De Standaard laat iemand aan het woord die vindt dat iemand de Westerlingen moet "gaan vertellen dat ze veel minder rijk zijn dan ze dachten. De afgelopen
decennia hebben ze immense bedragen geleend van de toekomst." (1). Laat passeren dat de Westerlingen in deze visie na zes jaar (!) crisis blijkbaar nog altijd niets in de gaten hebben. Wat mij verbaast (zoals in "mond openvallend") is dat iemand blijkbaar serieus gelooft dat mensen "van de toekomst" kunnen lenen. Ik bedoel, en de Aarde is plat?
Laten we het simpel houden. Ga gewoon checken. Vindt me één euro, nee, één enkele cent, die ontleend is, maar tegelijk toch uitgeleend is "in de toekomst", en ik trek meteen de staart in. Tot het zover is zou ik maar verwachten dat je van elke euro, elke cent, die je bij elke debiteur kan vinden, heel precies zal kunnen zeggen van wie hij die heeft geleend. En als ik er zo eens over nadenk, toen ik daarnet door die bank van ons ben gelopen heb ik tussen al die kredietmensen helemaal niemand gezien die uit de toekomst kwam.
Tenzij ze het niet wilden toegeven, natuurlijk.
Maar laten we proberen er een serieuze uitspraak van te maken. Dus: het probleem zou wel eens kunnen zijn dat, wanneer het tijd is om terug te betalen, de waarde van de terugbetaling niet gelijk zal zijn aan de waarde van wat oorspronkelijk werd uitgeleend. Bijvoorbeeld, beeld je in dat de economie van "de toekomst" (het moment van terugbetaling) precies gelijk is, qua productiviteit en per hoofd, aan die van vandaag. Precies dezelfde producten, precies dezelfde hoeveelheden per hoofd... Maar de terugbetaling gebeurt natuurlijk met kapitaal plus interest. Dus wordt er meer geld betaald - bijvoorbeeld omdat het intussen is bijgedrukt - waarvoor echter niet meer te koop is: en in dat geval heeft inflatie de waarde van de terugbetaling uitgehold.
Vandaar naar een scenario waarin de crisis misschien wel zelfs naar een economie met minder producten gaat, en je ziet wat het probleem is. Het heeft, terzijde, niets te maken met "we hebben van de toekomst ontleend", want is nu eenmaal onzin in het kwadraat, maar soit, dat is waarmee je in de krant komt. Iedereen heeft in het heden geleend van investeerders die in het heden hebben uitgeleend, en iedereen zal in de toekomst terugbetalen, aan spaarders van vandaag.
Het punt is echter dat die verhalen over inflatie of overdosissen schulden allemaal wel best mogelijk zijn, maar het is even goed mogelijk dat het helemaal niet zo gaat. Het is best mogelijk dat het feit dat er vandaag geleend, en geconsumeerd, maar ook geïnvesteerd wordt, maakt dat er in de toekomst wel degelijk meer productiviteit zal zijn. Het is best mogelijk dat er tegenover dat meer geld niet evenveel, of minder, maar juist meer producten zullen staan. Dat is zo'n beetje het punt van die eerdere post, over de vraag hoe bang we moeten zijn van inflatie (2). Natuurlijk is inflatie iets dat in grote hoeveelheden vernietigend werkt. Even natuurlijk is de wereld een heel complex gebeuren waarin simpele mechanismen door heel veel heel andere mechanismen kunnen gecompenseerd worden, of zelfs helemaal teniet gedaan worden, tot het punt dat het resultaat het omgekeerde is wat je ervan zou verwachten. Tot het punt dat de technologische vooruitgang en de innovatie, die werkelijk de oorzaak zijn van welvaart - of gebrek daaraan - onder een zogenaamde "gezond geld" politiek misschien wel veel minder sterk op gang was gekomen.
Maar met dat inzicht kom je niet in de krant. Je komt in de krant met uitspraken over hoe het allemaal recht naar de duivel gaat, en als je er uitspraken als "we lenen van de toekomst" moet bij gebruiken - héél veel gemakkelijker te weerleggen dan "de wereld is plat" - dan is dat helemaal geen bezwaar.
------------------------------------------
(1) http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=DMF20130327_00520598 (eigen italics)
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2012/04/wie-is-bang-van-inflatie.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten