vrijdag 30 november 2012

Het Arco slachtoffer versus de belastingbetaler

Nu zitten we al op het niveau van de processen, dus over de juridische spitsvondigheden staat het internet ongetwijfeld al vol. Nee, wat mij interesseert is de manier waarop iedereen die bekijkt zoals "de twee kindjes die koekjes verdelen" (1). Het grootste kindjes heeft sneller, en dus meer koekjes gegeten dan het kleinste kindje: dus die krijgt er nog eentje. Dus als het grootste kindje ook nog een koekje wil verandert ze de impliciete regel "iedereen krijgt even veel koekjes" maar snel in "iedereen krijgt even lang koekjes". En de "conclusie" - die in werkelijkheid natuurlijk op voorhand vast lag (het voordeel van impliciete regels; met andere woorden, die je niet uitdrukkelijk hoeft uit te spreken... ) - rolt er nu uit alsof het een onderdeel van het universum zelf was.

Bijvoorbeeld: ikzelf! Ikzelf ben een belastingbetaler. Dus ik heb geen zin om mee op te draaien voor 1.5 miljard euro die de Arco spaarders ontfutseld zijn. Ja, schrijnende verhalen allemaal, dat zeker. Maar waarom moet ik daarvoor betalen? Terwijl, als je naar de schrijnende verhalen luistert, de slachtoffers op die laatste schakel in de keten maar niet teveel ingaan, en vinden dat "op één of andere manier" het hartverscheurende van hun verhaal maar maakt dat ik toch maar mijn portefeuille moet trekken.

En dan komt het punt dat heel dat rechtse spectrum, van het meest luciede liberalisme/libertarisme tot het allerdomste rechts gewoon gelijk krijgen. Als je "gewoon" de staat laat betalen, dan valt dat allemaal niet teveel op, en dus stellen onze armzwaaiende politiekers met een stalen gezicht voor om het zo "op te lossen". Dat is hier ook al eerder een thema geweest: ze zeggen "oplossing", maar ze bedoelen dat iemand anders moet betalen (2). Hoe dan ook, de politiekers kopen gewoon met mijn centen een paar duizend kiezers af, de rest heeft niets in de gaten, en als op het einde van een miljoen van dat soort verhalen de beleggers niet langer de obligaties van de politiekers willen kopen, dan staan ze daar met hun verongelijkt gezicht, ze kunnen maar niet begrijpen waaraan ze zoveel wanbegrip te danken hebben (3), en op het einde is het "de schuld van de speculanten" (4).

Met dat soort vijanden hebben ze zelfs op het domste stuk van het rechtse spectrum niets eens vrienden nodig om gelijk te halen.

Samengevat, op het niveau van een kindje dat koekjes wil "verdelen" wil ik wel eens weten waarom ik, in de vorm van belastingbetaler, zou moeten opdraaien voor het Arco debacle. En natuurlijk begrijp ik dat voor de slachtoffers, op precies hetzelfde niveau, het antwoord op die "waarom?" een variant is op "daarom". Maar stel dat daar nu eens een beter antwoord op bestond: dat is (op mijn niveau van die twee kindjes) immers best mogelijk? Dan zou ik dat echt wel eens willen horen.

--------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2011/11/assumpties-uit-het-leven-gegrepen.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2010/10/ze-zeggen-oplossing-maar-ze-bedoelen.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2012/06/de-minister-is-de-slecht-nieuws.html
(4) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2010/12/zo-hoort-u-t-eens-van-een-ander.html

dinsdag 27 november 2012

Waar zitten nu al die aandelen?

Als dit klinkt als de vraag van een beginner; dat is het eigenlijk ook. Ja, ik vraag het me werkelijk af, want aandelenmarkten zijn nu eenmaal iets heel anders dan wisselmarkten (waar ik toch wel een paar dingen over weet), en als je er niet echt professioneel mee bezig bent geweest, dan ontdek je wel eens heel simpele gaten in je inzicht.

Hier is het vraagstuk. Er zijn, dus, in de wereld heel veel aandelen. Je hebt immers bedrijven, en die bedrijven maken winst, en die winst gaat naar de aandeelhouders. Dus als je geld betaalt voor een ("aan")deel daarvan, dan krijg je jaarlijks een stukje van wat er is, en als die winsten blijken mee te vallen stijgen de koersen van die aandelen als je ze weer wil verkopen, etc etc

En af en toe valt het eerder tegen, en dan dalen die koersen. Of alles tegelijk zit tegen: een financiële crisis, blunderende bankiers, blunderende politiekers, grote onzekerheid, iedereen klampt zich vast aan zijn spaarcenten, dus de bedrijven maken minder winsten, dus niemand wil aan de prijzen van "gisteren" kopen, maar iedereen wil aan de prijzen van "gisteren" wel verkopen, en dus dalen de prijzen...

Maar wat me zo ineens te binnen schiet: het aantal aandelen zelf blijft toch min of meer constant? We lezen altijd wel (en zeer terecht, daar niet van) dat "de pensioenfondsen" geen aandelen meer hebben, en we weten wel ongeveer wat "vleesmoleneffect" (1) betekent, dus sommige ondernemingen zijn ook door de passerende storm helemaal kaalgeplukt, plus paniekerende particulieren ("nooit zet ik nog een voet op de aandelenmarkten") en zo kan je nog een tijd doorgaan. Maar op een paar uitzonderingen na - faillissementen, overnames, andere - zijn al die aandelen wel aan iemand anders verkocht. Zolang er een prijs op staat, die tenslotte betekent wat de laatste transactie was, betekent het dat iemand ze gekocht heeft.

Dus mijn vraag is: wie? Wie zijn de mensen die de laatste maanden, en zelfs jaren, tijdens die enorme snoekduik, aandelen hebben gekocht? Beschouw gewoon de individuele aandelen van de Belgische beurs, en vraag je af: waar zaten die in 2006, en vooral, waar zitten die nu?

Ik denk dat dat een zeer simpel te beantwoorden vraag moet zijn. Maar ik heb er geen flauw idee van.

-----------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2011/08/meer-schulden-om-een-schuldcrisis-te.html

zondag 25 november 2012

"Het zijn toch altijd die jongens, hé!"

Scholier Sarah komt nogal ontevreden thuis vertellen dat ze toch wel veel last heeft met "de jongens". Het zijn de jongens die in de klas niet stil zitten, die maken dat soms de hele klas gestraft is, die opschudding veroorzaken op de speelplaats, die als ze groter zijn de kleine jongens (lees: de kleuters, zoals in "Thomas" of in "Simon") aanzetten tot nog meer kattenkwaad, enz. Bovendien zingen ze oneerbiedige liedjes over Sinterklaas of zelfs - en houd je nu vast aan je bretellen - beweren ze dat Sinterklaas niet bestaat!

"Het zijn toch altijd die jongens, hé!" zegt mama half verontwaardigd. Waarop ik er somber berustend op wijs dat dat nu eenmaal niet alleen in scholen zo is. Ik weet het niet van buiten, maar de vorm is ongeveer als volgt. 80% van alle misdrijven wordt gepleegd door mannen, en als het over geweldmisdrijven gaat, dan is het zelfs 90%. Het zou me niks verbazen als een correctere formulering alleen maar hogere percentages oplevert. Bovendien zijn vrouwen betere chauffeurs dan mannen, zoals je kan zien aan de cijfers van de verzekeraars. Tja, grotere maturiteit, of zoiets, nietwaar? Dus, ja, "Het zijn toch altijd die jongens, hé!"

Hoe zou dat komen? Volgens mij is dat een heel complex onderwerp, dus alle uitspraken van de vorm "het komt door X" zijn quasi per definitie fout. Maar dat belet niet dat je kan proberen een wereldbeeld, bouwsteen per bouwsteen, op te bouwen. Dus je neemt één of andere "het komt door X", en in plaats van tevreden rondkijkend te denken dat je klaar bent probeer je dat alleen maar als eerste stap in een veel interessanter denkproces te zien.

(Je kent dat al uit de economie. "Ja, we hebben dringend nood aan gezondere overheidsfinanciën". Maar ook "ja, simpele regels als 'de overheden moeten besparen' maken de putten alleen maar dieper". Uitdaging: op dit punt moet je niet gewoon de slogans herhalen die je al je hele leven aan het herhalen bent, maar wel proberen je wereldbeeld uit te breiden. Als het mislukt, blijven oefenen.)

Volgens mij is er eerst nog een andere voorafgaandelijke uitbreiding van onze feitenkennis nodig. In haar meest provocerende vorm (de vorm die het meest doet nadenken) klinkt het als "ken jij vrouwelijke componisten?" (of wiskundigen, of filosofen, of fysici, etc). De bedoeling is er op te wijzen dat alle vooroordelen van het patriarchaal wereldbeeld zomaar ineens toch nog waar zijn! Geef maar toe dat je geen vrouwelijke componisten kon opnoemen! Enzovoort!

Maar zodra je ziet dat je je ineens aan het andere eind van het spectrum van daarnet (90% van de misdrijven wordt gepleegd door mannen) bevindt, kan je zien wat mijn eerste bouwsteen wordt. Het lijkt me dat we moeten denken in termen van verschillende vormen van "normale verdelingen". Om met een heel neutraal voorbeeld te beginnen: pluk 100 willekeurig gekozen volwassen mensen van de straat en noteer hoe groot ze zijn. Je zal er een hoop vinden van ongeveer 170 of 180 centimeter, en wat minder van 160 of 190 centimeter, en maar heel weinig van meer dan 200 centimeter of minder dan 150 centimeter, en je zal niet hard moeten werken om te vinden dat er ergens een "punt in het midden"bestaat waarrond in de twee richtingen de curve symmetrisch naar beneden helt. Eerst langzaam, dan sneller, en daarna weer langzamer.

Maar voor verschillende onderwerpen zijn er heel verschillende hellingen mogelijk: zodat je nog steeds een normaal verdeelde curve kan zien als er niet zo heel veel elementen in dat midden zitten, en dus een relatief grote hoop naar de uiteinden toen; of omgekeerd. Dus kunnen we ons nu één of andere criterium als "sociale productiviteit inbeelden: iemand als Albert Einstein helpt de mensheid onvatbaar veel vooruit, en iemand als Adolf Hitler helpt de mensheid aan ongelofelijke destructie, en bijna alle mensen zitten ergens op die schaal daar ergens tussenin. En waar het nu op lijkt is dat je de curve kan opmaken met verschillende kleuren voor mannen en vrouwen, en dat je zou zien dat in vergelijking met de mannen meer vrouwen zich relatief in het midden bevinden, terwijl de meeste mannen ook wel in het midden zitten, maar minder dan bij de vrouwen, terwijl (bijgevolg) aan beide uiteinden meer mannen dan vrouwen zouden zitten: weinig grote componisten, maar ook weinig Hitlers.

Daarmee weten we nog altijd niet hoe dat allemaal komt. Maar zeg nu zelf, het is al heel wat beter dan nog nooit over het onderwerp hebben nagedacht of, voor wie het wel al eens had opgemerkt, denken dat (pakweg) God het allemaal zo Bedoeld heeft. Als die eerste stap op weg naar een veel complexer inzicht lijkt het mij niet slecht. En natuurlijk zou je ermee verwachten dat de schoolkindjes altijd weer veel meer last hebben met "de jongens" dan met de meisjes. Ja, de Einstein van de volgende generatie zit er mogelijk ook wel tussen, maar die zit ergens onopvallend een boekje te lezen. Tussen de scholieren Sarah en Nora.

woensdag 21 november 2012

Niet slecht, maar waar blijft mijn spreadsheet?

Hoera, er is een begroting, uitroepteken, en het internet (zone België) puilt uit van pro's en con's. Zo heeft een ondernemer een open brief geschreven aan Bruno Tobback (1), die immers "niet wil de staat ontvetten", en dan maar nieuwe inkomsten zoekt. Bijvoorbeeld, bij ondernemers.

En ja, het heeft iets. U maakt mijn Belgische werknemers 80% duurder dan mijn Bulgaarse werknemers, en als dat niet overtuigt: 15% duurder dan mijn Nederlandse werknemers. Heb ik nu uw goedkeuring, Tobback, om dan maar naar Bulgarije, of Nederland uit te wijken? En oh ja, het verschil dient helemaal niet om mijn aandeelhouders meer te betalen (laat staan toplonen, voeg ik er maar snel zelf aan toe), het gaat om het genereren van cash-flow, die bedoeld is om te investeren. (Laten we dat nu maar welwillend aannemen.) Dus, Tobback, in welk land moeten we nu volgens u investeren, en hoeveel?

Tja. Zoals ook bedoeld was, de vraag stellen is haar beantwoorden. Alleen, waar blijft mijn spreadsheet (2)? Of hetzelfde in andere woorden, aangenomen dat we het er allemaal over eens zijn dat de Europese budgetten in evenwicht mogen gebracht worden, waar moet het allemaal vandaan komen?

Dus, om mijn punt van enkele dagen te illustreren, onze ondernemers vinden (ten eerste) dat niet zij, maar dus wel (ten tweede) "iemand anders" moet "opdraaien voor de crisis". Maar om dat serieus te nemen, vond ik, moet je dan wel een beeld meegeven van hoeveel er tekort is, en waar het verschil dan precies moet vandaan komen.

Dat is een punt dat mijn favoriete site Electoral Vote vandaag ook maakt (3):

"President Obama says he wants to raise $1.6 trillion in new revenue as part of a balanced deal. Republicans are willing to go along only if the revenue can come from closing loopholes, not raising rates. Politico has a nice story today listing all the "loopholes" (technically "tax expenditures") that affect individuals and how much revenue eliminating each one would generate. The top 10 don't even get half way to $1.6 trillion, and nobody in Washington is smacking his lips at making hamburgers out of sacred cows like the mortgage interest deduction."

 Wéér dat probleem dat Romney/Ryan zo achtervolgde tijdens de campagne. Het ging allemaal met "besparingen" gebeurde, maar niemand kon ooit zeggen hoeveel besparingen precies, en waar, dat een haalbare kaart zou maken. Niemand kon dat zeggen, beweerden hun tegenstanders, omdat die mogelijkheden tot zoveel besparen er gewoon niet zijn. Terwijl, als die tegenstanders het mis hebben, dan moet er toch de eenvoudige spreadsheet zijn waarmee je dat duidelijk kan maken?

Tot het zover is klinken de protesten tegen de "nieuwe inkomsten", tenminste in mijn oren, hol. "Besparingen" als goedkope slogan waarmee je natuurlijk weer het applaus zal oogsten van zij die al overtuigd zijn, maar in feite niets betekent. Het leek  allemaal weer heel plausibel, wat onze ondernemer daar allemaal te vertellen had. Maar als je er even over nadenkt was het toch niets meer dan een variant op "wij hebben al genoeg voor de crisis opgedraaid". En aangezien dat precies is wat alle anderen ook zeggen (waar zijn toch die vakbondcommentaren weer gebleven?) kan een kind zien dat we er geen stap mee opschieten.

-------------------------------------
Naschrift. Deze post zou niet volledig zijn als de reactie van Bruno Tobback zelf er ook niet bijstond:
 http://www.tijd.be/opinie/analyse/Geachte_heer_Casneuf_beste_Pieter_ik_respecteer_ondernemers.9270561-2336.art?itm_campaign=headerpromo

-------------------------------------
(1) http://www.tijd.be/nieuws/archief/Geachte_heer_Tobback_beste_Bruno_u_deed_menig_ondernemershart_stilstaan.9270167-1615.art?highlight=tobback
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2012/11/van-de-krekel-de-mier-de-economist-en.html
(3) http://www.electoral-vote.com/evp2012/Pres/Maps/Nov20.html

maandag 19 november 2012

Dag op dag, 70 jaar geleden... (REPOST, "Een tijger bij de staart"

Vandaag, 19 november 2012, is het precies 70 jaar geleden dat overal rond en in de wijdere omtrek van Stalingrad "de kanonnen begonnen te bulderen", als inleiding tot het eindspel van één van de grootste hoogtepunten van de militaire geschiedenis tot nu toe. Al drie maanden zaten de Wehrmacht en het Rode Leger, ginder heel, heel ver in het oosten, verwikkeld in de meest verbeten gevechten ooit gezien. Nog drie maanden zouden ze het blijven volhouden. Maar op 19 november begonnen de kanonnen te bulderen, en begon die vreselijke omsingeling waarmee van het ene moment op het andere niet langer de Duitsers, maar wel de Russen in het offensief gingen.

En daarom dacht ik niet beter te kunnen doen dan een repost te maken van mijn eigen beschrijving van die 19de november, uit het serietje van een tweetal jaar geleden.

De hele serie begint met de url hieronder. Bij het einde van die eerste post staat intussen de hele serie met alle volgende url's bij mekaar.

http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2010/06/aan-de-oevers-van-de-volga-lag-een.html


 ----------------------------------------

In de ideale wereld kon ik nu over de grote Russische november 1942 offensieven bij Stalingrad enkele verhalen vertellen om, even beduusd en onhandig als altijd, iets van de ontzettende hel te evoceren die zich daar heeft afgespeeld. Helaas, met wat ik vind op het internet en de (noodgedwongen populariserende) boeken die ik heb, kan ik dat niet. Je kan zeggen dat op 19 november, doorheen de dikke mist en de sneeuwbuien de kanonnen begonnen te bulderen, en dat even later de Roemenen, Italianen en Hongaren die op die punten de Duitse linies bemanden een enorme massa tanks en infanterie over zich zagen rollen. Maar ik vind niet echt verhalen die genoeg overzicht meegeven en tegelijk genoeg gedetailleerd zijn om iets mee te geven van de ontzettende chaos die er moet geheerst hebben, alsook de eerste paniek, of de eerste overrompeling.

Gedurende enkele dagen bleven de Duitsers - we praten nog steeds over dat ongelofelijk machtige zesde leger - de aanval ook bekijken in termen van "het langverwachte winteroffensief" dat hen "zoals verwacht" op hun zwakke plekken een eind terug zou slaan. Je vindt communiqués terug in termen van "hopelijk snijden ze die weg niet af want de bevoorrading..." etc. En ook "hopelijk komt die spoorlijn niet in het nauw want (alweer) de bevoorrading..." etc.

Maar natuurlijk waren de Duitse legerstaven veel en veel beter dan jij en ik in het trekken van lijnen en pijlen over kaarten, laat staan in het trekken van conclusies. Dus na enkele dagen zagen ze zelf ook wel hoe die zwarte pijlen waar ik het vorige keer over had (1) evolueerden, en de paniek en chaos die nu losbrak - wel, het is een uitdaging om het met een klavier te beschrijven.

Uiteindelijk valt er altijd wel een mouw aan te passen. Je moet goed bedenken: dat Duitse zesde leger, oneindig machtig, oneindig capabel, oneindig goed georganiseerd, ongelofelijk ervaren in de strijd... In feite wisten de Russen niet, nog altijd, wat ze tegenover zich hadden. Ik schrijf het nu uit het blote hoofd, dus "correct me if I'm wrong", maar ik dacht dat ze rekenden een 60,000 man te omsingelen - en het waren er uiteindelijk 300,000. Eén van de boeken die ik er over heb is het veelzeggendst in zijn stilzwijgen. Je leest netjes over de dagen tussen 19 en 30 november, wanneer het eerste stof gaat liggen en iedereen kan zien dat de omsingeling geslaagd is. Het volgende dat je leest gaat over de operaties van januari 1,943 - en je zit al drie bladzijden verder voor je beseft: tussen november en januari zit toch ook nog december? Terwijl een ander van die boeken het afhandelt met één zin, "de Russen ontdekten dat ze een tijger bij de staart hadden". Het punt is dat de omsingelde Duitsers er voor de Russen bepaald geen wandeling van gemaakt hebben, daar in de sneeuw bij Stalingrad.

Op dit moment in de slag moet je evenwel beroep doen op disciplines als psychologie. Het cliché zegt dat de twee dictators Hitler en Stalin een omgekeerde mentale evolutie doormaakten. Stalin begon met het idee dat hij alles moest controleren, en naarmate hij de soldaten met de miljoenen tegelijk verloor besefte hij dat hij de gevechten aan zijn generaals moest overlaten. Hitler boekte dank zij zijn uiterst professionele generaals enorme successen, maar naarmate tegenslagen zich aandienden wilde hij meer en meer zelf de controle overnemen. Er zullen bibliotheken volgeschreven zijn over de vraag hoe het was afgelopen als de tijger nu ook eens had geklauwd. Maar het moment is gekomen om de show weg te geven...

Terwijl de Duitse legers de Russen nog altijd de ene enorme nederlaag na de andere toebrachten, had de Führer in Berlijn beslist: we geven geen meter grond op. We trekken geen soldaat weg uit de gevechten om Stalingrad: dat zou alleen maar de vijand bevestigen in zijn idee dat hij een succes had behaald. En dus klauwde de tijger niet. De enige manoeuvres die de Duitse tanks en infanterie - met divisies tegelijk - konden uitvoeren, potentiëel krachtige zetten in de hitte van de gevechten, werden op veel hogere niveau's tegengesproken door de manoeuvres van heelder korpsen, zoals bepaald in de hoofdkwartieren van Berlijn. Het resultaat was in eerste instantie chaos en geblunder, maar niet omdat de Duitse officieren hun hoofd hadden verloren. Veel meer omdat ze niet mochten doen wat ze zeer goed wisten dat ze moesten doen.

En zo raakte de Slag om Stalingrad, hoewel die in duurtijd nog maar de helft van zijn levensduur had bereikt, beslist in die dagen van eind november, begin december 1,943. Het Zesde leger raakte afgesneden van zijn bevoorrading, en bij temperaturen van tientallen graden onder nul raakten het voedsel, de medicijnen en de ammunitie op. De militaire ramp die zich afspeelde was één van de redenen waarom ik helemaal aan het begin van de serie schreef dat het misschien wel hèt beslissende hoogtepunt van heel de Tweede Wereldoorlog was: het Zesde Leger, zowel in kwantiteit als kwaliteit... zomaar verloren, weg, verdwenen, kwijt.

Probeer je je even D-day (2) in te beelden waarbij geen soldaten van veertien jaar de kusten van West Europa bezetten, maar wel de veteranen van het Zesde Leger. Ik zal je mijn opinie, en niets meer dan mijn opinie geven: D-day zou gewoon niet gebeurd zijn. Europa zou veel langer Duits gebleven zijn, en misschien zou de militaire dictatuur intussen al lang gevallen zijn, of misschien ook niet, maar in elk geval: een andere wereld.

