maandag 28 februari 2011

Ik ZEI het nog! (de prijs van "dom rechts")

Het is duidelijk dat het Witte Huis op dit moment denkt dat Mitt Romney de gevaarlijkste Republikeinse presidentskandidaat is. Dat zien we aan de manier waarop Obama pas luidkeels de loftrompet heeft gestoken over de verdiensten van de gezondheidszorg wet die Romney als gouverneur van Massachusetts heeft ingevoerd:

http://www.politico.com/politico44/perm/0211/thanks_for_the_idea_7923802b-2642-4b9a-a9c2-03d958c0f9b0.html

Niet dat je een genie moest zijn om te weten dat dit onderwerp een probleem voor de Republikeinen zou worden: dat is nu juist wat heel het spectrum ons vertelt, tot en met Karl Rove (1). Het verbazingwekkende is wel dat het blijkbaar te moeilijk is voor al die grote geesten om in te zien: het heeft helemaal geen zin om te proberen dat het dan maar "een fout" was, of dat het juist allemaal heel verschillend was van wat Obama heeft gedaan, want dat is helemaal niet zo. En heel de wereld kan het met zijn eigen ogen zien.

Maar je zal het zien: ze zullen WEER niet naar mij luisteren! Natuurlijk is wat ze moeten zeggen iets als "Ja, wij hebben deze politiek - die tenslotte ongeveer letterlijk uit Friedrich Hayek komt (2) - in Massachusetts ingevoerd, en nu zien we dat Obama ons zo goed vindt dat hij ons dan maar gecopiëerd heeft." Gevolgd door de uiterst fraaie gelijkmaker "misschien vindt u het origineel wel beter dan de copie?", en nu kan de strijd ernstig beginnen, en wie weet heroveren de Republikeinen wel het Witte Huis met een serieuze president?

Maar kijk, ze moesten nu eenmaal loeien en gillen dat Obama een communistische spion is, en nu hebben ze zichzelf zo zwaar klem gezet dat ze wel niet meer zullen terug kunnen. Dus ik vrees dat de kandidatuur van Romney al opgeblazen is voor ze goed en wel begonnen zijn: dank u wel, dom rechts, flink werk.

Nu, er zullen ongetwijfeld genoeg andere serieuze Republikeinse potentiële presidenten zijn. Maar geef toe, ze hebben dat de laatste 10 - 12 jaar zo goed weten verborgen te houden dat een mens nog zou gaan twijfelen.

-----------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2011/01/kwestie-van-het-vooral-niet-te-vergeten.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2010/03/obamas-communistische-inspiratiebron.html

Sentimenteel

Toen ik daarstraks foto's zag van de kleine Samuel die na twee jaar weeshuis eindelijk op de arm van zijn familie zat dacht ik dat vandaag de kleuters en de peuter met extra aandacht op mijn eigen arm zou zetten.

Aldus is geschied.

In zekere zin ben je ontzettend gepriviligiëerd als je dat soort verhalen kan lezen terwijl je zelf in dezelfde leeftijdscategorie speelt. Heel die scène van peuter - arm is ontzettend herkenbaar. En zeer gemakkelijk nagespeeld.

vrijdag 25 februari 2011

Gemeenschappelijke genen

Met al mijn interesse voor evolutietheorie - steeds op amateurniveau, natuurlijk - is er één aspect geweest dat me altijd zo boven mijn pet ging dat ik me er zelf van bewust ben. Een korte uitwisseling met de zelfbenoemde "critici" van de theorie volstaat om je te doen beseffen: van de meeste aspecten van de evolutietheorie die je boven je pet gaan ben je je juist niet bewust (vandaar al die "moeilijke" vragen die ze zich inbeelden te stellen). Maar soms raak je tenminste zo ver dat je beseft: dit onderdeel van het onderwerp zegt nooit "klik" bij mij, alles wat ik er over vind blijft even duister en in mist gehuld als altijd, en eigenlijk wordt het allemaal een beetje frustrerend.

Dat onderdeel is bij mij de genetica. De "Mitochondrische Eva"; ik heb er al vaak over gelezen, ik heb er al vaak over gepraat en internet uitwisselingen over gehad, maar ik kan me er nog altijd niets bij voorstellen. Ik weet het niet; dat verhaal van die "ene oermoeder"... Ergens besef ik dat het een soort metafoor is, en dat er niet letterlijk één enkel indidividu was (etc etc), maar het lukt me niet, ik heb geen flauw benul van waarom ze het er dan in die termen over hebben.

Maar dat is niet eens waar ik nu zit aan te denken. Er is nog een andere frustratie op een (lijkt me) veel simpeler niveau. Ik probeer uit te leggen; niet waar "de theorie een probleem heeft", maar wel om hopelijk duidelijk te maken welk stuk informatie me ontbreekt. Hier gaan we...

We hebben allemaal twee ouders, en van elk van beide hebben we de helft van onze genen meegekregen. We delen dus de helft van onze genen met onze ouders, onze broers en zussen, en onze kinderen. En zo delen we een kwart van onze genen met onze grootouders, kleinkinderen, en neven en nichten. Hierop enten zich een hoop theorieën rond "kin selection" die me allemaal hoogst nuttig lijken, maar ik heb al een probleem. Je deelt dus met een willekeurige voorouder een aantal genen dat gelijk is aan "één gedeeld door twee tot een macht die gelijk is aan het aantal generaties tussen jou en die voorouder". Bijvoorbeeld; er zijn twee generaties tussen mij en mijn grootouders, dus de formule is "1/2²" of één over vier, zijnde een kwart van mijn genen.

Maar volgens mij moet ik een bepaald minimum percentage van mijn genen delen met een willekeurig gekozen soortgenoot van de soort Homo sapiens sapiens. Immers, je kan niet X (bijvoorbeeld: 100) generaties blijven teruggaan en telkens weer moeten delen door twee, omdat er met het terugwijken in de tijd nu eenmaal een zekere overlap ontstaat; je raakt verwant met je overover...overvoorvader via niet één, maar twee of meerdere lijnen. Maar als de evolutietheorie gebaseerd is op het doorgeven van gunstige variatie; en als het er na X generaties niet meer toedoet of je nu wel of niet je genen hebt doorgegeven: dan is de logica toch onderuit gehaald?

Noot voor de creationisten en andere "critici": natuurlijk is het mogelijk dat er binnenkort een Nobelprijs uit de kast valt, maar het is veiliger aan te nemen dat we een denkfout of een ontbrekend stuk informatie op het spoor zijn.

Zelf zoek ik het een beetje in de richting van "de mens deelt 98% (of zoiets) van zijn genen met de chimpansee" en (denk ik te weten) nog steeds een verbijsterend groot percentage - zeg vele, vele tientallen - met de veldmuizen, de platwormen, de hedendaagse Republikeinen en de schimmels. Terwijl ik blijkbaar maar "50% van mijn genen" deel met mijn eigen ouders. Die "contradictie" heb ik ooit eens als vraag gesteld op een nogal serieus forum, en ik kreeg van een deskundige een zodanige uitleg dat het me nu nog duizelt als ik er aan terugdenk: en ik heb er geen woord van begrepen (maar het niet durven toegeven; die mens had daar al die tijd ingestoken).

In ieder geval, je voelt wel dat we niet zozeer een "contradictie" hebben gevonden (hoewel de creationisten natuurlijk al lang tevreden zouden zijn), maar wel één term ("genen") die in twee nogal sterk verschillende betekenissen wordt gebruikt. En iets zegt me dat veel van mijn problemen zouden opgelost zijn als ik daar meer kijk op had. Of misschien zit mijn probleem wel in iets heel anders...?

donderdag 24 februari 2011

Tunesië? Egypte?

Iedereen (nu ja: "de pers") concentreert zich nu ineens op de gebeurtenissen in Libië. Daar vallen tegenwoordig de slachtoffers, en daar blijkt de dictator een waanzinnige van de spectaculaire soort, in tegenstelling tot de andere (tot nu toe) dictators die alleen maar dwazen van onze eigen (1) soort waren. Bovendien is er de nog veel grotere publicitaire black-out die maakt dat het allemaal een beetje in een sfeer van mysterie gebeurt, dus dat is waar we allemaal met grote ogen op zitten te kijken.

