Na het vorige postje over goud (1) - verschillende lezers, zowel op de site van De Tijd als hier bevestigen dat het krantenartikel (maar niet Buffett zelf in zijn oorspronkelijk Engelse tekst) er een tikje naast zat en dat het een blok van twintig in plaats van zes kubieke meter moest zijn - zat ik nog een beetje verder te bladeren, en ik vond zowaar een artikel van Friedrich Hayek over goud (2)! Is dat nu niet interessant...?
Een goudstandaard, vond Hayek in 1943, had best wel een paar voordelen. Een heel herkenbare vond ik dat het de mogelijke acties van overheden in bekende regels vastlegt, zodat die acties voorspelbaar worden. Dat is een mooi filosofisch punt dat ik ook op andere plaatsen bij hem heb teruggevonden. Hayek denkt namelijk dat overheidsoptreden moet zijn zoals het optreden van de natuur. In beide gevallen gaat het om "wetten", en die van de overheid zouden veel meer moeten zijn zoals die van de natuur: onpersoonlijk, voor iedereen geldend, zonder privilege.
En dat is wat een goudstandaard doet, en voor de andere voordelen zou ik zeggen, volg de link. Maar, zegt Hayek, die voordelen vloeien niet voort uit het feit dat we over goud praten:
"It will be noticed that none of these points claimed in favour of the gold standard is directly connected with any property inherent to gold. Any internationally accepted standard based on a commodity whose value is regulated by its cost of production would possess essentially the same advantages."
Ook dat (het is niet inherent aan goud) is een punt dat ik hem wel vaker heb zien maken, maar dit terzijde. Dus als het niet aan het goud ligt, hoe komt het dan dat je zo vaak waarlijk adepten ziet, bij wie elke suggestie dat je hun goudverslaving niet zou overtuigend vindt tot ware razernij leidt? (De mooiste, in het artikel waarnaar ik verwees, vond ik dat Buffett een "demente pad" werd genoemd.) Wel, zegt Hayek, het was...
"mainly the irrational, but no less real factor of its prestige-or, if you wilI, of the ruling superstitious prejudice in favour of gold, which made it universally more acceptable than anything else."
Hmmmmm... Een "irrationeel" geloof, dus, een "prestigekwestie", gedomineerd door een "bijgelovig" - een beetje verder staat ook de term "onnadenkend" - "vooroordeel" uit een tijd dat de mensen blijkbaar nog niet veel wisten. Welwelwel...
In die omstandigheden moeten we ook niet verbaasd zijn als we zien dat Hayek ook niet blind is voor de nadelen van de goudstandaard. Ik zou zeggen, volg de link. Wat mij hier interesseert is dat Hayek uiteindelijk pleit voor een op grondstoffen gebaseerde geldstandaard. Ikzelf ben, zelfs met de voordelen van meer dan een halve eeuw later, van geen kanten geleerd genoeg om de nadelen van dat idee op te sporen, maar de voordelen ervan weet hij toch maar weer heel netjes uiteen te zetten. En als hij dan het mechanisme in actie beschrijft krijgen we het voorbeeld van de crisis waarin de vraag inzakt en de economie in depressie dreigt weg te zinken:
"Once the demand for raw commodities then begins to slacken and their prices to fall, the monetary authorities of the participating countries will be offered any commodity units which cannot be disposed in the market at the fixed price. Their purchases will make up for the fall of the industrial demand-and for every amount of money that is being accumulated in private hands a corresponding amount of raw commodities is accumulated in the warehouses. The demand for raw commodities in general is thus maintained (...)"
Ik zou er geen woord van durven betwijfelen. Wel merkwaardig, natuurlijk, om te zien hoe de crisis bestreden wordt door een overheid producten van één enkele groep producenten te laten opkopen, aan prijzen die hoger zullen zijn dan wat de markt zonder dat overheidsoptreden zou bieden. Er zijn er die voor minder voor "communist" (3) zijn uitgescholden...
-------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2012/02/warren-buffett-over-goud.html
(2) http://web.ntpu.edu.tw/~guan/courses/Hayek43.pdf
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2010/03/obamas-communistische-inspiratiebron.html
woensdag 29 februari 2012
dinsdag 28 februari 2012
"Beware what you wish for"...
Het internet staat vol met het groooot schandaal van Democraten die mekaar oproepen om in de Republikeinse voorverkiezing te gaan stemmen: op Santorum. Het idee is, de Democraten zouden veel liever uitkomen tegen iemand als Santorum (familiewaarden! geen seks buiten het huwelijk! God heeft Darwin geschapen!) dan tegen een Mitt Romney die wel eens, bijvoorbeeld, echt een paar dingen zou kunnen weten.
En ik denk dat ze gelijk hebben. Ik heb alle begrip voor hun "vuile trucs" - iedereen wéét toch gewoon dat Republikeinen er niet zouden aan denken om iets dergelijks ook te proberen. Alleen, er bestaat zoiets als het besef dat het niet is omdat jij iets denkt het ook waar is. Vier jaar geleden, bijvoorbeeld, was ik er heel zeker van dat de strijd tussen Obama en Clinton een slechte zaak was voor de Democraten. En dat vond ik erg, want na acht jaar Bush volgde ik het "op het niveau van een voetbalmatch". Maar ik had het mis, en de tweestrijd heeft alleen maar de interesse bij de Democraten gestimuleerd.
Dus wie zegt dat "we"; ikzelf en al die Democraten die nu op Santorum gaan stemmen, het niet wéér mis hebben? Wie zegt dat Santorum - hoezeer ikzelf ook denk dat Obama er "with a landslide" zou tegen winnen - dan niet de volgende president kon zijn? Beware what you wish for! Soms zouden je wensen wel eens kunnen uitkomen! Misschien wordt een nar wel kandidaat! En over de kansen dat een nar ook nog verkozen raakt heb ik maar één antwoord: 2004 (na Christus).
-------------------------------------
Update: Een "narrow win" voor Romney dus. Dat wil zeggen, er is in feite niets veranderd en heel het circus is als het ware overgedragen naar "Super tuesday" volgende week. Als er dan nog steeds "niets verandert" - dat wil zeggen, als Romney er niet behoorlijk "onvermijdelijk" begint uit te zien - zal ik mijn opinies (over Romney) van de vorige maanden moeten bijstellen.
En ik denk dat ze gelijk hebben. Ik heb alle begrip voor hun "vuile trucs" - iedereen wéét toch gewoon dat Republikeinen er niet zouden aan denken om iets dergelijks ook te proberen. Alleen, er bestaat zoiets als het besef dat het niet is omdat jij iets denkt het ook waar is. Vier jaar geleden, bijvoorbeeld, was ik er heel zeker van dat de strijd tussen Obama en Clinton een slechte zaak was voor de Democraten. En dat vond ik erg, want na acht jaar Bush volgde ik het "op het niveau van een voetbalmatch". Maar ik had het mis, en de tweestrijd heeft alleen maar de interesse bij de Democraten gestimuleerd.
Dus wie zegt dat "we"; ikzelf en al die Democraten die nu op Santorum gaan stemmen, het niet wéér mis hebben? Wie zegt dat Santorum - hoezeer ikzelf ook denk dat Obama er "with a landslide" zou tegen winnen - dan niet de volgende president kon zijn? Beware what you wish for! Soms zouden je wensen wel eens kunnen uitkomen! Misschien wordt een nar wel kandidaat! En over de kansen dat een nar ook nog verkozen raakt heb ik maar één antwoord: 2004 (na Christus).
-------------------------------------
Update: Een "narrow win" voor Romney dus. Dat wil zeggen, er is in feite niets veranderd en heel het circus is als het ware overgedragen naar "Super tuesday" volgende week. Als er dan nog steeds "niets verandert" - dat wil zeggen, als Romney er niet behoorlijk "onvermijdelijk" begint uit te zien - zal ik mijn opinies (over Romney) van de vorige maanden moeten bijstellen.
maandag 27 februari 2012
Warren Buffett over goud
Op één van de blogs van De Tijd komt Warren Buffett aan het woord, en hij heeft iets te vertellen over goud (1). "Al het goud in de wereld is 170.000 metrische ton, een kubus met zes meter lange vlakken" zegt hij. Dat is best wel opmerkelijk. Zo opmerkelijk dat ik me er luidop ben gaan afvragen of het wel waar is. Dus dat zou betekenen dat je in heel mijn huis (wel iets meer oppervlak dan zes op zes, maar geen zes meter hoog, tenzij je er de ongebruikte zolder bijrekent) al het goud van de wereld kan opslaan? Ik geef toe: dat wist ik niet, dat zou ik nooit geloofd hebben, en in feite heb ik het er heel moeilijk mee. Zou dat niet te checken zijn?
Maar als ik het aanneem, dan moet ik ineens aan de tulpenbollenmanie denken. Dat was een episode uit het Holland van de zeventiende eeuw. Daar waren op een dag de prijzen van de tulpenbollen beginnen stijgen. En omdat "stijgende prijzen" nu eenmaal niets anders betekenen dan dat er mensen zijn die het kopen aan prijzen die hoger zijn dan daarvoor, kwam er een punt waarop mensen kochten omdat ze dachten dat andere mensen het zouden kopen aan nog hogere prijzen.
En op een bepaald moment, heb ik me laten vertellen, gingen de bollen van hand tot hand aan prijzen die hoger lagen dan de kostprijs van een huis.
Tot op een dag de laatste kopers ontdekten dat er niemand was die wilde kopen aan nog hogere prijzen, en toen dat gebeurde keek iedereen mekaar eens goed aan, en toen was er ineens ook niemand meer die ze wilde kopen aan prijzen die zelfs maar een fractie in de buurt kwamen van de prijs van een huis, kortom...
(... het was de schuld van het kapitalisme.)
Wel, in ruil voor die kubus goud, zegt Buffett, heb je wel enkele mogelijkheden! Bijvoorbeeld "je koopt alle landbouwgrond van VS, 400 miljoen hectare die jaarlijks 200 miljard dollar opbrengt, plus 16 Exxon Mobils en dan nog eens 1.000 miljard zakgeld".
Zelf zou ik zeggen, "draw your own conclusions". Maar zoals dat gaat zijn er natuurlijk mensen die de "waarde" van het goud fanatiek beginnen te verdedigen. Je moet er geen moment aan twijfelen, als het nog 100 keer meer waard was, dan zouden ze het nog steeds allemaal perfect in orde vinden. Eentje was er zelfs bij die, toen ik me luidop afvroeg of het wel waar zou zijn, van die kubus met een vlak van zes meter, breed glimlachend zei dat de waarde van iets nu eenmaal niet afhangt van de grootte ervan.
Ik vraag me af of iets dergelijks niet toch waar zou moeten zijn voor "alle landbouwgrond van de VS"...
----------------------------------
(1) http://blogs.tijd.be/bbb/2012/02/warren-buffett-tegen-cash-obligaties-en-goud-en-u-.html
Maar als ik het aanneem, dan moet ik ineens aan de tulpenbollenmanie denken. Dat was een episode uit het Holland van de zeventiende eeuw. Daar waren op een dag de prijzen van de tulpenbollen beginnen stijgen. En omdat "stijgende prijzen" nu eenmaal niets anders betekenen dan dat er mensen zijn die het kopen aan prijzen die hoger zijn dan daarvoor, kwam er een punt waarop mensen kochten omdat ze dachten dat andere mensen het zouden kopen aan nog hogere prijzen.
En op een bepaald moment, heb ik me laten vertellen, gingen de bollen van hand tot hand aan prijzen die hoger lagen dan de kostprijs van een huis.
Tot op een dag de laatste kopers ontdekten dat er niemand was die wilde kopen aan nog hogere prijzen, en toen dat gebeurde keek iedereen mekaar eens goed aan, en toen was er ineens ook niemand meer die ze wilde kopen aan prijzen die zelfs maar een fractie in de buurt kwamen van de prijs van een huis, kortom...
(... het was de schuld van het kapitalisme.)
Wel, in ruil voor die kubus goud, zegt Buffett, heb je wel enkele mogelijkheden! Bijvoorbeeld "je koopt alle landbouwgrond van VS, 400 miljoen hectare die jaarlijks 200 miljard dollar opbrengt, plus 16 Exxon Mobils en dan nog eens 1.000 miljard zakgeld".
Zelf zou ik zeggen, "draw your own conclusions". Maar zoals dat gaat zijn er natuurlijk mensen die de "waarde" van het goud fanatiek beginnen te verdedigen. Je moet er geen moment aan twijfelen, als het nog 100 keer meer waard was, dan zouden ze het nog steeds allemaal perfect in orde vinden. Eentje was er zelfs bij die, toen ik me luidop afvroeg of het wel waar zou zijn, van die kubus met een vlak van zes meter, breed glimlachend zei dat de waarde van iets nu eenmaal niet afhangt van de grootte ervan.
Ik vraag me af of iets dergelijks niet toch waar zou moeten zijn voor "alle landbouwgrond van de VS"...
----------------------------------
(1) http://blogs.tijd.be/bbb/2012/02/warren-buffett-tegen-cash-obligaties-en-goud-en-u-.html
zaterdag 25 februari 2012
Been there, seen that
We zien nogal veel gespeculeer, de laatste tijd, over Republikeinen die zo overtuigd zijn dat de presidentsverkiezingen op een ramp aan het uitdraaien zijn, dat ze zelfs nu nog speculeren op een "nieuwe kandidaat". Die moet dan als een witte ridder de partij redden van de ondergang, lees: de herkiezing van Obama.
Dat is dan nauwelijks een jaartje na de tijd waarin ongeveer de hele wereld parmantig verklaarde dat Obama een "one time president" (1) zal zijn. En ik wil helemaal niet beweren dat dat zo lachwekkend was! Wie zou nu nog ontkennen dat Obama een eerder flauwe president is, die weliswaar enorme problemen heeft geërfd van zijn voorganger Het Kieken - maar er desondanks van geen kanten in geslaagd is vanuit zijn gezag een zekere consensus te creëren? Dus waarom zou Obama nu zo zeker van zijn herkiezing moeten zijn?
Nee, wat ik lachwekkend vind is die nood, die behoefte om armzwaaiend voor het publiek te verschijnen, en met een serieus gezicht te vertellen wat dat publiek wil horen. Dus vorig jaar was het dat Obama al ongeveer aan het inpakken was, en vandaag is het dat de grootste bedreiging van de mensheid is dat dat inpakken niet zal nodig zijn. En dus is Romney, toegegeven een minder sterke kandidaat dan ik zelf ook had gedacht, ineens iemand die nog geen mossel zou kunnen verslaan. En de competitie binnen de partij zal de partij zelf verscheuren wanneer het er op aan komt, namelijk wanneer ze het tegen de Democraten moeten opnemen.
Alleen, als je even naar je geschiedenis kijkt, dan weet je dat we precies hetzelfde vier jaar geleden hoorden. Toen ging de verscheurdheid van de Democraten Obama van de overwinning afhouden - maar in werkelijkheid is al dat gehakketak van de winter tegen de zomer al lang weer vergeten. Om van de maand november maar te zwijgen.
Dus ik blijf maar rekenen op een Romney die in maart de nominatie op zak zal hebben. Als ik dat mis heb zal het zijn omdat het in april zal zijn, of voor mijn part mei. Daarna zal heel de bende zich in een explosie van haat en afkeer tegen het Hayek-communisme (2) achter Romney scharen, en lijkt het me helemaal niet onmogelijk dat Obama een one-time-president zal zijn. Maar zoals we aan de gebeurtenissen van vandaag kunnen zien: de voorspellers van vorig jaar zullen even goede voorspellers zijn als mensen die van een dobbelsteen beweren dat het een zes wordt, en vervolgens gelijk krijgen.
Overigens, voor de goede orde, ik blijf me in feite houden aan mijn verwachtingen van de vorige maanden. Volgens mij zal Obama de "spannende strijd" winnen, en dat grotendeels omdat Romney inderdaad door een innerlijke verscheurdheid wordt verslagen. Niet de verscheurdheid van de strijd tegen figuurtjes als een Gingrich, een Palin of een Trump, natuurlijk. Wel de verscheurdheid van mensen wiens "denken" zo vertroebeld is, dat ze nog niet kunnen zien dat Obama heel gematigde ideeën in de parktijk brengt, als de teksten van Friedrich Hayek voor hun neus staan.
----------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2011/01/dick-cheney-versus-koen.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2010/03/obamas-communistische-inspiratiebron.html
Dat is dan nauwelijks een jaartje na de tijd waarin ongeveer de hele wereld parmantig verklaarde dat Obama een "one time president" (1) zal zijn. En ik wil helemaal niet beweren dat dat zo lachwekkend was! Wie zou nu nog ontkennen dat Obama een eerder flauwe president is, die weliswaar enorme problemen heeft geërfd van zijn voorganger Het Kieken - maar er desondanks van geen kanten in geslaagd is vanuit zijn gezag een zekere consensus te creëren? Dus waarom zou Obama nu zo zeker van zijn herkiezing moeten zijn?
Nee, wat ik lachwekkend vind is die nood, die behoefte om armzwaaiend voor het publiek te verschijnen, en met een serieus gezicht te vertellen wat dat publiek wil horen. Dus vorig jaar was het dat Obama al ongeveer aan het inpakken was, en vandaag is het dat de grootste bedreiging van de mensheid is dat dat inpakken niet zal nodig zijn. En dus is Romney, toegegeven een minder sterke kandidaat dan ik zelf ook had gedacht, ineens iemand die nog geen mossel zou kunnen verslaan. En de competitie binnen de partij zal de partij zelf verscheuren wanneer het er op aan komt, namelijk wanneer ze het tegen de Democraten moeten opnemen.
Alleen, als je even naar je geschiedenis kijkt, dan weet je dat we precies hetzelfde vier jaar geleden hoorden. Toen ging de verscheurdheid van de Democraten Obama van de overwinning afhouden - maar in werkelijkheid is al dat gehakketak van de winter tegen de zomer al lang weer vergeten. Om van de maand november maar te zwijgen.
Dus ik blijf maar rekenen op een Romney die in maart de nominatie op zak zal hebben. Als ik dat mis heb zal het zijn omdat het in april zal zijn, of voor mijn part mei. Daarna zal heel de bende zich in een explosie van haat en afkeer tegen het Hayek-communisme (2) achter Romney scharen, en lijkt het me helemaal niet onmogelijk dat Obama een one-time-president zal zijn. Maar zoals we aan de gebeurtenissen van vandaag kunnen zien: de voorspellers van vorig jaar zullen even goede voorspellers zijn als mensen die van een dobbelsteen beweren dat het een zes wordt, en vervolgens gelijk krijgen.
Overigens, voor de goede orde, ik blijf me in feite houden aan mijn verwachtingen van de vorige maanden. Volgens mij zal Obama de "spannende strijd" winnen, en dat grotendeels omdat Romney inderdaad door een innerlijke verscheurdheid wordt verslagen. Niet de verscheurdheid van de strijd tegen figuurtjes als een Gingrich, een Palin of een Trump, natuurlijk. Wel de verscheurdheid van mensen wiens "denken" zo vertroebeld is, dat ze nog niet kunnen zien dat Obama heel gematigde ideeën in de parktijk brengt, als de teksten van Friedrich Hayek voor hun neus staan.
----------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2011/01/dick-cheney-versus-koen.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2010/03/obamas-communistische-inspiratiebron.html
maandag 20 februari 2012
Scholier Sarah wisselt haar eerste tand.
Het was scholier Sarah nu al vaak opgevallen, met dat fronsend gezichtje van haar, dat verschillende kindjes van de klas hun tandjes begonnen te wisselen. Maar bij scholier Sarah bewoog er niets, en dat vond ze toch wel jammer. Haar potje om uitgevallen tandjes te bewaren staat nochtans al vele maanden klaar, maar voorlopig staat het koppig leeg. En scholier Sarah vertelde met dat fronsend gezichtje over hoeveel er nu weer losstonden bij scholier Lena en boog voorover onder de slagen van een oneerlijk universum...
Maar toen ik vandaag over onze oprit voorbij de keukendeur reed knalde ineens die keukendeur open (bij deze temperatuur...) en daar vloog scholier Sarah naar buiten, op de voet gevolgd door een al even uitgelaten kleuter Thomas en peuter Simon, zelfs gevolgd door een niet minder trots kijkende mama. "Papa, papa!" kon ik doorheen het raampje en het motorgedreun horen, maar wat daarachter volgde kon ik niet verstaan. Maar eindelijk raakte het goede nieuws door heel het huishouden verspreid: die middag was er een tand los komen te zitten, en nog dezelfde dag had het tandje losgelaten, en nu zat het dus in het potje dat daar al die tijd op had staan wachten.
En scholier Sarah voelt zich de koning te rijk, nu kan ze eindelijk meepraten met de twee nichtjes van negen maanden ouder, wanneer die het hebben over aangelegenheden van grote kinderen, zoals het wisselen van tandjes.
Maar in het lezen is ze wel bij de vlugsten. We hebben nu de hele Sjakie en de Chocoladefabriek van Roald Dahl achter de rug. Ik geef toe dat ik heel grote stukken zelf heb voorgelezen, maar ze heeft er toch heelder bladzijden zelf van gelezen. Scholier Sarah was er helemaal weg van, en ze verklaarde dat het boek nooit nog uit haar gezelschap mocht verdwijnen en dat we het nooit mochten weggooien. (Weggooien? Maar Saartje, heb jij papa ooit ook maar één boek weten... weggooien???) En verder vroeg ze zich af, toen we de machtige finale achter de rug hadden, of het zelfs maar denkbaar was dat er nog betere boeken waren dan "Sjakie". Ach... Wel... Kijk, dat valt eigenlijk ook wel best mee...
Maar toen ik vandaag over onze oprit voorbij de keukendeur reed knalde ineens die keukendeur open (bij deze temperatuur...) en daar vloog scholier Sarah naar buiten, op de voet gevolgd door een al even uitgelaten kleuter Thomas en peuter Simon, zelfs gevolgd door een niet minder trots kijkende mama. "Papa, papa!" kon ik doorheen het raampje en het motorgedreun horen, maar wat daarachter volgde kon ik niet verstaan. Maar eindelijk raakte het goede nieuws door heel het huishouden verspreid: die middag was er een tand los komen te zitten, en nog dezelfde dag had het tandje losgelaten, en nu zat het dus in het potje dat daar al die tijd op had staan wachten.
En scholier Sarah voelt zich de koning te rijk, nu kan ze eindelijk meepraten met de twee nichtjes van negen maanden ouder, wanneer die het hebben over aangelegenheden van grote kinderen, zoals het wisselen van tandjes.
Maar in het lezen is ze wel bij de vlugsten. We hebben nu de hele Sjakie en de Chocoladefabriek van Roald Dahl achter de rug. Ik geef toe dat ik heel grote stukken zelf heb voorgelezen, maar ze heeft er toch heelder bladzijden zelf van gelezen. Scholier Sarah was er helemaal weg van, en ze verklaarde dat het boek nooit nog uit haar gezelschap mocht verdwijnen en dat we het nooit mochten weggooien. (Weggooien? Maar Saartje, heb jij papa ooit ook maar één boek weten... weggooien???) En verder vroeg ze zich af, toen we de machtige finale achter de rug hadden, of het zelfs maar denkbaar was dat er nog betere boeken waren dan "Sjakie". Ach... Wel... Kijk, dat valt eigenlijk ook wel best mee...
zondag 19 februari 2012
Gates of Fire: het einde van de eerste dag
Als je op zoek gaat naar afbeeldingen van "hoplieten", zoals hier (1), krijg je meestal de tot de tanden gewapende krijger, al dan niet opgesteld in phalanx, die je waarschijnlijk al verwachtte. Speren en grote schilden met (als het Spartanen zijn) een lambda er op. En als je nu een beetje de posts over "de slag om de Thermopylae" zoals deze (2) hebt gelezen, dan weet je dat dat terecht is. En toch is er een aspect van het hoplietengevecht dat daarmee volledig verloren gaat. Dat aspect dat we in Gates of Fire wel terugvinden het duwen. Dus, de twee legers botsen frontaal op elkaar, en behalve het kappen en kerven en steken is er ook nog het duwen. Alle achterliggende rijen planten zich tegen de rug van hun voorgangers, en de winnaar wordt de phalanx die de rijen van de anderen doet breken. Alle middelen zijn goed, steken, dus, of gewoon omver lopen, maar ook duwen.
En dat is precies hoe belangrijke delen van "de slag om de Thermopylae" zich afspelen. Als de Meden een eerste keer moeten terugtrekken stuurt Xerxes de rest van de dag nieuwe troepen de strijd in, om de Grieken zo uit te putten dat ze er vanzelf van in mekaar zouden zakken. En zo gebeurde ook, maar toch hielden de Grieken het de hele dag vol, ongetwijfeld geholpen door het Spartaanse manoeuvre dat een uitgeputte phalanx toeliet zich te laten vervangen terwijl het gevecht nog doorging.
In dat stuk van de slag beschrijft Gates of Fire hoe ergens in die breedte van enkele (tientallen?) meter de Griekse Phanlanx de voorste linie van de Perzen doorbreekt. Je ziet voor je ogen hoe de overlappende schildmuur als een wig de rangen van de vijand uit elkaar duwt, en nu heeft de ene helft van de vijandelijke linie de afgrond en de klippen, honderd meter lager, in de rug...
En de hoplieten duwen. De Perzen duwen terug, natuurlijk, en het zijn ervaren soldaten, veteranen van honderd gevechten, dus niet aan hun proefstuk. En met de val van honderd meter, de klippen en de zee achter je zou een mens al eens een duwke extra geven, nietwaar? Alleen, als het gaat om een duwwedstrijd is er niets in de wereldgeschiedenis waartegen je minder kans maakt dan een Griekse phalanx uit de vijfde eeuw BC. De hoplieten duwen. En ze duwen nog harder, en de Perzen voelen tegenover de harde muur van schilden hun voeten achteruit over de brokkelige rotsen schuiven...
En nu krijgen we één van die "onbedoelde effecten" die je soms op heel onverwachte momenten ziet optreden. Wat zou jij doen als je voelt dat het schuiven over brokkelige rotsen aan het einde komt omdat de rotsen achter je hiel ophouden en daar de val van 100 meter naar de klippen begint? Wel, je grabbelt je vast aan je voorganger natuurlijk. Die zal daar, terwijl zijn eigen voorganger hem ook achterwaarts naar de afgrond werkt absoluut niet blij mee zijn, en als gevolg van het trekken achter hem grabbelt hij op zijn beurt ook zijn voorganger vast... En ineens hoeven de hoplieten helemaal niet meer te duwen, of toch niet meer zoveel, want de hele meute tuimelt achterwaarts de diepte in, meer achterover getrokken door hun eigen rangen dan
er in geduwd door de Grieken. Hoewel...
Hoe dan ook, zoals je het leest werden zelfs de Spartanen er even stil van, de ijselijke manier waarop die mannen aan hun einde waren gekomen, langzaam over de rand geduwd om daar verbrijzeld op de klippen te liggen doodbloeden of te verdrinken in de golven.
Maar veel tijd om stil te worden hadden ze niet, want nauwelijks was de pas weer eens schoongeveegd, of daar stormde de volgende lading weer naar voren, en waar de Perzen steeds weer verse troepen de pas insturen hebben de Grieken hoogstens een paar uur respijt, en in het slechtste geval af en toe eens een paar minuten. En dan, na een hele dag van quasi onafgebroken vechten, als alle contingenten meerdere malen in de spits hebben gestaan en de Spartanen al stuk voor stuk vier schilden en vijf speren hebben versleten, grijpt het besef door de rangen: Straks begint de laatste golf; straks werpt Xerxes voor de zoveelste keer verse en frisse troepen in de strijd. Troepen die niet langs alle kanten bloedende wonden en open breuken hebben, en die wel nog al hun wapens in hun handen hebben, en die nog niet zijn teruggevallen op 50% van hun effectief.
Even zeker beseffen die rangen: en deze keer zullen het de besten van de besten zijn. Deze keer zullen het de "Immortals" zijn; de tienduizend meest vooraanstaande krijgers van het hele leger, de persoonlijke wachters van Xerxes zelf. En wat kunnen de uitgeputte Grieken, die de vijand al met tienduizenden in stukken hebben gehakt of de zee in hebben gekeild, dààr nog in de eerste linie tegenover stellen? Wel, terwijl ze daar dus hijgend, uitgeput, bloedend staan te wachten...
"We could see the Spartan Knights, led by Polynikes and Doreion, taking their stations about Leonidas in the forefront of the line."
... Nog steeds de Spartanen, natuurlijk. Alsof er niets gebeurd was staat daar, in de engte van de passen bij Thermopylae, weer die muur van schilden, elkaar overlappend als de schubben van een slang, met daarachter de speren als de stekels van een egel en daarboven de helmen als boodschappers van de dood - en op die schilden niet de symbolen van Thespis of Thebe of Korinthe, maar weer die rij van lambda's, breed over de oppervlakte die twee lijnen, driehoeken met de punt naar boven en zonder basis: de Spartanen.
En kijk, de auteur lost dat deel van de vertelling op zoals ik het zelf, destijds in de post van 2006 heb opgelost. De tienduizend stormen op de Spartanen af, en... de verteller (gevangen genomen door de Perzen, als enige Griekse overlevende) zegt "zijne majesteit heeft het zelf wel gezien...". Je ziet dus een enorme stofwolk - wat wil je, wat had de auteur er na al die gevechten van de rest van de dag nog aan kunnen toevoegen? - en als die opstijgt blijkt dat het de tienduizend tegen een Spartaanse phalanx niet beter is vergaan dan hun collega's eerder op de dag. De stofwolk trekt op en je ziet veel minder dan tienduizend man in verwarring de pas uitvluchten, met de rest reutelend en in stukken op de grond - of gewoon alweer op de harde klippen al die vele tientallen meter lager.
En dat was dan werkelijk het einde van de eerste dag, en de Spartanen zagen dat het goed was.
--------------------------------------
(1) http://www.ancientmilitary.com/spartan-weapons.htm
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2012/02/spartans-came-in-frontally.html
En dat is precies hoe belangrijke delen van "de slag om de Thermopylae" zich afspelen. Als de Meden een eerste keer moeten terugtrekken stuurt Xerxes de rest van de dag nieuwe troepen de strijd in, om de Grieken zo uit te putten dat ze er vanzelf van in mekaar zouden zakken. En zo gebeurde ook, maar toch hielden de Grieken het de hele dag vol, ongetwijfeld geholpen door het Spartaanse manoeuvre dat een uitgeputte phalanx toeliet zich te laten vervangen terwijl het gevecht nog doorging.
In dat stuk van de slag beschrijft Gates of Fire hoe ergens in die breedte van enkele (tientallen?) meter de Griekse Phanlanx de voorste linie van de Perzen doorbreekt. Je ziet voor je ogen hoe de overlappende schildmuur als een wig de rangen van de vijand uit elkaar duwt, en nu heeft de ene helft van de vijandelijke linie de afgrond en de klippen, honderd meter lager, in de rug...
En de hoplieten duwen. De Perzen duwen terug, natuurlijk, en het zijn ervaren soldaten, veteranen van honderd gevechten, dus niet aan hun proefstuk. En met de val van honderd meter, de klippen en de zee achter je zou een mens al eens een duwke extra geven, nietwaar? Alleen, als het gaat om een duwwedstrijd is er niets in de wereldgeschiedenis waartegen je minder kans maakt dan een Griekse phalanx uit de vijfde eeuw BC. De hoplieten duwen. En ze duwen nog harder, en de Perzen voelen tegenover de harde muur van schilden hun voeten achteruit over de brokkelige rotsen schuiven...
En nu krijgen we één van die "onbedoelde effecten" die je soms op heel onverwachte momenten ziet optreden. Wat zou jij doen als je voelt dat het schuiven over brokkelige rotsen aan het einde komt omdat de rotsen achter je hiel ophouden en daar de val van 100 meter naar de klippen begint? Wel, je grabbelt je vast aan je voorganger natuurlijk. Die zal daar, terwijl zijn eigen voorganger hem ook achterwaarts naar de afgrond werkt absoluut niet blij mee zijn, en als gevolg van het trekken achter hem grabbelt hij op zijn beurt ook zijn voorganger vast... En ineens hoeven de hoplieten helemaal niet meer te duwen, of toch niet meer zoveel, want de hele meute tuimelt achterwaarts de diepte in, meer achterover getrokken door hun eigen rangen dan
er in geduwd door de Grieken. Hoewel...
Hoe dan ook, zoals je het leest werden zelfs de Spartanen er even stil van, de ijselijke manier waarop die mannen aan hun einde waren gekomen, langzaam over de rand geduwd om daar verbrijzeld op de klippen te liggen doodbloeden of te verdrinken in de golven.
Maar veel tijd om stil te worden hadden ze niet, want nauwelijks was de pas weer eens schoongeveegd, of daar stormde de volgende lading weer naar voren, en waar de Perzen steeds weer verse troepen de pas insturen hebben de Grieken hoogstens een paar uur respijt, en in het slechtste geval af en toe eens een paar minuten. En dan, na een hele dag van quasi onafgebroken vechten, als alle contingenten meerdere malen in de spits hebben gestaan en de Spartanen al stuk voor stuk vier schilden en vijf speren hebben versleten, grijpt het besef door de rangen: Straks begint de laatste golf; straks werpt Xerxes voor de zoveelste keer verse en frisse troepen in de strijd. Troepen die niet langs alle kanten bloedende wonden en open breuken hebben, en die wel nog al hun wapens in hun handen hebben, en die nog niet zijn teruggevallen op 50% van hun effectief.
Even zeker beseffen die rangen: en deze keer zullen het de besten van de besten zijn. Deze keer zullen het de "Immortals" zijn; de tienduizend meest vooraanstaande krijgers van het hele leger, de persoonlijke wachters van Xerxes zelf. En wat kunnen de uitgeputte Grieken, die de vijand al met tienduizenden in stukken hebben gehakt of de zee in hebben gekeild, dààr nog in de eerste linie tegenover stellen? Wel, terwijl ze daar dus hijgend, uitgeput, bloedend staan te wachten...
"We could see the Spartan Knights, led by Polynikes and Doreion, taking their stations about Leonidas in the forefront of the line."
... Nog steeds de Spartanen, natuurlijk. Alsof er niets gebeurd was staat daar, in de engte van de passen bij Thermopylae, weer die muur van schilden, elkaar overlappend als de schubben van een slang, met daarachter de speren als de stekels van een egel en daarboven de helmen als boodschappers van de dood - en op die schilden niet de symbolen van Thespis of Thebe of Korinthe, maar weer die rij van lambda's, breed over de oppervlakte die twee lijnen, driehoeken met de punt naar boven en zonder basis: de Spartanen.
En kijk, de auteur lost dat deel van de vertelling op zoals ik het zelf, destijds in de post van 2006 heb opgelost. De tienduizend stormen op de Spartanen af, en... de verteller (gevangen genomen door de Perzen, als enige Griekse overlevende) zegt "zijne majesteit heeft het zelf wel gezien...". Je ziet dus een enorme stofwolk - wat wil je, wat had de auteur er na al die gevechten van de rest van de dag nog aan kunnen toevoegen? - en als die opstijgt blijkt dat het de tienduizend tegen een Spartaanse phalanx niet beter is vergaan dan hun collega's eerder op de dag. De stofwolk trekt op en je ziet veel minder dan tienduizend man in verwarring de pas uitvluchten, met de rest reutelend en in stukken op de grond - of gewoon alweer op de harde klippen al die vele tientallen meter lager.
En dat was dan werkelijk het einde van de eerste dag, en de Spartanen zagen dat het goed was.
--------------------------------------
(1) http://www.ancientmilitary.com/spartan-weapons.htm
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2012/02/spartans-came-in-frontally.html
vrijdag 17 februari 2012
Santorum leidt in de peilingen
Mijn favoriete site over de presidentsverkiezingen is de "Electoral Vote" site (1). Hij is licht Democratich gezind, maar van geen kanten dat "niveau van een voetbalmatch" dat veel sites zo onleesbaar maakt. In feite vind ik vooral zijn kaart met het overzicht van de meest recente polls erg overzichtelijk, en dat is nu nog niet eens actief. Maar zijn commentaren zijn meestal ook wel verhelderend.
Behalve misschien momenteel. Niet dat hij er zelf veel aan kan doen: als je kijkt naar de enorme volatiliteit van die Republikeinse voorverkiezingen; je zou van minder duizelig . Zoals hij momenteel zelf schrijft, wie een maand geleden over Santorum sprak werd in zijn gezicht uitgelachen; momenteel staat hij afgetekend op kop in de nationale peilingen. Je moet het maar doen...
Een interessant punt is dat de Democraten hard aan het werk zijn om propaganda voor Santorum te maken. Dus ze bekritiseren Romney uitgebreid voor zijn opinie dat de VS in 2008 de auto industrie had moeten laten bankroet gaan (je weet wel: dat debat op het niveau van de twee kindjes die nog een koekje willen krijgen (2). Ze beslissen eerst dat staatsinterventie altijd fout is, en passen daaraan alle argumenten, alle feiten aan en zelfs alle resultaten aan). Santorum was precies dezelfde mening toegedaan, maar daarvan reppen de Democraten met geen woord. (Misschien nog even meegeven dat ik dat in 2008 zelf ook fout had (3), voor iemand denkt dat ik het zelf weer allemaal beter wist.)
Maar ik veronderstel dat het allemaal goede politiek is. De Democraten willen natuurlijk liefst tegen de zwakste tegenstander uitkomen, en dat is Santorum. Misschien moet ik me maar een beetje verheugen over dat schouwspel van al die oh zo rationele Europese aanhangers van de Republikeinen die dan weer ("niveau van een voetbalmatch") voor de fundamentalist zullen supporteren - maar anderzijds, het is zo'n potsierlijk schouwspel...
Hoe dan ook, ik heb zelf een groot probleem met die strategie. Dat probleem kan je in één getal samenvatten, namelijk "2004". Dat was het jaar waarin een toen al bewezen zotskap herkozen werd: dus we weten dat de Amerikaanse kiezer tot alles in staat is. De vraag is dan ook of het steunen van een kandidaat Santorum niet kan neerkomen op het kiezen van een president Santorum. Zeker, in werkelijkheid denk ik dat het dan "Obama with a landslide" wordt - maar tenslotte dacht ik ook dat we stilaan, rond deze tijd, wel een Romney met de nominatie op zak gingen zien.
En in elk geval vind ik het heel goed dat de meest rechtse partij eerst een debat voert tussen de (naar ik vurig hoop Hayek-)liberalen en de conservatieven van de partij, zodat dat uitmaakt welke vleugel later uitkomt tegen de minst rechtse partij. Alleen, dat stukje van de campagne volg ikzelf alvast "op het niveau van een voetbalmatch". Hayek-liberalen, natuurlijk! Oléééé, oléééé, olé olé olééééé! En als die het mogen opnemen tegen Obama, dan bekijk ik het nog wel, hoe ik het bekijk. Hoewel het er op dit moment niet naar uitziet dat Romney de sterke kandidaat is die ik er in verwacht had.
-----------------------------------
(1) http://www.electoral-vote.com/
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2011/11/assumpties-uit-het-leven-gegrepen.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/11/daar-heb-je-het-al.html
Behalve misschien momenteel. Niet dat hij er zelf veel aan kan doen: als je kijkt naar de enorme volatiliteit van die Republikeinse voorverkiezingen; je zou van minder duizelig . Zoals hij momenteel zelf schrijft, wie een maand geleden over Santorum sprak werd in zijn gezicht uitgelachen; momenteel staat hij afgetekend op kop in de nationale peilingen. Je moet het maar doen...
Een interessant punt is dat de Democraten hard aan het werk zijn om propaganda voor Santorum te maken. Dus ze bekritiseren Romney uitgebreid voor zijn opinie dat de VS in 2008 de auto industrie had moeten laten bankroet gaan (je weet wel: dat debat op het niveau van de twee kindjes die nog een koekje willen krijgen (2). Ze beslissen eerst dat staatsinterventie altijd fout is, en passen daaraan alle argumenten, alle feiten aan en zelfs alle resultaten aan). Santorum was precies dezelfde mening toegedaan, maar daarvan reppen de Democraten met geen woord. (Misschien nog even meegeven dat ik dat in 2008 zelf ook fout had (3), voor iemand denkt dat ik het zelf weer allemaal beter wist.)
Maar ik veronderstel dat het allemaal goede politiek is. De Democraten willen natuurlijk liefst tegen de zwakste tegenstander uitkomen, en dat is Santorum. Misschien moet ik me maar een beetje verheugen over dat schouwspel van al die oh zo rationele Europese aanhangers van de Republikeinen die dan weer ("niveau van een voetbalmatch") voor de fundamentalist zullen supporteren - maar anderzijds, het is zo'n potsierlijk schouwspel...
Hoe dan ook, ik heb zelf een groot probleem met die strategie. Dat probleem kan je in één getal samenvatten, namelijk "2004". Dat was het jaar waarin een toen al bewezen zotskap herkozen werd: dus we weten dat de Amerikaanse kiezer tot alles in staat is. De vraag is dan ook of het steunen van een kandidaat Santorum niet kan neerkomen op het kiezen van een president Santorum. Zeker, in werkelijkheid denk ik dat het dan "Obama with a landslide" wordt - maar tenslotte dacht ik ook dat we stilaan, rond deze tijd, wel een Romney met de nominatie op zak gingen zien.
En in elk geval vind ik het heel goed dat de meest rechtse partij eerst een debat voert tussen de (naar ik vurig hoop Hayek-)liberalen en de conservatieven van de partij, zodat dat uitmaakt welke vleugel later uitkomt tegen de minst rechtse partij. Alleen, dat stukje van de campagne volg ikzelf alvast "op het niveau van een voetbalmatch". Hayek-liberalen, natuurlijk! Oléééé, oléééé, olé olé olééééé! En als die het mogen opnemen tegen Obama, dan bekijk ik het nog wel, hoe ik het bekijk. Hoewel het er op dit moment niet naar uitziet dat Romney de sterke kandidaat is die ik er in verwacht had.
-----------------------------------
(1) http://www.electoral-vote.com/
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2011/11/assumpties-uit-het-leven-gegrepen.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/11/daar-heb-je-het-al.html
dinsdag 14 februari 2012
Vragen bij Ethias
In de Standaard lezen we vandaag dat Ethias, op vraag van Europa, zijn product "de first rekening" stopzet (1). Van dat product vernemen we:
"Ooit bracht de First-rekening van Ethias miljarden op. Het was het spreekwoordelijke gat in de markt: een verzekeringsproduct waarvan de in- en uitstap zo makkelijk en zo goedkoop was – bijna volledig gratis – dat het de strijd kon aangaan met de spaarboekjes, omdat het geld bijna permanent opvraagbaar was.
In goede beurstijden was dat geen probleem, maar tijdens de bankencrisis van eind 2008 bleek het sterproduct ook de achilleshiel van Ethias. De verzekeraar had onverantwoorde beleggingsrisico's genomen om zijn klanten de hoge rendementen op de First-rekening te kunnen geven"
Hmmmmm... Zoals dat wel vaker gaat met krantenartikelen moeten we het weer doen met zeer schaarse informatie. En dus is het wel mogelijk om te proberen de gaten een beetje op te vullen, maar zeker weten doen we het niet. Alleen, als ik lees dat ik als belastingbetaler mee opdraai voor een put van 1,500,000,000 euro, dan vind ik wel dat ik mag zeggen wat ze nog eens mogen komen uitleggen. In elk geval, alles wat nu volgt mag absoluut, en met op voorhand mijn dank, gecorrigeerd ende byghesteld worden.
Dus. We vernemen dat het product "miljarden opbracht", en "de strijd kon aangaan met het spaarboekje". Wij, bankiers herkennen dit natuurlijk direct. We nemen een groot stuk papier, waarop we in de rechterhelft schrijven waar het geld van onze onderneming vandaan komt: "spaarboekjes: 100". Of ook "product dat heel goed lijkt op spaarboekjes: 100".
En wat schrijven we nu op de linkerkant van ons blad; de kant die zegt wat de onderneming met dat geld doet? Wel, bij een gewone bank zou je nu typisch een post verwachten die klinkt als "hypothecaire kredieten: 100", waarbij de tweede "100" alleen maar in ruwe orde van grootte, niet in realiteit, zal overeenkomen met de 100 spaarboekjes. Het gaat om het principe.
Maar Ethias is geen bank; het is een verzekeringsmaatschappij. En het tweede stukje van het citaat lijkt me wel duidelijk, niet? Ze hebben "onverantwoorde beleggingsrisico's genomen". Dus ze hebben het geld van de spaarboekjes "belegd", bijvoorbeeld, op de beurs. En natuurlijk gaat alles goed wanneer de beurs stijgt (want jij betaalt alleen de rente van het spaarboekje, en de rest van de stijging steek je op zak). En natuurlijk gaat dat niet goed wanneer de beurs zakt, want jij moet niet alleen die rente nog altijd betalen, maar ook dat geld teruggeven dat op die beurs is verdampt.
En om één of andere reden heeft niemand van al die mensen er ooit aan gedacht dat beurzen af en toe ook wel eens zullen zakken.
Het "woog teveel op de winstgevendheid" zegt het artikel kies. Lees: "er stijgt tot vandaag nog altijd rook op uit de krater". En dus hebben ze die 1,500,000,000 euro gekregen, ondere andere van mij, belastingbetaler. Dus altijd rekening gehouden met het feit dat dit een gereconstrueerd verhaal is, op basis van zeer summiere feiten: dat komt wel heel erg over als "met de winsten gaan lopen als het goed gaat en de verliezen afschuiven op de belastingbetaler als het slecht gaat", denk je ook niet?
Uim, ik wou dat ik nu kon zeggen dat wij, bankiers, zoiets nooit verkeerd zouden doen. Maar als dit alleen maar één bouwsteentje is in het besef dat "de banken hebben het gedaan" veel te simplistisch is, dan is het mij al lang goed.
----------------------------------
http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=NH3M1431
"Ooit bracht de First-rekening van Ethias miljarden op. Het was het spreekwoordelijke gat in de markt: een verzekeringsproduct waarvan de in- en uitstap zo makkelijk en zo goedkoop was – bijna volledig gratis – dat het de strijd kon aangaan met de spaarboekjes, omdat het geld bijna permanent opvraagbaar was.
In goede beurstijden was dat geen probleem, maar tijdens de bankencrisis van eind 2008 bleek het sterproduct ook de achilleshiel van Ethias. De verzekeraar had onverantwoorde beleggingsrisico's genomen om zijn klanten de hoge rendementen op de First-rekening te kunnen geven"
Hmmmmm... Zoals dat wel vaker gaat met krantenartikelen moeten we het weer doen met zeer schaarse informatie. En dus is het wel mogelijk om te proberen de gaten een beetje op te vullen, maar zeker weten doen we het niet. Alleen, als ik lees dat ik als belastingbetaler mee opdraai voor een put van 1,500,000,000 euro, dan vind ik wel dat ik mag zeggen wat ze nog eens mogen komen uitleggen. In elk geval, alles wat nu volgt mag absoluut, en met op voorhand mijn dank, gecorrigeerd ende byghesteld worden.
Dus. We vernemen dat het product "miljarden opbracht", en "de strijd kon aangaan met het spaarboekje". Wij, bankiers herkennen dit natuurlijk direct. We nemen een groot stuk papier, waarop we in de rechterhelft schrijven waar het geld van onze onderneming vandaan komt: "spaarboekjes: 100". Of ook "product dat heel goed lijkt op spaarboekjes: 100".
En wat schrijven we nu op de linkerkant van ons blad; de kant die zegt wat de onderneming met dat geld doet? Wel, bij een gewone bank zou je nu typisch een post verwachten die klinkt als "hypothecaire kredieten: 100", waarbij de tweede "100" alleen maar in ruwe orde van grootte, niet in realiteit, zal overeenkomen met de 100 spaarboekjes. Het gaat om het principe.
Maar Ethias is geen bank; het is een verzekeringsmaatschappij. En het tweede stukje van het citaat lijkt me wel duidelijk, niet? Ze hebben "onverantwoorde beleggingsrisico's genomen". Dus ze hebben het geld van de spaarboekjes "belegd", bijvoorbeeld, op de beurs. En natuurlijk gaat alles goed wanneer de beurs stijgt (want jij betaalt alleen de rente van het spaarboekje, en de rest van de stijging steek je op zak). En natuurlijk gaat dat niet goed wanneer de beurs zakt, want jij moet niet alleen die rente nog altijd betalen, maar ook dat geld teruggeven dat op die beurs is verdampt.
En om één of andere reden heeft niemand van al die mensen er ooit aan gedacht dat beurzen af en toe ook wel eens zullen zakken.
Het "woog teveel op de winstgevendheid" zegt het artikel kies. Lees: "er stijgt tot vandaag nog altijd rook op uit de krater". En dus hebben ze die 1,500,000,000 euro gekregen, ondere andere van mij, belastingbetaler. Dus altijd rekening gehouden met het feit dat dit een gereconstrueerd verhaal is, op basis van zeer summiere feiten: dat komt wel heel erg over als "met de winsten gaan lopen als het goed gaat en de verliezen afschuiven op de belastingbetaler als het slecht gaat", denk je ook niet?
Uim, ik wou dat ik nu kon zeggen dat wij, bankiers, zoiets nooit verkeerd zouden doen. Maar als dit alleen maar één bouwsteentje is in het besef dat "de banken hebben het gedaan" veel te simplistisch is, dan is het mij al lang goed.
----------------------------------
http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=NH3M1431
maandag 13 februari 2012
Brulfilosofie
In The Counter-Revolution of Science (1952) argumenteert Friedrich Hayek dat allerlei onderwerpen uit sociale wetenschappen niet met methodes uit de natuurkunde te analyseren zijn, en dat dat zelfs heel erg contra-productief zou zijn. Meteen dacht ik terug aan een recente conversatie op usenet waar het standpunt - het veel vaker voorkomende standpunt - werd verdedigd dat alle niet-natuurkundige wetenschappen toch maar flut"wetenschappen" zouden blijven. Tenzij, welteverstaan, ze een manier zouden vinden om toch nog over te schakelen op die natuurkundige methodes.
Precies het omgekeerde dus van wat Hayek zei.
Ik deed een beetje mee met het volgende voorbeeld. (Het is niet zelf bedacht, ik denk dat het ergens uit Stephen Gould moet komen, maar ik weet niet meer waar.) Het idee is, je graaft pakweg een ton zand en puin en rots op, en je begint dat korrel per korrel te zeven. Doorheen het puin (maar dat weet je pas achteraf) zit een miljoenen jaren oude pré-menselijke schedel verspreid. De schedel is echter in een miljoen brokstukken verpulverd, ter grootte van een speldenknop, of ook heel langwerpige naalden. Mary Leakey puzzelt er een hele schedel mee bij elkaar, zodat we een gedateerd fossiel bekomen dat ons vertelt dat de pré-mens 4 miljoen jaar geleden al rechtop liep.
Het is helemaal uit het blote hoofd naverteld, de details kunnen heel erg fout zijn, maar het was iets in die aard.
En mijn vraag is, zijn de eigenschappen die je nodig hebt om eerst te weten dat het in Kenya is dat je moet graven, en niet bijvoorbeeld in de hof van Koen, en vervolgens die miljoen speldenknoppen in elkaar te puzzelen, zodat je dat spectaculair resultaat krijgt - allemaal "flutwetenschap"?
Ja? Als je dat moet beweren, omdat anders je eerdere beweringen over "flutwetenschappen" moet inslikken, dan zal dat stilaan de consequentie worden...
Ere wie ere toekomt, de vraag werd eerder ontweken en er is ook helemaal niemand persoonlijk geworden of beginnen schelden, en de hypothese is op zich ook helemaal niet absurd. Ze leidt wel tot een tikje vreemde consequenties, maar alles bijeen ging het er heel beschaafd aan toe.
Dat deed me dan weer aan een heviger, maar nog steeds eerder tamelijk beschaafde uitwisseling denken in een andere recente forumdiscussie (1). Het vertrok met een bespreking over hoe de Islam een "intrinsiek inferieure" (of zoiets) religie en cultuur is, en hoe wij er tegelijk, en desondanks door bedreigd worden. Zelf ben ik er niet erg aan, zoals je misschien weet als je de betreffende "tag" (2) hier hebt gevolgd, maar ik had me er maar heel minimaal mee bemoeid...
Tot we plots vernamen dat "het anti-semitisme" terug te voeren is op de bronteksten van de Koran zelf. Haha! Een ander stokpaardje van me (3)! Dus ik plaats een heel klein commentaartje met, echt waar, werkelijk niet meer dan de opmerking dat je anti-semitisme in feite rechtstreeks op het Nieuw Testament kan terug voeren. En meer stond er werkelijk niet in...
En toen kwam het dak naar beneden! "Onzin", "historisch ongeïnformeerd", "er op los kletsen", "in sjablonen denken", "Westers masochisme", "gutmenscherei", en toen begon het wat focus te verliezen.
Wat we hier, zoals met zovele andere voorbeelden, kunnen waarnemen is wat ik "brulfilosofie" zal noemen. Er is een wereldbeeld, en je moet en zal het tot in het kleinste detail overnemen ("meebrullen"), of dat dak komt naar beneden. Dat kleinste detail is belangrijk, omdat de brulfilosofie heel erg consistent aaneenhangt, dus als je er één puzzelstukje uit lospeutert gaat heel het plaatje naar de haaien. Dus probeer nu maar eens te discussiëren met mensen die beweren dat "het kapitalisme de oorzaak is van de honger in de wereld", of dat "de crisis is veroorzaakt door de overheidsschulden" of die de Irakoorlog verdedigden, of... (Negers zijn dommer dan blanken! De evolutietheorie is uitgevonden om mensen niet in God te doen geloven! De Islam heeft nooit grote beschavingen gekend!)
Het volstaat dat je ook maar één klein puntje aanwijst waarop het allemaal niet erg klopt en je bent "links" (als je met dom rechts aan het praten bent) of "rechts" (als je met dom links aan het praten bent), en vele varianten op een thema, en het enige dat ze zeker niet willen horen (laat staan "weten") is dat je misschien wel een fraai puntje hebt meegebracht.
En daar moest ik allemaal aan denken toen ik die discussie zag, waarin een paar kennelijk natuurkundigen dingen aan het verdedigen waren die lijnrecht ingingen tegen wat Hayek daar een halve eeuw geleden over zei. Ik geef het nogmaals toe, het gebeurde allemaal heel, heel beschaafd. Maar Hayek is intussen zelf toch ook maar "flutwetenschap" en het bijeenpuzzelen van een schedel die je vertelt dat de mens vier miljoen jaar geleden al rechtop liep ook. Brulfilosofie. Het lijkt me een extreme variant van "politieke vervuiling van het denken".
----------------------------------------
(1) http://www.filosofie.be/article/kritische-essays-over-een-politieke-religie/#comments
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/search/label/Islam%20vs.%20Westen
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/search/label/historische%20Jezus
Precies het omgekeerde dus van wat Hayek zei.
Ik deed een beetje mee met het volgende voorbeeld. (Het is niet zelf bedacht, ik denk dat het ergens uit Stephen Gould moet komen, maar ik weet niet meer waar.) Het idee is, je graaft pakweg een ton zand en puin en rots op, en je begint dat korrel per korrel te zeven. Doorheen het puin (maar dat weet je pas achteraf) zit een miljoenen jaren oude pré-menselijke schedel verspreid. De schedel is echter in een miljoen brokstukken verpulverd, ter grootte van een speldenknop, of ook heel langwerpige naalden. Mary Leakey puzzelt er een hele schedel mee bij elkaar, zodat we een gedateerd fossiel bekomen dat ons vertelt dat de pré-mens 4 miljoen jaar geleden al rechtop liep.
Het is helemaal uit het blote hoofd naverteld, de details kunnen heel erg fout zijn, maar het was iets in die aard.
En mijn vraag is, zijn de eigenschappen die je nodig hebt om eerst te weten dat het in Kenya is dat je moet graven, en niet bijvoorbeeld in de hof van Koen, en vervolgens die miljoen speldenknoppen in elkaar te puzzelen, zodat je dat spectaculair resultaat krijgt - allemaal "flutwetenschap"?
Ja? Als je dat moet beweren, omdat anders je eerdere beweringen over "flutwetenschappen" moet inslikken, dan zal dat stilaan de consequentie worden...
Ere wie ere toekomt, de vraag werd eerder ontweken en er is ook helemaal niemand persoonlijk geworden of beginnen schelden, en de hypothese is op zich ook helemaal niet absurd. Ze leidt wel tot een tikje vreemde consequenties, maar alles bijeen ging het er heel beschaafd aan toe.
Dat deed me dan weer aan een heviger, maar nog steeds eerder tamelijk beschaafde uitwisseling denken in een andere recente forumdiscussie (1). Het vertrok met een bespreking over hoe de Islam een "intrinsiek inferieure" (of zoiets) religie en cultuur is, en hoe wij er tegelijk, en desondanks door bedreigd worden. Zelf ben ik er niet erg aan, zoals je misschien weet als je de betreffende "tag" (2) hier hebt gevolgd, maar ik had me er maar heel minimaal mee bemoeid...
Tot we plots vernamen dat "het anti-semitisme" terug te voeren is op de bronteksten van de Koran zelf. Haha! Een ander stokpaardje van me (3)! Dus ik plaats een heel klein commentaartje met, echt waar, werkelijk niet meer dan de opmerking dat je anti-semitisme in feite rechtstreeks op het Nieuw Testament kan terug voeren. En meer stond er werkelijk niet in...
En toen kwam het dak naar beneden! "Onzin", "historisch ongeïnformeerd", "er op los kletsen", "in sjablonen denken", "Westers masochisme", "gutmenscherei", en toen begon het wat focus te verliezen.
Wat we hier, zoals met zovele andere voorbeelden, kunnen waarnemen is wat ik "brulfilosofie" zal noemen. Er is een wereldbeeld, en je moet en zal het tot in het kleinste detail overnemen ("meebrullen"), of dat dak komt naar beneden. Dat kleinste detail is belangrijk, omdat de brulfilosofie heel erg consistent aaneenhangt, dus als je er één puzzelstukje uit lospeutert gaat heel het plaatje naar de haaien. Dus probeer nu maar eens te discussiëren met mensen die beweren dat "het kapitalisme de oorzaak is van de honger in de wereld", of dat "de crisis is veroorzaakt door de overheidsschulden" of die de Irakoorlog verdedigden, of... (Negers zijn dommer dan blanken! De evolutietheorie is uitgevonden om mensen niet in God te doen geloven! De Islam heeft nooit grote beschavingen gekend!)
Het volstaat dat je ook maar één klein puntje aanwijst waarop het allemaal niet erg klopt en je bent "links" (als je met dom rechts aan het praten bent) of "rechts" (als je met dom links aan het praten bent), en vele varianten op een thema, en het enige dat ze zeker niet willen horen (laat staan "weten") is dat je misschien wel een fraai puntje hebt meegebracht.
En daar moest ik allemaal aan denken toen ik die discussie zag, waarin een paar kennelijk natuurkundigen dingen aan het verdedigen waren die lijnrecht ingingen tegen wat Hayek daar een halve eeuw geleden over zei. Ik geef het nogmaals toe, het gebeurde allemaal heel, heel beschaafd. Maar Hayek is intussen zelf toch ook maar "flutwetenschap" en het bijeenpuzzelen van een schedel die je vertelt dat de mens vier miljoen jaar geleden al rechtop liep ook. Brulfilosofie. Het lijkt me een extreme variant van "politieke vervuiling van het denken".
----------------------------------------
(1) http://www.filosofie.be/article/kritische-essays-over-een-politieke-religie/#comments
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/search/label/Islam%20vs.%20Westen
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/search/label/historische%20Jezus
zondag 12 februari 2012
Thomas Friedman: De Republikeinen moeten weer bij zinnen komen
Thomas Friedman denkt dat de Republikeinen dringend weer bij zinnen moeten komen (1). Hmmmmm, ik weet zeker dat ik dat al eens eerder ergens op het internet heb gelezen... Intussen maakt hij best wel een paar nuttige opmerkingen. Bijvoorbeeld dat de Democraten op deze manier geen "sparring partner" hebben. Dat is niet alleen heel slecht voor de kwaliteit van de ideeën, maar het geeft ze een vrijbrief voor hun eigen variant van "magical thinking". Ook maakt hij een heel aardige opsomming van een aantal grote uitdagingen waar de VS voor staan, gevolgd door de vaststelling dat de versplinterde opinies van de Republikeinen ook op zich (dus als ze niet zo hopeloos versplinterd waren) alleen maar "radicale" slogans zijn, en niet wat we onder serieuze mensen met de term "ideeën" aanduiden.
Hmmmm. Ik herinner me, van alweer een tiental jaar geleden, dat de één of andere columnist aan het krijten ging van "we are at war with France". Dat was iets dat zelfs naar de maatstaven van de aanhangers van de Irakoorlog een uiting van verdwazing was om er de koeien van te doen opkijken. En hoewel ik het niet heb bijgehouden heb ik altijd in mijn hoofd gehad dat het van Thomas Friedman afkomstig was. Misschien heb ik dat mis?
In elk geval, Friedman legt hier een paar kaarten op tafel waarmee hij aanspraak maakt om serieus genomen te worden. Aan de andere kant zit ik met een indruk dat hij zijn geloofwaardigheid totaal heeft opgeblazen, terwijl die indruk fout kan zijn. Ik denk dat ik me maar aan mijn standaard test zal houden. Ik zou wel eens graag de antwoorden van Friedman op de volgende vragen willen kennen (copyright, als ik me niet vergis, van Brad DeLong):
Wanneer had je door wat een uiting van verdwazing die hele Irakoorlog was?
Wanneer heb je dat publiek erkend (url)?
-------------------------------------
(1) http://www.nytimes.com/2012/02/12/opinion/sunday/friedman-we-need-a-second-party.html
Hmmmm. Ik herinner me, van alweer een tiental jaar geleden, dat de één of andere columnist aan het krijten ging van "we are at war with France". Dat was iets dat zelfs naar de maatstaven van de aanhangers van de Irakoorlog een uiting van verdwazing was om er de koeien van te doen opkijken. En hoewel ik het niet heb bijgehouden heb ik altijd in mijn hoofd gehad dat het van Thomas Friedman afkomstig was. Misschien heb ik dat mis?
In elk geval, Friedman legt hier een paar kaarten op tafel waarmee hij aanspraak maakt om serieus genomen te worden. Aan de andere kant zit ik met een indruk dat hij zijn geloofwaardigheid totaal heeft opgeblazen, terwijl die indruk fout kan zijn. Ik denk dat ik me maar aan mijn standaard test zal houden. Ik zou wel eens graag de antwoorden van Friedman op de volgende vragen willen kennen (copyright, als ik me niet vergis, van Brad DeLong):
Wanneer had je door wat een uiting van verdwazing die hele Irakoorlog was?
Wanneer heb je dat publiek erkend (url)?
-------------------------------------
(1) http://www.nytimes.com/2012/02/12/opinion/sunday/friedman-we-need-a-second-party.html
donderdag 9 februari 2012
"The Spartans came in frontally"
Voor we de Spartanen laten "frontaal aanvallen", eerst een disclaimer. Zoals we weten hebben de Spartanen zich daar, bij Thermopylae, tot de laatste man dood gevochten, en dus weten we, voor zover ik dat tenminste zelf weet, en naarmate de slag vordert, minder en minder wat er precies gebeurd is. Dus eigenlijk vertel ik het verhaal van Gates of Fire van Steven Pressfield (1) na, en hoop dat het een beetje een benadering van de historische realiteit meegeeft.
Dus daar komen ze, de stoottroepen uit dat Perzische leger geschat op tussen het half en de twee miljoen man (bij mijn weten spreken hedendaagse schattingen van een klein miljoen man, maar corrigeer me gerust), recht op onze phalanx uit Thespis af: alles bij elkaar een 700 man. OK, het zijn dus geen Spartanen, zoals ikzelf eerder verkeerd vertelde (2). Maar wees gerust dat ze de voorkant van een speer konden onderscheiden van de achterkant. En ze waren toch al een paar dagen eerder bij Thermopylae dan de Perzen: zie je het gebeuren dat al die Griekse phalanxen nog een paar dagen les krijgen van niemand minder dan de Spartanen zelf? Dus de Meden storten zich op de Thespiërs...
Ze komen met dui - zen - den. Natuurlijk kunnen er maar enkele tientallen tegelijk door de pas, maar daarachter staan de volgende dui - zen - den al te wachten. Ze komen achter een hagel van pijlen, afgevuurd door evenveel boogschutters die staan opgesteld voorbij de tienduizenden infanteristen die zich vooraan in beweging zetten. Alsof het een machine was gingen al de Griekse schilden tegelijk de lucht in. De vizieren van al de Griekse helmen vielen alsof het in één beweging was naar beneden. En de hele Thespische phalanx zette zich in beweging en op een mum van tijd beukte ze in op de naderende Meden. En de Meden, ze stonden al te wankelen terwijl het gevecht nog niet eens begonnen was. En de vierde rij, en de vijfde rij, enzovoort stortte zich naar voren, en ze plantten hun schild in de rug van hun voorganger en ze klauwden hun voeten in de grond alsof ze de planeet in beweging wilden zetten, en ze begonnen te duwen. En de zesde rij deed hetzelfde, en de zevende, allemaal plantten ze hun schild en hun schouder in de rug van de voorganger, en allemaal tesamen duwden ze nog harder.
De Spartanen stonden er achter de Thespiërs met de handen in de zakken (bij wijze van spreken, natuurlijk) op te kijken, en ze zagen dat het goed was. "Kijk", hebben ze met hun professionele blik al lang gezien, "de Meden hebben dat en dat soort wapens, en ze stellen zich zus en zo op, en dus zijn de Thespiërs ze nu in mootjes aan het hakken". Want wat begonnen was als een veelbelovende clash tussen twee frontaal botsende legers veranderde al meteen in een bloedbad. Neenee, deze keer niet "bij wijze van spreken". Wel degelijk bij wijze van "een bad" (niet "emmer", niet "beek", niet "stroom"...); een bad van bloed". Waar de troepen zich hadden opgesteld op een keiharde klei stonden ze aan het einde van het gevecht tot de enkels in de modder: een "bad van bloed" was over de harde aarde gespoeld.
En de Spartanen zagen dat de Meden terugplooiden onder de razende slagen van de Thespiërs, en ze marcheerden op hun beurt naar voren. Voor hen zagen ze de pluimen op de Thespische helmen opstijgen alsof ze een muur beklommen: en zo was het ook, een muur van dode Meden. Maar het is vermoeiend werk, dat duwen en spiezen, en duwen en spiezen, en de Thespiërs raken uitgeput...
"The Spartans came in frontally, eight deep, at a double interval" zegt het boek. Vertelkunst: hij zegt alleen maar dat ze er aan kwamen, meer niet, maar de lezer voelt de enorme impact. Ze rolden over en door de Thespiërs heen in een (naar ik aanneem) duizend keer geoefend manoeuvre, en ze botsten op hun beurt op de Meden, de duizenden die al vermoeid tegen de vlakte gingen, en de vele duizenden meer die daarachter in dichte drommen klaar stonden. En de Meden dwarrelden als blaadjes door de lucht, hun linies gingen aan flarden, hun schilden raakten doorboord en de Spartanen walsten er overheen alsof ze hoopten dat we er millennia later nog van zouden spreken.
