donderdag 9 februari 2012

"The Spartans came in frontally"

Voor we de Spartanen laten "frontaal aanvallen", eerst een disclaimer. Zoals we weten hebben de Spartanen zich daar, bij Thermopylae, tot de laatste man dood gevochten, en dus weten we, voor zover ik dat tenminste zelf weet, en naarmate de slag vordert, minder en minder wat er precies gebeurd is. Dus eigenlijk vertel ik het verhaal van Gates of Fire van Steven Pressfield (1) na, en hoop dat het een beetje een benadering van de historische realiteit meegeeft.

Dus daar komen ze, de stoottroepen uit dat Perzische leger geschat op tussen het half en de twee miljoen man (bij mijn weten spreken hedendaagse schattingen van een klein miljoen man, maar corrigeer me gerust), recht op onze phalanx uit Thespis af: alles bij elkaar een 700 man. OK, het zijn dus geen Spartanen, zoals ikzelf eerder verkeerd vertelde (2). Maar wees gerust dat ze de voorkant van een speer konden onderscheiden van de achterkant. En ze waren toch al een paar dagen eerder bij Thermopylae dan de Perzen: zie je het gebeuren dat al die Griekse phalanxen nog een paar dagen les krijgen van niemand minder dan de Spartanen zelf? Dus de Meden storten zich op de Thespiërs...

Ze komen met dui - zen - den. Natuurlijk kunnen er maar enkele tientallen tegelijk door de pas, maar daarachter staan de volgende dui - zen - den al te wachten. Ze komen achter een hagel van pijlen, afgevuurd door evenveel boogschutters die staan opgesteld voorbij de tienduizenden infanteristen die zich vooraan in beweging zetten. Alsof het een machine was gingen al de Griekse schilden tegelijk de lucht in. De vizieren van al de Griekse helmen vielen alsof het in één beweging was naar beneden. En de hele Thespische phalanx zette zich in beweging en op een mum van tijd beukte ze in op de naderende Meden. En de Meden, ze stonden al te wankelen terwijl het gevecht nog niet eens begonnen was. En de vierde rij, en de vijfde rij, enzovoort stortte zich naar voren, en ze plantten hun schild in de rug van hun voorganger en ze klauwden hun voeten in de grond alsof ze de planeet in beweging wilden zetten, en ze begonnen te duwen. En de zesde rij deed hetzelfde, en de zevende, allemaal plantten ze hun schild en hun schouder in de rug van de voorganger, en allemaal tesamen duwden ze nog harder.

De Spartanen stonden er achter de Thespiërs met de handen in de zakken (bij wijze van spreken, natuurlijk) op te kijken, en ze zagen dat het goed was. "Kijk", hebben ze met hun professionele blik al lang gezien, "de Meden hebben dat en dat soort wapens, en ze stellen zich zus en zo op, en dus zijn de Thespiërs ze nu in mootjes aan het hakken". Want wat begonnen was als een veelbelovende clash tussen twee frontaal botsende legers veranderde al meteen in een bloedbad. Neenee, deze keer niet "bij wijze van spreken". Wel degelijk bij wijze van "een bad" (niet "emmer", niet "beek", niet "stroom"...); een bad van bloed". Waar de troepen zich hadden opgesteld op een keiharde klei stonden ze aan het einde van het gevecht tot de enkels in de modder: een "bad van bloed" was over de harde aarde gespoeld.

En de Spartanen zagen dat de Meden terugplooiden onder de razende slagen van de Thespiërs, en ze marcheerden op hun beurt naar voren. Voor hen zagen ze de pluimen op de Thespische helmen opstijgen alsof ze een muur beklommen: en zo was het ook, een muur van dode Meden. Maar het is vermoeiend werk, dat duwen en spiezen, en duwen en spiezen, en de Thespiërs raken uitgeput...

"The Spartans came in frontally, eight deep, at a double interval" zegt het boek. Vertelkunst: hij zegt alleen maar dat ze er aan kwamen, meer niet, maar de lezer voelt de enorme impact. Ze rolden over en door de Thespiërs heen in een (naar ik aanneem) duizend keer geoefend manoeuvre, en ze botsten op hun beurt op de Meden, de duizenden die al vermoeid tegen de vlakte gingen, en de vele duizenden meer die daarachter in dichte drommen klaar stonden. En de Meden dwarrelden als blaadjes door de lucht, hun linies gingen aan flarden, hun schilden raakten doorboord en de Spartanen walsten er overheen alsof ze hoopten dat we er millennia later nog van zouden spreken.

Nu vochten de Meden zich niet minder heroïsch dood dan de Spartanen enkele dagen later zelf zouden doen: ik vraag me af waarom we daar nooit blijven bij stilstaan. Ze grepen de speren van de Spartanen met hun blote handen vast en als het moest beten ze hen naar de keel. Het hielp hen allemaal niets, behalve dan dat de voortdurend aanstormende verse Meden zelfs de Spartanen begonnen uit te putten. Nu begonnen de Meden op te dringen, en waren zij het die de muur van lichamen beklommen. Alleen maakte dat hen een doelwit voor de pijlen van de Grieken in de achterhoede, en een nieuwe slachting volgde. En toch stroomden ze over de muur over de uitgedunde Spartanen en even begon het er slecht uit te zien; even begonnen de strakke Spartaanse gelederen naar binnen uit te puilen, zoals wanneer een phalanx op het punt staat te begeven.

Maar ook daarvoor hebben de Spartanen een procedure. Een specifiek signaal, een heel precies manoeuvre, en de uitgeputte Spartanen zetten zomaar een gereorganiseerde, als hernieuwde phalanx op het bord, de chaos maakt plaats voor een bronzen muur, en daarachter groeperen de aanstormende reserves zich in een nieuwe muur. De Meden die nog niet tot moes vertrappeld zijn worden gewoon van de klif af de klippen op geduwd, opzijgeschoven, weggevaagd - tot er helemaal niets meer staat tussen de Spartanen en de boogschutters.

Tegenover de muur van schilden staat nu een muur van pijlen. Eén voorbijvliegende pijl; hij zoeft. Honderd pijlen, ze zoemen als een nest kwaadaardige wespen. Duizend pijlen, op korte afstand, rechtdoor op je af geschoten, dat is een muur van dood die over je heen walst. Maar deze keer is het zoals ik zei in die post van lang geleden (2): het was geen gewone phalanx die daar stond, maar wel een Spartaanse phalanx...

En de muur van schilden zet zich door de muur van pijlen in beweging en plant zich eens te meer in de massa lichamen van de boogschutters. Ze vallen en sleuren de opeengepakte rijen mee in hun val als dominostenen. Nieuwe ladingen Meden schuiven als aardverschuivingen de zee in. Nu pas zijn de Spartanen zo de uitputting voorbij dat ze beginnen ineen te zakken. Een nieuwe phalanx staat klaar, deze keer uit Tegea. Tegea is een buurstad van Sparta; ze hebben ongeveer een eeuw lang geregeld ruzie gehad met de best mogelijke leermeester. De Tegeërs storten zich op hun beurt op de Meden, en deze keer krijgen die er genoeg van en ze vluchten de pas uit alsof een phalanx ze op de hielen zat. De Spartanen restte niets meer, voor die dag, dan de krampen overwinnen en proberen zichzelf op te rapen.

En dat was de eerste slag, en de Spartanen zagen dat het goed was.

----------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2012/01/ik-moet-een-boek-lezen.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/10/ga-vreemdeling-de-spartanen-vertellen.html

1 opmerking:

Libertariër zei

Koen-de-Obamafan, hoe gaat de Amerikaanse overheid haar bijna historisch hoge en snel groeiende staatsschuld terugbetalen? Met een "economische groei" die zowat geheel en al door nieuwe staatsschulden komt, en steeds minder door de Amerikaanse consumenten zelf, wordt dat toch een moeilijk verhaal. Omdat jij Obama de enige redelijke kandidaat vindt en de noodzaak met de dag groter wordt, moet het schuldenprobleem toch door hem worden opgelost.