Schuldafbouw eisen in een crisis die neerkomt op schuldafbouw...

In gesprek met een collega over de Europese Schuldencrisis kwamen we op de kritiek die de "Keynesianen" hebben op de voorstellen van wat ik "de orthodoxie" zal noemen. Die orthodoxie zegt dat we dringend "schuldafbouw" nodig hebben, en "gezonde budgetten" en "minder overheidsoptreden", kortom, de orthodoxie zegt dat we orthodoxie nodig hebben.

De kritiek daarop probeerden we te omschrijven als volgt. Er is, dus, "schuldafbouw" nodig, want

1. De economie is niet productief genoeg om de bestaande schulden te dragen.
2. Dus moeten de lonen, kosten en prijzen dalen om de economie opnieuw concurrentiëel te maken.
3. Maar dat kan niet door een devaluatie van de munt, want de Europese Schuldcrisis treft nu juist landen die de eigen munt hebben ingeruild voor de euro.
4. Dus moeten de lonen, kosten en prijzen dalen in absolute termen: deflatie.
5. Maar in tijden van deflatie daalt de waarde van de economie en typisch stijgt de werkloosheid.
6. Waardoor de economie nog minder productief wordt, en nog minder in staat is de bestaande schulden te dragen
7. Waarna je nog meer schuldafbouw kan eisen; en zo weer "back to point one".
   

Schuldafbouw eisen midden in een crisis die nu juist neerkomt op één grote schuldafbouw, dat is niet echt beter dan "een crisis die veroorzaakt is door schulden bestrijden met het aangaan van nog meer schulden"! Enzovoort!

Aangezien dit een discussie was tussen serieuze mensen was er ook ruimte voor kritieken op de Keynesianen. Het was allemaal gekomen door een artikel dat schreef dat in Ierland de eisen van de orthodoxie moeilijk anders konden dan leiden tot "popular revolt". De brave Ieren werden opgesolferd met gepeperde rekeningen om de fouten van de banken (en vooral: hun aandeelhouders en schuldeisers) te financieren! Ik ontken dat argument niet, maar waar blijft het dreigement dat er "popular revolt" kan ontstaan in de landen (een D... een U... een I... misschien nu een T? voel je het komen?) waarvan de brave belastingbetalers de rekeningen moeten betalen om de rekeningen van andere landen te betalen?

Kijk, in mijn soort liberalisme mag de staat heus wel een rol toebedeeld krijgen (iemand een paar citaten van Friedrich Hayek nodig? Hoeveel?). Maar als op een dag Europa overkomt wat vandaag al Ierland overkomt - al die brave huisvaders willen je obligaties niet meer kopen aan om het even welke rentevoet: en die dag is de koek op, ook als je de magische spreuk "Europa" uitspreekt - dan valt er helemaal geen rol meer te spelen. Dan zijn de bankrekeningen leeg, punt. En dus zal de grootste Keynesiaan toch ook aan maatregelen moeten denken om het niet zover te laten komen. En het kan aan mij liggen, maar dààr heb ik ze nog nooit over gehoord.

En er is nog een vraag die ik wel eens zou willen stellen, de volgende keer dat ik een Keynesiaan tegenkom. Iets van de vorm "OK, we nemen nu aan dat er geen orthodoxie maar wel stimulus nodig is. Maar hoe zien de modellen er uit, aangenomen dat het allemaal lukt? Hoe groot zullen de schulden zijn en hoe productief de economie? Hoeveel beter zal het er allemaal mee uitzien?".

En nee, we hebben geen behoefte aan complexe berekeningen waarvoor je eerst tien jaar economie moet studeren. Dat is waar de orthodoxen ook altijd mee zwaaien, en ze zijn echt niet overtuigend. Soms denk ik dat de economisten zich gedragen als dokters geconfronteerd met een totaal onbekende ziekte. Er is niemand die weet wat er moet gebeuren. En veel erger nog, er is ook niemand die weet dat niemand het weet.