Maar het Zesde Leger stond dus niet op de kusten van West Europa, destijds bij D-Day. Naast de militaire ramp deed zich ook nog de ontzettende humanitaire ramp voor, die de tweede helft van De Slag om Stalingrad was. Ik schreef al eerder, tussen de enorme rook- en stofwolken en de loeiende vlammen die opstegen uit de slag om de Mamaev Kurgan en de oevers van de Volga en fabrieken in het noorden. Hoe gruwelijk het allemaal ook al was, hoezeer het daarmee alleen al één van de bloederigste, vreselijkste episodes van de Tweede Wereldoorlog was geworden: in humanitaire termen was het allemaal nog maar een voorspel.

Want inderdaad, de bevoorrading...

----------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2010/10/stalingrad-de-omsingeling.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/06/op-de-stranden-van-colleville-sur-mer.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/06/hier-liggen-hun-lijken-als-zaden-in-t.html

zondag 18 november 2012

Krugman krijgt gelijk van... Friedrich Hayek!

In zijn jongste column (1) vraagt Paul Krugman zich het volgende af:

"Might one not even argue that a bit of basic economic security would make our dynamic economy work better, by reducing the fear factor?"

En het antwoord is "ja, je zou dat kunnen argumenteren". Immers, Friedrich Hayek, in The Road to Serfdom, heeft nu precies dat gezegd:

"Some security is essential if freedom is to be preserved, because most men are willing to bear the risk which freedom inevitably involves only so long as that risk is not too great."

Ik heb vaker gezegd: luciede links zou dringend Friedrich Hayek moeten lezen. Dom rechts doet zijn uiterste best om ons, Hayek-liberalen er te doen uitzien als een beste fundamentalisten om de echte fundamentalisten op koorknapen te doen lijken. Maar wij, Hayek-liberalen, hoeven ons niet verplicht te voelen om dat zomaar te laten gebeuren.

--------------------------------------
(1) http://krugman.blogs.nytimes.com/2012/11/18/the-insecurity-election/

zaterdag 17 november 2012

Van de Krekel, de Mier, de Economist en de Twitter

De Standaard schrijft over een tweet van Geert Noels waarin hij zich beroept op het sprookje van de krekel en de mier. In het echte sprookje wordt de potverterende krekel weggestuurd, maar zoals Geert Noels zegt, als ze met voldoende zijn kunnen krekels altijd afpakken (de gebruikte term is "belasten") wat ze anders niet kunnen krijgen.

Op zich juist, maar er komen nogal wat reacties die "op zich" ook wel een kern van waarheid bevatten. Tot we ontdaan van fabels, interpretaties en morele preken weer komen bij wat we al lang (hadden) (moeten) weten. "We" moeten opdraaien voor de crisis omdat (a) die crisis er is, (b) er nog altijd veel onduidelijkheid is over wie die crisis heeft veroorzaakt en (c) wie het ook was, de "echte" schuldigen nooit in staat zullen zijn om de putten zelfs maar een beetje te vullen.

Dus ontaardt de discussie in die ene basiswijsheid: "de anderen moeten opdraaien voor de crisis". Vermits iedereen zich tegelijk op die wijsheid terugplooit... Juist.

Ikzelf vind al een tijdje dat we wel degelijk allemaal zelf moeten opdraaien voor de crisis (2). Dus ik kan me wel in een indexsprong vinden, zelfs als dat "mijn koopkracht aantast", en zou ik onmiddellijk luisteren naar voorstellen om de lonen in mijn sector (een bank...) te doen dalen: sorry, vakbonden. Verder heb ik al lang door dat ik nog lang nog veel belastingen zal betalen: altijd naar mijn bescheiden vermogen, vanzelfsprekend.

Mijn indruk is dat het beroep op de krekel en de mier alleen maar een salvo was in dat debat. Mensen die geen zin hebben om op te draaien voor de crisis en die rijk genoeg zijn om inderdaad echt veel belastingen te voelen aankomen, zullen zich er wel in kunnen vinden. Maar mensen die integendeel leven van uitkeringen weten ook wel wat daarvan de keerzijde is: en de rest van het debat kan je gaan lezen op Twitter. Ze vinden allemaal dat "de anderen" voor de crisis moeten opdraaien...

Dat de uitkeringtrekkers niet echt in een sterke positie staan... Wel, dat is nu precies wat de fabel uitdrukt, nietwaar? Alleen, onder mijn motto dat we werkelijk allemaal voor de crisis zullen opdraaien vind ik dat de belastingbetalers ook eens over het volgende moeten nadenken. Als je niet of nauwelijks de inkomsten wil verhogen ("hoera, geen nieuwe belastingen!"), moet je noodzakelijk de uitgaven beperken: pech, uitkeringtrekkers! Alleen, waar is de simpele Excel spreadsheet waarin met een paar lijnen iets staat uitgedrukt dat als vorm ongeveer als volgt is?

Dus...

Diepte van de put: X
X min de opbrengsten van het schrappen van een paar aftrekken en misbruiken: Y (laat me raden: Y zit nog altijd heel dicht bij Y; geef het eens toe?)
Y gedeeld door de het aantal uitkeringtrekkers en andere posten (leger, politie, onderwijs, vuilnisophaling,...) waarop de staat geld uitgeeft: Z.

Volgens mij is dat nu precies wat in de Amerikaanse verkiezingen ook ontbrak. Romney verklaarde wel dat hij ging "besparen", maar het was zonneklaar dat hij nooit kon antwoorden waarop. Want iedereen die probeerde iets als de spreadsheet hier beschreven te maken zag in één oogopslag: Z is veel te hoog om zelfs maar denkbaar te zijn. En veel van die posten zijn posten waarop juist niemand echt wil besparen.

Ergo, er zullen nieuwe inkomsten komen. Dat hangt niet af van "gerechtigheid" of wat jij toevallig leuk vindt, maar van wiskunde.

Dat is gewoon maar mijn opinie! Als die fout is, kan je dat waarschijnlijk vrij eenvoudig aantonen. Het begint met een eenvoudige spreadsheet...

Enzovoort.

--------------------------------------------
(1) http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=DMF20121116_042
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2011/09/voor-de-crisis-opdraaien.html

woensdag 14 november 2012

En dan een laatste terugblik...

Vier jaar geleden heb ik na de afloop van de verkiezingen eens achterom gekeken, en zag dat het maar matig was (1). Voor Obama ging het nog "te vroeg" zijn, en verder als "verslaggever" een paar kanjers van beginnersfouten.Maar goed dat mijn voornaamste criterium was of ik er zelf plezier aan had beleefd: en zo kwam alles toch nog goed.

Deze keer zijn er een paar dingen anders. Een tikje pijnlijk misschien dat ik me deze keer van de "beginnersfouten" van destijds bewust was, maar desondanks... Journalistiek is nu eenmaal een vak, je kan het leren, de één al beter dan de ander, en als je het niet geleerd hebt: de posts spreken voor zich, en  ik begrijp en erken dat het journalistiek gesproken nog altijd even pover is. Dat maakt het erger als ik er deze keer minder plezier aan beleefd heb. Niet aan het schrijven zelf - anders deed ik het gewoon niet - maar ik vond de campagne zelf in veel opzichten veel saaier dan vorige keer. Smeriger, dus minder inspirerend. Inhoudslozer, dat soort dingen.

Als ik echter vergelijk met mijn "te vroeg voor Obama" van destijds is het deze keer een stuk beter. Wie drie jaar geleden geloofde dat Palin een belangrijke speler zou worden (2), wie twee jaar geleden met Dick Cheney parmantig verklaarde dat "Obama een one-term president zou worden" (3), wie zich een jaar geleden afvroeg wie de uitdager zou worden, en hoe dat dan zou aflopen (4): ze hadden allemaal gewoon op Speels maar Serieus kunnen lezen hoe het er in werkelijkheid ging uitzien. Ik voel zelf ook dat dat soort "you read it here first" borstgeroffel ontzettend vervelend overkomt, maar ik denk dat we er allemaal aan bezwijken. Wat het zo vervelend maakt is dat vandaag geen kat zich nog inbeeldt hoe dat destijds aanvoelde; en je hebt nu eenmaal geen tijdmachine om het er nog eens goed te gaan indraaien...

Wel, twee voorbeelden kan ik werkelijk niet laten passeren. De eerste dateert van precies een jaar geleden (5). Het leek allemaal niet zo goed te gaan met Obama, en hier lezen we:

"Maar ik zie gewoon de krantenartikelen en de blogposts voor me, wanneer ze temidden van de hoera's voor de nieuwe president Obama, op een toon alsof ze het allemaal altijd wel geweten hadden, zullen verklaren dat zijn zwakke periode nu eenmaal gecompenseerd werd door de minstens even zwakke oppositie."

Zeg nu zelf, dat is toch niet zo slecht, nietwaar? Maar zo mogelijk nog beter vind ik deze over Romney, nu bijna twee jaar (!) geleden (6):

"ik blijf me verbazen over het belang dat, blijkbaar, is gehecht aan de resultaten van de verkiezingen van 2010. Een ramp voor de Democraten, dat zeker, maar veel meer de uitdrukking van de volatiliteit van politiek dan van fundamentele trends. Je voelt heel goed hoe allerlei Republikeinen dit dolgraag willen lezen als de eerste stap van een trend, maar ik denk echt dat ze het mis hebben."

 Je mag met wijsheid achteraf honderd keer vinden dat al de rest triviaal was (dat was niet hoe het er toen uitzag, maar je mag het van mij denken), maar ik denk dat je hard zal moeten zoeken om iemand te vinden die zo kort na de (voor de Democraten) rampverkiezingen van 2010 kwam vertellen dat ze zich allemaal dikke illusies zaten te maken.

Nu, ik zie zelf ook wel in dat dat allemaal maar flauwe uitvluchten zijn om Speels maar Serieus te lezen, hoor!

---------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2008/11/verkiezingen-het-is-geen-wetenschap.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2010/12/ha-ik-begin-al-een-beetje-gelijk-te.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2011/01/dick-cheney-versus-koen.html
(4) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2011/11/de-herkiezingskansen-van-obama.html
(5) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2011/10/aangeschoten-wild.html
(6) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2011/02/oei-oei-oei-romney.html

maandag 12 november 2012

Nog eens naar Stalingrad?

Misschien was je er al bij, een twee jaar geleden, toen ik een reeks posts heb gemaakt over de Slag om Stalingrad. En anders, de eerste post, met onderaan de reeks url's naar alle andere, staat hier:

http://www.speelsmaarserieus.blogspot.be/2010/06/aan-de-oevers-van-de-volga-lag-een.html

Met al die Amerikaanse presidentsverkiezingen viel het niet erg op, maar ik was niet bepaald vergeten dat  het allemaal dag op dag 70 jaar geleden is gebeurd. November 1942... Alleen al als ik er maar aan denk... "Stalingrad, de Omsingeling" heette één van die posts, gevolgd door "Een Tijger bij de Staart".  Maar in feite, voorafgaand aan 19 november, de dag van de tegenaanval, was het "Stalingrad, de Slag om het Industriëel Complex" die vandaag actueel zou zijn.

En daarvan ben ik via Brad DeLong (1) nu op een uitgerekend Belgische website (2) gebotst, die daarover heel wat te zeggen heeft. De "Slag om het Industriëel Complex":

http://www.stalingrad.net/german-hq/operation-hubertus/hubertus.htm

En daarna de "omsingeling":

http://www.stalingrad.net/russian-hq/operation-uranus-detailed/operation-uranus-detailed.htm

Wat ik me nog het meest afvraag is dit. Maanden en maanden aan een stuk lees ik er boeken over, en dus schuim ik er ook het web over af, en sinds vele jaren heeft een landgenoot er een heel erg geïnformeerde site over, en... nooit eerder op gebotst. Flink werk, Google!

Hoe dan ook. Ik heb heel, heel weinig tijd. Het zou kunnen dat ik er een tijdje heel braaf mee ga zijn. Maar mocht ik er destijds in gelukt zijn hier of daar op iemand dat gevoel van verstomming over te brengen; ik dacht dat ik de url's misschien maar even moest meegeven. Voor het uitgewerkt materiaal moet je op één van de twee helmen klikken. En vergeet vooral niet even over de "maps" in het midden van de hoofdpagina te lopen.

Dag op dag, zeventig jaar geleden... de Slag om Stalingrad...


------------------------------------------
(1) http://delong.typepad.com/sdj/
(2) http://www.stalingrad.net/

zondag 11 november 2012

Bruggen bouwen (een oproep aan "luciede links")

Laat me een conversatie inbeelden met een gesprekspartner van luciede links. "Links", dat betekent hier (1) dat gelijkheid zowat het hoogste goed is, en dat andere doelen en middelen daaraan ondergeschikt zijn: 't is maar een benadering "for argument's sake". Volgens mij ken ik enkele vertegenwoordigers van luciede links die hoogstens een beetje op hun stoel zitten te schuiven en bereid zijn daarmee even mee te gaan.

Laat me dan inbeelden dat ik die gesprekspartner het volgende citaat voorschotel:

"Let a uniform minimum be secured to everybody by all means; and let us admit at the same time that (...) all claims for a privileged security of particular classes must lapse, that all excuses disappear for allowing groups to exclude newcomers from sharing their relative prosperity in order to maintain a special standard of their own"

Sta me toe nu al op te biechten dat ik met het citaat geprutst heb. De weglating achter de drie puntjes en het woordje "and" (allebei in bold) zijn in het werkelijk citaat een tikje anders. Maar zoals het er staat: dat is toch iets waar mijn luciede-linkse gesprekpartner direct achter staat? Minimale zekerheid voor iedereen, geen privileges verbonden aan specifieke klassen, en geen uitsluiting van groepen om de eigen levensstandaarden te vrijwaren: dat is toch iets dat zo uit zijn eigen grote teksten had kunnen komen?

In werkelijkheid is het citaat afkomstig (ja, ik wéét dat wie me al een beetje kent de bui al lang had zien aankomen) van Friedrich Hayek. En niet zomaar in één of ander achteraftekstje dat waarschijnlijk wel een kleine verspreking zal zijn. Wel uit die bijbel van ons neo-liberalisme, namelijk The Road to Serfdom, hoofdstuk 14. En laat me nu verzekeren, op mijn blote knieën, zonder enige ironie, dat het niet mijn bedoeling was om ook maar iemand op het verkeerde been te zetten (behalve, misschien, dom rechts, waar ik me nu even niet mee bezig houd), maar wel eens rustig, onder serieuze mensen, over één en ander na te denken.

