Malen V is een dorpje aan de noordrand van het Dja Reservaat in Kameroen. De Romeinse vijf slaat op het feit dat er meer dorpjes zijn die Malen heten. Het is maar één dorpje uit een cluster dorpjes in de omgeving. Dit is oerwoudgebied – hier leven nog chimpansees in het wild. “Reservaat” betekent dat het woudleven nog iets van bescherming krijgt – en dat betekent dat de mensen in de dorpen voor de grote vraag staan: Als ze niet mogen jagen, waarvan gaan ze dan leven?
Nu ligt Malen V ook niet binnen, maar integendeel net buiten het reservaat. Het gevolg was zoals je kon verwachten. De mensen leefden van de jacht en de dieren stonden onder druk. Gelukkig hoefde een project als “Projet Grands Singes” van de Antwerpse Zoo zich niet aan officiële grenzen te houden. Wat van belang is of je de bevolking kan overtuigen een andere weg te kiezen – voor zover een dergelijke weg bestaat. In een eerste instantie lukte het om mensen te laten overschakelen op de teelt van cacao. Gezien de evolutie van de grondstoffenprijzen van de laatste jaren mogen we ook wel een beetje geluk hebben, als je het mij vraagt. Daarnaast is er ook het bijenproject (1), een activiteit waarvoor de dorpelingen zelf gekozen hebben. In ieder geval integreerde het Projet Grands Singes zich daarmee in het standaardprobleem van wie zich voor chimpansees en andere mensapen interesseert. Je kan de habitats en de dieren willen beschermen zoveel je wil, maar als je de lokale bevolking niet mee in de projecten betrekt heb je weinig kans dat er veel zal gebeuren. Preken over het wetenschappelijk belang van het woud helpen niet wanneer de kinderen van honger liggen te sterven.
En dus is het goede nieuws dat er in Malen een schooltje is: voor het dorp en de omliggende dorpjes. De school heeft ook een leerkracht, en de regering van Kameroen betaalt het salaris van die leerkracht. Dat is allemaal goede politiek! Onderwijs is niet iets waar de alfamannetjes mee kunnen pronken, omdat de resultaten zich pas vanaf een generatie later aftekenen. Maar als onderwijs er eenmaal is heeft het een groot effect op belangrijke ontwikkelingsproblemen, zoals overbevolking.
Dat betekent ook dat het jammer is dat er maar één leerkracht is. Als er meerdere dorpen zijn, en er is maar één leerkracht, dan zal het opvangen van de vele leerlingen met uiteenlopende leeftijden niet vanzelfsprekend zijn. Dat was ook de mening van een oudervereniging uit al die dorpjes. Ze vroegen van iedereen een kleine bijdrage, en slaagden er in om het salaris voor twee extra halftime leerkrachten bij elkaar te brengen.
Daarmee zijn we op het punt waarop ik wil herinneren aan ons vriendenclubje dat een VZW had opgericht (2). We organizeerden een barbecue, we werden zelf lid van onze eigen VZW, en na enkele maanden bezat de club het benijdenswaardig budget van ettelijke honderden euro. Daar stonden ze bij de Wereldbank serieus van te kijken! Alleen, met alle gekheid op het spreekwoordelijke stokje, twee jaarsalarissen voor een halftime leerkracht in de Kameroenese wouden, dat kwam neer op 200 euro. Dat is nu eenmaal één van de geheimen van mensen die echt iets willen doen, en niet alleen voor het oog van de camera’s miljardencongressen organiseren. Wat hier een peulschil is, stelt in de brousse zomaar een jaarsalaris voor.
Dus vergaderde onze club met het plechtig gezicht dat past bij het verschaffen van een extra halftime job aan twee leerkrachten, en we besloten 200 van onze honderden euro in cash naar het schooltje van Malen V te sturen. En zo kunnen er gedurende een jaar drie leerkrachten voltijds aan het werk!
Wat me nu opvalt is dat we precies doen wat in de aanbevelingen van het boek van Easterly staat, en waarover ik het al een paar keer gehad heb (3). Geen megalomane plannen die alles tegelijk willen doen, maar heel bescheiden één enkel project. Dat maakt dat we kunnen evalueren. Als er volgend jaar niet meer kinderen naar het schooltje komen, dan heeft onze investering weinig zin – en wij zijn niet meer dan 200 euro’kes kwijt. Toch minder slecht dan de miljarden dollar die volgens Easterly al in de bodemloze putten van de goede bedoelingen zijn verdwenen, nietwaar?
Bovendien volgen we een andere regel van Easterly, die ons optimistisch maakt dat onze 200 euro toch een goede kans maken. Die regel is dat je beter hulp geeft die de lokale bevolking zelf ook nodig vindt. En hoe konden ze hun intenties nu beter duidelijk maken dan door samen te leggen, en zelf al twee halve leerkrachten te financieren? Wat onze VZW gaat doen is naast elke cent die de ouders bijdragen, er nog één bijleggen. Het is de lokale bevolking die beslist dat hun eigen schaarse middelen de moeite waard zijn om in een schooltje te investeren. En wij zorgen er alleen maar voor dat het effect van hun inspanningen verdubbeld wordt.
En op die basis zeggen wij: give it a shot! Als de oudervereniging ermee ophoudt, dan houden wij er ook mee op. Als er geen resultaten komen in termen van toenemend schoolbezoek, dan hoeft het voor ons ook niet meer. Dat zijn allemaal controleerbare feiten die maken dat je er uit kan stappen voor je de zoveelste krater hebt geslagen. Terwijl, natuurlijk, als de oudervereniging er toch mee doorgaat, en het schoolbezoek toeneemt, wij met weinig middelen een hefboom creëren. Ik ben benieuwd.
------------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/11/de-bijen-van-kameroen.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/07/save-bonobos.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/02/william-easterly.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten