maandag 13 februari 2012

Brulfilosofie

In The Counter-Revolution of Science (1952) argumenteert Friedrich Hayek dat allerlei onderwerpen uit sociale wetenschappen niet met methodes uit de natuurkunde te analyseren zijn, en dat dat zelfs heel erg contra-productief zou zijn. Meteen dacht ik terug aan een recente conversatie op usenet waar het standpunt - het veel vaker voorkomende standpunt - werd verdedigd dat alle niet-natuurkundige wetenschappen toch maar flut"wetenschappen" zouden blijven. Tenzij, welteverstaan, ze een manier zouden vinden om toch nog over te schakelen op die natuurkundige methodes.

Precies het omgekeerde dus van wat Hayek zei.

Ik deed een beetje mee met het volgende voorbeeld. (Het is niet zelf bedacht, ik denk dat het ergens uit Stephen Gould moet komen, maar ik weet niet meer waar.) Het idee is, je graaft pakweg een ton zand en puin en rots op, en je begint dat korrel per korrel te zeven. Doorheen het puin (maar dat weet je pas achteraf) zit een miljoenen jaren oude pré-menselijke schedel verspreid. De schedel is echter in een miljoen brokstukken verpulverd, ter grootte van een speldenknop, of ook heel langwerpige naalden. Mary Leakey puzzelt er een hele schedel mee bij elkaar, zodat we een gedateerd fossiel bekomen dat ons vertelt dat de pré-mens 4 miljoen jaar geleden al rechtop liep.

Het is helemaal uit het blote hoofd naverteld, de details kunnen heel erg fout zijn, maar het was iets in die aard.

En mijn vraag is, zijn de eigenschappen die je nodig hebt om eerst te weten dat het in Kenya is dat je moet graven, en niet bijvoorbeeld in de hof van Koen, en vervolgens die miljoen speldenknoppen in elkaar te puzzelen, zodat je dat spectaculair resultaat krijgt - allemaal "flutwetenschap"?

Ja? Als je dat moet beweren, omdat anders je eerdere beweringen over "flutwetenschappen" moet inslikken, dan zal dat stilaan de consequentie worden...

Ere wie ere toekomt, de vraag werd eerder ontweken en er is ook helemaal niemand persoonlijk geworden of beginnen schelden, en de hypothese is op zich ook helemaal niet absurd. Ze leidt wel tot een tikje vreemde consequenties, maar alles bijeen ging het er heel beschaafd aan toe.

Dat deed me dan weer aan een heviger, maar nog steeds eerder tamelijk beschaafde uitwisseling denken in een andere recente forumdiscussie (1). Het vertrok met een bespreking over hoe de Islam een "intrinsiek inferieure" (of zoiets) religie en cultuur is, en hoe wij er tegelijk, en desondanks door bedreigd worden. Zelf ben ik er niet erg aan, zoals je misschien weet als je de betreffende "tag" (2) hier hebt gevolgd, maar ik had me er maar heel minimaal mee bemoeid...

Tot we plots vernamen dat "het anti-semitisme" terug te voeren is op de bronteksten van de Koran zelf. Haha! Een ander stokpaardje van me (3)! Dus ik plaats een heel klein commentaartje met, echt waar, werkelijk niet meer dan de opmerking dat je anti-semitisme in feite rechtstreeks op het Nieuw Testament kan terug voeren. En meer stond er werkelijk niet in...

En toen kwam het dak naar beneden! "Onzin", "historisch ongeïnformeerd", "er op los kletsen", "in sjablonen denken", "Westers masochisme", "gutmenscherei", en toen begon het wat focus te verliezen.

Wat we hier, zoals met zovele andere voorbeelden, kunnen waarnemen is wat ik "brulfilosofie" zal noemen. Er is een wereldbeeld, en je moet en zal het tot in het kleinste detail overnemen ("meebrullen"), of dat dak komt naar beneden. Dat kleinste detail is belangrijk, omdat de brulfilosofie heel erg consistent aaneenhangt, dus als je er één puzzelstukje uit lospeutert gaat heel het plaatje naar de haaien. Dus probeer nu maar eens te discussiëren met mensen die beweren dat "het kapitalisme de oorzaak is van de honger in de wereld", of dat "de crisis is veroorzaakt door de overheidsschulden" of die de Irakoorlog verdedigden, of... (Negers zijn dommer dan blanken! De evolutietheorie is uitgevonden om mensen niet in God te doen geloven! De Islam heeft nooit grote beschavingen gekend!)

Het volstaat dat je ook maar één klein puntje aanwijst waarop het allemaal niet erg klopt en je bent "links" (als je met dom rechts aan het praten bent) of "rechts" (als je met dom links aan het praten bent), en vele varianten op een thema, en het enige dat ze zeker niet willen horen (laat staan "weten") is dat je misschien wel een fraai puntje hebt meegebracht.

En daar moest ik allemaal aan denken toen ik die discussie zag, waarin een paar kennelijk natuurkundigen dingen aan het verdedigen waren die lijnrecht ingingen tegen wat Hayek daar een halve eeuw geleden over zei. Ik geef het nogmaals toe, het gebeurde allemaal heel, heel beschaafd. Maar Hayek is intussen zelf toch ook maar "flutwetenschap" en het bijeenpuzzelen van een schedel die je vertelt dat de mens vier miljoen jaar geleden al rechtop liep ook. Brulfilosofie. Het lijkt me een extreme variant van "politieke vervuiling van het denken".

----------------------------------------
(1) http://www.filosofie.be/article/kritische-essays-over-een-politieke-religie/#comments
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/search/label/Islam%20vs.%20Westen
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/search/label/historische%20Jezus

Geen opmerkingen: