kans, voor de typische lezer van Speels maar Serieus zou dit echt haalbaar moet zijn.
En vaak véél beknopter...
---------------------------------------
(1) http://www.blogoloog.be/
(2) http://www.filosofie.be/
donderdag 4 oktober 2007
Nog een "Foei!"
Verder piekerend over het soort stoten dat in de post van gisteren mijn aandacht trok, dacht ik terug aan een oude krant die enkele dagen geleden rondslingerde op een luchthaven. Het artikel waaraan ik terugdenk was iets in de stijl van “winst en welvaart kunnen dus toch samengaan”, uitroepteken. Het ging over een project in Afrika dat expliciet bedoeld was om de lokale bevolking uit de armoede te halen, en dat toch (!) ook wou winstgevend te zijn.
Dat is interessant omdat het illustreert hoe gemakkelijk je propaganda – in dit geval een volle tien op de schaal van Goebbels – ongemerkt in een heel gewoon discours kan binnensmokkelen. Tenminste, ik neem aan dat de meeste lezers niets bijzonders hebben opgemerkt, ja, ik neem zelfs aan dat ook deze keer de journalist zelf niets bijzonders heeft opgemerkt.
Het punt is, door zoiets te lezen, en/of te schrijven, en het zonder bedenking te laten passeren, heb je alweer meegewerkt aan het succes van een propagandastunt. Namelijk is er, ongemerkt, ongehinderd, binnengeslopen dat er een tegenstelling verborgen ligt in stijgende welvaart en winstgevende ondernemingen. De oude Marxiaanse slogan: het kapitalisme maximalizeert de winst, winst is het verschil tussen verkopen (“opbrengsten”) en kosten, ergo, winst maximalizeren is kosten minimalizeren, lonen zijn onderdeel van de kosten, conclusie, kapitalisme verspreidt ellende door de mensen een hongerloon te betalen.
En in 1,859 (publicatiejaar van Das Kapital) zal het mogelijk geweest zijn om je heen te kijken, kapitalisme te zien en armoede te zien, dus de theorie was consistent, de feiten klopten en de proletariërs begonnen zich te verenigen.
Maar lang voor het 2,007 werd was het mogelijk nog eens opnieuw rond te kijken en vast te stellen dat de feiten in werkelijkheid niet klopten, en dat op zo’n elementair niveau dat het volstaat dat ze er om beginnen te schelden, opdat ik ze “dom links” zou noemen.
Immers, neem nu eens aan dat ons Afrikaans project – of welke onderneming ook – géén winst zou maken. Maar tegelijk zal het de materiële welvaart van de bevolking verbeteren. Dus: er zullen middelen vloeien van ergens naar de Afrikaanse deelnemers. De vraag is waar die middelen zullen vandaan komen. Daarop zijn er enkele mogelijke antwoorden.
(a) Het project genereert die middelen zelf. Maar per assumptie is dat juist niet zo: het maakt immers geen winst, dus per simpele wiskunde zijn de kosten groter dan de opbrengsten – maak even abstractie van de zéér kleine kans dat ze even groot zijn. In dat geval, als de deelnemers mensen meer verbruiken aan eten, of onderdak, enzovoort, dan het project genereert, dan komen die middelen van ergens anders dan uit het project. Dus...
(b) Iemand anders genereert een constante stroom van middelen naar de deelnemers aan het project. Maar in dat geval moet die laatste best zelf een overschot hebben van opbrengsten over kosten, met andere woorden, dan heeft die “iemand anders” “winst”. En of het project nu zelf winst oplevert, dan wel de winst van iemand anders afleidt, in beide gevallen hangt het verbeteren van de welvaart van de deelnemers af van winst: iets heel anders dan "daarmee in tegenspraak zijn".
(c) Er is weliswaar iemand die een stroom van middelen naar het project genereert, maar zonder dat dat op basis van enige winst gebeurt. Maar dan zijn er per definitie kosten die groter zijn dan opbrengsten, met andere woorden, ergens is er verlies. En aangezien er nergens een oneindige voorraad middelen bestaat, zal “verlies” maken dat de bron met de tijd zal opdrogen, en zodra de persoon die de stroom middelen naar het project genereert niets meer over heeft is de koek op. De deelnemers aan het project hebben niet langer een inkomen, hun project kan niet langer onderhouden worden, en iedereen leeft weer op het subsistentieniveau – inclusief de filantroop onder letter (c).
Kortom, de fysische realiteit is dat stijgende welvaart, in lijnrecht tegendeel tot wat het artikel binnensmokkelde, niet in tegenspraak is met winst, en er ook niet in het beste geval een zeldzame uitzondering op is, maar op geen enkele andere manier kan dan via ondernemingen die opbrengsten genereren, groter dan hun kosten.
En dat moet ook maar eens gezegd kunnen worden.
Dat is interessant omdat het illustreert hoe gemakkelijk je propaganda – in dit geval een volle tien op de schaal van Goebbels – ongemerkt in een heel gewoon discours kan binnensmokkelen. Tenminste, ik neem aan dat de meeste lezers niets bijzonders hebben opgemerkt, ja, ik neem zelfs aan dat ook deze keer de journalist zelf niets bijzonders heeft opgemerkt.
Het punt is, door zoiets te lezen, en/of te schrijven, en het zonder bedenking te laten passeren, heb je alweer meegewerkt aan het succes van een propagandastunt. Namelijk is er, ongemerkt, ongehinderd, binnengeslopen dat er een tegenstelling verborgen ligt in stijgende welvaart en winstgevende ondernemingen. De oude Marxiaanse slogan: het kapitalisme maximalizeert de winst, winst is het verschil tussen verkopen (“opbrengsten”) en kosten, ergo, winst maximalizeren is kosten minimalizeren, lonen zijn onderdeel van de kosten, conclusie, kapitalisme verspreidt ellende door de mensen een hongerloon te betalen.
En in 1,859 (publicatiejaar van Das Kapital) zal het mogelijk geweest zijn om je heen te kijken, kapitalisme te zien en armoede te zien, dus de theorie was consistent, de feiten klopten en de proletariërs begonnen zich te verenigen.
Maar lang voor het 2,007 werd was het mogelijk nog eens opnieuw rond te kijken en vast te stellen dat de feiten in werkelijkheid niet klopten, en dat op zo’n elementair niveau dat het volstaat dat ze er om beginnen te schelden, opdat ik ze “dom links” zou noemen.
Immers, neem nu eens aan dat ons Afrikaans project – of welke onderneming ook – géén winst zou maken. Maar tegelijk zal het de materiële welvaart van de bevolking verbeteren. Dus: er zullen middelen vloeien van ergens naar de Afrikaanse deelnemers. De vraag is waar die middelen zullen vandaan komen. Daarop zijn er enkele mogelijke antwoorden.
(a) Het project genereert die middelen zelf. Maar per assumptie is dat juist niet zo: het maakt immers geen winst, dus per simpele wiskunde zijn de kosten groter dan de opbrengsten – maak even abstractie van de zéér kleine kans dat ze even groot zijn. In dat geval, als de deelnemers mensen meer verbruiken aan eten, of onderdak, enzovoort, dan het project genereert, dan komen die middelen van ergens anders dan uit het project. Dus...
(b) Iemand anders genereert een constante stroom van middelen naar de deelnemers aan het project. Maar in dat geval moet die laatste best zelf een overschot hebben van opbrengsten over kosten, met andere woorden, dan heeft die “iemand anders” “winst”. En of het project nu zelf winst oplevert, dan wel de winst van iemand anders afleidt, in beide gevallen hangt het verbeteren van de welvaart van de deelnemers af van winst: iets heel anders dan "daarmee in tegenspraak zijn".
(c) Er is weliswaar iemand die een stroom van middelen naar het project genereert, maar zonder dat dat op basis van enige winst gebeurt. Maar dan zijn er per definitie kosten die groter zijn dan opbrengsten, met andere woorden, ergens is er verlies. En aangezien er nergens een oneindige voorraad middelen bestaat, zal “verlies” maken dat de bron met de tijd zal opdrogen, en zodra de persoon die de stroom middelen naar het project genereert niets meer over heeft is de koek op. De deelnemers aan het project hebben niet langer een inkomen, hun project kan niet langer onderhouden worden, en iedereen leeft weer op het subsistentieniveau – inclusief de filantroop onder letter (c).
Kortom, de fysische realiteit is dat stijgende welvaart, in lijnrecht tegendeel tot wat het artikel binnensmokkelde, niet in tegenspraak is met winst, en er ook niet in het beste geval een zeldzame uitzondering op is, maar op geen enkele andere manier kan dan via ondernemingen die opbrengsten genereren, groter dan hun kosten.
En dat moet ook maar eens gezegd kunnen worden.
woensdag 3 oktober 2007
Foei!
Het hoofdartikel van De Tijd (3 oktober 2,007) schettert de wereld in dat de lonen trager stijgen dan het BNP. De ondernemingen, zo vernemen we, "profiteren meer van de globalizering dan de loontrekkenden". Loontrekkenden halen nog maar een kleine 50% van het nationaal inkomen, waar dat nog maar enkele decennia geleden 55% was. En het komt door de globalizering! Die "maakt het moeilijker loonsverhogingen af te dwingen". En als de globalizering dat moeilijker maakt, en we de cijfers met dalende lonen voor onze ogen zien, dan zijn wij, loontrekkenden, slachtoffer van de globalizering, nietwaar?
Natuurlijk is dat waar! Bladzijde drie tracteert ons meteen op de visie van meneer Cortebeek: de vakbond! "De globalizering dwingt ons onze looneisen te matigen"! "Er is een zwaar probleem inzake de verdeling van de welvaart"! "De bedrijven maken hoge winsten, maar de werknemers leven in onzekerheid"! En dat allemaal onder het grootste artikel van bladzijde drie, getiteld, "Globalizering drukt lonen".
Foei, Tijd. Driewerf foei! Aangezien ik haast zeker weet dat de Tijd niet meedoet aan de propaganda van dom links, moet ik concluderen dat de journalisten zelf niets in de gaten hadden. En dat voor een prestigieuze krant als De Tijd: pa - the - tisch.
Laat ik proberen met een tekeningetje. Het begint ermee dat "de lonen trager stijgen dan het BNP". Maar hoe kan dat eindigen met "globalizering drukt de lonen"? Dat kan toch alleen als het BNP zowat constant was gebleven? Immers, als het totaal inkomen 100 was (en bleef), terwijl "de werknemer" daarvan vroeger 55 inccasseerde en nu slechts 50, dan heeft "de rest" zich verbeterd van 45 naar 50. En het volstaat dat de mogelijkheid bestaat dat "de rest" eigenlijk "de kapitalist" betekent, en bij dom links is de zaak ipso facto al bewezen.
Maar intussen suggereert de eerste zin al dat het BNP niet constant is gebleven. De grafiek die ze er bijgeven begint in 1,970. Als we sinds die tijd met gemiddeld 2% per jaar gegroeid zijn - amechtige groei, maar niet onredelijk voor een Westers industrieland van de late twintigste eeuw - dan is het BNP op die tijd (gegeven de praktisch constant gebleven bevolking) ruim verdubbeld. Dus, zouden nadenkende redacteuren concluderen, het BNP is gestegen van 100 naar 200. Maar dan zijn de lonen, die trager zijn gestegen dan het BNP, gestegen van 55 naar 100 (= 50% van 200). Terwijl je met al die alarmkreten van "globalizering drukt de lonen" en "gematigde looneisen" toch niet minder had verwacht dan dat ze van 55 naar (bijvoorbeeld) 50 zijn gegaan.
Is dat nu niet ineens een heel ander verhaal? Als je er zorgvuldig voor zorgt dat je de eenheden vervangt door percentages, dan kan je het voorstellen alsof "55" zakt naar "50". Maar als je het hebt over wat de mensen aan hun loon hebben, dan stijgt het van "55" naar "100"! En als het verschil tussen 55 en 50 van aard is om zulke jammerklachten aan te heffen, lijkt het er dan niet op dat we alle reden hebben om, nu we de werkelijkheid hebben gezien, de loftrompet te steken?
Maar daarmee kom je als vakbond niet in de krant. Iedereen kan het verschil zien tussen, pakweg, de kwaliteit van de huizen in 1,970 en diezelfde huizen in 2,007, of de geneeskunde, of het entertainment, of de reizen, maar... "onze lonen staan onder druk"!
Als we dan werkelijk naar percentages kijken, (deze keer zonder daarachter de realiteit weg te schilderen) zijn er zeker goede vragen, maar het is duidelijk dat het detailkwesties zijn in vergelijking met de spectaculaire successen. Misschien lopen de lonen wel werkelijk achterop in vergelijking met, bijvoorbeeld, de inkomens van renteniers en andere "kapitalisten". Maar dat mag dus ten eerste gerelativeerd worden, en bovendien ook eens gecheckt worden. Want neem nu aan dat er, zeg, sinds 1,970 meer zelfstandigen en vrije beroepen zijn gekomen. Zeg dat de inkomens voor 1,970 als volgt waren:
Lonen: 55%
Kapitaal:40%
Zelfstandigen: 5%
En dat de cijfers voor 2,007 er zo uitzien:
Lonen: 50%
Kapitaal: 35%
Zelfstandigen: 15%
Hier krijgen we doodeenvoudig te zien dat er in onze huidige economie veel meer (bijvoorbeeld) dokters en advocaten en IT consultants zijn dan in 1,970. Let wel, om te weten of dat werkelijk zo is moeten deze cijfers nagekeken worden: terwijl ik hier maar gewoon een mogelijk scenario neerknal. Maar mijn mogelijk scenario hoeft natuurlijk niet meer gecheckt te worden dan dat van de krant, waar we opgelepeld krijgen dat de ondernemingen "meer profiteren van de globalizering" dan de loontrekkenden. Het punt is: het is heel gemakkelijk is om plausibele scenario's mee te geven waarin dat helemaal niet zo is.
En tenslotte is er nog een laatste aspect van die globalizering. Neem even aan dat het BNP wel degelijk gelijk was gebleven, en dat de lonen van 55 naar 50% waren gezakt, en er was ook geen toename van een rubriek "andere". Alleen, met de 50% van nu kan je hemden kopen uit Bangladesj, en schoenen en computers uit China, en software uit Indië, enzovoort aan geglobalizeerde prijzen. Als het prijsniveau zonder die globalizering meer dan 10% hoger lag dan het nu is, zijn we met onze 55 al slechter af dan met 50 aan geglobalizeerde prijzen. Alweer iets dat we zouden moeten checken voor, en niet na we een litanie de wereld insturen over hoe loontrekkenden "minder profiteren van de globalizering". Iets zegt me dat de globalizering voor véél lagere prijzen zorgt dan "10%". En als iemand denkt dat "iets zegt me" een tikje vaag klinkt, dan wijs ik er op dat ik dan ook geen lange litanieën op voorpagina's van prestigieuze kranten neerzet. Ik stel gewoon de vragen die de krant ook had moeten stellen.
Mijn eerste punt was het belangrijkste. Als gevolg van economische groei zijn de lonen gestegen van "55" naar "100", wat wel niet helemaal een verdubbeling is, maar toch een prestatie van formaat. Ik spreek me (hier) niet uit over de vraag of we die groei te danken hebben aan "het kapitalisme", of "de globalizering", of voor mijn part de maan. Maar ik wijs er wel op dat ook onze vakbond, als ze er over durven nadenken, niet terug wil naar de tijd waarin de lonen 55% van het nationaal inkomen incasseerden. Niet als de prijs die ze daarvoor moeten betalen neerkomt op een quasi halvering van het inkomen van de loontrekkenden. En als ze steen en been zouden klagen over een halvering, hoe kunnen ze dat dan ook doen bij een verdubbeling?
En hoe kan een serieuze krant dat laten passeren alsof niemand iets heeft opgemerkt?
Natuurlijk is dat waar! Bladzijde drie tracteert ons meteen op de visie van meneer Cortebeek: de vakbond! "De globalizering dwingt ons onze looneisen te matigen"! "Er is een zwaar probleem inzake de verdeling van de welvaart"! "De bedrijven maken hoge winsten, maar de werknemers leven in onzekerheid"! En dat allemaal onder het grootste artikel van bladzijde drie, getiteld, "Globalizering drukt lonen".
Foei, Tijd. Driewerf foei! Aangezien ik haast zeker weet dat de Tijd niet meedoet aan de propaganda van dom links, moet ik concluderen dat de journalisten zelf niets in de gaten hadden. En dat voor een prestigieuze krant als De Tijd: pa - the - tisch.
Laat ik proberen met een tekeningetje. Het begint ermee dat "de lonen trager stijgen dan het BNP". Maar hoe kan dat eindigen met "globalizering drukt de lonen"? Dat kan toch alleen als het BNP zowat constant was gebleven? Immers, als het totaal inkomen 100 was (en bleef), terwijl "de werknemer" daarvan vroeger 55 inccasseerde en nu slechts 50, dan heeft "de rest" zich verbeterd van 45 naar 50. En het volstaat dat de mogelijkheid bestaat dat "de rest" eigenlijk "de kapitalist" betekent, en bij dom links is de zaak ipso facto al bewezen.
Maar intussen suggereert de eerste zin al dat het BNP niet constant is gebleven. De grafiek die ze er bijgeven begint in 1,970. Als we sinds die tijd met gemiddeld 2% per jaar gegroeid zijn - amechtige groei, maar niet onredelijk voor een Westers industrieland van de late twintigste eeuw - dan is het BNP op die tijd (gegeven de praktisch constant gebleven bevolking) ruim verdubbeld. Dus, zouden nadenkende redacteuren concluderen, het BNP is gestegen van 100 naar 200. Maar dan zijn de lonen, die trager zijn gestegen dan het BNP, gestegen van 55 naar 100 (= 50% van 200). Terwijl je met al die alarmkreten van "globalizering drukt de lonen" en "gematigde looneisen" toch niet minder had verwacht dan dat ze van 55 naar (bijvoorbeeld) 50 zijn gegaan.
Is dat nu niet ineens een heel ander verhaal? Als je er zorgvuldig voor zorgt dat je de eenheden vervangt door percentages, dan kan je het voorstellen alsof "55" zakt naar "50". Maar als je het hebt over wat de mensen aan hun loon hebben, dan stijgt het van "55" naar "100"! En als het verschil tussen 55 en 50 van aard is om zulke jammerklachten aan te heffen, lijkt het er dan niet op dat we alle reden hebben om, nu we de werkelijkheid hebben gezien, de loftrompet te steken?
Maar daarmee kom je als vakbond niet in de krant. Iedereen kan het verschil zien tussen, pakweg, de kwaliteit van de huizen in 1,970 en diezelfde huizen in 2,007, of de geneeskunde, of het entertainment, of de reizen, maar... "onze lonen staan onder druk"!
Als we dan werkelijk naar percentages kijken, (deze keer zonder daarachter de realiteit weg te schilderen) zijn er zeker goede vragen, maar het is duidelijk dat het detailkwesties zijn in vergelijking met de spectaculaire successen. Misschien lopen de lonen wel werkelijk achterop in vergelijking met, bijvoorbeeld, de inkomens van renteniers en andere "kapitalisten". Maar dat mag dus ten eerste gerelativeerd worden, en bovendien ook eens gecheckt worden. Want neem nu aan dat er, zeg, sinds 1,970 meer zelfstandigen en vrije beroepen zijn gekomen. Zeg dat de inkomens voor 1,970 als volgt waren:
Lonen: 55%
Kapitaal:40%
Zelfstandigen: 5%
En dat de cijfers voor 2,007 er zo uitzien:
Lonen: 50%
Kapitaal: 35%
Zelfstandigen: 15%
Hier krijgen we doodeenvoudig te zien dat er in onze huidige economie veel meer (bijvoorbeeld) dokters en advocaten en IT consultants zijn dan in 1,970. Let wel, om te weten of dat werkelijk zo is moeten deze cijfers nagekeken worden: terwijl ik hier maar gewoon een mogelijk scenario neerknal. Maar mijn mogelijk scenario hoeft natuurlijk niet meer gecheckt te worden dan dat van de krant, waar we opgelepeld krijgen dat de ondernemingen "meer profiteren van de globalizering" dan de loontrekkenden. Het punt is: het is heel gemakkelijk is om plausibele scenario's mee te geven waarin dat helemaal niet zo is.
En tenslotte is er nog een laatste aspect van die globalizering. Neem even aan dat het BNP wel degelijk gelijk was gebleven, en dat de lonen van 55 naar 50% waren gezakt, en er was ook geen toename van een rubriek "andere". Alleen, met de 50% van nu kan je hemden kopen uit Bangladesj, en schoenen en computers uit China, en software uit Indië, enzovoort aan geglobalizeerde prijzen. Als het prijsniveau zonder die globalizering meer dan 10% hoger lag dan het nu is, zijn we met onze 55 al slechter af dan met 50 aan geglobalizeerde prijzen. Alweer iets dat we zouden moeten checken voor, en niet na we een litanie de wereld insturen over hoe loontrekkenden "minder profiteren van de globalizering". Iets zegt me dat de globalizering voor véél lagere prijzen zorgt dan "10%". En als iemand denkt dat "iets zegt me" een tikje vaag klinkt, dan wijs ik er op dat ik dan ook geen lange litanieën op voorpagina's van prestigieuze kranten neerzet. Ik stel gewoon de vragen die de krant ook had moeten stellen.
Mijn eerste punt was het belangrijkste. Als gevolg van economische groei zijn de lonen gestegen van "55" naar "100", wat wel niet helemaal een verdubbeling is, maar toch een prestatie van formaat. Ik spreek me (hier) niet uit over de vraag of we die groei te danken hebben aan "het kapitalisme", of "de globalizering", of voor mijn part de maan. Maar ik wijs er wel op dat ook onze vakbond, als ze er over durven nadenken, niet terug wil naar de tijd waarin de lonen 55% van het nationaal inkomen incasseerden. Niet als de prijs die ze daarvoor moeten betalen neerkomt op een quasi halvering van het inkomen van de loontrekkenden. En als ze steen en been zouden klagen over een halvering, hoe kunnen ze dat dan ook doen bij een verdubbeling?
En hoe kan een serieuze krant dat laten passeren alsof niemand iets heeft opgemerkt?
Abonneren op:
Posts (Atom)