Nu vochten de Meden zich niet minder heroïsch dood dan de Spartanen enkele dagen later zelf zouden doen: ik vraag me af waarom we daar nooit blijven bij stilstaan. Ze grepen de speren van de Spartanen met hun blote handen vast en als het moest beten ze hen naar de keel. Het hielp hen allemaal niets, behalve dan dat de voortdurend aanstormende verse Meden zelfs de Spartanen begonnen uit te putten. Nu begonnen de Meden op te dringen, en waren zij het die de muur van lichamen beklommen. Alleen maakte dat hen een doelwit voor de pijlen van de Grieken in de achterhoede, en een nieuwe slachting volgde. En toch stroomden ze over de muur over de uitgedunde Spartanen en even begon het er slecht uit te zien; even begonnen de strakke Spartaanse gelederen naar binnen uit te puilen, zoals wanneer een phalanx op het punt staat te begeven.
Maar ook daarvoor hebben de Spartanen een procedure. Een specifiek signaal, een heel precies manoeuvre, en de uitgeputte Spartanen zetten zomaar een gereorganiseerde, als hernieuwde phalanx op het bord, de chaos maakt plaats voor een bronzen muur, en daarachter groeperen de aanstormende reserves zich in een nieuwe muur. De Meden die nog niet tot moes vertrappeld zijn worden gewoon van de klif af de klippen op geduwd, opzijgeschoven, weggevaagd - tot er helemaal niets meer staat tussen de Spartanen en de boogschutters.
Tegenover de muur van schilden staat nu een muur van pijlen. Eén voorbijvliegende pijl; hij zoeft. Honderd pijlen, ze zoemen als een nest kwaadaardige wespen. Duizend pijlen, op korte afstand, rechtdoor op je af geschoten, dat is een muur van dood die over je heen walst. Maar deze keer is het zoals ik zei in die post van lang geleden (2): het was geen gewone phalanx die daar stond, maar wel een Spartaanse phalanx...
En de muur van schilden zet zich door de muur van pijlen in beweging en plant zich eens te meer in de massa lichamen van de boogschutters. Ze vallen en sleuren de opeengepakte rijen mee in hun val als dominostenen. Nieuwe ladingen Meden schuiven als aardverschuivingen de zee in. Nu pas zijn de Spartanen zo de uitputting voorbij dat ze beginnen ineen te zakken. Een nieuwe phalanx staat klaar, deze keer uit Tegea. Tegea is een buurstad van Sparta; ze hebben ongeveer een eeuw lang geregeld ruzie gehad met de best mogelijke leermeester. De Tegeërs storten zich op hun beurt op de Meden, en deze keer krijgen die er genoeg van en ze vluchten de pas uit alsof een phalanx ze op de hielen zat. De Spartanen restte niets meer, voor die dag, dan de krampen overwinnen en proberen zichzelf op te rapen.
En dat was de eerste slag, en de Spartanen zagen dat het goed was.
----------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2012/01/ik-moet-een-boek-lezen.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/10/ga-vreemdeling-de-spartanen-vertellen.html
Dus daar komen ze, de stoottroepen uit dat Perzische leger geschat op tussen het half en de twee miljoen man (bij mijn weten spreken hedendaagse schattingen van een klein miljoen man, maar corrigeer me gerust), recht op onze phalanx uit Thespis af: alles bij elkaar een 700 man. OK, het zijn dus geen Spartanen, zoals ikzelf eerder verkeerd vertelde (2). Maar wees gerust dat ze de voorkant van een speer konden onderscheiden van de achterkant. En ze waren toch al een paar dagen eerder bij Thermopylae dan de Perzen: zie je het gebeuren dat al die Griekse phalanxen nog een paar dagen les krijgen van niemand minder dan de Spartanen zelf? Dus de Meden storten zich op de Thespiërs...
Ze komen met dui - zen - den. Natuurlijk kunnen er maar enkele tientallen tegelijk door de pas, maar daarachter staan de volgende dui - zen - den al te wachten. Ze komen achter een hagel van pijlen, afgevuurd door evenveel boogschutters die staan opgesteld voorbij de tienduizenden infanteristen die zich vooraan in beweging zetten. Alsof het een machine was gingen al de Griekse schilden tegelijk de lucht in. De vizieren van al de Griekse helmen vielen alsof het in één beweging was naar beneden. En de hele Thespische phalanx zette zich in beweging en op een mum van tijd beukte ze in op de naderende Meden. En de Meden, ze stonden al te wankelen terwijl het gevecht nog niet eens begonnen was. En de vierde rij, en de vijfde rij, enzovoort stortte zich naar voren, en ze plantten hun schild in de rug van hun voorganger en ze klauwden hun voeten in de grond alsof ze de planeet in beweging wilden zetten, en ze begonnen te duwen. En de zesde rij deed hetzelfde, en de zevende, allemaal plantten ze hun schild en hun schouder in de rug van de voorganger, en allemaal tesamen duwden ze nog harder.
De Spartanen stonden er achter de Thespiërs met de handen in de zakken (bij wijze van spreken, natuurlijk) op te kijken, en ze zagen dat het goed was. "Kijk", hebben ze met hun professionele blik al lang gezien, "de Meden hebben dat en dat soort wapens, en ze stellen zich zus en zo op, en dus zijn de Thespiërs ze nu in mootjes aan het hakken". Want wat begonnen was als een veelbelovende clash tussen twee frontaal botsende legers veranderde al meteen in een bloedbad. Neenee, deze keer niet "bij wijze van spreken". Wel degelijk bij wijze van "een bad" (niet "emmer", niet "beek", niet "stroom"...); een bad van bloed". Waar de troepen zich hadden opgesteld op een keiharde klei stonden ze aan het einde van het gevecht tot de enkels in de modder: een "bad van bloed" was over de harde aarde gespoeld.
En de Spartanen zagen dat de Meden terugplooiden onder de razende slagen van de Thespiërs, en ze marcheerden op hun beurt naar voren. Voor hen zagen ze de pluimen op de Thespische helmen opstijgen alsof ze een muur beklommen: en zo was het ook, een muur van dode Meden. Maar het is vermoeiend werk, dat duwen en spiezen, en duwen en spiezen, en de Thespiërs raken uitgeput...
"The Spartans came in frontally, eight deep, at a double interval" zegt het boek. Vertelkunst: hij zegt alleen maar dat ze er aan kwamen, meer niet, maar de lezer voelt de enorme impact. Ze rolden over en door de Thespiërs heen in een (naar ik aanneem) duizend keer geoefend manoeuvre, en ze botsten op hun beurt op de Meden, de duizenden die al vermoeid tegen de vlakte gingen, en de vele duizenden meer die daarachter in dichte drommen klaar stonden. En de Meden dwarrelden als blaadjes door de lucht, hun linies gingen aan flarden, hun schilden raakten doorboord en de Spartanen walsten er overheen alsof ze hoopten dat we er millennia later nog van zouden spreken.
Nu vochten de Meden zich niet minder heroïsch dood dan de Spartanen enkele dagen later zelf zouden doen: ik vraag me af waarom we daar nooit blijven bij stilstaan. Ze grepen de speren van de Spartanen met hun blote handen vast en als het moest beten ze hen naar de keel. Het hielp hen allemaal niets, behalve dan dat de voortdurend aanstormende verse Meden zelfs de Spartanen begonnen uit te putten. Nu begonnen de Meden op te dringen, en waren zij het die de muur van lichamen beklommen. Alleen maakte dat hen een doelwit voor de pijlen van de Grieken in de achterhoede, en een nieuwe slachting volgde. En toch stroomden ze over de muur over de uitgedunde Spartanen en even begon het er slecht uit te zien; even begonnen de strakke Spartaanse gelederen naar binnen uit te puilen, zoals wanneer een phalanx op het punt staat te begeven.
Maar ook daarvoor hebben de Spartanen een procedure. Een specifiek signaal, een heel precies manoeuvre, en de uitgeputte Spartanen zetten zomaar een gereorganiseerde, als hernieuwde phalanx op het bord, de chaos maakt plaats voor een bronzen muur, en daarachter groeperen de aanstormende reserves zich in een nieuwe muur. De Meden die nog niet tot moes vertrappeld zijn worden gewoon van de klif af de klippen op geduwd, opzijgeschoven, weggevaagd - tot er helemaal niets meer staat tussen de Spartanen en de boogschutters.
Tegenover de muur van schilden staat nu een muur van pijlen. Eén voorbijvliegende pijl; hij zoeft. Honderd pijlen, ze zoemen als een nest kwaadaardige wespen. Duizend pijlen, op korte afstand, rechtdoor op je af geschoten, dat is een muur van dood die over je heen walst. Maar deze keer is het zoals ik zei in die post van lang geleden (2): het was geen gewone phalanx die daar stond, maar wel een Spartaanse phalanx...
En de muur van schilden zet zich door de muur van pijlen in beweging en plant zich eens te meer in de massa lichamen van de boogschutters. Ze vallen en sleuren de opeengepakte rijen mee in hun val als dominostenen. Nieuwe ladingen Meden schuiven als aardverschuivingen de zee in. Nu pas zijn de Spartanen zo de uitputting voorbij dat ze beginnen ineen te zakken. Een nieuwe phalanx staat klaar, deze keer uit Tegea. Tegea is een buurstad van Sparta; ze hebben ongeveer een eeuw lang geregeld ruzie gehad met de best mogelijke leermeester. De Tegeërs storten zich op hun beurt op de Meden, en deze keer krijgen die er genoeg van en ze vluchten de pas uit alsof een phalanx ze op de hielen zat. De Spartanen restte niets meer, voor die dag, dan de krampen overwinnen en proberen zichzelf op te rapen.
En dat was de eerste slag, en de Spartanen zagen dat het goed was.
----------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2012/01/ik-moet-een-boek-lezen.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/10/ga-vreemdeling-de-spartanen-vertellen.html
woensdag 8 februari 2012
Financiële contracten op politieke gebeurtenissen
Ik vind een url waar je de koersen van fincanciële contracten voor allerlei politieke gebeurtenissen kan volgen. Het contract dat mij interesseert is de herkiezing van Obama (1). Het idee is als volgt. Op verkiezingsdag in november weten we of Obama verkozen is (100% zeker) of niet (0%). Als we op voorhand helemaal geen verdere informatie hebben is de beste benadering dat we één kans op twee hebben, of ook "we kwoteren het 50%". Als je dat ook werkelijk denkt kan je met iemand (die dat ook denkt) afspreken dat je elk 50 euro in een pot steekt, en elk één van de kandidaten kiest. Het doet er niet toe wie van jullie welke kandidaat kiest, want "als je helemaal geen verdere informatie hebt" geef je het één kans op twee. Je zou gewoon kunnen loten. Wordt Obama verkozen, dan krijgt de speler die Obama uitlootte de volle honderd, en anders krijgt de andere speler de volle honderd.
Maar ikzelf loop al een tijdje te beweren dat ik denk dat Obama zal herkozen worden. Dus in het spelletje hierboven wil ik helemaal niet op de Republikein wedden. Dus als ik een tegenpartij wil vinden die met mij dat spelletje wil spelen, en die denkt dat er één kans op twee is, dan zal ik misschien wel 51 moeten betalen, tegen zijn 49, opdat hij me zou toelaten te mogen kiezen. En als er nog meer mensen zijn zoals ik, die allemaal een goeie 50 willen betalen omdat ze denken dat ze in november 100 zullen krijgen, dan zullen potentiële tegenpartijen dat opmerken, en ze zullen (met hun eigen opinie van één kans op twee) nog steeds bereid zijn voor tegenpartij te spelen, maar naarmate onze "vraag" naar Obama het aanbod overtreft zullen ze ons meer en meer doen betalen. Bijvoorbeeld 52, of 53, enzovoort.
Als je het afspelen van dat soort weddenschappen een beetje centraal kan organiseren, dan creëer je een soort beurs, waar de ingeschatte verkiezingskansen van de twee kandidaten worden verhandeld. "Ingeschatte" staat in italics omdat het niet om werkelijke kansen gaat, maar om de perceptie van die kansen door een groep mensen die op hun opinie hun geld durven zetten.
Dus als momenteel Obama (na een recente forse stijging) op een zestig percent staat (en dus de Republikein op 40), dan betekent dat dat de actieve deelnemers aan het spel (en niemand anders) denken (maar niet "weten") dat Obama meer kans maakt om verkozen te worden dan de Republikein. Als ik me niet vergis zien we die iets hogere koersen van Obama sinds de berichten dat de Amerikaanse economie nogal uit het dal lijkt te klimmen. Zoals we de laatste jaren een paar keer gezien hebben kan dat er morgen (laat staan binnen negen maanden) alweer heel anders uitzien, en dan zullen er juist minder mensen zijn die "Obama" willen kopen en meer mensen die de Republikein willen kopen, en dan kunnen de koersen heel erg de andere richting opgaan.
Per neo-liberale theorie (en het verschijnsel is ook wel werkelijk waargenomen) heeft de opinie van mensen die er ook nog hun geld op inzetten betere voorspellingswaarde dan de opinies van experten, bazen, politiekers of amateur-filosofen (en vele andere). Dus kijken nogal wat mensen naar dit soort "koersen" in de hoop er iets uit af te leiden. Ikzelf vind het ook wel erg boeiend om naar te kijken, maar dan als niet meer dan een indicatie van wat sommige mensen vandaag denken, en meer niet. Dus volgens mij kunnen we vandaag zien dat veel mensen denken dat de staat van de economie goed nieuws is voor Obama. Of ze daarbij gelijk hebben, dat weten we niet.
Ik zou zeggen, een leuk curiosum. Waarschijnlijk kijk ik er nog wel eens naar om de recente geschiedenis te begrijpen. Over het toekomst voorspellen aspect maak ik me niet teveel illusies. De bekende feiten van vandaag kunnen misschien terecht (maar misschien ook niet) vandaag de basis 50 -50 in de één of de andere richting duwen, maar de feiten van morgen en overmorgen blijven nu eenmaal onbekend. Een leuk curiosum.
----------------------------------
(1) http://www.intrade.com/v4/markets/contract/?contractId=743474
Maar ikzelf loop al een tijdje te beweren dat ik denk dat Obama zal herkozen worden. Dus in het spelletje hierboven wil ik helemaal niet op de Republikein wedden. Dus als ik een tegenpartij wil vinden die met mij dat spelletje wil spelen, en die denkt dat er één kans op twee is, dan zal ik misschien wel 51 moeten betalen, tegen zijn 49, opdat hij me zou toelaten te mogen kiezen. En als er nog meer mensen zijn zoals ik, die allemaal een goeie 50 willen betalen omdat ze denken dat ze in november 100 zullen krijgen, dan zullen potentiële tegenpartijen dat opmerken, en ze zullen (met hun eigen opinie van één kans op twee) nog steeds bereid zijn voor tegenpartij te spelen, maar naarmate onze "vraag" naar Obama het aanbod overtreft zullen ze ons meer en meer doen betalen. Bijvoorbeeld 52, of 53, enzovoort.
Als je het afspelen van dat soort weddenschappen een beetje centraal kan organiseren, dan creëer je een soort beurs, waar de ingeschatte verkiezingskansen van de twee kandidaten worden verhandeld. "Ingeschatte" staat in italics omdat het niet om werkelijke kansen gaat, maar om de perceptie van die kansen door een groep mensen die op hun opinie hun geld durven zetten.
Dus als momenteel Obama (na een recente forse stijging) op een zestig percent staat (en dus de Republikein op 40), dan betekent dat dat de actieve deelnemers aan het spel (en niemand anders) denken (maar niet "weten") dat Obama meer kans maakt om verkozen te worden dan de Republikein. Als ik me niet vergis zien we die iets hogere koersen van Obama sinds de berichten dat de Amerikaanse economie nogal uit het dal lijkt te klimmen. Zoals we de laatste jaren een paar keer gezien hebben kan dat er morgen (laat staan binnen negen maanden) alweer heel anders uitzien, en dan zullen er juist minder mensen zijn die "Obama" willen kopen en meer mensen die de Republikein willen kopen, en dan kunnen de koersen heel erg de andere richting opgaan.
Per neo-liberale theorie (en het verschijnsel is ook wel werkelijk waargenomen) heeft de opinie van mensen die er ook nog hun geld op inzetten betere voorspellingswaarde dan de opinies van experten, bazen, politiekers of amateur-filosofen (en vele andere). Dus kijken nogal wat mensen naar dit soort "koersen" in de hoop er iets uit af te leiden. Ikzelf vind het ook wel erg boeiend om naar te kijken, maar dan als niet meer dan een indicatie van wat sommige mensen vandaag denken, en meer niet. Dus volgens mij kunnen we vandaag zien dat veel mensen denken dat de staat van de economie goed nieuws is voor Obama. Of ze daarbij gelijk hebben, dat weten we niet.
Ik zou zeggen, een leuk curiosum. Waarschijnlijk kijk ik er nog wel eens naar om de recente geschiedenis te begrijpen. Over het toekomst voorspellen aspect maak ik me niet teveel illusies. De bekende feiten van vandaag kunnen misschien terecht (maar misschien ook niet) vandaag de basis 50 -50 in de één of de andere richting duwen, maar de feiten van morgen en overmorgen blijven nu eenmaal onbekend. Een leuk curiosum.
----------------------------------
(1) http://www.intrade.com/v4/markets/contract/?contractId=743474
Amerikaanse verkiezingen: krijgen we "de verrassing"?
Het is letterlijk nog vroeg dag, maar de eerste resultaten van de voorverkiezingen in Missouri, Minnesota en Colorado suggereren een stevige overwinning voor Santorum. Niet precies het "onvermijdelijke Romney" scenario dat veel mensen zoals ik voor ogen hadden! Het zijn, om redenen die mij niet helemaal duidelijk zijn, minder "formele" verkiezingen dan pakweg in Florida vorige week, maar toch. Missouri en Minnesota zijn twee noordelijke staten die behoorlijk wat kiesmannen meebrengen (samen 16, met Colorado erbij 25), die op Obama gestemd hebben, maar doorgaans niet "hopeloos Democratisch" zijn (zoals bijvoorbeeld New York dat wel is).
Dus wat maken we hier nu van? Als dit de eerste stap wordt naar een kandidaat Santorum, dan zullen we iets mompelen van "die eerste verkiezingen zoals Iowa zijn nu eenmaal helemaal niet belangrijk". Maar in werkelijkheid is het thema hier een beetje "de toekomst is onvoorspelbaar". We zitten met onze neus geplakt op de beschouwingen van de dag, en zelfs als we al heel goed weten dat ze helemaal niet zo belangrijk zijn, dan zitten we er toch met onze neus op geplakt. Denk aan de beursblaadjes! Denk aan de "horrorwinter" (1)!
En dat is een belangrijk deel van de reden van mijn belangstelling. Dat, en de spektakelwaarde, natuurlijk. Wat dat betreft is het weer een 100% geslaagde dag.
-----------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2012/02/hoera-de-horrorwinter-is-begonnen.html
Dus wat maken we hier nu van? Als dit de eerste stap wordt naar een kandidaat Santorum, dan zullen we iets mompelen van "die eerste verkiezingen zoals Iowa zijn nu eenmaal helemaal niet belangrijk". Maar in werkelijkheid is het thema hier een beetje "de toekomst is onvoorspelbaar". We zitten met onze neus geplakt op de beschouwingen van de dag, en zelfs als we al heel goed weten dat ze helemaal niet zo belangrijk zijn, dan zitten we er toch met onze neus op geplakt. Denk aan de beursblaadjes! Denk aan de "horrorwinter" (1)!
En dat is een belangrijk deel van de reden van mijn belangstelling. Dat, en de spektakelwaarde, natuurlijk. Wat dat betreft is het weer een 100% geslaagde dag.
-----------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2012/02/hoera-de-horrorwinter-is-begonnen.html
dinsdag 7 februari 2012
"Die kunnen zelf hun problemen oplossen".
Scholier Sarah vertelde dat de kleine kindjes van de school - ze bedoelt de peutertjes en de kindjes van de eerste of de tweede kleuterklas - soms bij haar komen als ze problemen met "de groten" hebben. "Ze weten wel dat wij ze dan altijd helpen" zegt ze. "Wij", dat zijn dan de scholieren Sarah en Lena, de grote vriendin van scholier Sarah. Die heeft ook een broertje in de tweede kleuterklas, dus zij weet ook wat dat is, verantwoordelijkheid. Dus als er weer eens een grote lummel aan de oortjes van de ukken heeft getrokken, dan keert zich de woeste furie van de dames als waren het twee bonobo vrouwtjes tegen de onverlaat, en die krijgt alle hoeken van de speelplaats te zien.
"En komen de kindjes van de derde kleuterklas ook bij jullie?" wil papa weten. "Nee" zegt scholier Sarah langzaam, met haar oogjes peinzend op oneindig gericht heel diep nadenkend. "Maar ik denk..." (ze keert zich nu direct naar mij, om me ernstig recht in de ogen te kunnen kijken) "...dat die zelf hun problemen kunnen oplossen."
Ons Saartje. Ze kan zo serieus kijken, dat lachebekje van ons. Ik zag in een boekenwinkel het boek "Sjakie en de Chocoladefabriek" staan, van Roald Dahl. Mijn hart sprong op, het bloed joeg door mijn aderen en ik kreeg er zowaar warm van. Wat een jeugdherinnering! Wat een verhaal! Ik weet er bijna niets meer van; het is één van de weinige boeken waar ik erg van genoten heb, en dan later nooit meer teruggezien. Ik koop het en geef het aan scholier Sarah, hoewel ik vrees dat het wel voor een paar jaar ouder is.
Ze eet het op. Ze vréét het op. Terwijl ze zit te lezen ga ik helemaal voor haar gezicht hangen, ik vraag of het mooi is, ik roep "Sarah? Sarah? Sààààrah?" maar er komt geen beweging in. De Mona Lisa glimlach blijft strak op het boek gericht en als ik aan haar mouw begin te rukken zegt ze verontwaardigd "zeg, ik zit wel te lezen, hé!".
Ons Saartje.
"En komen de kindjes van de derde kleuterklas ook bij jullie?" wil papa weten. "Nee" zegt scholier Sarah langzaam, met haar oogjes peinzend op oneindig gericht heel diep nadenkend. "Maar ik denk..." (ze keert zich nu direct naar mij, om me ernstig recht in de ogen te kunnen kijken) "...dat die zelf hun problemen kunnen oplossen."
Ons Saartje. Ze kan zo serieus kijken, dat lachebekje van ons. Ik zag in een boekenwinkel het boek "Sjakie en de Chocoladefabriek" staan, van Roald Dahl. Mijn hart sprong op, het bloed joeg door mijn aderen en ik kreeg er zowaar warm van. Wat een jeugdherinnering! Wat een verhaal! Ik weet er bijna niets meer van; het is één van de weinige boeken waar ik erg van genoten heb, en dan later nooit meer teruggezien. Ik koop het en geef het aan scholier Sarah, hoewel ik vrees dat het wel voor een paar jaar ouder is.
Ze eet het op. Ze vréét het op. Terwijl ze zit te lezen ga ik helemaal voor haar gezicht hangen, ik vraag of het mooi is, ik roep "Sarah? Sarah? Sààààrah?" maar er komt geen beweging in. De Mona Lisa glimlach blijft strak op het boek gericht en als ik aan haar mouw begin te rukken zegt ze verontwaardigd "zeg, ik zit wel te lezen, hé!".
Ons Saartje.
Uit de euro, of wanbetaling, of... allebei tegelijk?
"Eerst gingen ze uit de euro moeten stappen om wanbetaling te vermijden", sprak een collega zo'n tikje verongelijkt, "en nu we er allemaal nog een hoop extra geld in gestoken hebben gaan ze waarschijnlijk toch nog in wanbetaling". Hij had het natuurlijk over Griekenland, en ineens hoorde ik mezelf er nog heel spontaan, heel vanzelf, aan toevoegen "en waarschijnlijk nog allebei tegelijk ook". En ik weet er natuurlijk niet veel van, maar toch...
De collega, die soms verbazend goed geïnformeerd is, weet ook nog te vertellen dat Griekenland in veel opzichten niet in staat is fatsoenlijk belastingen te heffen, zoals je van een ontwikkeld land toch een beetje mag verwachten. En dan is het natuurlijk niet moeilijk dat je al snel merkt dat je meer betalingen moet doen (salarissen voor leraren, politie agenten, vuilnis ophalers,...) dan je geld hebt, en dat een tijdje lang de banken je toelaten om in het rood te gaan, maar op een gegeven moment is de koek op. Geen geld meer, geen salarissen meer, en de mensen beginnen op straat te leven.
Een beetje economist - ik praat dus over een niveau dat zich ver, ver boven het niveau van mijn pet bevindt - had dat al lang zien aankomen: Geert Noels, Paul Krugman... Maar niet onze nochtans briljante politieke leiders. En dus vraag ik me af: stel nu eens dat Griekenland inderdaad in wanbetaling gaat. Hadden ze dat dan niet veel beter al twee jaar geleden gedaan? De euro uit, een enorme devaluatie, massale faillissementen, torenhoge werkloosheid... Ik wens het echt, echt niemand toe. Alleen, intussen zitten er ook een paar miljardjes van ons geld in, dus nu raken we die waarschijnlijk ook nog kwijt en het resultaat daarvan wordt: Griekenland de euro uit, een enorme devaluatie, massale faillissementen en torenhoge werkloosheid.
Dus hetzelfde resultaat - met dat verschil dat de put alleen maar dieper is geworden, en ook met dat verschil dat de crisis intussen twee jaar verder heeft gekankerd. Terwijl, als de gefailleerde ondernemingen voor een prikje over te nemen zijn en je de boel devalueert zodat ze weer competitief zijn, het herstel soms verrassend snel gaat. Jaja, ik weet het, dat je als een ouwe krokodil klinkt als je over de "Aziëcrisis" (dinosaurus) of "Argentinië" begint, maar het is intussen toch maar zo.
Nota bene, ik wéét natuurlijk niet of dit het scenario wordt. Maar ik stem op die mensen (hoewel...), en ik betaal er belastingen aan (dat in ieder geval); ik mag ze toch eens vragen of ze daar tenminste aan gedacht hebben, destijds, twee jaar geleden?
Soit. Paul Krugman zegt ervan dat, hoe ongelofelijk het intussen ook lijkt, een aantal mensen die blijkbaar werkelijk geloofd hebben in de "expansive austerity" intussen toch beginnen te beweren dat "ze eigenlijk iets heel anders bedoelden". Vertrouw Krugman maar dat hij dan subiet de url produceert waarin ze het desondanks toch heel precies gezegd hebben.
(Noot. Ik was even sterk in de verleiding om de mogelijkheid om commentaren te geven af te zetten. Maar als ik er nu als noot bijzet "dom rechts gelieve zich van commentaar te onthouden" - zou dat dan niet, heel misschien, volstaan?)
De collega, die soms verbazend goed geïnformeerd is, weet ook nog te vertellen dat Griekenland in veel opzichten niet in staat is fatsoenlijk belastingen te heffen, zoals je van een ontwikkeld land toch een beetje mag verwachten. En dan is het natuurlijk niet moeilijk dat je al snel merkt dat je meer betalingen moet doen (salarissen voor leraren, politie agenten, vuilnis ophalers,...) dan je geld hebt, en dat een tijdje lang de banken je toelaten om in het rood te gaan, maar op een gegeven moment is de koek op. Geen geld meer, geen salarissen meer, en de mensen beginnen op straat te leven.
Een beetje economist - ik praat dus over een niveau dat zich ver, ver boven het niveau van mijn pet bevindt - had dat al lang zien aankomen: Geert Noels, Paul Krugman... Maar niet onze nochtans briljante politieke leiders. En dus vraag ik me af: stel nu eens dat Griekenland inderdaad in wanbetaling gaat. Hadden ze dat dan niet veel beter al twee jaar geleden gedaan? De euro uit, een enorme devaluatie, massale faillissementen, torenhoge werkloosheid... Ik wens het echt, echt niemand toe. Alleen, intussen zitten er ook een paar miljardjes van ons geld in, dus nu raken we die waarschijnlijk ook nog kwijt en het resultaat daarvan wordt: Griekenland de euro uit, een enorme devaluatie, massale faillissementen en torenhoge werkloosheid.
Dus hetzelfde resultaat - met dat verschil dat de put alleen maar dieper is geworden, en ook met dat verschil dat de crisis intussen twee jaar verder heeft gekankerd. Terwijl, als de gefailleerde ondernemingen voor een prikje over te nemen zijn en je de boel devalueert zodat ze weer competitief zijn, het herstel soms verrassend snel gaat. Jaja, ik weet het, dat je als een ouwe krokodil klinkt als je over de "Aziëcrisis" (dinosaurus) of "Argentinië" begint, maar het is intussen toch maar zo.
Nota bene, ik wéét natuurlijk niet of dit het scenario wordt. Maar ik stem op die mensen (hoewel...), en ik betaal er belastingen aan (dat in ieder geval); ik mag ze toch eens vragen of ze daar tenminste aan gedacht hebben, destijds, twee jaar geleden?
Soit. Paul Krugman zegt ervan dat, hoe ongelofelijk het intussen ook lijkt, een aantal mensen die blijkbaar werkelijk geloofd hebben in de "expansive austerity" intussen toch beginnen te beweren dat "ze eigenlijk iets heel anders bedoelden". Vertrouw Krugman maar dat hij dan subiet de url produceert waarin ze het desondanks toch heel precies gezegd hebben.
(Noot. Ik was even sterk in de verleiding om de mogelijkheid om commentaren te geven af te zetten. Maar als ik er nu als noot bijzet "dom rechts gelieve zich van commentaar te onthouden" - zou dat dan niet, heel misschien, volstaan?)
zondag 5 februari 2012
De verkiezingscampagne als voetbalmatch
Er is een voorverkiezing in Nevada geweest, en Romney heeft gewonnen, dus alles loopt een beetje zoals iedereen verwacht. De werkelijk "belangrijke" volgende stap zal begin maart zijn, wanneer er zeer vele, en verschillende belangrijke staten gaan stemmen, op de dag die daarom "Super tuesday" wordt genoemd. Het zou me niets verbazen als tegen dan de facto beslist is wie de nominatie krijgt (namelijk Romney). Dat belet natuurlijk niet dat grote ego's het circus nog een tijdje kunnen volhouden, maar of het nog "spannend" zal zijn is zeer de vraag.
Maar het punt is dat dat heus niet hoeft. De voorverkiezingen, en in feite een groot deel van de eigenlijke campagne, bekijk je zoals een voetbalmatch. Je hoopt dat "jouw" partij wint, ongeacht of ze goed of slecht zijn. Zo herinner ik me nog goed dat ik, een tien jaar geleden of zo, in eer geweten vertelde dat ik het niet erg vond dat onze "Rode duivels" niet meededen aan het wereldkampioenschap voetbal, omdat "ze daar toch niets konden gaan doen". De verontwaardiging! Het onbegrip! En het was toch juist...
Vier jaar geleden keek ik vooral naar de Democratische voorverkiezing, en ik hoopte dat Clinton ging winnen. Maar toen Obama de nominee werd, en de campagne van start ging hoopte ik (nog veel en veel harder) dat Obama ging winnen: het was immers een voetbalmatch; het ging helemaal niet om ideeën en beleid maar wel over "het goede" versus "het kwade"? Met Romney als nominee kan ik echter in een situatie terechtkomen waarin het een dilemma wordt, zoals wanneer de ploeg waarvoor je je hele leven gesupporterd hebt (de Republikeinen) spelen tegen de ploeg van de stad waar je momenteel woont (de Democraten). En dat hoop ik juist; ik hoop er niet te bevooroordeeld naar te kijken.
Nu lees ik in een waaier commentaren uit al die vroege voorbeschouwingen dat er temidden van de vele "voorspellende factoren" één is die er het meest uitspringt, en dat is de werkloosheid. Niet in absolute cijfers, maar in trend. In het bijzonder haalt een zittende president het als "de wereld", uitgedrukt in eenheden Amerikaanse werkloosheid, het tijdens het verkiezingsjaar goed doet, en gaat hij er uit als de werkloosheid tijdens dat jaar verslechtert.
Dat werpt een heel nieuw licht op al die ronkende onderwerpen zoals "patriottisme" en "sterk buitenlands beleid" en "familiewaarden"! In één klap is dat allemaal gereduceerd tot achtergrondlawaai dat je kan vertellen wat de volgende president zal doen indien de werkloosheid hem aan de macht brengt - terwijl "we" (excuses als u dat al lang wist) altijd geloofden dat dat oorzakelijke factoren waren bij de kiesbeslissingen.
Ik had het nooit zo in simpele factoren gereduceerd gezien - en ik weet ook niet of het waar is, maar het zou best wel kunnen. Zelf heb ik mijn "voorspellingen" over Obama vs Romney ook al uitgedrukt in termen van "tenzij de economie het nog slechter gaat doen", maar ik heb evengoed gekeken naar heel andere onderwerpen, zoals "wat denkt hij over de Irakoorlog?" en "denkt hij dat de evolutietheorie iets is waarin je moet 'geloven'?" en vele andere. Terwijl dat allemaal, als deze hypothese tenminste waar is, alleen maar ruis is.
Ik zal maar concluderen dat onze intuïtieve benadering - je bekijkt het zoals een voetbalmatch - waarschijnlijk nog zo slecht niet is. De vraag of Obama herkozen wordt zal bepaald worden door de stand van de Amerikaanse werkloosheid. En zowel hijzelf als zijn tegenstander (indien die laatste verkozen wordt) zullen pompeus verklaren dat hun verkiezing de uitdrukking is van een mandaat over buitenlandse politiek, wetenschap, familiewaarden en de rest.
Maar het punt is dat dat heus niet hoeft. De voorverkiezingen, en in feite een groot deel van de eigenlijke campagne, bekijk je zoals een voetbalmatch. Je hoopt dat "jouw" partij wint, ongeacht of ze goed of slecht zijn. Zo herinner ik me nog goed dat ik, een tien jaar geleden of zo, in eer geweten vertelde dat ik het niet erg vond dat onze "Rode duivels" niet meededen aan het wereldkampioenschap voetbal, omdat "ze daar toch niets konden gaan doen". De verontwaardiging! Het onbegrip! En het was toch juist...
Vier jaar geleden keek ik vooral naar de Democratische voorverkiezing, en ik hoopte dat Clinton ging winnen. Maar toen Obama de nominee werd, en de campagne van start ging hoopte ik (nog veel en veel harder) dat Obama ging winnen: het was immers een voetbalmatch; het ging helemaal niet om ideeën en beleid maar wel over "het goede" versus "het kwade"? Met Romney als nominee kan ik echter in een situatie terechtkomen waarin het een dilemma wordt, zoals wanneer de ploeg waarvoor je je hele leven gesupporterd hebt (de Republikeinen) spelen tegen de ploeg van de stad waar je momenteel woont (de Democraten). En dat hoop ik juist; ik hoop er niet te bevooroordeeld naar te kijken.
Nu lees ik in een waaier commentaren uit al die vroege voorbeschouwingen dat er temidden van de vele "voorspellende factoren" één is die er het meest uitspringt, en dat is de werkloosheid. Niet in absolute cijfers, maar in trend. In het bijzonder haalt een zittende president het als "de wereld", uitgedrukt in eenheden Amerikaanse werkloosheid, het tijdens het verkiezingsjaar goed doet, en gaat hij er uit als de werkloosheid tijdens dat jaar verslechtert.
Dat werpt een heel nieuw licht op al die ronkende onderwerpen zoals "patriottisme" en "sterk buitenlands beleid" en "familiewaarden"! In één klap is dat allemaal gereduceerd tot achtergrondlawaai dat je kan vertellen wat de volgende president zal doen indien de werkloosheid hem aan de macht brengt - terwijl "we" (excuses als u dat al lang wist) altijd geloofden dat dat oorzakelijke factoren waren bij de kiesbeslissingen.
Ik had het nooit zo in simpele factoren gereduceerd gezien - en ik weet ook niet of het waar is, maar het zou best wel kunnen. Zelf heb ik mijn "voorspellingen" over Obama vs Romney ook al uitgedrukt in termen van "tenzij de economie het nog slechter gaat doen", maar ik heb evengoed gekeken naar heel andere onderwerpen, zoals "wat denkt hij over de Irakoorlog?" en "denkt hij dat de evolutietheorie iets is waarin je moet 'geloven'?" en vele andere. Terwijl dat allemaal, als deze hypothese tenminste waar is, alleen maar ruis is.
Ik zal maar concluderen dat onze intuïtieve benadering - je bekijkt het zoals een voetbalmatch - waarschijnlijk nog zo slecht niet is. De vraag of Obama herkozen wordt zal bepaald worden door de stand van de Amerikaanse werkloosheid. En zowel hijzelf als zijn tegenstander (indien die laatste verkozen wordt) zullen pompeus verklaren dat hun verkiezing de uitdrukking is van een mandaat over buitenlandse politiek, wetenschap, familiewaarden en de rest.
zaterdag 4 februari 2012
Gates of Fire: de stilte voor de storm
Een tikje zoals je kan verwachten loopt het eerste deel van Gates of Fire (1) qua verhaal eerder traag. Mij stoort het niet: ik zie wel eens graag dat leven in het Griekenland van voor de Gouden Eeuw tot leven komen, met polissen en aristocratieën, maar ook met land- en stadloze zwervers en onderdrukte Heloten, allemaal het gevolg van een eeuw of meer van burgeroorlogen tussen al die onafhankelijke stadsstaatjes. En goden en geiten en havensteden, en olijfbomen op rotsige heuvels...
En Spartanen, natuurlijk, heel, heel veel Spartanen. Het maakt echt een verschil in mijn vroeger wereldbeeld, waarin veel Atheners een naam hadden, zoals Perikles of Socrates, of al die rondzwervende geleerden zoals Protagoras en de rest, en daarnaast waren er "de Spartanen", verder even naamloos als ze zelf hadden gewild, met hun grote schilden en hun onpersoonlijke helmen, speciaal gemaakt om er onpersoonlijk, onmenselijk uit te zien. Veel afschrikwekkender om ze in een muur op je af te zien marcheren...
Maar ineens heten ze Dienekes ("die - ei - nee - kes"), en Polynikes, en Alexandros, en ze hebben een persoonlijkheid, en hun eigen vorm van humor of juist brutaliteit. Ze hebben, dus, hun hele leven niets anders gedaan dan trainen om professionele krijgers te worden. Ze behandelen "de job" dan ook zoals jij en ik een spreadsheet behandelen of een transactie afsluiten: met een minimum aan krullen en strikken om er zoveel mogelijk van te kunnen doen. Methodisch, rationeel slaan ze armen en benen af en houwen ze koppen de lucht in, en het woord "laconiek" lijkt te zijn afgeleid van de landsstreek waar Sparta de hoofdstad van was: Lakedaimon. Ze waren "laconiek", die Lakedaimoniërs, kort, to the point, en vaak zijn ze daarmee best wel grappig. Het maakt ze levensecht; hedendaags, bijna, met hun ironie, hun zelfspot, maar ook hun kalm professionalisme.
Ook heel aardig is dat de "dames van Sparta" een eigen dimensie krijgen. Het leven als moeder of echtgenote van beroepsmatige elitetroepen is geen lachtertje. Legendarisch, voorbeeldig, is de moeder die ooit, toen ze vernam dat al haar vijf zonen waren omgekomen in het gevecht, enkel vroeg: hebben wij gewonnen? En toen ze hoorde dat de Spartanen inderdaad gewonnen hadden wandelde ze met droge ogen weg. Maar het boek neemt de tijd, en slaagt er in, om ook mee te geven dat die dames van Sparta ondanks dat onmenselijk leven, toch vrouwelijke vrouwen en moederlijke moeders zijn, die in feite de vreselijkste offers van allemaal brengen, en bepaald geen doetjes als het er op aankomt die stoere hoplieten van antwoord te dienen.
Eindelijk staat het leger dan in Thermopylae, een badplaats, een kuuroord, waar ze al meteen van de zwembaden en prieeltjes een egelstelling maken. Een fraaie scène is de Egyptische gezant die de Spartanen komt voorstellen zich hier niet dood te vechten, maar integendeel dienst te nemen in het Perzisch leger, als elitetroepen, en ineens meer rijkdom te verwerven dan alle Grieken van de wereld ooit hebben gedroomd. Het geeft geen zin, antwoorden de Spartaanse diplomaten, deze vraag aan Koning Leonidas voor te leggen. Hij zou precies hetzelfde antwoord geven: "zinloos". "Maar in veel ruwere bewoordingen!" roept een grapjas uit de rangen! Temidden van de hilariteit en de verdergaande pleidooien werkt de grapjas zich onder hetzelfde gespot verder in de rangen naar voren, tot hij helemaal vooraan staat, en blijkt dat hij Leonidas zelf is. Hmmmm... nja, bij het nalezen van deze paragraaf kan ik alleen maar beloven dat het boek dit beter vertelt.
Het gevolg van deze weigering is dat de Grieken even later in Phalanx in het nauwste deel van de pas staan. Links een steile bergwand omhoog, rechts een steile helling naar de klippen omlaag naar de zee, en daartussen staan 64 hoplieten naast elkaar, met achter hen in dichte drommen nog eens minstens tien rijen van hetzelfde. Dit zijn geen Spartanen; het zijn hoplieten uit Thespis. Voor een eerste schermutseling werp je niet je elitetroepen (had ik al gezegd dat dat de Spartanen zijn?) in de strijd, maar wel stevige, betrouwbare partners. Bijvoorbeeld een phalanx uit een andere Griekse stad, zoals er ooit al eens eerder één een visitekaartje aan de Perzen had afgegeven (1).
Tijd, dus, voor een beschrijving van zo'n Griekse phalanx op een beslissend moment! Herinner je je nog dat "Beeld" van helemaal in het begin? Hoe die beenharde mannen die de "oefenpartners" van de Spartanen waren, wanneer ze tien rijen dik stonden opgesteld achter een muur van schilden, toch als blaadjes door de wind dwarrelden als een echte Spartaanse phalanx, gewoon voor de oefening, tegen hen aan knalde? En het verschil dat het maakte als die phalanx niet aan het oefenen was, maar ook nog twee meter lange speren hanteerde, om iedereen die toch nog probeerde recht te staan de boodschap duidelijk te verkopen: dat heeft de lezer via een flashback naar een eerdere veldslag ook al achter de kiezen.
Dus we krijgen een geleidelijk completer beeld wanneer de verteller, daar in die stilte voor de storm, zijn blik laat gaan over de opgeblonken schilden alsof het spiegels waren, de pluimen van paardenhaar op de helmen die maken dat de dragers er extra groot en vreeswekkend uitzien en vooral de helmen zelf. De helmen met hun uitdrukkingloze aangezichten, de donkere holtes voor de ogen en het volledig bedekte gezicht, die de indruk wekten dat je niet tegen mensen maar tegen genadeloze, onoverwinnelijke vechtmachines moet opboksen.
En dan rest het wachten, daar in het gelid onder de zon, tot de vijand brullend door de pas komt aangestormd, en je armen en benen aanvoelen alsof ze drie keer zo zwaar als normaal worden van de angst, en helemaal koud als steen. Eén troost, misschien, terwijl je daar de minuten en uren staat af te tellen voor de hel losbreekt. Achter jou, in de tweede linie, staan de mannen klaar die je ter hulp schieten als jij het niet meer houdt. Hun helmen glimmen al evenzeer als die van jou, ze dragen rode mantels (3) en als je omkijkt zie je dat op hun schilden de letter Lambda staat: een driehoek gevormd door twee lijnen met de punt naar omhoog, waarvan de platte lijn onderaan ontbreekt.
Lambda van "Lakedaimon", het land waarvan de hoofdstad "Sparta" is. Ik zou het ook graag zien staan, als ik me zou omdraaien om te zien wie daar klaar stond om mij ter hulp te schieten.
--------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2012/01/ik-moet-een-boek-lezen.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/10/marathon.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/10/ga-vreemdeling-de-spartanen-vertellen.html
En Spartanen, natuurlijk, heel, heel veel Spartanen. Het maakt echt een verschil in mijn vroeger wereldbeeld, waarin veel Atheners een naam hadden, zoals Perikles of Socrates, of al die rondzwervende geleerden zoals Protagoras en de rest, en daarnaast waren er "de Spartanen", verder even naamloos als ze zelf hadden gewild, met hun grote schilden en hun onpersoonlijke helmen, speciaal gemaakt om er onpersoonlijk, onmenselijk uit te zien. Veel afschrikwekkender om ze in een muur op je af te zien marcheren...
