Een volle week na de post “De Jeugd van Tegenwoordig” (1) kwam Axxyanus met een commentaar die tot een korte uitwisseling leidde, maar gezien het tijdsverloop wel niet veel lezers zal opgevallen zijn. Er stonden nochtans enkele dingen in die me interessant genoeg lijken om het onderwerp te hernemen. Dat onderwerp was dat de jeugd van tegenwoordig (en voor ons onderwerp, bij uitbreiding, de bevolking in het algemeen) weinig interesse vertoont in politiek. Die geringe belangstelling vertaalt zich in een zekere afkeer bij het idee aan dat soort spektakel te moeten meedoen, en het gevolg is dat enkel persoonlijkheden met een sterke chimpansee-erfenis in de politiek terechtkomen (2). Dat leidt op zijn beurt tot de zeer bedenkelijke kwaliteit van wat er gebeurt (niet het probleem van, zeg, de staatsschuld of de werkloosheid zijn waar nachtelijke onderhandelingen over gaan, maar wel welke compromissen daarbij met concurrerende ideologieën moeten afgesloten worden). En dat leidt dan weer tot afhaakgedrag bij de serieuze mensen.
Daar had ik in mijn post veel begrip voor. Maar, zegt Axxyanus, het gevolg is dus wel dat die vicieuze cirkel altijd maar in stand blijft gehouden. En het zijn wel die apenkarakters die nu eenmaal de plak zwaaien, en voor wiens compromisdrang wij enorme belastingen moeten betalen (3). Dus, vindt Axxyanus, blijft het met alle begrip van de wereld voor het feit dat mensen daar niet aan willen deelnemen, jammer dat ze er zelfs geen belangstelling voor hebben. Want – en met dat idee besloten we de korte uitwisseling – als we tenminste een béétje volgden wat er gebeurde, en daarbij wat meer kritische zin aan de dag legden, dan zou dat soort clowneske toestanden (4) veel minder voorkomen.
Sta me toe op dat punt – waar ik, voor alle duidelijkheid, honderd percent mee sympathizeer – pessimistisch gestemd te zijn. Ik ben immers van mening dat we te maken hebben met een biologische erfenis. Terwijl het scenario van Axxyanus het resultaat is van een beredeneerd proces. De mensen moeten maar eens gaan nadenken bij het stemmen: ze kunnen het. Alleen, de biologische erfenis impliceert het soort gedrag dat sinds miljoenen en tientallen miljoenen jaren een succesvolle Darwininaanse overlevingsstrategie was. Terwijl de uitkomst van een beredeneerd proces iets is waarvan we sinds enkele duizenden, hooguit tienduizenden, jaren weten dat het een positief effect op de gebeurtenissen kan hebben.
Kortom, de Darwiniaanse overlevingsstrategie zit diep. Zo diep dat in vergelijking de rationele analyse een zeer oppervlakkig laagje vernis is, dat we heel gemakkelijk kunnen negeren. Zoals we alle dagen zien wanneer we aankijken tegen wat politiekers weer allemaal uitkramen, en daar in het slechtste geval een berustend schouderophalen voor over hebben, of het in het slechtste geval (inderdaad, Axxyanus: meestal) zelfs gewoon te negeren. Want wat denk je nu dat er gaat gebeuren wanneer er een schijn van conflict of crisis uitbreekt – iets dat al miljoenen jaren goed werkt, of iets dat al duizenden jaren werkt?
Maar als ik daarin gelijk heb, dan gaan we de chimpansee politiek niet veranderen. Niet met een preek over “de jeugd van tegenwoordig” - maar daar waren we het al lang over eens. Maar ook niet met veel beter doordachte oproepen en zelfs informatiecampagnes. Al die dingen zullen, vrees ik, telkens weer stuklopen op onze natuurlijke neiging tot submissief gedrag, wanneer één of ander alfmannetje weer eens armzwaaiend zijn evangelie verkondigt.
Vandaar dat ikzelf daarbij iets berustends vertoon. Ik denk dat de maximale impact van wat ik hier over ons apengedrag vertel een zeer minimale toename van de bewustwording en de waakzaamheid kan teweegbrengen. En natuurlijk kan ik dat straal mishebben. De flexibiliteit van de menselijke natuur kan veel groter zijn dan ik me inbeeld. De biologische erfenis weegt misschien helemaal niet zo zwaar door als ik denk. “Natuurlijke neigingen” waar ik zo veel belang aan hecht kunnen veel indrukwekkender klinken dan ze zijn. En dus heb ik zeker alle sympathie voor het onderwerp, en alle pogingen die we maar kunnen bedenken om het politiek gebeuren een beetje geloofwaardigheid te geven. Alle suggesties meer dan welkom.
-------------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/03/de-jeugd-van-tegenwoordig.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/01/en-nog-mr-alfamannetjes.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/01/waar-treffen-we-alfmannetjes-aan.html
(3) Ineens moet ik denken aan één van die reeksen van dit blog, met als de voorlopig laatste post:
http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/02/een-belastingbetaler-wil-weten-deel-4.html
(4) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/12/chimpanzee-politics-een-nieuwe.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/02/de-dwazen-die-ons-regeren.html
3 opmerkingen:
I actually think 100% of politicians are alpha males. Let's be serious! How can one find it in himself to go out and shake thousands of hands, make silly promises, stab others in the back,... if one is not possessed with an immense thirst of power, money, women,... So 100% of politicians are chimps. That's a universal given. Knowing this, the game is to look beyond that and still try to compare the messages. Because even if thse messages are means to an end (their power), there are messages.
Now in Belgium, we have a proportional system which should represent the population's wishes better. But, paradoxically, it increases the distances between the citizen and politics. One is never sure what the final composition of a government will be. One sees that the indispensible compromises dilute the programmes, not to mention the languahge thing where half the governments are made of people we don't have much in common with. So, yes, people care less and less.
But I hear France has the same issue (with a majority system). So try this for an explanation: maybe our lack of interest for politics comes from the fact that we live in peace and comfort for so long that nothing seems criical anymore.
Wek koen, ik wel best aannemen dat het deel uitmaakt van een biologisch proces, maar dat maakt het niet onoplosbaar.
Er lijken redenen te zijn om aan te nemen onze biologisch erfenis ons normaal gezien tot heel wat meer moorden zou leiden. Gelukkig hebben we toch dat laagje vernis dat beschaving heet, dat er in bepaalde omstandigheden wel snel afslijt, maar dat in redelijk normale situaties toch redelijk goed lijkt te werken.
Dus nee een preek zal niet veel veranderen en info-campanjes zijn ook beperkt. De enige hoop in mijn ogen bestaat er in dat kritisch denken deel van onze opvoeding gaat uitmaken.
Axxyanus: In dit opzicht ben ik nogal een aanhanger van Frans De Waal, die me doet denken dat het "laagje vernis" toch wel heel wat meer is dan alleen maar een laagje vernis.
Het is zo dat ik tussen jouw en Serge's standpunt al heel het week-end loop heen en weer te slingeren. En dan probeer ik af en toe nog over die priemgetallen na te denken.
Dus, hoewel ik niets durf beloven, denk ik dat ergens deze week nog eens in een aparte post op dit onderwerp hier terugkom. Daarom laat ik het momenteel hier maar bij, maar niet omdat ik jullie bijdragen niet gezien heb.
Een reactie posten