"Je blogt helemaal niet veel" zei het familielid fronsend, en groot gelijk heeft hij. Ik weet het ook niet; ik heb er helemaal geen zin in. Het voelt aan als "ik heb geen tijd", maar dat is natuurlijk niet zo. Ik had enkele jaren geleden, met heel kleine kindjes, nog veel minder tijd. Je maakt tijd voor de dingen waar je tijd voor wil maken.
Bloggen, bij mij, is altijd ook een beetje een uitdrukking geweest van de hoop over bepaalde ideeën uitwisselingen te krijgen van de soort die je zelden hebt met mensen die je dagelijks ontmoet (lees: ze lachen me uit, en heus niet alleen achter mijn rug). Dat is maar een heel klein beetje gelukt op andere fora van het internet, dat is zo mogelijk nog minder gelukt hier (ik ben alle geregelde commentatoren heel erg dankbaar, echt waar), dat is voor het grootste deel heel weinig gelukt: frustratie.
Maar dat is het probleem niet. Ik kan daar echt wel tegen. Ik heb er gewoon geen zin in. Het is waar, ik ben druk met een paar eigen ideeën bezig, het voelt aan alsof ik me niet in een stadium bevindt waarin daar "uitwisseling" bij nodig is, en al de rest verzinkt er een beetje bij in het niet. Dat zou het wel eens kunnen zijn.
Het zou ook kunnen dat het hier een beetje stil zal zijn, de komende tijd. Ik kan me niet inbeelden dat ik zou stoppen met bloggen. Natuurlijk kan een mens dat niet weten, dus misschien draait het daar wel op uit. Momenteel voelt het aan alsof ik alleen maar iets anders (ik weet heus wel wat; beschouw het als "goed nieuws", maak je vooral niet bezorgd om mij) aan mijn hoofd heb. Een occasionele post, misschien, en hopelijk geleidelijk weer wat opdrijven...
zondag 28 april 2013
maandag 22 april 2013
Kleuter Simon wordt vier jaar oud
Het was weer een geweldig week-end voor kleuter Simon. Sinds weken kijkt hij reikhalzend uit naar zijn eerste zwemles. Scolier Sarah en kleuter Thomas komen daar altijd behoorlijk tevreden van terug, en kleuter Simon is al zo'n waterrat, dus...
Wel, het was alleen nog maar watergewenning, maar we zagen hem de hele tijd door het water golven met op zijn gezichtje die uitdrukking van het allergrootste geluk; een breed open, bijna rond mondje, de uitdrukking waarmee hij sinds zijn vroegste peutertijd vol enthousiasme kwam aangekropen, in volle vaart, zodra er maar ergens iets te beleven viel. Kleuter Simon die met volle teugen proeft van het leven, in dit geval in de vorm van chloorwater. Dus daarmee kon de zaterdag al niet meer stuk.
Maar bovendien valt zijn verjaardag dit jaar op een maandag. Dus komen er op zondag eerst enkele vriendjes spelen en later op de middag een groep neefjes en nichtjes, voorzien van bijhorende nonkels, tantes, oma en opa: meer dingen om sinds weken naar uit te kijken. En tenslotte heeft kleuter Simon heel goed door dat zijn verzameling autootjes ("kleuter Simon is dol op autootjes") zal uitgebreid worden. Dat geeft overigens ook aanleiding tot één van die momenten waarop ogenschijnlijk heel banale kinderfilms toch een zekere contemplatief moment in hoofde van papa opleveren. Je moet weten, als kleuter Simon naar zijn Cars2 film mag kijken zegt hij eerst "dan moet ik eerst mijn autootjes halen", en hij holt weg en komt al snel met de doos aangelopen. Even later staat de verzameling twee per twee uitgestald op de leuning van de zetel: daar is precies de ruimte voor, en dus denkt filosoof papa dat daarmee de causaliteit is uitgeput. Weliswaar zien we dezelfde opstelling geregeld ook terugkomen op veel bredere plaatsen (de eettafel, de kookplaat, gewoon de grond, andere...), maar dat zijn maar de toevalligheden van de geschiedenis. De causaliteit is onder controle en filosoof papa is tevreden.
Maar dat is buiten de les "complexe wetenschappen" gerekend die kleuter Simon nu voor papa in petto heeft! De autootjes staan dus op hun plaats, Bliksem en Francesco voorop (ook normaal: dat zijn nu eenmaal de protagonisten), kleuter Simon zit met grote oogjes naar het scherm te kijken... en dan begint één van de races uit het verhaal... en...
De race start in een opstelling waarin de deelnemers in rijen van twee aan de start verschijnen, met Bliksem en Francesco naast elkaar voorop! En papa gaat een groot licht op! Nee, niet dat causaliteiten die bij een oppervlakkige blik het hele veld al lijken te bestrijken bij nader inzien wel eens deel van veel complexere causaliteitsketens kunnen zijn: dat is één van de grote thema's die filosoof papa nu juist al decennia bezig houden. Wel dat dat inzicht ook van toepassing is op de autootjes die steeds weer twee aan twee in rijen staan opgesteld; niet zozeer omdat dat nu eenmaal juist past op de breedte van de leuning van de zetel, maar ook omdat het zo in de favoriete film van kleuter Simon gebeurt.
De bijdragen van kleuters aan de filosofie...
Hoe dan ook, kleuter Simon vraagt ongeveer drie keer per vijf minuten, en dit nog niet langer dan sinds een drietal maanden, om voor zijn verjaardag de verzameling autootjes van Cars met een paar "Slechte" uit te breiden. Hij heeft een hoop van de "vriendjes" (Bliksem zelf, Takeltje, etc), en ook een rivaal als Francesco, maar niet één van de verzameling vijanden. En daar moet verandering in komen! En dus, wanneer de hele familie zich onder het genadiglijk lentezonnetje in de tuin heeft geïnstalleerd zit kleuter Simon al snel bedolven onder het papier. Hij prutst een nieuw rugzakje (groen, lievelingskleur) tevoorschijn en een nachtlampje in de vorm van een leeuw, en dan klinkt opgetogen van onder het papier: "Ja! Dat is een slechte! Dat wil ik!". En dat tot drie maal toe.
De buit is binnen.
En zo is onze jongste ook vier jaar oud. De tijd van babietjes en peutertjes is nu echt wel voorbij. Deze zomer wordt scholier Sarah acht. Dat betekent, naar men zegt, dat ons nu een viertal uitstekende jaren te wachten staan...
Wel, het was alleen nog maar watergewenning, maar we zagen hem de hele tijd door het water golven met op zijn gezichtje die uitdrukking van het allergrootste geluk; een breed open, bijna rond mondje, de uitdrukking waarmee hij sinds zijn vroegste peutertijd vol enthousiasme kwam aangekropen, in volle vaart, zodra er maar ergens iets te beleven viel. Kleuter Simon die met volle teugen proeft van het leven, in dit geval in de vorm van chloorwater. Dus daarmee kon de zaterdag al niet meer stuk.
Maar bovendien valt zijn verjaardag dit jaar op een maandag. Dus komen er op zondag eerst enkele vriendjes spelen en later op de middag een groep neefjes en nichtjes, voorzien van bijhorende nonkels, tantes, oma en opa: meer dingen om sinds weken naar uit te kijken. En tenslotte heeft kleuter Simon heel goed door dat zijn verzameling autootjes ("kleuter Simon is dol op autootjes") zal uitgebreid worden. Dat geeft overigens ook aanleiding tot één van die momenten waarop ogenschijnlijk heel banale kinderfilms toch een zekere contemplatief moment in hoofde van papa opleveren. Je moet weten, als kleuter Simon naar zijn Cars2 film mag kijken zegt hij eerst "dan moet ik eerst mijn autootjes halen", en hij holt weg en komt al snel met de doos aangelopen. Even later staat de verzameling twee per twee uitgestald op de leuning van de zetel: daar is precies de ruimte voor, en dus denkt filosoof papa dat daarmee de causaliteit is uitgeput. Weliswaar zien we dezelfde opstelling geregeld ook terugkomen op veel bredere plaatsen (de eettafel, de kookplaat, gewoon de grond, andere...), maar dat zijn maar de toevalligheden van de geschiedenis. De causaliteit is onder controle en filosoof papa is tevreden.
Maar dat is buiten de les "complexe wetenschappen" gerekend die kleuter Simon nu voor papa in petto heeft! De autootjes staan dus op hun plaats, Bliksem en Francesco voorop (ook normaal: dat zijn nu eenmaal de protagonisten), kleuter Simon zit met grote oogjes naar het scherm te kijken... en dan begint één van de races uit het verhaal... en...
De race start in een opstelling waarin de deelnemers in rijen van twee aan de start verschijnen, met Bliksem en Francesco naast elkaar voorop! En papa gaat een groot licht op! Nee, niet dat causaliteiten die bij een oppervlakkige blik het hele veld al lijken te bestrijken bij nader inzien wel eens deel van veel complexere causaliteitsketens kunnen zijn: dat is één van de grote thema's die filosoof papa nu juist al decennia bezig houden. Wel dat dat inzicht ook van toepassing is op de autootjes die steeds weer twee aan twee in rijen staan opgesteld; niet zozeer omdat dat nu eenmaal juist past op de breedte van de leuning van de zetel, maar ook omdat het zo in de favoriete film van kleuter Simon gebeurt.
De bijdragen van kleuters aan de filosofie...
Hoe dan ook, kleuter Simon vraagt ongeveer drie keer per vijf minuten, en dit nog niet langer dan sinds een drietal maanden, om voor zijn verjaardag de verzameling autootjes van Cars met een paar "Slechte" uit te breiden. Hij heeft een hoop van de "vriendjes" (Bliksem zelf, Takeltje, etc), en ook een rivaal als Francesco, maar niet één van de verzameling vijanden. En daar moet verandering in komen! En dus, wanneer de hele familie zich onder het genadiglijk lentezonnetje in de tuin heeft geïnstalleerd zit kleuter Simon al snel bedolven onder het papier. Hij prutst een nieuw rugzakje (groen, lievelingskleur) tevoorschijn en een nachtlampje in de vorm van een leeuw, en dan klinkt opgetogen van onder het papier: "Ja! Dat is een slechte! Dat wil ik!". En dat tot drie maal toe.
De buit is binnen.
En zo is onze jongste ook vier jaar oud. De tijd van babietjes en peutertjes is nu echt wel voorbij. Deze zomer wordt scholier Sarah acht. Dat betekent, naar men zegt, dat ons nu een viertal uitstekende jaren te wachten staan...
zaterdag 13 april 2013
Bitcoin: ik pleit voor een "Kopernikaanse Revolutie"
Lezer Lieven probeerde me bij de jongste post over Bitcoin (1) een paar dingen te vertellen die ik nog niet wist. Met de Paasvakantie die er tussen kwam is de kans groot dat de conversatie alweer in de geschiedenis wegglijdt, dus ik kom er maar eens op terug. Bovendien vang ik, pas terug van een week aan zee, op dat Bitcoin na al die dagen van opgewonden gekwetter over de stijging net gecrashed is. Ik kan alvast zeggen dat ik daar niet verbaasd om ben, zoals je kan zien aan mijn Tweet van 4 april:
Anderzijds haast ik me te zeggen dat ik evenmin als wie dan ook wist of, en wanneer de bubble zou barsten (beetje standaard in de financiële markten, maar soit). Hoe dan ook, in mijn reactie op Lieven, enkele dagen geleden, ging mijn onderbewustzijn met mij op de loop, en beviel van de volgende opmerking: mijn interesse in Bitcoin is altijd nul geweest, tot het moment dat me opviel dat we nu (hopelijk) beschikken over een techniek (en meer niet, werkelijk meer niet dan een techniek) om een idee van Friedrich Hayek te realizeren. Ergo, zoals je mij niet zag zeggen dat de stijging van Bitcoin ook maar iets bewees over de waarde van het idee (en wel integendeel), zo zie je me niet beweren dat de crash iets bewijst over de waardeloosheid ervan. Wel integendeel.
Het punt is, ik vind dat we moeten ophouden met het gedrag waarbij de ene al begint te kwijlen als het goud eens omhoog gaat (want nu zal ein - de - lijk bewezen worden wat hij al jaren van de daken probeert te schreeuwen), en de andere hetzelfde doet met Bitcoin. Het gaat helemaal niet om goud of Bitcoin. Het gaat wel om dat idee van Friedrich Hayek.
Dat idee was dat een muntsysteem, gebaseerd op vertrouwen in de overheid, een quasi lachwekkend idee is. Tot het punt dat Hayek dat nog slechter vond dan een geldsysteem, gebaseerd op een goudstandaard - wat hij alleen maar een slecht idee vond. Een veel beter idee, dacht Hayek, was een geldsysteem dat gebaseerd was op vrije marktpartijen. Want zoals slechte, of te dure restaurants hun klanten zullen verliezen aan de concurrentie (en het nettoresultaat is dat restaurants er belang bij hebben goede restaurants te zijn), zullen diverse concurrerende uitgevers van geldmiddelen er belang bij hebben goed geld uit te geven. Sterk gesimplifiëerd zal dat er op neerkomen dat het geld moet zijn dat zijn waarde niet verliest omdat er teveel van wordt uitgegeven: dat is waar heel het liberale spectrum van de politieke wereld steeds weer op wijst. Maar waar Hayek ook op wijst, en waar hij ook van de andere kant van het politieke spectrum, tot en met Paul Krugman (1) (lap, weer een "dom" als score...) gelijk in krijgt, is dat het ook een bruikbaar geld moet zijn, in de zin dat het moet circuleren, als betaalmiddel, en als rekeneenheid. Het feit dat goud alleen maar de functie van behoud van waarde vervult was precies wat Hayek zelf als een probleem aanzag (2).
En dus, in de mate dat allerlei mensen juichten dat Bitcoin heel erg goed op goud geleek, had goud precies hetzelfde probleem dat Hayek al over goud schreef. Sta me toe het citaat nogmaals (3) mee te geven:
"(...) gold coins might at first prove the most popular. But this very fact, the increasing demand for gold, would probably lead to such a rise (and perhaps also violent fluctuations) of the price of gold that, though it might still be widely used for hoarding, it would soon cease to be convenient as the unit for business transactions and accounting." Hayek, Denationalisation of Money, chapter XXV, §1.
Dus hier is mijn voorstel tot "Kopernikaanse Revolutie" (een inzicht waarbij iets dat altijd als het centrum van het universum werd aanzien ineens verhuist naar de periferie. In het geval van Kopernikus was dat de planeet Aarde. In het geval van Bitcoin...) Vergeet "goud", of "Bitcoin", of alle andere "barbaric relics" en vormen van middeleeuws denken, dat je doet denken dat "geld" iets tastbaars moet zijn. Ver - geet - het, hoewel heel veel mensen het blijven denken omdat simpele ideeën nu eenmaal een grote aantrekkingskracht hebben. Niet voor het eerst kan ik signaleren dat Hayek het letterlijk tegendeel schreef van wat veel mensen zich daarover inbeelden:
"I have always found it helpful to explain to students that it has been rather a misfortune that we describe money by a noun, and that it would be more helpful for the explanation of monetary phenomena if "money" were an adjective describing a property which different things could possess to varying degrees." Hayek, Denationalisation of Money, chapter X, §1.
In de plaats daarvan - en dit in volle overeenstemming met de ideeën van Hayek zelf - moeten we geld-heid zien als een eigenschap die juist los staat van de vraag uit welk object het bestaat, en haar functioneren aan iets heel anders dan de materiële vorm dankt, onder andere (4) aan bruikbaarheid als betaalmiddel. Daarmee verschuift goud van het centrum van de belangstelling naar de periferie; waar het ooit een bescheiden rol heeft gespeeld, omdat het gemakkelijk bewaart en relatief gemakkelijk deelbaar is, en dus de rol van "store of value" en in mindere mate berekenbaarheid op zich kan nemen. Maar goud heeft ook die gigantische nadelen die ieder die het horen wil over heel het spectrum kan te weten komen; van Hayek tot Krugman; of denk aan Fernand Braudel, die ons ook al vertelde dat "de geschiedenis leert" dat goud helemaal niet goed werkt (4). In de plaats daarvan moet geen materiaal voorwerp het centrum van de monetaire filosofie worden, maar wel een eigenschap; een concept. Goud was daar een zwakke uitdrukking van; papiergeld uitgegeven door een staat was daar een nog zwakkere uitdrukking van, en papiergeld uitgegeven door vrije marktpartijen waren daar een nog steeds te zwakke uitdrukking van.
Bitcoin, tenslotte, in zijn huidige vorm, lijkt veel te goed op goud om veel hoop op verbetering te geven. Maar bitcoin, als uitdrukking van het concept, als manier om dat concept in de werkelijkheid uit te drukken, kan best wel degelijk bruikbaar blijven als we dat middeleeuws denken opgeven waarbij we het zoals het is als centrum beschouwen. De vraag is dus niet wat Bitcoin (of goud, of papiergeld) wel of niet is, maar wat het concept wel of niet is. En de vraag is hoe we allerlei technieken, zoals goud, zoals papiergeld, zoals Bitcoin,... zo kunnen hanteren dat het tot een beter geldsysteem leidt. De voor- en nadelen van Bitcoin beginnen stilaan bekend te worden. De ideeën van Hayek zijn gemakkelijk toegankelijk, een paar klikken op een site als Amazon. Zullen we een computer nodig hebben om één en één bij elkaar op te tellen?
--------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2013/04/libertariers-of-iets-dergelijks-weer.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2013/03/bitcoin-en-friedrich-hayek.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2013/04/bitcoin-hoera-het-stijgt-hoewel.html
(4) Of zelfs "in de eerste plaats!"; zie Denationalisation of Money, chapter X, §4 eerste voetnoot
(5) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2011/11/wat-de-geschiedenis-leert-over-geld.html
Anderzijds haast ik me te zeggen dat ik evenmin als wie dan ook wist of, en wanneer de bubble zou barsten (beetje standaard in de financiële markten, maar soit). Hoe dan ook, in mijn reactie op Lieven, enkele dagen geleden, ging mijn onderbewustzijn met mij op de loop, en beviel van de volgende opmerking: mijn interesse in Bitcoin is altijd nul geweest, tot het moment dat me opviel dat we nu (hopelijk) beschikken over een techniek (en meer niet, werkelijk meer niet dan een techniek) om een idee van Friedrich Hayek te realizeren. Ergo, zoals je mij niet zag zeggen dat de stijging van Bitcoin ook maar iets bewees over de waarde van het idee (en wel integendeel), zo zie je me niet beweren dat de crash iets bewijst over de waardeloosheid ervan. Wel integendeel.
Het punt is, ik vind dat we moeten ophouden met het gedrag waarbij de ene al begint te kwijlen als het goud eens omhoog gaat (want nu zal ein - de - lijk bewezen worden wat hij al jaren van de daken probeert te schreeuwen), en de andere hetzelfde doet met Bitcoin. Het gaat helemaal niet om goud of Bitcoin. Het gaat wel om dat idee van Friedrich Hayek.
Dat idee was dat een muntsysteem, gebaseerd op vertrouwen in de overheid, een quasi lachwekkend idee is. Tot het punt dat Hayek dat nog slechter vond dan een geldsysteem, gebaseerd op een goudstandaard - wat hij alleen maar een slecht idee vond. Een veel beter idee, dacht Hayek, was een geldsysteem dat gebaseerd was op vrije marktpartijen. Want zoals slechte, of te dure restaurants hun klanten zullen verliezen aan de concurrentie (en het nettoresultaat is dat restaurants er belang bij hebben goede restaurants te zijn), zullen diverse concurrerende uitgevers van geldmiddelen er belang bij hebben goed geld uit te geven. Sterk gesimplifiëerd zal dat er op neerkomen dat het geld moet zijn dat zijn waarde niet verliest omdat er teveel van wordt uitgegeven: dat is waar heel het liberale spectrum van de politieke wereld steeds weer op wijst. Maar waar Hayek ook op wijst, en waar hij ook van de andere kant van het politieke spectrum, tot en met Paul Krugman (1) (lap, weer een "dom" als score...) gelijk in krijgt, is dat het ook een bruikbaar geld moet zijn, in de zin dat het moet circuleren, als betaalmiddel, en als rekeneenheid. Het feit dat goud alleen maar de functie van behoud van waarde vervult was precies wat Hayek zelf als een probleem aanzag (2).
En dus, in de mate dat allerlei mensen juichten dat Bitcoin heel erg goed op goud geleek, had goud precies hetzelfde probleem dat Hayek al over goud schreef. Sta me toe het citaat nogmaals (3) mee te geven:
"(...) gold coins might at first prove the most popular. But this very fact, the increasing demand for gold, would probably lead to such a rise (and perhaps also violent fluctuations) of the price of gold that, though it might still be widely used for hoarding, it would soon cease to be convenient as the unit for business transactions and accounting." Hayek, Denationalisation of Money, chapter XXV, §1.
Dus hier is mijn voorstel tot "Kopernikaanse Revolutie" (een inzicht waarbij iets dat altijd als het centrum van het universum werd aanzien ineens verhuist naar de periferie. In het geval van Kopernikus was dat de planeet Aarde. In het geval van Bitcoin...) Vergeet "goud", of "Bitcoin", of alle andere "barbaric relics" en vormen van middeleeuws denken, dat je doet denken dat "geld" iets tastbaars moet zijn. Ver - geet - het, hoewel heel veel mensen het blijven denken omdat simpele ideeën nu eenmaal een grote aantrekkingskracht hebben. Niet voor het eerst kan ik signaleren dat Hayek het letterlijk tegendeel schreef van wat veel mensen zich daarover inbeelden:
"I have always found it helpful to explain to students that it has been rather a misfortune that we describe money by a noun, and that it would be more helpful for the explanation of monetary phenomena if "money" were an adjective describing a property which different things could possess to varying degrees." Hayek, Denationalisation of Money, chapter X, §1.
In de plaats daarvan - en dit in volle overeenstemming met de ideeën van Hayek zelf - moeten we geld-heid zien als een eigenschap die juist los staat van de vraag uit welk object het bestaat, en haar functioneren aan iets heel anders dan de materiële vorm dankt, onder andere (4) aan bruikbaarheid als betaalmiddel. Daarmee verschuift goud van het centrum van de belangstelling naar de periferie; waar het ooit een bescheiden rol heeft gespeeld, omdat het gemakkelijk bewaart en relatief gemakkelijk deelbaar is, en dus de rol van "store of value" en in mindere mate berekenbaarheid op zich kan nemen. Maar goud heeft ook die gigantische nadelen die ieder die het horen wil over heel het spectrum kan te weten komen; van Hayek tot Krugman; of denk aan Fernand Braudel, die ons ook al vertelde dat "de geschiedenis leert" dat goud helemaal niet goed werkt (4). In de plaats daarvan moet geen materiaal voorwerp het centrum van de monetaire filosofie worden, maar wel een eigenschap; een concept. Goud was daar een zwakke uitdrukking van; papiergeld uitgegeven door een staat was daar een nog zwakkere uitdrukking van, en papiergeld uitgegeven door vrije marktpartijen waren daar een nog steeds te zwakke uitdrukking van.
Bitcoin, tenslotte, in zijn huidige vorm, lijkt veel te goed op goud om veel hoop op verbetering te geven. Maar bitcoin, als uitdrukking van het concept, als manier om dat concept in de werkelijkheid uit te drukken, kan best wel degelijk bruikbaar blijven als we dat middeleeuws denken opgeven waarbij we het zoals het is als centrum beschouwen. De vraag is dus niet wat Bitcoin (of goud, of papiergeld) wel of niet is, maar wat het concept wel of niet is. En de vraag is hoe we allerlei technieken, zoals goud, zoals papiergeld, zoals Bitcoin,... zo kunnen hanteren dat het tot een beter geldsysteem leidt. De voor- en nadelen van Bitcoin beginnen stilaan bekend te worden. De ideeën van Hayek zijn gemakkelijk toegankelijk, een paar klikken op een site als Amazon. Zullen we een computer nodig hebben om één en één bij elkaar op te tellen?
--------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2013/04/libertariers-of-iets-dergelijks-weer.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2013/03/bitcoin-en-friedrich-hayek.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2013/04/bitcoin-hoera-het-stijgt-hoewel.html
(4) Of zelfs "in de eerste plaats!"; zie Denationalisation of Money, chapter X, §4 eerste voetnoot
(5) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2011/11/wat-de-geschiedenis-leert-over-geld.html
Het was weer Paasvakantie
En zo was het weer eens Paasvakantie, en hoewel het weer niet al te best meezat (ik denk dat dit een variatie op een thema begint te worden, één keer per jaar) hebben we weer eens best een gezellige week doorgebracht in een appartementje in Nieuwpoort. De verwachtingen waren zo slecht dat we niet eens de strandspeeltjes hadden meegenomen. Maar dat "viel tegen"! Een koude lucht, weliswaar, maar een behoorlijk wolkeloze lucht, en in de zon was dat goed te doen; tenminste om te wandelen.
Of kastelen te bouwen, natuurlijk. Dus toch maar een minimum aan extra materiaal bijgekocht, en dat viel dan weer enorm goed mee. Geen geruzie over wie de schop mocht vasthouden, en al gauw hadden we een put van tien op tien en vier meter diep, en met al dat zand daarnaast een kasteel, groter dan de Sint Pieters Basiliek in Rome. Vervolgens ook nog een partij go-carts op de dijk, en die dag kon al niet meer stuk.
Op maandag arriveerde dan ook nog nichtje Liesl met de trein (dolle pret) en dinsdag trok heel het gezelschap naar Plopsaland (nog veel meer dolle pret). Door het grijze weer hoefden we nergens aan te schuiven, en nu beleefde kleuter Simon de dag van zijn leven! Hij is immers dol op alles wat met autootjes te maken heeft, en toen hij na één sceptische blik op zo'n ding dat veel te snel veel te hoog ging mijn "zullen we met de autootjes gaan rijden?" hoorde, toen was hij al weg voor de fotonen van het licht vertrokken waren. En dus stond ik even later met kleuter Simon bij het verkeerspark waar hij met een stuur en een gaspedaal op zijn autootje door de "straten" toerde. En om de drie minuten "papa mag ik nog eens?" waarna hij op zijn korte beentjes zo snel hij kon naar de wachtrij holde. Hij is er erg vaak in geslaagd zo snel weer aan te schuiven dat hij niet eens, of hoogstens één keer, hoefde te wachten.
Van mama, nichtje Liesl, scholier Sarah of kleuter Thomas werd er niet meer geklapt. Geregeld kregen we een telefoontje van mama dat die en die attractie en dat soort spul ook best interessant waren, maar kleuter Simon was niet van de autootjes weg te slaan. Wel was er zoiets als middageten, maar de frietjes maakten alles weer goed. Bovendien arriveerden we daarna bij kleuterbotsautootjes! Alweer geen wachtrijen, en na enkele beurten had kleuter Simon de slag te pakken, en met een beetje overdrijven was hij al snel de beste chauffeur van heel het pak. Op een bepaald moment had ik echt even het gevoel dat één van de grotere ukken hem in het bijzonder wou pakken, maar kleuter Simon stuurde rustig langs alle provocaties en botsingen heen, en heeft er waarschijnlijk niet eens iets van gemerkt. Zo verstreek de ganse namiddag met Papa en kleuter Simon pendelend tussen het verkeerspark en de botsautootjes, met af en toe een uitstap naar het safaritreintje. En kleuter Simon beleefde de dag van zijn leven...
Bovendien gaf het me de gelegenheid over het leven Zelf te gaan filosoferen! Hoe vaak ben ik niet als kind in één of ander pretpark geweest, om er tot mijn grote frustratie van de ene attractie naar de andere te worden getrokken, doorgaans juist wanneer je ergens de slag van te pakken had. Waarom, toch, worden wij door die filosofie van "je moet toch (let op die "toch") eens van alles geprobeerd hebben" door het leven Zelf getrokken, terwijl we er misschien veel beter zouden aan doen met volle teugen te proeven van die dingen die ons liggen, en gewoon te passen voor de rest? En waarom laten we niet iedereen voor zichzelf uitmaken of "de dingen die ons liggen" een brede, of een smalle waaier betekent?
In ieder geval, kleuter Simon heeft van heel Plopsaland drie of vier attracties gezien, en geloof me, je had het echt niet kunnen verbeteren. En toen ik tegen zes uur een glunderende kleuter Thomas en scholier Sarah en nichtje Liesl aantrof, toen wist ik dat zij er ook een dag van gemaakt hadden, en iedereen trok moe maar tevreden naar het appartement.
En dan hebben we nog bezoek van de rest van de familie van nichtje Liesl gehad en een nog groter kasteel gebouwd, en heel veel ijsjes gegeten en pannenkoeken en met de go-carts gereden, en als iemand denkt dat we last van het slechte weer hadden: we hebben dit jaar niet eens naar de puzzel van 1000 stukjes gekeken.
Of kastelen te bouwen, natuurlijk. Dus toch maar een minimum aan extra materiaal bijgekocht, en dat viel dan weer enorm goed mee. Geen geruzie over wie de schop mocht vasthouden, en al gauw hadden we een put van tien op tien en vier meter diep, en met al dat zand daarnaast een kasteel, groter dan de Sint Pieters Basiliek in Rome. Vervolgens ook nog een partij go-carts op de dijk, en die dag kon al niet meer stuk.