Maar wat werkelijk belangrijk is speelt zich momenteel af in de landen die hun dictator al hebben afgezet. Tunesië en Egypte dus. Uiterst vervelende onderhandelingen, ongetwijfeld, tussen burgers en mensen die op basis van hun verleden de facto in belangrijke posities zijn geraakt, plus nog allerlei invloeden van het lokale leger, plus allerlei invloeden van de lokale Moslimfundamentalisten en andere. Zo uiterst vervelend dat geen kat het wil volgen, en als iemand er al iets zinnigs over te rapporteren had, dan zou geen kat het willen lezen. Entertainment is tenslotte maar één klik ver...

Nu al kan je zien hoe weinig belang het eigenlijke afzettingsproces had, aan het feit dat je waarschijnlijk al nauwelijks meer weet hoe het in Tunesië precies in zijn werk is gegaan. Terwijl de toekomst van veel mensen, mogelijk inclusief die van ons, heel sterk bepaald kan worden door vragen als "en wie komt er nu aan de macht?". Wordt het een democratische revolutie, en vinden die landen op één of andere manier de soort middenklasse die hier in het Westen al vele decennia aan de macht is, en er toch niet onredelijk in slaagt de welvaart te laten groeien en tot brede lagen van de bevolking te laten doordringen? Of komen er nieuwe dictaturen, al dan niet geïnspireerd door achterlijke interpretaties van zeer oude religies? Of eindigen we met een hele serie "failed states", net aan onze zuidergrens, met alle gevolgen vandien? Beeld je maar eens een uitgestrekt Afghanistan in, van Marokko tot voorbij Egypte: hoe zal de Straat van Gibraltar er dàn uitzien?

Allemaal dingen die een stuk zwaarder wegen dan de kwestie hoe lang de gek in Tripoli het nog uithoudt. Maar goed. Dit gezegd zijnde. Snel gaan zoeken of er nog ergens nieuwe spectaculaire beelden zijn verschenen.

-----------------------------
(1) altijd leuk om te zien dat vier jaar later de concrete persoon weliswaar niet meer de rol speelt van destijds, maar de ideeën over "zonder België als het moet" actueler zijn dan ooit...
http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/02/de-dwazen-die-ons-regeren.html

dinsdag 22 februari 2011

"Mislukt!"

Aan tafel ontwikkelt zich een spannende strijd. Je moet weten dat de kleuters Sarah en Thomas recht tegenover elkaar zitten, zodat mama en papa elk één kleuter naast zich hebben, en aan het hoofd van de tafel peuter Simon tussen hen beide het geheel kan overzien. En midden in de maaltijd laat ineens kleuter Thomas van zich horen:
"Hocus pocus pas, ik wou dat Sarah een kikker was!", waarna hij zijn twee handjes de lucht in steekt en er triomfantelijk aan toevoegt: "Ping!"

Nu moet je kleuter Sarah niet persoonlijk kennen om te weten dat een kleuter van vijf jaar zoiets niet over haar kant laat gaan. Het duurt geen halve seconde voor er over de tafel terugkomt:
"Hocus pocus pas, ik wou dat Thomas korte beentje had, PING!"
Dat gaf algehele hilariteit aan tafel, en voor we uitgelachen waren kwam er:
"Hocus pocus pas, ik wou dat Sarah korte armpjes had, PING!"
Ja, kijk, hij is nog maar drie jaar, dus de grote originele ideeën moet je er nog niet van verwachten. En intussen kwam er al:
"Hocus pocus pas, ik wou dat Thomas wèg was, PING!"
Nu viel het mondje van kleuter Thomas open. Als hij weg was, dan kon hij immers niet meer antwoorden? Tijd voor een snelle vaderlijke interventie:
"Hocus pocus pas, ik wou dat Thomasje weer terug was, Ping!"
Grote opluchting op het gezichtje van kleuter Thomas die meteen door ging:
"Hocus pocus pas, ik wou dat papa weg was, PING!"
Waarop papa, zo snel dat niemand kon letten op de kleine logisch-chronologische inconsistentie (met een wijsneuzerige vinger in de lucht):
"Hocus pocus pas, MISLUKT!, ping!"

Die papa toch! Altijd kan je er op rekenen om snedig uit de hoek te komen. De twee kleuters moeten heel erg lachen om zoveel diepzinnigheid. Kleuter Sarah nam echter meteen de bal weer over:
"Hocus pocus pas, ik wou dat Thomas Boemba was, PING!"
Bon, dat kan hier nog lang duren en het eten wordt koud. Het wordt tijd voor nog een vaderlijke interventie:
"Hocus pocus pas, ik wou dat Saartje haar bordje helemaal leeg at, PING!" (Dat laatste uitgesproken met een diepe basstem en alle nodige nadruk.)

Waarop kleuter Sarah met haar liefste glimlach, zonder een seconde na te denken:
"Hocus pocus pas, mislukt! PING!"

Papa terug naar af. Ping.

zondag 20 februari 2011

OK. Het was simplistisch

Iemand liet me (IRL) met de frons van de ontevredenheid op zijn gezicht weten dat mijn vorige post over de Vlamingen die de rekeningen moeten betalen een simplisme zo groot als een huis was. Veel ervaring heeft me geleerd dat je best eerst toegeeft wat je moet toegeven, en dan pas rond de pot begint te draaien. Dus, OK, het was een simplisme, zo groot als een huis. Sorry voor de karikaturalisering. Eén metabedenking, een licht, en een zwaar argument.

De metabedenking is dat ik geen enkele politieke ambitie heb. Niet in de eigenlijke zin (hahaha, het idee alleen al, hahahahaha!) en ook niet in de intellectuele zin. Dus ik hoef me niet bezorgd te maken over gemiste postjes als ik iets zeg zoals ik het aanvoel - en juist omdat het een simplisme is, is de kans groot dat andere mensen het ook zo zullen aanvoelen: misschien is dat ook iets om mee te rekenen?

Dat laatste is dan ook het "lichte" argument. Het verhaal van de "rekeningen die wij moeten betalen" bevat, voor zover ik weet, voldoende kern van waarheid om er af en toe serieus geïrriteerd over te raken. En onze rechterzijde weet heel goed hoe ze daarbij moeten helpen. Bijvoorbeeld liet LVB op zijn blog uitgebreid een foto zien van de betoging voor een snelle regeringsvorming, waarop een betoogster met een spandoek opriep tot (in het Frans) "een beetje bescheidenheid met die zo kleine taal". Kan het je onze rechterkant kwalijk nemen, als ze niets anders doen dan gewoon hun tegenstanders aan het woord laten? Voel jij ook de drang om naar de mevrouw te stappen en te vragen wààr ze precies haar inkomen vandaan haalt? Het is tenslotte niet helemaal uitgesloten dat die rekeningen die we betalen er voor iets tussen blijken te zitten: een beetje bescheidenheid terwijl we die betalen, hé, of anders (uitroepteken).

OK, OK, nog altijd allemaal simplismen, allemaal zo groot als een huis. Maar zou ik werkelijk de enige zij- maar ik val in herhaling. Ik geef dat dus allemaal toe en... Het "zware" argument dan.

Als er één ding is, eentje maar, dat we van de "recente" (nu drie en een half jaar oud) crisis moeten onthouden, dan is het dat staten niet zomaar (of in naam van de "solidariteit") tot in de hemel kunnen ontlenen, omdat heel brave beleggers zoals u en ik op een dag kunnen vrezen dat de schulden te hoog oplopen, en dus onbetaalbaar worden. En dan zijn zij ("wij") allemaal ons spaarcentje ("pensioentje") kwijt. Dus moeten (jaja: "moeten"), politiekers de staatsfinancieën veel meer in de gaten beginnen houden dan ze altijd gewend zijn geweest. Sorry, jongens en meisjes (zeker als jullie linkse jongens en meisjes zijn), maar probeer te beseffen dat ik alleen maar de boodschapper ben. Toch schieten? Berustende zucht...

Maar hoe dan ook, ik heb nu eenmaal het idee dat wij door een - hier eerder (1) beschreven - mechanisme in een situatie zitten waarin we een hoop onnodige rekeningen betalen, en ons daarmee onnodig diep in de schulden drukken. En voor mij zou dat "we" gerust in termen van "België" mogen beschreven worden! Volgens mij zijn er hopen Franstalige liberalen die precies hetzelfde denken! Alleen krijgen we die Franstalige liberalen nooit aan het woord zonder dat je Maingain en consoorten een stem in het kapittel geeft. Maar als wij Vlamingen ons voor de keuze gesteld zien tussen OFWEL Maingain, OFWEL de Waalse PS - is het dan echt zo moeilijk te begrijpen dat op de duur zelfs mensen zoals ik voor Bart De Wever gaan sympathiseren (en desnoods stemmen)? Zelfs als we echt geen "separatisten" zijn?

Misschien is het wel werkelijk te moeilijk om te begrijpen. Maar dat verandert er nu eenmaal niets aan...

---------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/05/no-taxation-without-representation.html

vrijdag 18 februari 2011

Betalen of niet betalen, dat is de vraag.

Het ziet er naar uit dat de voorstellen om de "crisis" op te lossen zich aan het vermenigvuldigen zijn als de broden en de vissen. Nu kan ik natuurlijk niet voor andere mensen spreken, dus dit gaat alleen maar over één opinie van één stemgerechtigde kiezer. Maar ik kan wel als die opinie meegeven dat ik me echt niet ga bezig houden met al de details van die voorstellen, en zelfs niet met de grote lijnen. Want hoeveel strikken, toeters en bellen ze ook rond de eigenlijke problemen gaan ophangen, ikzelf zal er altijd door en achter en onder willen kijken om één vraag beantwoord te zien.

Moeten wij blijven de rekeningen betalen van mensen die niet zelden werkloos zijn omdat ze geen Nederlands (willen) spreken?

Ja of neen?

Al de rest... Ik begrijp het heus wel, dat we al die bezigheidstherapie voor alfamannetjes en -vrouwtjes nodig hebben, maar verwacht niet dat "we" (lees: minstens één stemgerechtigde onderdaan) nog blijven doen alsof we dat allemaal zeer serieus nemen.

Hoe zit dat nu met die rekeningen? Dat is de vraag.

woensdag 16 februari 2011

Wat we kunnen leren van "libertariërs" (en omgekeerd)

Het is me nu al verschillende keren opgevallen dat de veel geciteerde auteurs van de politiek-economische rechterzijde veel genuanceerder (1) zijn dan de minder diepzinnige aanhang wel eens laat uitschijnen. Niet dat dat zo'n enorme ontdekking is: hetzelfde geldt voor ongeveer elke denkstroming, Marx versus zijn eigen aanhangers op kop (2). In elk geval, als je de verschillende plaatsen ziet waar een Easterly of een Hayek het over de constructieve rol van de overheid hebben... Hoeveel gemakkelijker zou het zijn de luciede linkerzijde één en ander over Easterly en Hayek te leren, als ze niet door ons eigen kamp telkens weer tot die karikaturen van zichzelf werden gereduceerd?

Maar goed, dat was het onderwerp van die vorige posts. Alleen, beeld je nu in dat je Easterly op een tegenspraak "betrapt" als je nog verder in zijn boek op de volgende passage botst:

"Knowing that governments are corrupt, we should be cautious about relying on them to do interventions on behalf of growth. For example, we wouldn't want to recommend industrial policies that subsidize certain sunrise industries, because governments are likely to take payments when they decide whose sunrise to subsidize. The best course would be to eliminate government's discretionary power over households and businesses as much as possible and set up hard and fast rules of the game for government operation." (Eastery, The Elusive Quest for Growth, chapter 12, fine)

Ik ga heus niet beweren dat dat alleen maar een "schijnbare" contradictie is met de eerdere citaten, gevolgd door de litanie die de aanhangers moeten kunnen opzeggen als ze de grote held moeten verdedigen. Voor mij is het een echte contradictie. Maar (voor mij) is het de contradictie, niet van de man die niet weet wat hij zegt, maar die zegt wat hij niet weet. Het is "luciede marktfundamentalisme"; alleen maar het besef dat overheidsfalen veel erger kan zijn dan marktfalen.