Maar kom, eerst het citaat zoals het er werkelijk staat, met in bold alleen maar opnieuw mijn eigen nadruk op waar ik aan de tekst heb geprutst:

 "Let a uniform minimum be secured to everybody by all means; but let us admit at the same time that with this assurance of a basic minimum all claims for a privileged security of particular classes must lapse, that all excuses disappear for allowing groups to exclude newcomers from sharing their relative prosperity in order to maintain a special standard of their own."

Ik denk, en je mag me corrigeren, dat de enige redenen waarom ik iets veranderd heb was dat ik niet direct de show wilde weggeven. Immers, vanuit een links standpunt lijken deze punten zo vanzelfsprekend dat ze gewoon naast elkaar ("and") kunnen staan. Maar bij Hayek, midden in zijn grote analyse van de gevaren van collectivisme - die hij doorgaans "socialisme" noemt (2) - zijn het moeizaam bij elkaar gespaarde resultaten, die deels als compromissen ("but") tussen het ideaal en de werkelijkheid verschijnen.

Dus je kan er vele uren stof tot nadenken voor de politieke filosofie uit peuteren. Hayek klaagt aan (en als je toevallig een nog bekendere filosoof kent, vier letters, de eerst is M en de laatste X, die dat ook aanklaagt: laat het gerust weten!) dat specifieke belangengroepen zich via de "staat" wel eens meester maken van de samenleving, om achter het mom van universele belangen (je weet wel, ze zijn immers democratisch verkozen?) hun eigen particuliere belangen te verdedigen. Waar Hayek vindt dat dat laatste heel erg tegen zijn liberale filosofie ingaat, denkt hij ook dat een stomweg afschaffen daarvan tot grote problemen zou leiden (sta me toe dat hier gewoon te beweren). De spanning tussen die twee denkt hij op te lossen met een "minimale sociale zekerheid voor iedereen", overigens niet zomaar om het even wat, zie hoofdstuk 9.

Maar laat deze persoonlijke opinies gerust passeren! Ik beeld me dus die luciede linkse gesprekspartner in. Heb je niet een beetje, al was het maar een heel klein beetje, het gevoel dat Hayek niet die losgeslagen extremist is, die er door de schuld van een zeer dom rechts (die willen echt niet weten (4) wat daar eigenlijk staat, hoor!) altijd weer van gemaakt wordt? Denk je niet dat er een hoop potentiëel in zit om bruggen te bouwen tussen de twee kampen "links" en "rechts"? En zouden we daar niet heel veel beter mee af zijn dan met het soort clownerij dat alvast dom rechts produceert wanneer ze na een verkiezing hun zin niet krijgen (3)?

----------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2012/10/links-en-rechts-ter-verdediging-van-de.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2008/01/was-hitler-links.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2012/11/ze-maken-het-ons-toch-ook-echt-niet.html
(4) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2007/06/de-weigering-te-weten.html

zaterdag 10 november 2012

Mijn advocaat!

Zeer schattig, zo'n kleutertje Simon die, als mama hem in zijn bedje heeft gelegd, vraagt dat "papa ook nog een zoentje komt geven". Hij vraagt ook dat mama nog een zoentje komt geven als papa hem in zijn bedje heeft gelegd, maar dit terzijde. Hij zit dan "verstopt" onder zijn dekentjes, en als papa verwonderd verklaart dat Simon nergens te zien is en dat hij maar even op het bed gaat zitten rusten klinken de gesmoorde lachbuien al op. Kietelpartij, zoentje... de standaardbehandeling.

Iets heel anders dus dan de scène waarin kleuter Simon op zijn stoel, achter zijn bordje, zijn vorkje en zijn lepeltje en zijn bekertje, met een boos gezicht voor zich uit zit te kijken, de armpjes defensief naast het bordje naar voren gestrekt en de vuistjes verbeten dicht geklemd. Er had ons dan ook een zeer zakelijk gestelde brief van het schooltje bereikt, waarin stond dat kleuter Simon met opzet een boekje had stuk gescheurd, en dat wij de kosten moesten vergoeden.

Zoiets was ons nu werkelijk nog nooit eerder overkomen - en we zaten er dan ook echt even van voor ons uit te kijken. We hadden wel al lang gemerkt dat onze zeer levensblije, zeer ondernemende kleuter ook wel eens de grenzen van het bruut geweld aftast, maar dit? Onze zoon was een vandaal, een hooligan! "That boy will be hung", zou "the gentleman in the white coat" gezegd hebben, "I know that boy will be hung".

Dus daar zat kleuter Simon, boos fronsend, met al zijn drie jaar en zes maanden helemaal alleen op de wereld, tegenover een papa die boos kijkt, een mama die boos kijkt, en ook nog een grote broer die boos kijkt en een grote zus die boos kijkt. Zij laten zich in feite alleen maar meeslepen door de gebeurtenissen, maar toch: hun eigen speeltjes en boekjes zijn eerder ook al niet veilig gebleken voor de grijpgrage handjes van de kleine schattebout.

"Simon, hoe is dat gebeurd?" probeert mama, deels voorzichtig om het manneke toch niet helemààl de grond in te boren.
Kleuter Simon fronst nog dieper, trekt zijn mond in een smalle streep tesamen, knijpt zijn handjes nog verbetener in elkaar en blaft dan kortaf: "K ga toch niks zeggen!".

Het is moeilijk, zeer moeilijk, om niet dubbelgeplooid in proesten uit te barsten, want in feite is dit toch wel een Zeer Belangrijke Zaak. Maar daar zit hij, achter zijn bordje met die boze frons op zijn gezicht, alsof hij meespeelt in een scène waarin de verdachte naar zijn advocaat vraagt. Ik vrees dat we er niet erg in geslaagd zijn dit de hoogst ernstige afhandeling te geven die het toch wel verdiende, maar anderzijds, hij zat daar toch zo helemaal in zijn eentje, verpletterd onder tonnen en tonnen existentie. Deze avond geen verhaaltje, luidde het verdict, en alles is alweer vergeven en vergeten.

vrijdag 9 november 2012

Ze maken het ons toch ook echt niet gemakkelijk

Hiet zit ik dus, rustig te surfen op het intenet, nog een beetje nakauwend op de Amerikaanse verkiezingen en mijn eigen postje van gisteren. Nu is niet het moment om de Republikeinen uit te lachen, zegt dat postje, nu is het moment om de luciede stukken van de Republikeinen; de stukken die er misschien terug een serieuze partij van kunnen maken, van harte een veel geluk toe te wensen. En daar verwijst lezer Lieven in een commentaar zeer terecht naar David Frum, die al een hele tijd staat voor wat ik "de Republikeinen moeten dringend terug bij zinnen komen" noem. In het bijzonder zijn "what if our enemies were right?" vond ik een bijzonder sterke en dappere post van hem (1).

En dus vind ik dat ook vandaag dat Brad DeLong te ver gaat. Ja, "de laatste uren van de Romney campagne". Natuurlijk zijn ze teleurgesteld dat ze verloren hebben; is dat het groot nieuws, ja? Is dat gegnuif over hoe ze er blijkbaar echt lang in geloofd hebben echt een haar beter dan dat infantiele "al die beteuterde gezichten van links" toen Bush (!) herkozen (!!) werd?

(Antwoord: nee, dat is geen haar beter.)

Maar bekijk dan nu de post in voetnoot (2). De titel zelf zegt het al: "electoral politics is not working". Je ziet het goed: verkiezingen die "werken", dat zijn verkiezingen die zij winnen. En anders is het systeem bankroet. Moet ik nog schampere commentaren geven? Soms moet je de mensen gewoon zoveel mogelijk zelf aan het woord laten als je ze te kijk wil zetten...

Nu zie je in de titel van het blog Libertarian Republicans staan. Denk jij ook terug aan de trol die hier nog maar pas geregeld het blog kwam onveilig maken? En zeggen dat ik een paar luciede libertariërs ken; die moeten zich hierbij toch voelen zoals ikzelf in de tijd van Bush: nu zit ik daar enkele jaren op het internet allerlei varianten van links de stuipen op het lijf te jagen, en op het einde komt Bush ze nog een beetje gewoon gelijk geven ook?

En het is echt allemaal serieus gemeend, hé. Kijk ook naar de commentaren, "Amerika heeft gekozen voor de slavernij"... Ik weet zeker dat ze allemaal denken Friedrich Hayek onder hun idolen te hebben (3). Maar wacht, zoals ik al zei, soms moet je de mensen zichzelf te kijk laten zeggen:

"Starting early this morning, I am going to un-friend every single individual on Facebook who voted for Obama, or I even suspect may have Democrat leanings. I will do the same in person. All family and friends, even close family and friends, who I know to be Democrats are hereby dead to me. I vow never to speak to them again for the rest of my life, or have any communications with them. They are in short, the enemies of liberty. They deserve nothing less than hatred and utter contempt. 

I strongly urge all other libertarians to do the same. Are you married to someone who voted for Obama, have a girlfriend who voted 'O'. Divorce them. Break up with them without haste. Vow not to attend family functions, Thanksgiving dinner or Christmas for example, if there will be any family members in attendance who are Democrats. 

Do you work for someone who voted for Obama? Quit your job. Co-workers who voted for Obama. Simply don't talk to them in the workplace, unless your boss instructs you too for work-related only purposes. Have clients who voted Democrat? Call them up this morning and tell them to take their business elsewhere. 

Have a neighbor who votes for Obama? You could take a crap on their lawn. Then again, probably not a good idea since it would be technically illegal to do this. But you could have your dog take care of business. Not your fault if he just happens to choose that particular spot. 

And start your boycott of your Democrat friends and family today. Like this morning. First thing you can do, very easy, is to un-friend all Democrats from your Facebook account."

En ik zal wel postjes schrijven dat we er fout aan doen de Republikeinen te hard uit te lachen. Maar wat zit ik er schampere commentaren bij te zetten? Soms moet je de mensen gewoon zichzelf - maar je weet het al.

-------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2011/08/david-frum-is-een-dapper-man-hadden.html
(2) http://www.libertarianrepublican.net/2012/11/the-end-of-liberty-in-america-only.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2010/03/obamas-communistische-inspiratiebron.html

donderdag 8 november 2012

Quo Vadis, Republikeinen?

Aangezien Brad DeLong (1) WO II aan het "live-bloggen" is zoals het zich 70 jaar geleden afspeelde, en aangezien november 1942 de tijd was van "Stalingrad, de Omsingeling" (2) heeft hij het nu, in de nasleep van de Amerikaanse presidentsverkiezingen over "Silvergrad". Nate Silver, moet je weten, is de blogger die enorm onder vuur is gekomen omdat hij op basis van gemiddelde polls, naarmate oktober vorderde, Obama een steeds toenemende kans om te winnen toenam. [Vul hier mijn standaardlitanie over het "loeien en schelden van dom rechts" in]. En nu de feiten zijn binnengebroken, nu heeft hij het over "Silvergrad"!

Als je nu posts uit de serie van voetnoot (2) hieronder kent weet je wel dat ik niet bepaald kan lachen met het onuitsprekelijk afzien dat gewone mensen is overkomen in Stalingrad. Mijn punt hier is echter dat ik ook niet veel te lachen vind aan wat de Republikeinen is overkomen in 2012. De Republikeinen "moeten dringend weer bij zinnen komen", vind ik al heel lang, omdat een de facto één-partijstaat, bij gebrek aan serieuze oppostie in feite echt niemand vooruit helpt.

Dus nu heeft Silver gelijk gekregen, en nu is er ook het standaard gegnuif over de totale verbijstering van Republikeinen die nog ruime, zelfs "landslide" overwinningen voor Romney aan het voorspellen waren, toen bijna alle polls het tegendeel aankondigden. Vandaar "Silvergrade", dus, en DeLong zit ze heel erg uit te lachen.

Nu, hij heeft natuurlijk wel een beetje gelijk. Alleen, nu er zeer harde klappen nodig waren om toch een beetje licht te doen schijnen in enkele zeer harde koppen, nu moeten we dat licht het leven niet moeilijk maken, maar integendeel aanmoedigen.

Toch is ook dat "beetje gelijk" erg instructief. Neem nu de site die ikzelf altijd bekeek, en neem nu eens in het bijzonder die site op 21 juli (3). Heb je op de url in de voetnoot geklikt? Valt je niets op? Dat is in termen van rood en blauw tot de allerlaatste staat de exacte uitkomst van de verkiezing! Meer dan drie maand later! En als je nu links bovenaan ook eens op "electoral vote graphs" klikt, dan zie je dat de race al die tijd de soort stabiliteit vertoonde die maakte dat ik me eerst bezorgd afvroeg waar mijn "spannende strijd" bleef, en later korzelig bijna wegwandelde omdat het niet spannend genoeg was (4).

Merk op, dat was alleen maar één van de vele, vele sites die precies dat zeiden, en dat op basis van wat de grote meerderheid van de polls vaststelde. En dat was ook wat Nate Silver deed, en schreef... En het geloei en gescheld van dom rechts (etc etc), hoe dan ook, ze hadden zelf "onbevooroordeelde" en dus veel betere cijfers. En ik heb met mijn eigen ogen gezien hoe de serieuze sites (in mijn geval dus Electoral Vote) zich afvroegen: "wat hebben zij gezien dat wij allemaal over het hoofd zien?" En ook: "als ze gelijk krijgen wil ik ook wel eens luisteren naar hoe ze dat gedaan hebben".

Maar dat soort vragen zag je nooit in de andere richting. Ze waren er gewoon zo van overtuigd dat hun versie van de realiteit juist was dat ze niet op het idee kwamen zichzelf in vraag te stellen - en op 7 november was de schok zo groot en de verbijstering zo totaal dat infantiel links zich kon vrolijk maken over dom rechts.

Mijn punt was, hierboven, als er dan nu toch een paar zijn die zich dingen afvragen als "wat hebben we dan verkeerd gedaan?"; denk je dan dat je dat proces helpt, of integendeel saboteert, wanneer je de serieuze mensen in hun gezicht gaat uitlachen?

Laten we toch niet vergeten dat de Republikeinen nu wel haast moeten nadenken. Beetje gnuiven? Beetje van "hahaha, Republikeinen en nadenken, hahahahaha!" doen? Ik weet heus wat je bedoelt, hoor, twaalf jaar alweer dat Bush (!) verkozen (!!) raakte. Alleen, denk je dat je dat nadenken helpt, of integendeel (enz.)?

Het punt is, er bestaat een redelijke kans dat er bij dat nadenken serieuze dingen naar boven zullen komen. Het kan zijn dat ze zich iets afvragen als "hoe komt het dat wij met die polls zo naast de simpelst waarneembare feiten, recht onder onze neus hebben kunnen kijken?". Het zou kunnen dat ze op de plaats van "polls" vervolgens een paar andere dingen invullen. De Irak-oorlog, bijvoorbeeld. Hun standpunten over vrouwen en abortus en verkrachting bijvoorbeeld. Hun ideeën over de economische crisis, bijvoorbeeld; misschien ontdekken ze wel dat het groot Communistisch complot van Obama met punten en komma's uit The Constitution of Liberty van Friedrich Hayek komt. Of denk aan de "hyperinflation soon!". En vele, vele andere.

En zeker, ik heb alweer een hoop heel dwaze dingen gezien, daar bij dom rechts. "Het komt omdat jongere mensen nog niet zoveel wijsheid hebben". "Het zijn allemaal uitkeringstrekkers". "Het komt door de storm". Enzovoort. En dan? Horen we bij dom links dan geen dwaze dingen? De kunst is nu niet ons met de dwaasheden bezig te houden, maar ons ervoor te zorgen dat de momenten van luciditeit hun kans krijgen. We hebben er allemaal, tot en met de Democraten zelf, alle belang bij dat onze democratieën gebaseerd zijn op een betekenisvolle oppositie; op een denkbaar alternatief. Ik geef toe dat de Republikeinen er de laatste decennia, sinds daar ergens in de tijd van Bill Clinton, niet in geslaagd zijn dat niveau te halen. Laten we het beetje kans dat ze het beter gaan doen niet zelf saboteren.

-------------------------------------------
(1) http://delong.typepad.com/sdj/
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2010/10/stalingrad-de-omsingeling.html
(3) http://www.electoral-vote.com/evp2012/Pres/Maps/Jul21.html
(4) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2012/08/de-spannende-strijd-moet-zich-stilaan.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2012/09/de-verkiezingscampagne-is-erg-vervelend.html

woensdag 7 november 2012

Obama wint

Dus we zullen maar tevreden zijn, zekerst? Misschien onder meer, één van de vele motiveringen, omdat ik denk dat de Grote Crisis, misschien, wie weet, wat begint af te nemen, en dat is nu eenmaal onder Obama gebeurd. Ze is daarentegen begonnen na acht jaar Bush. Het gespartel mag van mij gerust beginnen; maar vraag je toch eens af, indien het omgekeerd was geweest...

Dus er zit nog altijd een scenario in waarin binnen nog eens vier jaar de economie het al lang weer heel wat beter doet, nog een paar rooskleurige wolkjes erbij, en wie weet of Obama niet alsnog als de grote president eindigt die ik er nog altijd niet in gevonden heb.

Ik wil gerust toegeven dat een groot deel van de Republikeinen verworden zijn tot een stel intellectuele kleuters die nog liever hun land (en de wereld) om zeep helpen, letterlijk, dan de oppositie een pluim te gunnen, en dat dat bepaald niet helpt, maar daarmee is het niet gezegd. Je moet toch ook toegeven dat de VS gewoon een geschiedenis van verscheurdheid hebben: de geld-debatten van de vroege negentiende eeuw; de Burgeroorlog, de New Deal, de rassenscheiding, Vietnam... Komaan, zeg. Verscheurdheid is de normale gang van zaken, en ik vind dat Obama er nog niet in geslaagd is daar goed mee om te gaan. I wish him good luck.

Er is ook nog een interessante mini-oorlog ontstaan over de polls. Die toonden grotendeels wat we te zien krijgen: een hele reeks staten vertoont een lichte voorsprong voor Obama, dus naarmate dat zo blijft en de verkiezing dichter bij komt vertaalt zich dat in een groeiende probabiliteit dat Obama wint (na een "spannende strijd"). Dat was niet naar de zin van een deel van de tegenstanders, en ik heb een deel van de "kritiek" (ik had "geloei en gescheld" kunnen schrijven) gezien...

Dus vraag ik me nu af: wat gaan de Karl Roves en consoorten nu zeggen? "Ja, we hadden eigen voorspellingen die er totaal naast zaten, en de mensen die we zo hebben uitgescholden hadden gelijk"? En ook "de reden waarom we er naast zaten was dat we incompetent zijn"? En ook "of nee, het is omdat we gewoon politieke propaganda wilden maken (dus natuurlijk hoef je ons volgende keer niet serieus te nemen)"?

Ik vraag het me gewoon maar af, hoor.

zondag 4 november 2012

Hoe zou het er honderd jaar geleden hebben uitgezien?

Een tijdje geleden zag ik een heel antiek filmpje: één of ander soort show waarin niet alleen het nieuwe jaar, maar zelfs de nieuwe eeuw werd ingeluid! En wel bij de overgang van 1899 naar 1900 (1)! En dus stond daar in zwartwit en met de houterig lijkende gebaren van een filmpje van toenmalige kwaliteit een entertainer te zingen over "das zwanzigste Jahrhundert" dat ging aanbreken - en wie weet wat er nu allemaal aan wonderlijke dingen ging gebeuren?

Een beetje zoals "wij" ons sinds decennia op voorhand op "het jaar 2000" hebben verheugd; er ging dit gebeuren en de mensheid zou dat kunnen, en allemaal zeer futuristisch. En volgens precies dezelfde aritmetica: hetzelfde getal 20, de ene keer in de vorm van "zwansigste Jahrhundert", en honderd jaar later in de vorm van "2000" - maar het zag er in elk geval heel indrukwekkend uit.

Zelf word ik er altijd een beetje melancholisch van. Jaja, "das zwanzigste Jahrhundert". Een paar ijselijke epidemieën en twee wereldoorlogen en nog een holocaust en wat atoomaanvallen erbij... hongersnoden, overbevolking, vervuiling... Oh, aan het einde van de rit ben ik natuurlijk erg tevreden over de ongelofelijk toegenomen welvaart, maar mensen, wat een kost. En het is door de bril van de kost dat ik er altijd een beetje melancholisch van wordt.

Jaja, honderd jaar geleden. Bijvoorbeeld, de Eerste Wereldoorlog. Je mag er donder op zeggen dat allerlei historici al een tijdje koortsachtig zitten te schrijven aan hun Groot Werk over WOI, dat dan juist eind 2013 zal aangekondigd worden, en door ons allemaal in dichte drommen in de boekhandel zal afgehaald worden; voor zover het niet via kindle gebeurt. Maar waarom ook niet? We weten doorgaans heel wat meer over WOII dan over WOI ("ook u heeft al van Volgograd gehoord, zelfs al heette het toen anders"!), dus waarom niet, waarom niet...?

Intussen was het honderd jaar geleden toch maar 1912, en onze grootouders en overgrootouders waren mensen die naar hun werk gingen, met kinderen die moesten opgroeien, en die dus net als wijzelf hoopten op een betere wereld... En ik vraag me af: hoeveel was er al te zien van die afschuwelijke storm die er aankwam, oorlog gevolgd door Spaanse griep, en wie weet hoeveel miljoen doden?

Ik weet het gewoon niet. Van de boeken van Alan Furst (2) denk ik te weten dat er in die late jaren dertig een eerder naargeestige sfeer over Europa neerdaalde. Maar hoe onze (over)grootouders, in 1912 - een wereld doorgaans zonder veel communicatiemiddelen en veel meer nog dan wij in een dagelijkse strijd om het bestaan gewikkeld - tegen hun wereld aankeken? Voelden ze de bui al hangen? Keken ze integendeel nog breed lachend in de lens van de fotograaf, vol bewondering om wéér één van die nieuwe verwezenlijkingen van "das zwansigste Jahrhundert"? Dat soort vragen vind ik altijd nogal ontroerend. Want je weet dat ze over honderd jaar net zo goed over onszelf zullen gesteld worden.

"Bedenk dat gij van stof en as zijt, en tot stof en as zult gij wederkeren".

Smiley :-)

---------------------------
(1) Laten we de pedanterieën over hoe de nieuwe eeuw pas met jaar 1 begint alsjeblieft achter ons laten; wat de mensheid viert is een rond getal.
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2012/08/alan-furst.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2012/09/night-soldiers-alan-furst.html