Maar ineens heten ze Dienekes ("die - ei - nee - kes"), en Polynikes, en Alexandros, en ze hebben een persoonlijkheid, en hun eigen vorm van humor of juist brutaliteit. Ze hebben, dus, hun hele leven niets anders gedaan dan trainen om professionele krijgers te worden. Ze behandelen "de job" dan ook zoals jij en ik een spreadsheet behandelen of een transactie afsluiten: met een minimum aan krullen en strikken om er zoveel mogelijk van te kunnen doen. Methodisch, rationeel slaan ze armen en benen af en houwen ze koppen de lucht in, en het woord "laconiek" lijkt te zijn afgeleid van de landsstreek waar Sparta de hoofdstad van was: Lakedaimon. Ze waren "laconiek", die Lakedaimoniërs, kort, to the point, en vaak zijn ze daarmee best wel grappig. Het maakt ze levensecht; hedendaags, bijna, met hun ironie, hun zelfspot, maar ook hun kalm professionalisme.
Ook heel aardig is dat de "dames van Sparta" een eigen dimensie krijgen. Het leven als moeder of echtgenote van beroepsmatige elitetroepen is geen lachtertje. Legendarisch, voorbeeldig, is de moeder die ooit, toen ze vernam dat al haar vijf zonen waren omgekomen in het gevecht, enkel vroeg: hebben wij gewonnen? En toen ze hoorde dat de Spartanen inderdaad gewonnen hadden wandelde ze met droge ogen weg. Maar het boek neemt de tijd, en slaagt er in, om ook mee te geven dat die dames van Sparta ondanks dat onmenselijk leven, toch vrouwelijke vrouwen en moederlijke moeders zijn, die in feite de vreselijkste offers van allemaal brengen, en bepaald geen doetjes als het er op aankomt die stoere hoplieten van antwoord te dienen.
Eindelijk staat het leger dan in Thermopylae, een badplaats, een kuuroord, waar ze al meteen van de zwembaden en prieeltjes een egelstelling maken. Een fraaie scène is de Egyptische gezant die de Spartanen komt voorstellen zich hier niet dood te vechten, maar integendeel dienst te nemen in het Perzisch leger, als elitetroepen, en ineens meer rijkdom te verwerven dan alle Grieken van de wereld ooit hebben gedroomd. Het geeft geen zin, antwoorden de Spartaanse diplomaten, deze vraag aan Koning Leonidas voor te leggen. Hij zou precies hetzelfde antwoord geven: "zinloos". "Maar in veel ruwere bewoordingen!" roept een grapjas uit de rangen! Temidden van de hilariteit en de verdergaande pleidooien werkt de grapjas zich onder hetzelfde gespot verder in de rangen naar voren, tot hij helemaal vooraan staat, en blijkt dat hij Leonidas zelf is. Hmmmm... nja, bij het nalezen van deze paragraaf kan ik alleen maar beloven dat het boek dit beter vertelt.
Het gevolg van deze weigering is dat de Grieken even later in Phalanx in het nauwste deel van de pas staan. Links een steile bergwand omhoog, rechts een steile helling naar de klippen omlaag naar de zee, en daartussen staan 64 hoplieten naast elkaar, met achter hen in dichte drommen nog eens minstens tien rijen van hetzelfde. Dit zijn geen Spartanen; het zijn hoplieten uit Thespis. Voor een eerste schermutseling werp je niet je elitetroepen (had ik al gezegd dat dat de Spartanen zijn?) in de strijd, maar wel stevige, betrouwbare partners. Bijvoorbeeld een phalanx uit een andere Griekse stad, zoals er ooit al eens eerder één een visitekaartje aan de Perzen had afgegeven (1).
Tijd, dus, voor een beschrijving van zo'n Griekse phalanx op een beslissend moment! Herinner je je nog dat "Beeld" van helemaal in het begin? Hoe die beenharde mannen die de "oefenpartners" van de Spartanen waren, wanneer ze tien rijen dik stonden opgesteld achter een muur van schilden, toch als blaadjes door de wind dwarrelden als een echte Spartaanse phalanx, gewoon voor de oefening, tegen hen aan knalde? En het verschil dat het maakte als die phalanx niet aan het oefenen was, maar ook nog twee meter lange speren hanteerde, om iedereen die toch nog probeerde recht te staan de boodschap duidelijk te verkopen: dat heeft de lezer via een flashback naar een eerdere veldslag ook al achter de kiezen.
Dus we krijgen een geleidelijk completer beeld wanneer de verteller, daar in die stilte voor de storm, zijn blik laat gaan over de opgeblonken schilden alsof het spiegels waren, de pluimen van paardenhaar op de helmen die maken dat de dragers er extra groot en vreeswekkend uitzien en vooral de helmen zelf. De helmen met hun uitdrukkingloze aangezichten, de donkere holtes voor de ogen en het volledig bedekte gezicht, die de indruk wekten dat je niet tegen mensen maar tegen genadeloze, onoverwinnelijke vechtmachines moet opboksen.
En dan rest het wachten, daar in het gelid onder de zon, tot de vijand brullend door de pas komt aangestormd, en je armen en benen aanvoelen alsof ze drie keer zo zwaar als normaal worden van de angst, en helemaal koud als steen. Eén troost, misschien, terwijl je daar de minuten en uren staat af te tellen voor de hel losbreekt. Achter jou, in de tweede linie, staan de mannen klaar die je ter hulp schieten als jij het niet meer houdt. Hun helmen glimmen al evenzeer als die van jou, ze dragen rode mantels (3) en als je omkijkt zie je dat op hun schilden de letter Lambda staat: een driehoek gevormd door twee lijnen met de punt naar omhoog, waarvan de platte lijn onderaan ontbreekt.
Lambda van "Lakedaimon", het land waarvan de hoofdstad "Sparta" is. Ik zou het ook graag zien staan, als ik me zou omdraaien om te zien wie daar klaar stond om mij ter hulp te schieten.
--------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2012/01/ik-moet-een-boek-lezen.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/10/marathon.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/10/ga-vreemdeling-de-spartanen-vertellen.html
woensdag 1 februari 2012
Hoera! De "Horrorwinter" is begonnen!
Weet je het nog? Dik drie maanden geleden, "diverse weerkundigen", "Duitse en Nederlandse meteorologen", "Meteo Consult"...? Ze kondigden allemaal een "horrorwinter" aan (1). Het ging maanden en maanden sneeuwen; vanaf november, tot in februari, nee, tot in maart! Temperaturen tot min 25 graden! Voorpagina nieuws was het! Gelukkig lieten ze ook nog een Belgische weerkundige aan het woord, en die zei nogal twijfelend dat voorspellingen van meer dan 5 dagen wel heel erg onzeker werden.
Het volgende dat we te zien kregen was een zachte oktober om de zomer te verbeteren, en nog zeer goed herinner ik me de verwondering waarmee onze hele familie op een zonnige open speeltuin een halve novemberdag heeft doorgebracht. Ook november deed de hele maand lang meer denken aan mei dan aan een horrorwinter. De maanden december en januari zullen we ons herinneren als "10 graden Celsius" (boven nul, welteverstaan), en nu, de eerste dag van februari, hé... het... vriest!
Goed, genoeg gelachen, er zit ook nog een punt is. Om één of andere mysterieuze, alleen henzelf bekende reden, heeft een aantal beoefenaars van de "complexe wetenschap" meteorologie de behoefte gehad over hun onderwerp te publiceren alsof het astronomie was. Alsof er maar zo weinig factoren in het spel waren dat je perfect de plaats van de zon en de Aarde binnen enkele maanden kan berekenen, alsook de eerstvolgende verduistering, en wat er van zal te zien zijn op welke plaats, hoe lang en om hoe laat.
En als we vervolgens een koude winter hadden gehad, dan zou je ze misschien zelfs nog gehoord hebben ook. Hadden we een gewone, of zelfs zwakke winter gehad, dan hadden we er niet meer van gehoord. En nu we integendeel een zodanig zachte, zomerachtige winter hebben gehad dat dat pas een aandachttrekkende voorspelling was waard geweest...?
Niets, geen kik, geen geluid, geen begin van een erkenning dat "complexe onderwerpen" niet te voorspellen zijn. Laat staan dat het nooit meer zal gebeuren, en dat ze iets bijgeleerd hebben. En ze konden er nochtans werkelijk niet nog verder naast gezeten hebben.
Maar in feite ben ik een tikje onheus, nietwaar? In de economie is dit tenslotte schering en inslag. Horrorartikelen over de ongelofelijke crash die de euro, de dollar, en in één geval zelfs allebei tegelijk (echt waar!) te wachten stond; gegarandeerd dat de kranten er vol van zullen staan. En zoals ik zelf al persoonlijk heb kunnen vaststellen: met de simpele vaststelling dat sommige dingen onvoorspelbaar zijn maak je je niet populair. Als de mensen willen geloven dat iets voorspelbaar is, dan zullen ze het geloven. Het kan zijn dat ze een jaartje zullen wachten met voorspellingen over horrorwinters, maar binnen achttien maanden is iets dergelijks terug voorpaginanieuws. Wedden?
------------------------------------
(1) http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=GIB3HKA74
Het volgende dat we te zien kregen was een zachte oktober om de zomer te verbeteren, en nog zeer goed herinner ik me de verwondering waarmee onze hele familie op een zonnige open speeltuin een halve novemberdag heeft doorgebracht. Ook november deed de hele maand lang meer denken aan mei dan aan een horrorwinter. De maanden december en januari zullen we ons herinneren als "10 graden Celsius" (boven nul, welteverstaan), en nu, de eerste dag van februari, hé... het... vriest!
Goed, genoeg gelachen, er zit ook nog een punt is. Om één of andere mysterieuze, alleen henzelf bekende reden, heeft een aantal beoefenaars van de "complexe wetenschap" meteorologie de behoefte gehad over hun onderwerp te publiceren alsof het astronomie was. Alsof er maar zo weinig factoren in het spel waren dat je perfect de plaats van de zon en de Aarde binnen enkele maanden kan berekenen, alsook de eerstvolgende verduistering, en wat er van zal te zien zijn op welke plaats, hoe lang en om hoe laat.
En als we vervolgens een koude winter hadden gehad, dan zou je ze misschien zelfs nog gehoord hebben ook. Hadden we een gewone, of zelfs zwakke winter gehad, dan hadden we er niet meer van gehoord. En nu we integendeel een zodanig zachte, zomerachtige winter hebben gehad dat dat pas een aandachttrekkende voorspelling was waard geweest...?
Niets, geen kik, geen geluid, geen begin van een erkenning dat "complexe onderwerpen" niet te voorspellen zijn. Laat staan dat het nooit meer zal gebeuren, en dat ze iets bijgeleerd hebben. En ze konden er nochtans werkelijk niet nog verder naast gezeten hebben.
Maar in feite ben ik een tikje onheus, nietwaar? In de economie is dit tenslotte schering en inslag. Horrorartikelen over de ongelofelijke crash die de euro, de dollar, en in één geval zelfs allebei tegelijk (echt waar!) te wachten stond; gegarandeerd dat de kranten er vol van zullen staan. En zoals ik zelf al persoonlijk heb kunnen vaststellen: met de simpele vaststelling dat sommige dingen onvoorspelbaar zijn maak je je niet populair. Als de mensen willen geloven dat iets voorspelbaar is, dan zullen ze het geloven. Het kan zijn dat ze een jaartje zullen wachten met voorspellingen over horrorwinters, maar binnen achttien maanden is iets dergelijks terug voorpaginanieuws. Wedden?
------------------------------------
(1) http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=GIB3HKA74
Florida: Toch nog 32% voor Gingrich
De laatste belangrijke voorverkiezing in Florida is geëindigd met Romney die de verrassing van South Carolina goed heeft verteerd. Florida is één van de zwaargewichten onder de verkiezende staten, met 29 kiesmannen, evenveel als New York. Daarmee zit Romney weer op koers naar het "meest waarschijnlijke scenario"; een verkiezingsduel tussen Obama en Romney.
Toch opmerkelijk is dat Gingrich nog 32% haalt. Een pak minder dan Romney's 46, maar toch. Een klinkende overwinning voor Romney, maar geen enorme afgang voor Gingrich. Het kan te maken hebben met het feit dat Santorum en Paul (13 en 7%) weinig gespendeerd hebben in een "winner take all" staat waar ze geen kans maakten, zodat de conservatieve stemmen de komende weken weer wat meer verdeeld raken, maar het blijft een hoog cijfer. Volgens mij toont het dat het anti-Romney ongenoegen groot blijft - en dat ze de facto op Obama aan het stemmen zijn, dat is al een brug te ver geredeneerd.
Maar ik moet ook niet overdrijven. Vier jaar geleden heb ik ook geloofd dat de lange strijd bij de Democraten slecht voor de kandidaat ging zijn, en het omgekeerde was waar. Dus zoals de Republikeinen zelf zeggen, in de vroege fase vloeit er bloed, in de lente helen de wonden en in de zomer staan ze allemaal achter "de" kandidaat. Momenteel lijkt het er niet op dat er nog veel verrassingen zitten aan te komen. Ik zou zeggen, uitkijken voor Gingrich die blijft hoger scoren dan een verdeeld conservatief publiek zou suggereren, of een Ron Paul die er in slaagt de Republikeinen nog eens extra in de flank te torpederen vanuit zijn (zoals ik het iemand ergens heel fraai heb zien noemen) eigen privé universum.
Toch opmerkelijk is dat Gingrich nog 32% haalt. Een pak minder dan Romney's 46, maar toch. Een klinkende overwinning voor Romney, maar geen enorme afgang voor Gingrich. Het kan te maken hebben met het feit dat Santorum en Paul (13 en 7%) weinig gespendeerd hebben in een "winner take all" staat waar ze geen kans maakten, zodat de conservatieve stemmen de komende weken weer wat meer verdeeld raken, maar het blijft een hoog cijfer. Volgens mij toont het dat het anti-Romney ongenoegen groot blijft - en dat ze de facto op Obama aan het stemmen zijn, dat is al een brug te ver geredeneerd.
Maar ik moet ook niet overdrijven. Vier jaar geleden heb ik ook geloofd dat de lange strijd bij de Democraten slecht voor de kandidaat ging zijn, en het omgekeerde was waar. Dus zoals de Republikeinen zelf zeggen, in de vroege fase vloeit er bloed, in de lente helen de wonden en in de zomer staan ze allemaal achter "de" kandidaat. Momenteel lijkt het er niet op dat er nog veel verrassingen zitten aan te komen. Ik zou zeggen, uitkijken voor Gingrich die blijft hoger scoren dan een verdeeld conservatief publiek zou suggereren, of een Ron Paul die er in slaagt de Republikeinen nog eens extra in de flank te torpederen vanuit zijn (zoals ik het iemand ergens heel fraai heb zien noemen) eigen privé universum.
maandag 30 januari 2012
"Geen excuses voor de overlast?"
Vroeg in de morgen, nog beestiger vroeger vertrokken dan anders, een mens moet er soms wat voor over hebben, nietwaar, om gewoon zijn recht om te werken een tikje ongestoord uit te oefenen? Maar oei, een half uur file, zomaar in de aanloop naar een rond punt waar je anders op dat punt nooit file hebt.
En het was te denken. Een afdeling van de knokploeg probeert de mensen hun propaganda door de strot te wringen, en daar moeten al die onschuldige, hardwerkende, belastingbetalende mensen maar voor wachten, nietwaar?
Dus ik laat het raampje zakken, maar niet teveel. "Excuses voor de overlast, neem ik aan?" probeer ik op mijn meest kortaffe manier te blaffen. De verbazing! De verwondering! Die totale verbluffing! Ze hebben gevraagd om het nog eens te herhalen, en ik, die niet veel zin had om daar lang te blijven staan (hei, al die wachtende mensen in de file!) zei nog eens "geen excuses voor de overlast? Dan moet ik het niet hebben", raampje dicht en weg. Ik hoorde ze achter mij nog vol verontwaardiging roepen van "overlast???" en dat was het einde van een spannende scène.
Nogal confronterend, allemaal, normaal niet erg mijn ding. Maar ik denk dat het belangrijk is. Zoals ik enkele dagen geleden schreef (1), er is iets veranderd. De gewone mensen zijn nu zo hard in staat om niet alleen als makke schapen te staan aanschuiven - wat kan je er daar en op dat moment in 's hemelsnaam tegen aanvangen? - maar ook hun mening te geven, dat alle straaltjes water (de uiting van verontwaardiging, de post op een ongelezen blog) helpen om het punt te maken.
Nog maar enkele dagen geleden zagen we de ziedende verontwaardiging van de vakbondsbaas omdat "democratie" niet langer betekende dat zijn soort opinie breed uitgesmeerd op de media stond, maar op Twitter zomaar werd... tegengesproken! Die verontwaardiging, hoe potsierlijk ze op zichzelf ook is, is eigenlijk heel goed nieuws. Het betekent dat er toch een flard realiteit tot die zeer harde koppen aan het doordringen is. En daarom opnieuw een daverend en welgemeend, "u spreekt niet voor ons, meneer Kennes, dat doen wij zelf wel".
--------------------------------------
Hmmmmm... Ik kan het niet laten. Ziehier een link naar iemand die er vanuit een heel ander perspectief iets heel soortgelijks over zegt:
http://lafieenrose.blogspot.com/2012/01/beste-vakbond.html
--------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2012/01/meneer-de-vakbondsman-is-boos.html
En het was te denken. Een afdeling van de knokploeg probeert de mensen hun propaganda door de strot te wringen, en daar moeten al die onschuldige, hardwerkende, belastingbetalende mensen maar voor wachten, nietwaar?
Dus ik laat het raampje zakken, maar niet teveel. "Excuses voor de overlast, neem ik aan?" probeer ik op mijn meest kortaffe manier te blaffen. De verbazing! De verwondering! Die totale verbluffing! Ze hebben gevraagd om het nog eens te herhalen, en ik, die niet veel zin had om daar lang te blijven staan (hei, al die wachtende mensen in de file!) zei nog eens "geen excuses voor de overlast? Dan moet ik het niet hebben", raampje dicht en weg. Ik hoorde ze achter mij nog vol verontwaardiging roepen van "overlast???" en dat was het einde van een spannende scène.
Nogal confronterend, allemaal, normaal niet erg mijn ding. Maar ik denk dat het belangrijk is. Zoals ik enkele dagen geleden schreef (1), er is iets veranderd. De gewone mensen zijn nu zo hard in staat om niet alleen als makke schapen te staan aanschuiven - wat kan je er daar en op dat moment in 's hemelsnaam tegen aanvangen? - maar ook hun mening te geven, dat alle straaltjes water (de uiting van verontwaardiging, de post op een ongelezen blog) helpen om het punt te maken.
Nog maar enkele dagen geleden zagen we de ziedende verontwaardiging van de vakbondsbaas omdat "democratie" niet langer betekende dat zijn soort opinie breed uitgesmeerd op de media stond, maar op Twitter zomaar werd... tegengesproken! Die verontwaardiging, hoe potsierlijk ze op zichzelf ook is, is eigenlijk heel goed nieuws. Het betekent dat er toch een flard realiteit tot die zeer harde koppen aan het doordringen is. En daarom opnieuw een daverend en welgemeend, "u spreekt niet voor ons, meneer Kennes, dat doen wij zelf wel".
--------------------------------------
Hmmmmm... Ik kan het niet laten. Ziehier een link naar iemand die er vanuit een heel ander perspectief iets heel soortgelijks over zegt:
http://lafieenrose.blogspot.com/2012/01/beste-vakbond.html
--------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2012/01/meneer-de-vakbondsman-is-boos.html
zondag 29 januari 2012
Woensdag weten we meer over Florida
Dinsdag, laat naar onze maatstaven, stemt Florida voor de voorverkiezingen. Voor ons zullen de resultaten dus pas woensdag bekend zijn. Het is de eerste keer dat er een heel zware staat aan de beurt komt. Op dit moment, het weekend voor die woensdag, lijkt de "grote verrassing van South Carolina" (1) alweer helemaal weg. Romney heeft zich in de debatten danig herpakt, terwijl commentatoren zich afvroegen waarom Gingrich er zo submissief bij zat. De twee andere overblijvende kandidaten, Santorum en Paul, worden nauwelijks nog vernoemd. Vermoedelijk probeert Paul op één of andere manier aandacht te trekken voor zijn ideeën, en Santorum hoopt op een soort mirakel, van de vorm "we willen liever niet Gingrich maar wel een conservatieve kandidaat, ergo: S(antor)um".
Daarmee zitten mijn "voorspellingen" weer op koers. Dat was vlugger dan ik had verwacht: ik dacht wel dat Gingrich zijn (derde) moment in de zon zou meenemen tot in Florida, maar er dan rond "Supertuesday" (begin maart) zou uitgekegeld worden. Natuurlijk, op dit soort gedetailleerde schaal (in vergelijking met "ik denk dat Obama zal herkozen worden") is het normaal dat je er niet veel zinnigs over kan zeggen.
Hoe dan ook, als Romney op woensdag de peilingen van zondag kan waarmaken, dan lijkt de strijd ongeveer gestreden. Niemand kan de toekomst voorspellen, dus misschien begint Paul wel een onafhankelijke kandidatuur, of denkt een andere Republikein alsnog dat een kandidatuur de moeite waard is, die hij dan nog wint ook, of misschien valt er wel een komeet op de Aarde... maar in de meeste scenario's wint Romney de voorverkiezingen.
Ik hoop het. Ten eerste hebben we dan enige zekerheid dat er niet zoals in 2004 weer een nar wordt verkozen, en ten tweede, denk ik, kunnen we er dan naar kijken op een "moge de beste winnen" basis.
------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2012/01/grote-verrassing-in-south-carolina.html
Daarmee zitten mijn "voorspellingen" weer op koers. Dat was vlugger dan ik had verwacht: ik dacht wel dat Gingrich zijn (derde) moment in de zon zou meenemen tot in Florida, maar er dan rond "Supertuesday" (begin maart) zou uitgekegeld worden. Natuurlijk, op dit soort gedetailleerde schaal (in vergelijking met "ik denk dat Obama zal herkozen worden") is het normaal dat je er niet veel zinnigs over kan zeggen.
Hoe dan ook, als Romney op woensdag de peilingen van zondag kan waarmaken, dan lijkt de strijd ongeveer gestreden. Niemand kan de toekomst voorspellen, dus misschien begint Paul wel een onafhankelijke kandidatuur, of denkt een andere Republikein alsnog dat een kandidatuur de moeite waard is, die hij dan nog wint ook, of misschien valt er wel een komeet op de Aarde... maar in de meeste scenario's wint Romney de voorverkiezingen.
Ik hoop het. Ten eerste hebben we dan enige zekerheid dat er niet zoals in 2004 weer een nar wordt verkozen, en ten tweede, denk ik, kunnen we er dan naar kijken op een "moge de beste winnen" basis.
------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2012/01/grote-verrassing-in-south-carolina.html
zaterdag 28 januari 2012
Toch nog een vraagje
Paul Krugman herinnert aan analysten en commentatoren die destijds, toen Groot Brittannië een "austerity program" aankondigde, toejuichten dat de economisten die waarschuwden dat dat de Britse heropleving in het gedrang kon brengen, hun zin niet hadden gekregen. Zo kennen we Paul, altijd goed om met url en al te herinneren aan wat iedereen altijd gezegd heeft, om het enkele jaren later te vergelijken met de realiteit ("hyperinflation soon!").
Deze keer ziet de "vergelijking met de realiteit" er uit als de vaststelling dat de recessie in Groot Brittannië nu al langer doorgaat dan de recessie uit de jaren dertig. Met url, natuurlijk (1).
En je hoort me niet klagen: fraai, toch, die pogingen om theorieën te vergelijken met realiteiten? Op het einde verwondert hij zich over hoe zijn tegenstanders zich nooit hebben afgevraagd of hij, Krugman, "niet, bijvoorbeeld, gelijk kon hebben".
En ik klaag niet, ik klaag niet! Ik vind dat een geweldige vraag! En ook zoveel "hahaha, die zit!" als je wil, echt waar. Ik twijfel er ook niet aan dat het Credo onmiddellijk een Litanie zal produceren die je moet kunnen opzeggen als Krugman jou die vraag stelt. Maar ik heb zelf nog een klein vraagje, zonder enige ironie, zonder een moment van schamper willen doen.
Indien Krugman destijds had willen tonen dat integendeel "wij" het misschien wel mis hadden kunnen hebben: hoe hadden we dat dan zelfs maar kunnen tonen?
Die vraag hoeft niet noodzakelijk beantwoordbaar te zijn. Maar dan kunnen we ook niet erg schamper doen over gesprekspartners die daar ook geen antwoord op hebben. Voor de rest, en los daarvan, over de theorieën dat "austerity het vertrouwen ging herstellen" blijf ik denken dat Krugman, weer eens, gelijk heeft gehad.
----------------------------------------
(1) http://krugman.blogs.nytimes.com/2012/01/28/austerity-memories/
Deze keer ziet de "vergelijking met de realiteit" er uit als de vaststelling dat de recessie in Groot Brittannië nu al langer doorgaat dan de recessie uit de jaren dertig. Met url, natuurlijk (1).
En je hoort me niet klagen: fraai, toch, die pogingen om theorieën te vergelijken met realiteiten? Op het einde verwondert hij zich over hoe zijn tegenstanders zich nooit hebben afgevraagd of hij, Krugman, "niet, bijvoorbeeld, gelijk kon hebben".
En ik klaag niet, ik klaag niet! Ik vind dat een geweldige vraag! En ook zoveel "hahaha, die zit!" als je wil, echt waar. Ik twijfel er ook niet aan dat het Credo onmiddellijk een Litanie zal produceren die je moet kunnen opzeggen als Krugman jou die vraag stelt. Maar ik heb zelf nog een klein vraagje, zonder enige ironie, zonder een moment van schamper willen doen.
Indien Krugman destijds had willen tonen dat integendeel "wij" het misschien wel mis hadden kunnen hebben: hoe hadden we dat dan zelfs maar kunnen tonen?
Die vraag hoeft niet noodzakelijk beantwoordbaar te zijn. Maar dan kunnen we ook niet erg schamper doen over gesprekspartners die daar ook geen antwoord op hebben. Voor de rest, en los daarvan, over de theorieën dat "austerity het vertrouwen ging herstellen" blijf ik denken dat Krugman, weer eens, gelijk heeft gehad.
----------------------------------------
(1) http://krugman.blogs.nytimes.com/2012/01/28/austerity-memories/
Verjaardag!
Zes volle jaren geleden, alweer, dat ik dan toch maar begon te bloggen, en me afvroeg of dat wel een goed idee was. En het beviel me zo goed dat ik het ben blijven doen, ook in de zeer moeilijke periode van 2009, en er met veel plezier weer bovenop kwam in 2010... Maar als ik nu zo eens naar het aantal posts voor 2011 kijk, dan valt me op dat het er toch weer even weinig zijn als in 2009.
Desondanks is dat voor een stuk goed nieuws. De kindjes zijn nu twee, vier en zes. Dat betekent nog steeds heel veel zorg, dat betekent wel eens een "terugval" wanneer de jongste naar school moet, dat betekent nog steeds korte nachten en zelden bijslapen, maar het is toch al iets heel anders dan bij "nul, vier en twee"... Alleen betekent dat ook dat ik weer een hoop tijd reserveer voor wat ik als de "serieuze" filosofie beschouw: en dat is ook lezen en schrijven, alleen... dat komt niet op het internet. Zeg nu zelf, als je weet dat Speels maar Serieus al veel te moeilijk, te zwaar en te lang is...
Voor 2011 kan ik me geen thema herinneren zoals dat met sommige jaren wel gaat. Dat eerste jaar 2006, toen alles aan de bloggerij zo nieuw was, en dan de serie over de Perzische oorlogen. Of 2008, toen de crisis ons een eerste hoogtepunt afleverde, met al die posts over "de balans van een bank", of hoe een bank niet zozeer geld heeft, maar wel geld is. Veel "Eurabië" in 2009, of 2010, met de serie over de Slag om Stalingrad.
Iets dergelijks is er niet voor 2011. Ik heb gemerkt dat ik wel eens rimpeltjes veroorzaakte door standpunten over kernenergie of "de goudstandaard", maar echte thema's zijn het nooit geworden. En natuurlijk de "veel te vroege voorbeschouwingen" over de Amerikaanse presidentsverkiezingen, waarvan ik zelf ook niet goed weet waarom die me zo fascineren (in tegenstelling tot, pakweg, voetbal). De tweede helft van 2011 kapte ons een tweede hoogtepunten van de crisis in onze schoot, volle drie jaar na het eerste, en hoewel we het stilaan echt wel beu zijn leverde dat ook best een paar aardige stukjes op.
Maar onder andere wat dat laatste betreft, als u, beste lezer, hier iets leest dat u absoluut niet aanstaat, dan hoeft u zich daar even absoluut géén zorgen om te maken! Er is een heel kleine "schare" vaste lezers - dat zullen er in het allerbeste geval meer dan tien zijn, en meer werkelijk niet - er is een relatief veel groter bezoekersaantal dat gewoon in Google iets als "banken" of "crisis" of "Slag bij Plataea" ingeeft en eenmalig passeert, en daarmee is het werkelijk gezegd! Uw favoriet credo wordt door dit blog niet in gevaar gebracht! U kan zich dan ook de moeite besparen om hier kortere of langere slierten stoom af te blazen, het maakt heus geen enkel verschil. U kan het hoogstens belangrijk maken, net het effect dat u wilde vermijden!
En al die andere geregelde lezers, waarmee we doorgaans wel een betekenisvolle uitwisseling, en af en toe zelfs een serieuze conversatie zien ontstaan: heel erg bedankt, die uitwisselingen zijn minstens een deel van de reden waar ik het voor doe.
De toekomst... 2012 zal wel een jaar van posts over de Amerikaanse presidentsverkiezingen worden, en verder misschien nog eens een stukje nostalgie naar de Spartanen of de Slag om Stalingrad. Ik loop nogal veel na te denken over "filosofie en geschiedenis" (en "complexe wetenschappen"), tegenwoordig, dus misschien komt dat ook nog wel eens terug. En in ieder geval, het grootste deel van de posts "overkomt" me gewoon. Het werkt niet van "daar zou je eens iets over moeten schrijven", maar wel als iets dat je opvalt en waarmee je een tijdje in je hoofd zit, en als je 's avonds op je stoel bij de computer zit komt het er ineens vanzelf uit.
Laat ik mezelf maar gewoon een goed nieuw blogjaar toewensen!
Desondanks is dat voor een stuk goed nieuws. De kindjes zijn nu twee, vier en zes. Dat betekent nog steeds heel veel zorg, dat betekent wel eens een "terugval" wanneer de jongste naar school moet, dat betekent nog steeds korte nachten en zelden bijslapen, maar het is toch al iets heel anders dan bij "nul, vier en twee"... Alleen betekent dat ook dat ik weer een hoop tijd reserveer voor wat ik als de "serieuze" filosofie beschouw: en dat is ook lezen en schrijven, alleen... dat komt niet op het internet. Zeg nu zelf, als je weet dat Speels maar Serieus al veel te moeilijk, te zwaar en te lang is...
Voor 2011 kan ik me geen thema herinneren zoals dat met sommige jaren wel gaat. Dat eerste jaar 2006, toen alles aan de bloggerij zo nieuw was, en dan de serie over de Perzische oorlogen. Of 2008, toen de crisis ons een eerste hoogtepunt afleverde, met al die posts over "de balans van een bank", of hoe een bank niet zozeer geld heeft, maar wel geld is. Veel "Eurabië" in 2009, of 2010, met de serie over de Slag om Stalingrad.
Iets dergelijks is er niet voor 2011. Ik heb gemerkt dat ik wel eens rimpeltjes veroorzaakte door standpunten over kernenergie of "de goudstandaard", maar echte thema's zijn het nooit geworden. En natuurlijk de "veel te vroege voorbeschouwingen" over de Amerikaanse presidentsverkiezingen, waarvan ik zelf ook niet goed weet waarom die me zo fascineren (in tegenstelling tot, pakweg, voetbal). De tweede helft van 2011 kapte ons een tweede hoogtepunten van de crisis in onze schoot, volle drie jaar na het eerste, en hoewel we het stilaan echt wel beu zijn leverde dat ook best een paar aardige stukjes op.
Maar onder andere wat dat laatste betreft, als u, beste lezer, hier iets leest dat u absoluut niet aanstaat, dan hoeft u zich daar even absoluut géén zorgen om te maken! Er is een heel kleine "schare" vaste lezers - dat zullen er in het allerbeste geval meer dan tien zijn, en meer werkelijk niet - er is een relatief veel groter bezoekersaantal dat gewoon in Google iets als "banken" of "crisis" of "Slag bij Plataea" ingeeft en eenmalig passeert, en daarmee is het werkelijk gezegd! Uw favoriet credo wordt door dit blog niet in gevaar gebracht! U kan zich dan ook de moeite besparen om hier kortere of langere slierten stoom af te blazen, het maakt heus geen enkel verschil. U kan het hoogstens belangrijk maken, net het effect dat u wilde vermijden!
En al die andere geregelde lezers, waarmee we doorgaans wel een betekenisvolle uitwisseling, en af en toe zelfs een serieuze conversatie zien ontstaan: heel erg bedankt, die uitwisselingen zijn minstens een deel van de reden waar ik het voor doe.
De toekomst... 2012 zal wel een jaar van posts over de Amerikaanse presidentsverkiezingen worden, en verder misschien nog eens een stukje nostalgie naar de Spartanen of de Slag om Stalingrad. Ik loop nogal veel na te denken over "filosofie en geschiedenis" (en "complexe wetenschappen"), tegenwoordig, dus misschien komt dat ook nog wel eens terug. En in ieder geval, het grootste deel van de posts "overkomt" me gewoon. Het werkt niet van "daar zou je eens iets over moeten schrijven", maar wel als iets dat je opvalt en waarmee je een tijdje in je hoofd zit, en als je 's avonds op je stoel bij de computer zit komt het er ineens vanzelf uit.
Laat ik mezelf maar gewoon een goed nieuw blogjaar toewensen!
vrijdag 27 januari 2012
"Die is altijd zo!"
Scholier Kobe komt vandaag logeren. Hij is een vriendje van scholier Sarah, maar zoals dat past bij mannetjes van een hogere primatensoort is hij erg genereus naar jongere mannetjes, en dus is het ook voor kleuter Thomas en peuter Simon feest. Nog grotere hoogtepunten van ambiance worden gehaald wanneer blijkt dat scholier Kobe ook nog een snoepjesspies heeft meegebracht voor elk van de kindjes. Ze mogen er ieder drie afhalen en opeten - maar wat doen ze nu met de rest?
"Kom maar hier", zeg ik tegen scholier Kobe, flexibel als altijd mijn hand uitstekend, "ik zal ze wel opeten!". Je ziet dat kindergezichtje van uitdrukking veranderen, nog net op tijd de kostbare spies terugtrekkend, en mij een tikje verbluft aankijkend.
Scholier Sarah legt vertrouwelijk haar hand op zijn schouder. "Trek je van hem maar niets aan" zegt ze op de toon van een veteraan in dit soort gevecht, "die is altijd zo."
Wat kan een mens er in 's hemelsnaam nog aan toevoegen?
"Kom maar hier", zeg ik tegen scholier Kobe, flexibel als altijd mijn hand uitstekend, "ik zal ze wel opeten!". Je ziet dat kindergezichtje van uitdrukking veranderen, nog net op tijd de kostbare spies terugtrekkend, en mij een tikje verbluft aankijkend.
Scholier Sarah legt vertrouwelijk haar hand op zijn schouder. "Trek je van hem maar niets aan" zegt ze op de toon van een veteraan in dit soort gevecht, "die is altijd zo."
Wat kan een mens er in 's hemelsnaam nog aan toevoegen?
donderdag 26 januari 2012
Meneer de vakbondsman is boos
Meneer Kennes van de vakbond is boos (1). Ze gaan, wéér eens, de onschuldige werkende mensen gijzelen - die tenslotte voor een deel gaan werken om de uitkeringen van zijn soort mensen te betalen - en als daar kritiek op komt kan hij zich, wéér eens, niet voorstellen waaraan hij zoveel onrecht te danken heeft. En meneer Kennes roept de "democratie" in! Hij vindt dat hij genoeg volk achter zich heeft staan en dus kan hij geweld tegen ons, de echt werkende mensen gebruiken!
Maar oeps! Er is iets veranderd! Want vroeger, meneer Kennes, toen konden figuurtjes zoals u inderdaad armzwaaiend en vastberaden kijkend op tv hun lege slogans ("democratie"! "solidariteit"!) komen uitkramen, en wij, de echt werkende mensen moesten de volgende dag weer knarsetandend de grillen van van jouw soort mensen ondergaan. En nu...
Zomaar opeens hebben al die mensen zelf een stem!
Ja, want nu is er ineens het internet, en er zijn blogs, en er is Twitter, en als meneer Kennes zijn toverspreuken die vroeger zo goed werkten uitspreekt, dan zit niet iedereen vol ontzag te luisteren, maar dan stijgt een hoongelach op om het te horen tot de andere kant van het zonnestelsel. "U spreekt niet voor ons, meneer Kennes, dat doen wij zelf wel".
Ja, meneer Kennes, democratie is mooi, maar in uw geval duidelijk alleen maar als u het bent die aan het woord komt. Vandaag, meneer Kennes, leeft u in een wereld waarin andere mensen ook aan het woord kunnen komen. U zal dus, wéér eens, al die pendelaars gijzelen? Ik verneem dat er wel kans bestaat dat uw knokploegen zullen verhinderen dat de echt werkende mens die na al die ellende toch op het werk aankomt ook nog binnen raakt? En u bent boos omdat die echt werkende mens dat maar de pueriele geweldopstoot vindt van iemand die zijn zin niet krijgt?
Wel, meneer Kennes, dan bent u maar eens boos. Ik van mijn kant zal ophouden met zeggen dat ik u maar een ordinaire geweldpleger vind, als u ophoudt met echt werkende mensen gijzelen. En tot het zo ver is zal het op het internet staan, op blogs, en op Twitter, en op al die andere kapitalistische samenzweringen waar uw soort "democratie" zo onder te lijden heeft.
------------------------------------
(1) http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=DMF20120126_073
Maar oeps! Er is iets veranderd! Want vroeger, meneer Kennes, toen konden figuurtjes zoals u inderdaad armzwaaiend en vastberaden kijkend op tv hun lege slogans ("democratie"! "solidariteit"!) komen uitkramen, en wij, de echt werkende mensen moesten de volgende dag weer knarsetandend de grillen van van jouw soort mensen ondergaan. En nu...
Zomaar opeens hebben al die mensen zelf een stem!
Ja, want nu is er ineens het internet, en er zijn blogs, en er is Twitter, en als meneer Kennes zijn toverspreuken die vroeger zo goed werkten uitspreekt, dan zit niet iedereen vol ontzag te luisteren, maar dan stijgt een hoongelach op om het te horen tot de andere kant van het zonnestelsel. "U spreekt niet voor ons, meneer Kennes, dat doen wij zelf wel".
Ja, meneer Kennes, democratie is mooi, maar in uw geval duidelijk alleen maar als u het bent die aan het woord komt. Vandaag, meneer Kennes, leeft u in een wereld waarin andere mensen ook aan het woord kunnen komen. U zal dus, wéér eens, al die pendelaars gijzelen? Ik verneem dat er wel kans bestaat dat uw knokploegen zullen verhinderen dat de echt werkende mens die na al die ellende toch op het werk aankomt ook nog binnen raakt? En u bent boos omdat die echt werkende mens dat maar de pueriele geweldopstoot vindt van iemand die zijn zin niet krijgt?
Wel, meneer Kennes, dan bent u maar eens boos. Ik van mijn kant zal ophouden met zeggen dat ik u maar een ordinaire geweldpleger vind, als u ophoudt met echt werkende mensen gijzelen. En tot het zo ver is zal het op het internet staan, op blogs, en op Twitter, en op al die andere kapitalistische samenzweringen waar uw soort "democratie" zo onder te lijden heeft.
------------------------------------
(1) http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=DMF20120126_073
dinsdag 24 januari 2012
Over Ierland en aardappelen
Glijdend door de historische statistieken van Angus Maddison (1) valt mijn oog op Ierland. Maddison geeft een cijfer voor de bevolking in 1700 en daarna voor 1820 (vanaf dan wordt het regelmatiger en voor vele recente decennia geeft hij de jaarlijkse evolutie). En wat ik zie is dat de bevolking in Ierland in 1700 bestond uit 2 miljoen inwoners, en dat het voor 1820 over meer dan 7 miljoen gaat.
Dat is een factor 3.69: geen enkel ander Europees land komt zelfs maar in de buurt. Engeland en Zweden halen respectievelijk 2.48 en 2.04, en al de rest zit ergens tussen 1 en 2.
Het is een enorme groei. En ja, ik was gaan kijken omdat ik weer eens ergens over de grote hongersnood van de jaren veertig van de negentiende eeuw was gestruikeld, en inderdaad: 8.5 miljoen inwoners in 1846, en dan die hartverscheurende crash: mensen die massaal verhongeren; de scènes kunnen zo naast de drama's die de burgerbevolking is overkomen aan het Oostfront van de Tweede Wereldoorlog. Het duurt tot 1931 (!) voor het aantal weer begint te stijgen: probeer je de verwoesting van een Europees land voor te stellen dat uitgerekend in die periode van expansie, van industrialisering, van constant stijgende welvaart, zo haar bevolking ziet emigreren.
En ik denk terug aan die discussies van lang geleden... Je moet weten: het was de schuld van het kapitalisme! We weten allemaal dat Ierland een monocultuur van aardappelen was, en dat een schimmel de aardappelen deed rotten op het veld, maar het was toch de schuld van het kapitalisme. Ja, want volgens het Marxisme was de rijkdom van uitgerekend Engeland tot stand gekomen door de plundering en dus de verarming van de proletariërs. En Engeland was in die jaren rijk aan het worden, en Ierland was in die periode geruïneerd, dus het model (ik kan het niet genoeg toegeven) was logisch waterdicht en consistent om Aristoteles te doen opkijken en de voorspelde feiten kwamen uit dat Eddington er telegrammen naar Einstein zou van sturen...
En toch was de theorie niet juist. Niet dat je moest over aardappelen beginnen: "jamaar, de Britten hebben nog voorraden weggesleept toen de mensen al lagen te verhongeren!" En ik twijfel er geen moment aan, maar als dat je criterium is, dan waren de Romeinen "kapitalisten", en de Grieken, en de Perzen, en de Arabieren, en de Mongolen... (Enzovoort.)
Het heeft iets bizars, de ijver waarmee mensen simpele ("één-voudige") theorieën gaan verdedigen, en dit des te meer (zo lijkt het soms) naarmate ze harder hebben moeten werken om die theorie met zijn één enkele causale factor te begrijpen.
Jammer, achteraf bezien, dat ik destijds nooit aan dat zo duidelijk Malthusiaans scenario heb gedacht. Neem een doodarme bevolking aan de rand van subsistentie. Introduceer de aardappel, en beschouw de verbluffende bevolkingsexplosie. Natuurlijk zijn ze nog steeds even arm ("het is de schuld van het kapitalisme"). Introduceer nu die vreselijke aardappelziekte - wat verwacht je? Hongersnood? Ja? En dus, als er hongersnood uitbreekt...
... is dat de schuld van het kapitalisme!
Moraal van het verhaal? Ken je nog andere monocausale, zeg gerust: simplistische theorieën, die ook op perfect consistente modellen gebaseerd zijn; die ook heel fraai de waargenomen effecten precies aan de beweerde oorzaken kunnen koppelen; en die sommige mensen ook harder lijken te verdedigen naarmate we mogen vrezen dat ze veel werk hebben gehad om ze te begrijpen? En heb je ze ook al zien spartelen als je probeert op alternatieve causaliteiten probeert te wijzen die hun eigen verhaaltje onderuit dreigen te halen?
Ikzelf dacht onmiddellijk aan de theorie dat "negers dommer zijn dan blanken". Maar ik weet zeker dat sommige lezers nog andere voorbeelden kunnen opnoemen.
-----------------------------------------
Ga naar http://www.ggdc.net/MADDISON/oriindex.htm en klik "historical statistics"
Dat is een factor 3.69: geen enkel ander Europees land komt zelfs maar in de buurt. Engeland en Zweden halen respectievelijk 2.48 en 2.04, en al de rest zit ergens tussen 1 en 2.
Het is een enorme groei. En ja, ik was gaan kijken omdat ik weer eens ergens over de grote hongersnood van de jaren veertig van de negentiende eeuw was gestruikeld, en inderdaad: 8.5 miljoen inwoners in 1846, en dan die hartverscheurende crash: mensen die massaal verhongeren; de scènes kunnen zo naast de drama's die de burgerbevolking is overkomen aan het Oostfront van de Tweede Wereldoorlog. Het duurt tot 1931 (!) voor het aantal weer begint te stijgen: probeer je de verwoesting van een Europees land voor te stellen dat uitgerekend in die periode van expansie, van industrialisering, van constant stijgende welvaart, zo haar bevolking ziet emigreren.
En ik denk terug aan die discussies van lang geleden... Je moet weten: het was de schuld van het kapitalisme! We weten allemaal dat Ierland een monocultuur van aardappelen was, en dat een schimmel de aardappelen deed rotten op het veld, maar het was toch de schuld van het kapitalisme. Ja, want volgens het Marxisme was de rijkdom van uitgerekend Engeland tot stand gekomen door de plundering en dus de verarming van de proletariërs. En Engeland was in die jaren rijk aan het worden, en Ierland was in die periode geruïneerd, dus het model (ik kan het niet genoeg toegeven) was logisch waterdicht en consistent om Aristoteles te doen opkijken en de voorspelde feiten kwamen uit dat Eddington er telegrammen naar Einstein zou van sturen...
En toch was de theorie niet juist. Niet dat je moest over aardappelen beginnen: "jamaar, de Britten hebben nog voorraden weggesleept toen de mensen al lagen te verhongeren!" En ik twijfel er geen moment aan, maar als dat je criterium is, dan waren de Romeinen "kapitalisten", en de Grieken, en de Perzen, en de Arabieren, en de Mongolen... (Enzovoort.)
Het heeft iets bizars, de ijver waarmee mensen simpele ("één-voudige") theorieën gaan verdedigen, en dit des te meer (zo lijkt het soms) naarmate ze harder hebben moeten werken om die theorie met zijn één enkele causale factor te begrijpen.
Jammer, achteraf bezien, dat ik destijds nooit aan dat zo duidelijk Malthusiaans scenario heb gedacht. Neem een doodarme bevolking aan de rand van subsistentie. Introduceer de aardappel, en beschouw de verbluffende bevolkingsexplosie. Natuurlijk zijn ze nog steeds even arm ("het is de schuld van het kapitalisme"). Introduceer nu die vreselijke aardappelziekte - wat verwacht je? Hongersnood? Ja? En dus, als er hongersnood uitbreekt...
... is dat de schuld van het kapitalisme!
Moraal van het verhaal? Ken je nog andere monocausale, zeg gerust: simplistische theorieën, die ook op perfect consistente modellen gebaseerd zijn; die ook heel fraai de waargenomen effecten precies aan de beweerde oorzaken kunnen koppelen; en die sommige mensen ook harder lijken te verdedigen naarmate we mogen vrezen dat ze veel werk hebben gehad om ze te begrijpen? En heb je ze ook al zien spartelen als je probeert op alternatieve causaliteiten probeert te wijzen die hun eigen verhaaltje onderuit dreigen te halen?
Ikzelf dacht onmiddellijk aan de theorie dat "negers dommer zijn dan blanken". Maar ik weet zeker dat sommige lezers nog andere voorbeelden kunnen opnoemen.
-----------------------------------------
Ga naar http://www.ggdc.net/MADDISON/oriindex.htm en klik "historical statistics"
zondag 22 januari 2012
Grote verrassing in South Carolina!
Op dit moment zie ik (in tegenstelling tot de twee vorige gelegenheden) nergens cijfers, maar alle nieuwssites zijn het er over eens: Gingrich heeft de voorverkiezing van South Carolina afgetekend gewonnen. Of met andere woorden, Romney die een dikke week geleden nog met tientallen (jaja, meervoud) percenten op kop lag, en door veel commentatoren zoals ikzelf al lang tot de "onvermijdelijke" kandidaat was gekroond, lijdt hier een ongehoord debacle.
Het merkwaardige is dat het allemaal op ongeveer één dag tijd is gebeurd. Gingrich, die razend was om de negatieve campagne van Romney in de aanloop naar de voorverkiezingen, vond ergens nog een pot met goud en besloot Romney een pak van eigen laken aan te meten. Veel commentatoren (zoals ik) dachten dat hij daarmee alleen maar zichzelf nog meer zou beschadigen: slechte verliezer die er hoogstens in zou slagen ook wat modder op de enige fatsoenlijke kandidaat (Romney) te doen plakken.
Niet, dus. Een lawine aan beschuldigingen ("Romney is te rijk om president te worden", verpakt in heilige verontwaardiging over belastingen) plus een heel slagvaardige prestatie in de debatten, en Gingrich stoomde Romney voorbij zoals een ferrari voorbij een driewieler. Dat brengt een hoop mensen zoals ik bij de vraag: hoe staat het met onze voorspellingen? Voor mij is dit immers een soort spel, een beetje rond mijn stokpaardje "de toekomst is onvoorspelbaar", honderd percent "speels". Dus de vraag is: komt hier iets uit dat te vergelijken is met mijn "al die poeha rond Obama" van de vorige keer?
Ik denk dat mijn visies tot nu toe ongeveer de volgende vorm hadden:
OFWEL (meest waarschijnlijk) wordt Romney de Republikeinse kandidaat, en dan zal Obama "na een spannende strijd" herkozen worden, niet omdat hij zo'n sterke president is, maar omdat de dom rechtse vleugel van de Republikeinen de enige fatsoenlijke tegenkandidaat al heeft vermoord voor hij aan de start is verschenen. De voorspelling kan fout zijn indien de economie nog veel erger begint te crashen (of natuurlijk omdat ze kant noch wal raakt: Obama verliest terwijl de economie het veel beter doet; dat soort dingen), maar ze blijft dan evengoed fout.
OFWEL (al veel twijfelachtiger) haalt een andere kandidaat toch nog de nominatie, en dan zal Obama "with a landslide" herkozen worden, omdat de andere kandidaat per (mijn) definitie geen "fatsoenlijke" kandidaat is, en daarom kansloos. De voorspelling zal fout zijn op het "al die poeha rond Obama" niveau - men zou kunnen terugdenken aan "IPPON" (1) - als een andere kandidaat wint tegen Obama, of gewoon serieus fout als een andere kandidaat verliest "na een spannende strijd".
We zijn dan ook nog niet aan het "poeha rond Obama" niveau, maar dat zit wel een stuk meer in de kaarten. Anderzijds kan mijn "meest waarschijnlijk scenario" heel goed ook nog uitkomen. De Republikeinen kijken elkaar nog eens goed aan, beseffen ineens dat ze riskeren Newt Gingrich (!), één van de grootste losers van hun partij (denk terug hoe hij door Bill Clinton van het kastje naar de muur is gespeeld), tegen Obama het strijdperk in te duwen, en ze komen, ongeveer bij "Super Tuesday" (begin maart) alsnog bij zinnen.
Daartussenin zijn er nog enkele andere scenario's. Bijvoorbeeld, als Gingrich het haalt, en Obama vervolgens zelfs Texas en Kansas wint (even gebruik makend van de stijlfiguur van de overdrijving), dan heb ik mijn punt over "het vermoorden van de enige fatsoenlijke kandidaat" ook wel gemaakt.
Toch is het wel eens interessant je in te beelden dat de voorspellingen de mist ingaan: dus een andere kandidaat haalt de nominatie binnen en maakt het Obama knap lastig. Wat is er dan misgegaan? In ieder geval heb ik dan het gewicht van Romney zwaar overschat. Dat zou overigens ook zo zijn als Obama wint "with a landslide" tegen Romney. Ik heb al toegegeven dat ik gewoon zit te dagdromen dat Romney een Hayek-liberaal is, maar in feite heb ik dat nooit van dichterbij bekeken.
Verder heb ik dan de "moord" op de "enige fatsoenlijke kandidaat" sterk overdreven: de zeer rechtse Republikeinen hebben dan wel degelijk standpunten die electoraal iets voorstellen, en dus hadden ze nu, en de vorige maanden, groot gelijk als ze probeerden daarvoor een eigen kandidaat naar voor te schuiven. Dan is het zelfs een illustratie van de reden waarom ik het Amerikaans systeem, ondanks al dat circus, een goed systeem vind. Eerst zet de uitdager een interne debat op tussen (in dit geval) de conservatieve versus de liberale vleugel van de eigen partij, en de beste daarvan neemt het dan op tegen de zittende president, uit de andere partij.
Momenteel houd ik toch maar vast aan mijn bestaande voorspellingen. De Republikeinen kiezen alsnog voor Romney, en die verliest na "een spannende strijd". Maar verrassend was het allemaal wel.
--------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/04/ippon.html
Het merkwaardige is dat het allemaal op ongeveer één dag tijd is gebeurd. Gingrich, die razend was om de negatieve campagne van Romney in de aanloop naar de voorverkiezingen, vond ergens nog een pot met goud en besloot Romney een pak van eigen laken aan te meten. Veel commentatoren (zoals ik) dachten dat hij daarmee alleen maar zichzelf nog meer zou beschadigen: slechte verliezer die er hoogstens in zou slagen ook wat modder op de enige fatsoenlijke kandidaat (Romney) te doen plakken.
Niet, dus. Een lawine aan beschuldigingen ("Romney is te rijk om president te worden", verpakt in heilige verontwaardiging over belastingen) plus een heel slagvaardige prestatie in de debatten, en Gingrich stoomde Romney voorbij zoals een ferrari voorbij een driewieler. Dat brengt een hoop mensen zoals ik bij de vraag: hoe staat het met onze voorspellingen? Voor mij is dit immers een soort spel, een beetje rond mijn stokpaardje "de toekomst is onvoorspelbaar", honderd percent "speels". Dus de vraag is: komt hier iets uit dat te vergelijken is met mijn "al die poeha rond Obama" van de vorige keer?
Ik denk dat mijn visies tot nu toe ongeveer de volgende vorm hadden:
OFWEL (meest waarschijnlijk) wordt Romney de Republikeinse kandidaat, en dan zal Obama "na een spannende strijd" herkozen worden, niet omdat hij zo'n sterke president is, maar omdat de dom rechtse vleugel van de Republikeinen de enige fatsoenlijke tegenkandidaat al heeft vermoord voor hij aan de start is verschenen. De voorspelling kan fout zijn indien de economie nog veel erger begint te crashen (of natuurlijk omdat ze kant noch wal raakt: Obama verliest terwijl de economie het veel beter doet; dat soort dingen), maar ze blijft dan evengoed fout.
OFWEL (al veel twijfelachtiger) haalt een andere kandidaat toch nog de nominatie, en dan zal Obama "with a landslide" herkozen worden, omdat de andere kandidaat per (mijn) definitie geen "fatsoenlijke" kandidaat is, en daarom kansloos. De voorspelling zal fout zijn op het "al die poeha rond Obama" niveau - men zou kunnen terugdenken aan "IPPON" (1) - als een andere kandidaat wint tegen Obama, of gewoon serieus fout als een andere kandidaat verliest "na een spannende strijd".
We zijn dan ook nog niet aan het "poeha rond Obama" niveau, maar dat zit wel een stuk meer in de kaarten. Anderzijds kan mijn "meest waarschijnlijk scenario" heel goed ook nog uitkomen. De Republikeinen kijken elkaar nog eens goed aan, beseffen ineens dat ze riskeren Newt Gingrich (!), één van de grootste losers van hun partij (denk terug hoe hij door Bill Clinton van het kastje naar de muur is gespeeld), tegen Obama het strijdperk in te duwen, en ze komen, ongeveer bij "Super Tuesday" (begin maart) alsnog bij zinnen.
Daartussenin zijn er nog enkele andere scenario's. Bijvoorbeeld, als Gingrich het haalt, en Obama vervolgens zelfs Texas en Kansas wint (even gebruik makend van de stijlfiguur van de overdrijving), dan heb ik mijn punt over "het vermoorden van de enige fatsoenlijke kandidaat" ook wel gemaakt.
Toch is het wel eens interessant je in te beelden dat de voorspellingen de mist ingaan: dus een andere kandidaat haalt de nominatie binnen en maakt het Obama knap lastig. Wat is er dan misgegaan? In ieder geval heb ik dan het gewicht van Romney zwaar overschat. Dat zou overigens ook zo zijn als Obama wint "with a landslide" tegen Romney. Ik heb al toegegeven dat ik gewoon zit te dagdromen dat Romney een Hayek-liberaal is, maar in feite heb ik dat nooit van dichterbij bekeken.
Verder heb ik dan de "moord" op de "enige fatsoenlijke kandidaat" sterk overdreven: de zeer rechtse Republikeinen hebben dan wel degelijk standpunten die electoraal iets voorstellen, en dus hadden ze nu, en de vorige maanden, groot gelijk als ze probeerden daarvoor een eigen kandidaat naar voor te schuiven. Dan is het zelfs een illustratie van de reden waarom ik het Amerikaans systeem, ondanks al dat circus, een goed systeem vind. Eerst zet de uitdager een interne debat op tussen (in dit geval) de conservatieve versus de liberale vleugel van de eigen partij, en de beste daarvan neemt het dan op tegen de zittende president, uit de andere partij.
Momenteel houd ik toch maar vast aan mijn bestaande voorspellingen. De Republikeinen kiezen alsnog voor Romney, en die verliest na "een spannende strijd". Maar verrassend was het allemaal wel.
--------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/04/ippon.html
woensdag 18 januari 2012
"Gates of Fire": rustig opbouwen
Volgens mij zijn historische romans nog moeilijker dan gewone romans. Je moet de boel een beetje in leven houden, je moet je personages een beetje interessant maken, je moet het ook nog een beetje kunnen schrijven... Maar bovendien ligt de draad al vast, zodat je ook nog eens heel erg gebonden bent aan de historische realiteit. In het bijzonder de vroege hoofdstukken, wanneer je nog de wereld tot leven moet brengen waarin jij je verhaal zal gaan brengen: het zou niet de eerste keer zijn dat ik een historische roman teleurgesteld dichtklapte, omdat ik de eerste honderd bladzijden niet te lezen vond.
Dus wanneer een Gates of Fire van Steven Pressfield dat probleem heel aardig omzeilt, dan zit ik me altijd af te vragen: hoe doen die schrijvers dat? Nu kan ik wel een paar "technieken" herkennen. Hij creëert, dus, een ideaal vertelpunt door het kiezen van een "overlevende" die vervolgens aan de grote Xerxes moet vertellen over de opmerkelijke tactieken die "toch wel enig effect hebben gehad op de troepen van zijne majesteit". (Hij heeft het over de Spartaanse phalanx die de troepen van zijn majesteit zodanig tegen de klippen keilde dat de kustlijn er sindsdien een kilometer van verschoven ligt, en Koen likt al duimen en vingers af.)
En dan komt er een Beeld. Hoofdletter omdat het heel duidelijk een techniek is, die ikzelf maar zeer, zeer wazig kan ontwaren achter de grote kunst van het vertellen zelf. Het Beeld gaat als volgt. De verteller begint met de speer die hem bij Thermopylae geveld heeft, en vergelijkt de klap met een scène uit die militaire opleiding die hij destijds gekregen heeft - en die maakt dat de term "Spartaans" ook vandaag voor de lezer een heel precieze betekenis heeft. Samen met de andere "Heloten" stellen ze zich tien rijen op achter in de grond geplante schilden. Let wel, dit zijn de "sparring partners" van de Spartanen. Zou jij met de "sparring partner" van Kim Clijsters willen tennissen (laten we zeggen: op leven en dood)? Wel, nog veel minder zou je ruzie willen zoeken tegen de oefenpartners van de Spartanen.
Dus daar staan ze, die oefenpartners, ingegraven achter hun schild. En dan zien ze - louter voor de oefening, hoor! - de "stoottroepen" aankomen. In een phalanx, natuurlijk, haarscherp op één rij, achter de perfect aaneensluitende muur van schilden, eerst in wandelpas, dan wat gezwinder, dan op een drafje, en dan in volle vaart. En de schildenmuur van de phalanx knalt tegen de opstelling van de Heloten, en de Heloten gaan tegen de vlakte, ze vliegen als strohalmen de lucht in, de schok is zo hevig dat het elke keer opnieuw aanvoelde alsof het einde was.
En dat was precies de bedoeling. Maar welk Beeld om te schetsen wat voor "oefeningen" en tactieken die Spartanen hadden! Welk een "echo" naar wat je als lezer wel kan raden dat je later nog een paar keer zal te zien krijgen! Als verteller van een veldslag heb je een groot probleem: er gebeurt van alles tegelijk, maar jij kan alleen maar letter per letter, woord per woord de draad verder spinnen. Teveel van dit soort details, en je veldslag gaat wel bijzonder traag vooruit. Te weinig, en hoe ga je ooit het verhaal van de Spartanen onderscheiden van, pakweg, een banaal Romeins legioen?
Pressfield lost dat heel netjes op. Hij beschrijft het moment waarop de phalanx tegen de vijand knalt... als een oefening! De schok waarmee die Spartaanse muur jou door de lucht zwiert is te vergelijken met, misschien, laten we zeggen... de kracht van een aanstormende neushoorn? Niets over speren, niets over zwaarden, het is maar een oefening, dus die details komen later nog wel, als er een echte veldslag moet beschreven worden. En het detail van de volle kracht van die aanstormende muur, dat heeft de lezer dan al lang achter de kiezen, en als het zover is zal die lezer zich verwonderen over de auteur die met heel weinig zinnen heel dat gevecht tot leven kan roepen.
Het heeft natuurlijk nog niet de intensiteit van "Gandalf houdt de brug tegen een Balrog", tijdens die eerste tientallen bladzijden waarin de achtergrond van de personages moet verschijnen, maar het leest dan al heel vlot. Het intrigeert werkelijk, die wereld van de Grieken terwijl de onweerwolken van de naderende Perzen zich samenpakken aan de horizon. De vrije boeren die zoveel keer per jaar samenkomen om zich te oefenen in de edele kunst van de hoplieten, de mannen van de polis die zich in phalanx opstellen - en die natuurlijk nooit de kracht en de bekwaamheid kunnen bereiken van wat de Spartanen op het veld kunnen (en zullen) brengen. De rotsachtige hellingen, de eiken en de olijfbomen, en de Helleense kusten... Het komt allemaal heel fraai tot leven, en de lezer zit met ingehouden adem te kijken naar de langzame opbouw, waarvan je weet (als je toch een klein beetje de geschiedenis kent) dat het een heel bijzondere finale wordt. Ach, ik heb er destijds zelf al eens een kleine ode aan gewijd, hier is de url nog eens:
http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/10/ga-vreemdeling-de-spartanen-vertellen.html
En nu moet ik dringend weer gaan verder lezen: ik begin al ontwenningsverschijnselen te tonen.
Dus wanneer een Gates of Fire van Steven Pressfield dat probleem heel aardig omzeilt, dan zit ik me altijd af te vragen: hoe doen die schrijvers dat? Nu kan ik wel een paar "technieken" herkennen. Hij creëert, dus, een ideaal vertelpunt door het kiezen van een "overlevende" die vervolgens aan de grote Xerxes moet vertellen over de opmerkelijke tactieken die "toch wel enig effect hebben gehad op de troepen van zijne majesteit". (Hij heeft het over de Spartaanse phalanx die de troepen van zijn majesteit zodanig tegen de klippen keilde dat de kustlijn er sindsdien een kilometer van verschoven ligt, en Koen likt al duimen en vingers af.)
En dan komt er een Beeld. Hoofdletter omdat het heel duidelijk een techniek is, die ikzelf maar zeer, zeer wazig kan ontwaren achter de grote kunst van het vertellen zelf. Het Beeld gaat als volgt. De verteller begint met de speer die hem bij Thermopylae geveld heeft, en vergelijkt de klap met een scène uit die militaire opleiding die hij destijds gekregen heeft - en die maakt dat de term "Spartaans" ook vandaag voor de lezer een heel precieze betekenis heeft. Samen met de andere "Heloten" stellen ze zich tien rijen op achter in de grond geplante schilden. Let wel, dit zijn de "sparring partners" van de Spartanen. Zou jij met de "sparring partner" van Kim Clijsters willen tennissen (laten we zeggen: op leven en dood)? Wel, nog veel minder zou je ruzie willen zoeken tegen de oefenpartners van de Spartanen.
Dus daar staan ze, die oefenpartners, ingegraven achter hun schild. En dan zien ze - louter voor de oefening, hoor! - de "stoottroepen" aankomen. In een phalanx, natuurlijk, haarscherp op één rij, achter de perfect aaneensluitende muur van schilden, eerst in wandelpas, dan wat gezwinder, dan op een drafje, en dan in volle vaart. En de schildenmuur van de phalanx knalt tegen de opstelling van de Heloten, en de Heloten gaan tegen de vlakte, ze vliegen als strohalmen de lucht in, de schok is zo hevig dat het elke keer opnieuw aanvoelde alsof het einde was.
En dat was precies de bedoeling. Maar welk Beeld om te schetsen wat voor "oefeningen" en tactieken die Spartanen hadden! Welk een "echo" naar wat je als lezer wel kan raden dat je later nog een paar keer zal te zien krijgen! Als verteller van een veldslag heb je een groot probleem: er gebeurt van alles tegelijk, maar jij kan alleen maar letter per letter, woord per woord de draad verder spinnen. Teveel van dit soort details, en je veldslag gaat wel bijzonder traag vooruit. Te weinig, en hoe ga je ooit het verhaal van de Spartanen onderscheiden van, pakweg, een banaal Romeins legioen?
Pressfield lost dat heel netjes op. Hij beschrijft het moment waarop de phalanx tegen de vijand knalt... als een oefening! De schok waarmee die Spartaanse muur jou door de lucht zwiert is te vergelijken met, misschien, laten we zeggen... de kracht van een aanstormende neushoorn? Niets over speren, niets over zwaarden, het is maar een oefening, dus die details komen later nog wel, als er een echte veldslag moet beschreven worden. En het detail van de volle kracht van die aanstormende muur, dat heeft de lezer dan al lang achter de kiezen, en als het zover is zal die lezer zich verwonderen over de auteur die met heel weinig zinnen heel dat gevecht tot leven kan roepen.
Het heeft natuurlijk nog niet de intensiteit van "Gandalf houdt de brug tegen een Balrog", tijdens die eerste tientallen bladzijden waarin de achtergrond van de personages moet verschijnen, maar het leest dan al heel vlot. Het intrigeert werkelijk, die wereld van de Grieken terwijl de onweerwolken van de naderende Perzen zich samenpakken aan de horizon. De vrije boeren die zoveel keer per jaar samenkomen om zich te oefenen in de edele kunst van de hoplieten, de mannen van de polis die zich in phalanx opstellen - en die natuurlijk nooit de kracht en de bekwaamheid kunnen bereiken van wat de Spartanen op het veld kunnen (en zullen) brengen. De rotsachtige hellingen, de eiken en de olijfbomen, en de Helleense kusten... Het komt allemaal heel fraai tot leven, en de lezer zit met ingehouden adem te kijken naar de langzame opbouw, waarvan je weet (als je toch een klein beetje de geschiedenis kent) dat het een heel bijzondere finale wordt. Ach, ik heb er destijds zelf al eens een kleine ode aan gewijd, hier is de url nog eens:
http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/10/ga-vreemdeling-de-spartanen-vertellen.html
En nu moet ik dringend weer gaan verder lezen: ik begin al ontwenningsverschijnselen te tonen.
Abonneren op:
Reacties (Atom)