En dus kan Easterly verschillende voorbeelden van marktfalen opgeven, of Friedrich Hayek pleiten voor individuele mandaten in de ziekteverzekering, zonder dat (op een zeer dom rechts na, dan) er reden is om te gaan gillen dat ze communistische spionnen zijn. En dus, ook, kan Easterly, in dit zeer complexe onderwerp dat nu eenmaal geen wiskunde is, zoeken en tasten naar iets dat in de buurt komt van een ideale situatie, die de vorm heeft van een mengsel tussen het optreden van al die vrije individuen ("vrije markt) en van de overheid. Zo uitgedrukt kan je even doen alsof je het in een mathematische formule kan uitdrukken (wat in dit soort materie altijd een ruime metaforische component in zich zal meedragen), en die ziet er dan uit als volgt:

I = M + O (Ideaal is Marktwerking + Overheidsoptreden)

Op mijn niveau is een mathematische formule overigens nooit meer dan een metafoor. Wat deze metafoor nu toelaat te doen is uitdrukking geven aan het standpunt van de libertariërs, namelijk dat de "O" van overheid eigenlijk de 0 van "nul" moet zijn. Het ideaal (vinden de libertariërs) is dat je alles overlaat aan de markt. Meteen kan je ook uitdrukken wat het andere eind van het spectrum zegt: het ideaal is dat je alles overlaat aan de overheid: M = 0. Je zal niet verbaasd zijn te vernemen dat in mijn opinie "O = 0" veel en veel meer overeenkomt met de historische realiteit dan "M = 0"...

Maar juist omdat het geen wiskunde is, en alleen maar een metafoor om ons op een bepaald spoor te zetten, kan je "O = 0" lezen als een benadering. Dus: we streven niet zozeer naar een totale afwezigheid als naar een minimale aanwezigheid van overheid. Misschien even meegeven dat in de zin voor de passage die ik uit Easterly heb geciteerd de zinssnede "that governments are often corrupt" staat en niet (zoals in het citaat zelf) "that governments are corrupt".

"Often" is wat hier het verschil maakt. Overheden zijn niet altijd corrupt. O is niet helemaal gelijk aan 0. Wat we van de libertariërs kunnen leren is de eerste stap van het kritisch rationalisme, de filosofie van Karl Popper, op zijn beurt "de favoriete filosoof van Reagan en Thatcher". We kunnen leren spelen met de hypothese (en niet "het religieus dogma") dat O gelijk is aan nul; dat we ons moeten afvragen of het niet zonder overheid kan. Terwijl we desondanks ook moeten durven vragen waar, ergens in de marge, dat niet helemaal letterlijk waar is. Want ook de libertariërs kunnen wel wat kritisch rationalisme gebruiken. Je herkent de libertariërs bij wie O is nul géén hypothese is, en wèl een religieus dogma, aan het feit dat ze geen enkel antwoord kunnen bedenken, nooit en in geen enkel geval, op de vraag wanneer dat niet helemaal waar is. Je herkent ze aan het feit dat ze niet denken dat "communisme" betekent dat "M gelijk is aan nul", maar dat het betekent dat O niet helemààl gelijk is aan nul.

Maar als ze als gevolg van dat laatste moeten beweren dat een Amerikaanse president, een Republikeinse presidentskandidaat of een passage uit Friedrich Hayek eigenlijk besmet zijn door communistische ideeën, of als je ideeën zo aantoonbaar los staan van elke realiteit, omdat de overheid altijd, overal en zonder uitzondering, zonder te moeten checken met de feiten, met zekerheid fout zit - is het dan echt zo verwonderlijk dat ze er niet altijd zo serieus uitzien?

--------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2010/03/obamas-communistische-inspiratiebron.html
OF http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2011/01/luciede-marktfundamentalisme.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/10/waren-karl-popper-en-friedrich-hayek.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/06/wat-is-een-marktfundamentalist.html