Na de post over hoe we de vertoning in Laken beter als een museum dan als een koninklijk gebeuren zouden zien (1) vertelde iemand me IRL dat hij dat toch wel een merkwaardig gezichtspunt vond. Wel, laten we even verder kijken. Laten we ons inbeelden dat we ons naar de Nationale Feestdag begeven, en het spektakel bekijken. De vraag is: krijgen we iets te zien dat meer lijkt op de middeleeuwse vorst die de troepen schouwt, of iets dat meer op een theatervoorstelling lijkt?
Daarbij nemen we het meest voor de hand liggende standpunt in: dat van het gepeupel. Let's face it, wij zijn zelf het gepeupel, dus is het redelijk aan te nemen dat we temidden van ander gepeupel langs de kant van de weg staan, met een driekleurig vlaggetje in de hand. We proberen een glimp op te vangen van de vorst die op het podium het gebeuren voorzit. Tussen hem en het gepeupel (wijzelf) trekken de troepen netjes in de pas voorbij.
Wat denk je, staat de koning hier omdat dat nodig is om de troepen te inspecteren, wat op zijn beurt nodig is om een beleid te voeren? En de troepen, zijn die hier om de vorst de gelegenheid te geven om zich een beeld van zijn relatieve kracht te vormen, in vergelijking met de Hertog van Bourgondië en de Graaf van Vlaanderen? Want in dat geval zijn al die mensen hier omdat het een zeldzame gelegenheid is om de vorst in al zijn pracht te aanschouwen, een gelegenheid die zich nu eenmaal niet vaak aandient. En dan staan wij, gepeupel, hier met ons vlaggetje om de gelegenheid niet te missen.
Gestileerd: de koning is hier omdat hij zijn werk doet, de troepen vervelen zich dood en het volk aanschouwt.
Maar de waarheid, natuurlijk, is dat het er niet toe doet in welke staat de troepen zijn (de vele miljarden die het leger kost gaan grotendeels naar de pensioenen van hoge officieren en andere vormen van sociale zekerheid voor alfamannetjes), zolang de uniformen maar kleurig zijn, de pas nauwkeurig is en de knopen blinken. En de waarheid is dat de "koning" zich geen zorgen hoeft te maken - niet over de troepen in het bijzonder, en niet over het beleid in het algemeen. Op die manier krijgen we het nogal simpele feit boven water dat noch de koning, noch de troepen hier zijn om de reden waarom ze er in een soortgelijke parade waren, zeg, zeshonderd jaar geleden. De overeenkomsten mogen zeer sterk zijn, even nadenken toont dat enkele kleine details verschillen.
Gestileerd, de koning verveelt zich dood, de troepen zijn hier omdat ze hun werk doen, en het volk aanschouwt nog steeds.
Maar die kleine details zijn natuurlijk wel significant. Voor wie doen de verschillende deelnemers het nu eigenlijk? De koning doet het niet meer om zijn werk als bewindsman te doen. Is het echt heel moeilijk in te zien dat de "koning" veel liever gewoon in zijn kamerjas in zijn favoriete zetel een tijdschriftje zou zitten lezen? En die soldaten die zich lopen dood te vervelen - moet je een groot genie zijn om in te zien dat die allemaal, stuk voor stuk, lopen te blazen van ellende dat ze voor zoveel ingebeelde belangrijkheid moeten de clown komen uithangen?
En als de koning het tegen zijn zin doet, en de troepen doen het tegen hun zin, wie blijft er dan nog over voor wie ze het allemaal doen? Wel, dat is nog steeds dat volk dat daar staat te gapen, natuurlijk! De overeenkomsten met een authentieke troepenschouwing zijn groot, maar de kleine verschillen zijn significant. Waar het volk vroeger stond te gapen op een reële functie, staat het nu te gapen op een vertoning die nog maar om één reden wordt opgevoerd, en dat is dat het volk - dat is nog steeds dat gepeupel waar we zelf ook deel van uitmaken - de gelegenheid zou hebben om zich er aan te staan vergapen.
Kortom, het volk is het publiek van een theatervoorstelling. En zowel de koninklijke familie als de troepen zijn in die vertoning de acteurs. Dus zijn wij, het gepeupel, de klanten van een leverancier van een bepaalde dienst, de dienst van het entertainment; het vermaak. Wij, de klanten, betalen aan de leverancier om die dienst te leveren. Ik ben er niet altijd zeker van of we daarbij voldoende (kunnen/mogen) nadenken over de vraag hoeveel we daarvoor betalen, en of we ons vertier niet op een goedkopere manier zouden kunnen krijgen - maar laat dat nog passeren. Het gaat er om dat we naar iets staan te kijken dat meer, veel meer, weg heeft van een theatervoorstelling, dan van een staatshoofd. En dat is waarom ik vind dat het complex in Laken meer, veel meer weg heeft van een museum, dan van een paleis.
---------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/01/hij-wil-respect-en-ontzag.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten