Net Alan Fursts Dark Voyage (2004) uitgelezen, het achtste boek uit zijn serie uit de marges van de Tweede Wereldoorlog. Een wereld waarin heel gewone mensen verzeild raken in kleine intriges, een beetje spionage, een beetje verzet, maar een groot deel van hun tijd doorbrengen met het leiden van hun leven, zo goed en zo kwaad als dat kan in die niet bepaald vriendelijke omgeving. Ik was er met een beetje schrik aan begonnen. "Het speelt zich grotendeels af op een schip" lees ik in de commentaren op Amazon, en wie interesseert zich nu voor een klein vrachtschip op de golven van WOII?
Bovendien vrees ik een beetje het patroon te zien waarvoor ik nogal, uimmm... vrees. Zijn eerste boek vond ik zo schitterend dat ik het maar als "beter dan Tolkien" in het lijstje "beste fiction die ik ooit gelezen heb" heb gezet. Veel mensen vinden zijn tweede boek nog beter, maar ongeduldige en oppervlakkige lezer als ik nu eenmaal ben ging het me nogal boven mijn pet. Ik kijk er nu al naar uit het nog een tweede keer te lezen: binnen een jaar of zo. Vanaf dan gaat het (vind ik) objectief nogal achteruit, met opflakkeringen, maar toch. En alles is relatief, natuurlijk, ik weet zeker dat ik het zevende boek, Blood of Victory, een zeer fatsoenlijk boek had gevonden, als ik het onderbewust niet de hele tijd zat te vergelijken met de echte meesterwerken.
Welnu, Dark Voyage is een serieuze "opflakkering". Recht naar het niveau van vier sterren op mijn schaal van kwotering (1)! Als Nederland door Duitsland bezet wordt raakt kapitein DeHaan diplomatiek dakloos op zijn schip in de wateren van Europa, en via een soort Nederlands verzet vanuit het buitenland komt hij in dienst van de Britse marine terecht. Nu is "sfeer"; de manier waarop Furst die met een paar zinnen creëert altijd zijn sterk punt geweest, dus Marokkaanse havensteden, ontmoetingen in Soeks en dan het leven aan boord van een vrachtschip...
Daarmee krijg je ook WWII op zijn kleinste schaal te zien. Die fractaalstructuur die hier bij de Slag om Stalingrad (2) al eens op een heel grote schaal te zien was, die krijg je hier op het laagste niveau terug. De totale machteloosheid wanneer ze alleen in de Middellandse Zee een patrouilleboot van Vichy Frankrijk op zich af zien komen, of dan weer door een Italiaanse duikboot worden ondervraagd. Maar kijk, er duikt van over de horizon een Brits watervliegtuig op, en als de twee roofdieren elkaar in het oog krijgen kiest de vijand maar snel eieren voor zijn geld. Een patrouilleboot versus een log vliegtuig; het heeft niet de allures van de Slag bij Midway of het Zesde Leger dat tegen de Volga beukt, maar de bemanning van DeHaan ervoer het als een even ademstokkend conflict, daar in hun vrachtbootje op de zee.
En verder is er die totale verlorenheid in de greep van machten die je ver te boven gaan. De Britse geheime diensten zijn heus niet meer bekommerd om het welzijn van de pionnen die ze over de kaart sturen dan de Russen die DeHaan later op de Baltische Zee inlijven - maar als dat konvooi in de chaos van Barbarossa aan spaanders wordt gehakt stranden ze tenminste op een Finse zandbank, zodat ze niet in de kerkers van Nazi-Duitsland of Goelag-Sovjetunie hoeven te eindigen. En verder is er nog de manier waarop ze zich van de attenties van een Duitse mijnenveger weten te ontdoen, waarin al die doodgewone mensen ver boven zichzelf moeten uitstijgen en helden tegen wil en dank worden, zoals altijd, eigenlijk, in die boeken van Alan Furst. En dat is precies waarom dat allemaal zoveel beter is dan de gadgets en listen van Bond, James Bond.
Vier sterren; ik neem er niet één van terug.
----------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2006/03/kwotering.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2010/06/stalingrad-het-eerste-bombardement.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten