Twee verschillende commentatoren merkten op dat “alfamannetjes” in de academische wereld niet zoveel voorkomen. Dat is interessant, omdat ik er in die termen nog nooit over had nagedacht. Ik kan me gemakkelijk veel varianten op de pseudogeleerde Italiaanse professor (1) uit die post voor de geest halen; zoals iedereen er waarschijnlijk nog wel een paar kent uit zijn eigen studietijd. Je weet wel, “ze veranderen nooit hun cursus” en dat soort dingen.
Maar dat ze bestaan is natuurlijk iets heel anders dan de vraag in welke mate ze in een bepaalde omgeving kunnen gedijen. Zo mogelijk nog interessanter is dat een derde commentator (het zou iets practischer zijn als mensen die niet onder eigen naam commentaar geven zichzelf een nick gaven, maar dit terzijde) vindt dat de politiek geen goed voorbeeld is van een omgeving waarin alfmannetjes veel voorkomen. Dat zal uitlopen op een fors meningsverschil, vrees ik, want hoewel de commentator zelfs vindt dat het “kant noch wal raakt”, zal de politiek in mijn ogen bij uitstek de omgeving blijven waarin ik overal alfamannetjes aantref.
Daartussenin heb ik me wel al afgevraagd hoe het zit met de bedrijfswereld. Aangezien ik economisch gesproken (maar niet in de partijpolitieke zin) een liberaal ben die in aanmerking komt voor de titel “marktfundamentalist” (hoewel ik denk dat ik net niet slaag voor dit examen) verwacht, en vind, ik dat het nogal meevalt. Het verschijnsel “alfamannetje” lijkt me iets te zijn dat in onze “menselijke natuur” zit. Het is een overlevingsstrategie die aanzienlijk succes moet kennen, want bij de chimpansees is het gewoon standaard. Dus is het niet zo vreemd dat het gaat om een neiging die nog in een aanzienlijk deel van onze eigen populatie zit – temeer daar het ook bij ons blijft werken, zoals we allemaal kunnen zien aan de manifest “erotiserende werking van de macht”.
Maar er is nu eenmaal niet alleen een menselijke natuur, maar ook de omgeving waarin die moet gedijen. En mijn opinie is dat er in een commerciële omgeving een belangrijke culturele factor is, en dat is de vraag of de sociale structuur winstgevend is. Natuurlijk zijn die culturele overwegingen veel recenter van aard dan de Darwinistische overlevingsstrategie, en dus kan de cultuur ze niet zomaar doen verdwijnen. Maar de culturele omgeving zal er wel een sterk selecterende uitwerking op hebben, en ik denk dat dat ook is wat je te zien krijgt. Buiten regelrechte “publieke” en dus politiek benoemde sociale structuren denk ik niet dat “alfamannetjes” in de bedrijfswereld buitensporig veel succes hebben. Het resultaat is dat je in de commerciële wereld nog steeds sociale structuren met veel ellebogenwerk en “politiek” te zien krijgt, maar dat er toch ook heel andere factoren zeer sterk meespelen.
Zeer oppervlakkig, en op basis van drie andere opinies, zou ik de volgende rangorde voorstellen. Alfamannetjes komen het minst voor in de academische (zo neem ik voor het gemak even aan) en/of commerciële wereld, omdat er zeer sterke andere factoren meespelen dan de simpele vraag wie er de hoogste in rang is. In ons soort politiek bestel zie je ze veel meer, omdat de kwestie van de hoogste posities veel zwaarder doorweegt. Hoe vaak zie je niet dat “in verkiezingsjaren geen beslissingen vallen” omdat het zich positioneren om de posities belangrijker is dan de beslissingen? Hoe vaak is de kunst niet zich met one-liners in de kijker te werken, zonder gehinderd te worden door veel kennis van zaken? Hoe vaak komen dossiers van duizenden bladzijden tot een besluit op basis van in verhouding zeer weinig studie, en veel (en nachtelijke, dus weinig efficiënte) onderhandelingen?
Al die dingen doen mij besluiten dat de overeenkomsten tussen politici en de chimpansees van Frans De Waals Chimpanzee Politics (2) veel groter zijn dan volgens die bepaalde commentator. En het meest van al tref ik alfmannetjes dan ook aan in het politiek bestel van samenlevingen die zelfs geen democratie hebben om het spel van de Hoogste Leider, met zijn macht over leven en dood, een beetje onder controle te hebben. En als we het er over eens waren dat die grote leiders eerder zelden hun positie te danken hebben aan inzicht, wijsheid en bekwaamheid – wat blijft er dan nog over, behalve de conclusie dat het verschil met de chimpansees nu wel erg klein is geworden?
-----------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/01/en-nog-mr-alfamannetjes.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/10/chimpanzee-politics.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten