http://www.reuters.com/article/idUSTRE60113Y20100102
Het onderwerp is: moet de IJslandse bevolking opdraaien voor de verliezen van de banken? Nu zou het kunnen dat de zaak een "micro-case"; een voorbeeld is van wat wij allemaal "het redden van de banken met belastinggeld" noemen; maar ik weet het niet. Ik wil proberen te schetsen wat ik er wel van weet, en alle aanvullingen zullen welkom zijn.
Beeld je dus in, je bent een IJslandse bank. Je opent kantoren in het buitenland en je betaalt voor je spaarboekjes "beter dan de markt". Sta me toe meteen groot alarm af te kondigen (1), maar tegelijk besef ik zeer goed: het is niet omdat het op Speels maar Serieus staat dat de rest van de wereld het ook weet. En dus belegden de mensen hun geld in de hoogrentende spaarboekjes en even later waren de banken failliet.
Nu volgt een paragraaf die bij uitstek in aanmerking komt om door mensen die er iets van weten te worden aangevuld. Wat ikzelf er van weet is dat de banken met hun hoogrentende spaarboekjes per ontleende euro ongeveer 100 IJslandse kronen kochten, en die investeerden in bijvoorbeeld vastgoedprojecten in IJsland. De rente in IJsland was immers veel hoger (10 of 15%, dat weet ik niet meer zo van buiten) dan in Euro (zeg 2 of 3%). Dus die uitstap via de Euro "spaarde" een hoop geld uit. Of ook leenden ze die (relatief goedkope) Euro zelf door aan IJslanders, bijvoorbeeld in een hypothecair krediet, waarna die IJslanders ze op hun beurt omzetten in IJslandse kronen, en daarmee een huis kochten.
Nu vertelt de fundamentele onzekerheid van de wisselkoersen (2) je dat je niet kan weten hoe lang dat lenen in goedkoop geld goed zal gaan, of wanneer het integendeel fout zal gaan. Want wanneer je je lening in Euro moet terugbetalen, en de Euro niet langer 100 IJslandse kroon kost, maar wel, bijvoorbeeld, 110, dan heb je problemen. Hoe zou jij je voelen als ik je vertelde dat je maandelijkse hypothecaire last 10% duurder was geworden?
De harde realiteit is dat de koers van de kroon tegen de Euro niet naar 110 of 120 of 150 is gegaan, maar wel naar 300. Grote problemen, dus. Hoe zou jij je voelen als ik je vertelde dat je maandelijkse afbetalingslast, zeg voor de volgende 15 jaar, verdrievoudigd was?
De klanten van de banken die dat spel hadden gespeeld gingen massaal over kop - dus de banken hoefden niet eens dat spel zelf gespeeld te hebben om ook massaal over kop te gaan. En dus grepen de autoriteiten van de landen waarin die IJslandse banken zich hadden gevestigd in om hun onderdaan-klanten van die banken te vergoeden: en toen was de vraag wie uiteindelijk al dat geld zou betalen. Alle tientallen miljarden Euro.
Het komt er op neer dat de internationale financiële wereld heeft bekomen dat de IJslandse bevolking (alle 300,000 IJslanders; evenveel als de stad Gent) die gepeperde rekening zal moeten betalen. Nota bene, nadat hun maandelijkse afbetalingslast net is verdrievoudigd. En dus voelen de IJslanders zich zwaar bekocht. Ze vragen zich af waarom zij wel, en de mensen die nooit de posts over "financiële voorspellingen" en "beter dan de markt" (1) hadden gelezen niet die rekening moeten betalen. Laat staan de toezichtshoudende autoriteiten van die landen die zich nu verplicht voelen de spaarders te vergoeden - maar dan wel met geld van die 300,000 IJslanders. Maar die hebben nooit naar de boeken van die banken kunnen kijken: dat was de taak van de controlerende instanties van die landen die nu desondanks met het geld van de IJslanders de spaarders willen vergoeden.
Dit is de versie van de IJslandse bevolking. Nu durf ik zeggen dat ik een paar dingen weet over de wisselmarkten, en zoals ik het hier vertel hebben ze gewoon gelijk. Het management van de betrokken banken komt er uit als "buitengewoon dom" (wat ze niet zal belet hebben zichzelf de hele tijd te laten aanspreken met "mijnheer de directeur") en de toezichthoudende overheden zien er al niet veel beter uit.
Maar ik durf ook toegeven: waarschijnlijk zie ik maar een heel klein deeltje van het verhaal. Als iemand me kan vertellen waarom dit geen internationale struikroof is met de IJslanders als slachtoffer, dan wil ik daar graag naar luisteren.
------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/02/socratische-dialoog.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/02/financile-voorlichting.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/11/financile-voorspellingen.html