Op maandag arriveerde dan ook nog nichtje Liesl met de trein (dolle pret) en dinsdag trok heel het gezelschap naar Plopsaland (nog veel meer dolle pret). Door het grijze weer hoefden we nergens aan te schuiven, en nu beleefde kleuter Simon de dag van zijn leven! Hij is immers dol op alles wat met autootjes te maken heeft, en toen hij na één sceptische blik op zo'n ding dat veel te snel veel te hoog ging mijn "zullen we met de autootjes gaan rijden?" hoorde, toen was hij al weg voor de fotonen van het licht vertrokken waren. En dus stond ik even later met kleuter Simon bij het verkeerspark waar hij met een stuur en een gaspedaal op zijn autootje door de "straten" toerde. En om de drie minuten "papa mag ik nog eens?" waarna hij op zijn korte beentjes zo snel hij kon naar de wachtrij holde. Hij is er erg vaak in geslaagd zo snel weer aan te schuiven dat hij niet eens, of hoogstens één keer, hoefde te wachten.
Van mama, nichtje Liesl, scholier Sarah of kleuter Thomas werd er niet meer geklapt. Geregeld kregen we een telefoontje van mama dat die en die attractie en dat soort spul ook best interessant waren, maar kleuter Simon was niet van de autootjes weg te slaan. Wel was er zoiets als middageten, maar de frietjes maakten alles weer goed. Bovendien arriveerden we daarna bij kleuterbotsautootjes! Alweer geen wachtrijen, en na enkele beurten had kleuter Simon de slag te pakken, en met een beetje overdrijven was hij al snel de beste chauffeur van heel het pak. Op een bepaald moment had ik echt even het gevoel dat één van de grotere ukken hem in het bijzonder wou pakken, maar kleuter Simon stuurde rustig langs alle provocaties en botsingen heen, en heeft er waarschijnlijk niet eens iets van gemerkt. Zo verstreek de ganse namiddag met Papa en kleuter Simon pendelend tussen het verkeerspark en de botsautootjes, met af en toe een uitstap naar het safaritreintje. En kleuter Simon beleefde de dag van zijn leven...
Bovendien gaf het me de gelegenheid over het leven Zelf te gaan filosoferen! Hoe vaak ben ik niet als kind in één of ander pretpark geweest, om er tot mijn grote frustratie van de ene attractie naar de andere te worden getrokken, doorgaans juist wanneer je ergens de slag van te pakken had. Waarom, toch, worden wij door die filosofie van "je moet toch (let op die "toch") eens van alles geprobeerd hebben" door het leven Zelf getrokken, terwijl we er misschien veel beter zouden aan doen met volle teugen te proeven van die dingen die ons liggen, en gewoon te passen voor de rest? En waarom laten we niet iedereen voor zichzelf uitmaken of "de dingen die ons liggen" een brede, of een smalle waaier betekent?
In ieder geval, kleuter Simon heeft van heel Plopsaland drie of vier attracties gezien, en geloof me, je had het echt niet kunnen verbeteren. En toen ik tegen zes uur een glunderende kleuter Thomas en scholier Sarah en nichtje Liesl aantrof, toen wist ik dat zij er ook een dag van gemaakt hadden, en iedereen trok moe maar tevreden naar het appartement.
En dan hebben we nog bezoek van de rest van de familie van nichtje Liesl gehad en een nog groter kasteel gebouwd, en heel veel ijsjes gegeten en pannenkoeken en met de go-carts gereden, en als iemand denkt dat we last van het slechte weer hadden: we hebben dit jaar niet eens naar de puzzel van 1000 stukjes gekeken.
woensdag 3 april 2013
Libertariërs (of iets dergelijks) weer deel van het probleem
Bitcoin! Nu mijn interesse gewekt was begon ik dan maar eens te googelen. Zou, bijvoorbeeld, Paul Krugman er al eens iets over gezegd hebben? Wel, niet veel eigenlijk, ik heb maar één artikeltje gevonden (1). En daarin lezen we:
"What we want from a monetary system isn’t to make people holding money rich; we want it to facilitate transactions and make the economy as a whole rich. And that’s not at all what is happening in Bitcoin."
Dit gaat natuurlijk lijnrecht in tegen "de ideologie van de bezittende klassen" (2) Die ideologie wil immers juist wel dat de waarde van het geld, dat per definitie in haar eigen zakken zit, koste wat het kost (oplopende werkloosheid, vernietigde gezinnen en/of generaties, politieke onrust, extremistische partijen,...) behouden blijft; liefst stijgt. Veel interessanter is echter dat het wel in lijn is met wat Friedrich Hayek ervan zegt, een generatie of twee eerder! In "Denationalization of Money", 1974, chapter X, §4, somt hij als de kenmerken van "geld" liquidity, medium of exchange, unit of account, store of value en standard of deferred payment op.
Dus gegeven dat de Nobelprijswinnaars Friedrich Hayek en Paul Krugman eendrachtig aan hetzelfde zeel trekken kunnen we er inkomen als Krugman vervolgens als probleem opgeeft:
"if you measure prices in Bitcoins, they have plunged; the Bitcoin economy has in effect experienced massive deflation.
And because of that, there has been an incentive to hoard the virtual currency rather than spending it. The actual value of transactions in Bitcoins has fallen rather than rising. In effect, real gross Bitcoin product has fallen sharply.
So to the extent that the experiment tells us anything about monetary regimes, it reinforces the case against anything like a new gold standard – because it shows just how vulnerable such a standard would be to money-hoarding, deflation, and depression."
Immers, geld moest een functie hebben als medium of exchange. Dat was wat Hayek ook al vond. Hayek zagen we in mijn vorige post over het onderwerp (3) schrijven dat goud een zwakke basis is om een geldsysteem op te baseren, vermits dat het goud in prijs zou doen stijgen, wat het ongeschikt maakt als medium of exchange! Maar weet je wat er nu gebeurde? Het was allemaal niet goed! Ik heb immers maar één klein artikeltje van Krugman gevonden, maar ik heb een hele staart woedende reacties op dat artikel gevonden. Laten we even naar het volgende pareltje van een voorbeeld (4) kijken:
"He gets his arguments from an excellent post by James Surowiecki on the MIT Technology Review blog. Surowiecki’s point is that many people are using Bitcoin as an investment (asset) and not as a currency. If Bitcoin users ever want the system to function as a currency then they will need to use it more than they are to buy products and services. Krugman should have read the Surowiecki post closer. As it is, he is so in a hurry to make his the-gold-standard-is-a-bad-idea argument that he doesn’t realize that the very evidence he musters could prove to be Bitcoin’s salvation."
We zien duidelijk staan dat Krugman het niet goed gelezen heeft. Neem je ook even mee in het achterhoofd dat de "criticus" het punt van de oorspronkelijke post hier formuleert in termen van "investment" en "asset"; dit als tegengesteld tot "currency"? Dan kijken we nu even naar, zoals de titel zegt, "Krugman's Bitcoin Error":
"Hoarding is holding onto a currency or a commodity that you could otherwise spend or sell. For the most part people are not hoarding Bitcoins because there are as of yet not very many things or places where you can spend them except on the currency exchanges and a few dozen other places. Krugman completely neglects the fact that non-speculative markets for Bitcoin are still poorly developed. In his argument he does not distinguish between speculation and other types of transactions. As Surowiecki writes, this distinction is fundamental."
Het eerste woord hiervan is "hoarding"; dat zien we allemaal met onze eigen ogen staan. En hij ontkent dat dat is wat de mensen doen; dat staat er letterlijk in. Dat was ook de kritiek van Krugman op het systeem, maar dat was niet de manier waarop de "criticus" van Krugman het presenteerde: die heeft het over "investment" en "asset". En het was Krugman die het allemaal niet goed gelezen had. Dus het is zeker interessant om even de url (5) te volgen! En daar krijgen we als ondertitel bij het artikel:
"The bitcoin, a virtual medium of exchange, could be a real alternative to government-issued money—but only if it survives hoarding by speculators."
Oh! Kijk nu! Het "excellente artikel" dat Krugman "niet goed gelezen had" heeft het blijkbaar toch over "hoarding", en wel in termen van een risico voor het systeem! Sterker nog, een beetje verder in de tekst vernemen we dat het als "investment" wel niet veel soeps is, maar dat het wel degelijk veel gebruikt wordt om te speculeren:
"This attracted an enormous amount of publicity. More important, it also made people think that buying and holding bitcoins was an easy way to make a buck. As a result, many—probably most—Bitcoin users are acquiring bitcoins not in order to buy goods and services but to speculate. That’s a bad investment decision, and it also hurts Bitcoin’s prospects."
Maar dat was nu juist waarvan de "criticus" vond dat Krugman het niet goed gelezen had. En toch...
"True believers in Bitcoin’s usefulness prefer to deny that speculation is driving the action in bitcoins. But the evidence suggests otherwise."
Kijk toch eens aan! Als onze criticus nu eens zelf het "excellente" artikel goed gelezen had, dan had hij zelf de fouten uit zijn eigen post kunnen halen! Hij is immers een parel van een voorbeeld van wat de "excellente" post hier zegt: ze proberen nog te ontkennen ("... people are not hoarding Bitcoins because...) dat er gespeculeerd wordt (geniet je nog even mee van het manoeuvre waarin de "criticus" beweerde dat Krugman alleen maar het onderscheid met niet-speculatieve transacties over het hoofd had gezien?) als de bewijzen van het tegendeel onder hun neus liggen.
Maar laten we naar de essentie van het onderwerp gaan. Wat Hayek en Krugman zo benadrukken is dat geld, om een fatsoenlijk geld te zijn, juist het omgekeerde moet doen dan de mensen dat geld te doen oppotten: en dat is precies wat het "excellente" artikel ook zegt:
"The problem with having the Bitcoin economy dominated by speculators is that it gives people an incentive to hoard their bitcoins rather than spend them, which is the opposite of what you need people to do in order to make a currency successful. Successful currencies are used to transact day-to-day business and lubricate commerce. But if you buy bitcoins hoping that their value will skyrocket (as anyone investing in bitcoins would), you’re not going to be interested in exchanging those bitcoins for goods, since then you’ll lose out when the value of bitcoins rises. Instead, you’re going to hold onto them and wait until you can cash out."
Je ziet, "store of value" speelt maar een heel beperkte rol, hoewel een echt goed geld dat natuurlijk ook moet kunnen. Alleen, factoren als "liquiditeit" of "medium of exchange", of "unit of account" zijn veel doorslaggevender. De "store of value", wanneer die te zwaar doorweegt, is nu juist wat maakte dat goud in Hayeks ogen ook al een zwakke basis voor een geldsysteem is. Maar dat was wat Krugman, die het allemaal "beter had moeten lezen", ook schreef! En als laatste voorbeeld van hoe de "critici" van Krugman de aanhalingstekens weer eens ruimschoots verdiend hebben, neem ik ook nog even de volgende mee:
"despite all the buzz about Bitcoin, the number of actual transactions conducted in bitcoins, and the value of those transactions, has been shrinking. According to bitcoinwatch.com, the best source of Bitcoin data, more than a million dollars’ worth of bitcoins were traded on June 13. By early August, less than half a million dollars in bitcoins were being used in transactions"
En weer is dat precies wat Krugman schreef, zoals ik het heb aangehaald in het tweede citaat hierboven.
Wat kunnen we uit dit zoveelste libertarisch (of iets dergelijks uit soortgelijke hoek) debacle aan constructiefs meenemen? Wel, ten eerste, je moet niet alles geloven wat ze je proberen wijs te maken - ken je iemand die dat al eens eerder heeft opgemerkt (6)? En ten tweede, zoals ik in mijn eerste post over Bitcoin schreef (7), als je (zoals ik) graag de theoretische grondslag van het idee wil stoelen op de ideeën van Hayek, dan zou ik toch nog maar eens benadrukken dat er nog een paar grote verschillen zijn met wat Hayek destijds voorstelde:
---------------------------------------------------------
(1) http://krugman.blogs.nytimes.com/2011/09/07/golden-cyberfetters/
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2009/11/de-ideologie-van-de-bezittende-klasse.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2013/04/bitcoin-hoera-het-stijgt-hoewel.html
(4) http://presentcynosure.wordpress.com/2011/09/10/krugmans-bitcoin-error/
(5) http://www.technologyreview.com/review/425142/cryptocurrency/
(6) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2013/02/het-is-de-schuld-van-paul-krugman.html
(7) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2013/03/bitcoin-en-friedrich-hayek.html
"What we want from a monetary system isn’t to make people holding money rich; we want it to facilitate transactions and make the economy as a whole rich. And that’s not at all what is happening in Bitcoin."
Dit gaat natuurlijk lijnrecht in tegen "de ideologie van de bezittende klassen" (2) Die ideologie wil immers juist wel dat de waarde van het geld, dat per definitie in haar eigen zakken zit, koste wat het kost (oplopende werkloosheid, vernietigde gezinnen en/of generaties, politieke onrust, extremistische partijen,...) behouden blijft; liefst stijgt. Veel interessanter is echter dat het wel in lijn is met wat Friedrich Hayek ervan zegt, een generatie of twee eerder! In "Denationalization of Money", 1974, chapter X, §4, somt hij als de kenmerken van "geld" liquidity, medium of exchange, unit of account, store of value en standard of deferred payment op.
Dus gegeven dat de Nobelprijswinnaars Friedrich Hayek en Paul Krugman eendrachtig aan hetzelfde zeel trekken kunnen we er inkomen als Krugman vervolgens als probleem opgeeft:
"if you measure prices in Bitcoins, they have plunged; the Bitcoin economy has in effect experienced massive deflation.
And because of that, there has been an incentive to hoard the virtual currency rather than spending it. The actual value of transactions in Bitcoins has fallen rather than rising. In effect, real gross Bitcoin product has fallen sharply.
So to the extent that the experiment tells us anything about monetary regimes, it reinforces the case against anything like a new gold standard – because it shows just how vulnerable such a standard would be to money-hoarding, deflation, and depression."
Immers, geld moest een functie hebben als medium of exchange. Dat was wat Hayek ook al vond. Hayek zagen we in mijn vorige post over het onderwerp (3) schrijven dat goud een zwakke basis is om een geldsysteem op te baseren, vermits dat het goud in prijs zou doen stijgen, wat het ongeschikt maakt als medium of exchange! Maar weet je wat er nu gebeurde? Het was allemaal niet goed! Ik heb immers maar één klein artikeltje van Krugman gevonden, maar ik heb een hele staart woedende reacties op dat artikel gevonden. Laten we even naar het volgende pareltje van een voorbeeld (4) kijken:
"He gets his arguments from an excellent post by James Surowiecki on the MIT Technology Review blog. Surowiecki’s point is that many people are using Bitcoin as an investment (asset) and not as a currency. If Bitcoin users ever want the system to function as a currency then they will need to use it more than they are to buy products and services. Krugman should have read the Surowiecki post closer. As it is, he is so in a hurry to make his the-gold-standard-is-a-bad-idea argument that he doesn’t realize that the very evidence he musters could prove to be Bitcoin’s salvation."
We zien duidelijk staan dat Krugman het niet goed gelezen heeft. Neem je ook even mee in het achterhoofd dat de "criticus" het punt van de oorspronkelijke post hier formuleert in termen van "investment" en "asset"; dit als tegengesteld tot "currency"? Dan kijken we nu even naar, zoals de titel zegt, "Krugman's Bitcoin Error":
"Hoarding is holding onto a currency or a commodity that you could otherwise spend or sell. For the most part people are not hoarding Bitcoins because there are as of yet not very many things or places where you can spend them except on the currency exchanges and a few dozen other places. Krugman completely neglects the fact that non-speculative markets for Bitcoin are still poorly developed. In his argument he does not distinguish between speculation and other types of transactions. As Surowiecki writes, this distinction is fundamental."
Het eerste woord hiervan is "hoarding"; dat zien we allemaal met onze eigen ogen staan. En hij ontkent dat dat is wat de mensen doen; dat staat er letterlijk in. Dat was ook de kritiek van Krugman op het systeem, maar dat was niet de manier waarop de "criticus" van Krugman het presenteerde: die heeft het over "investment" en "asset". En het was Krugman die het allemaal niet goed gelezen had. Dus het is zeker interessant om even de url (5) te volgen! En daar krijgen we als ondertitel bij het artikel:
"The bitcoin, a virtual medium of exchange, could be a real alternative to government-issued money—but only if it survives hoarding by speculators."
Oh! Kijk nu! Het "excellente artikel" dat Krugman "niet goed gelezen had" heeft het blijkbaar toch over "hoarding", en wel in termen van een risico voor het systeem! Sterker nog, een beetje verder in de tekst vernemen we dat het als "investment" wel niet veel soeps is, maar dat het wel degelijk veel gebruikt wordt om te speculeren:
"This attracted an enormous amount of publicity. More important, it also made people think that buying and holding bitcoins was an easy way to make a buck. As a result, many—probably most—Bitcoin users are acquiring bitcoins not in order to buy goods and services but to speculate. That’s a bad investment decision, and it also hurts Bitcoin’s prospects."
Maar dat was nu juist waarvan de "criticus" vond dat Krugman het niet goed gelezen had. En toch...
"True believers in Bitcoin’s usefulness prefer to deny that speculation is driving the action in bitcoins. But the evidence suggests otherwise."
Kijk toch eens aan! Als onze criticus nu eens zelf het "excellente" artikel goed gelezen had, dan had hij zelf de fouten uit zijn eigen post kunnen halen! Hij is immers een parel van een voorbeeld van wat de "excellente" post hier zegt: ze proberen nog te ontkennen ("... people are not hoarding Bitcoins because...) dat er gespeculeerd wordt (geniet je nog even mee van het manoeuvre waarin de "criticus" beweerde dat Krugman alleen maar het onderscheid met niet-speculatieve transacties over het hoofd had gezien?) als de bewijzen van het tegendeel onder hun neus liggen.
Maar laten we naar de essentie van het onderwerp gaan. Wat Hayek en Krugman zo benadrukken is dat geld, om een fatsoenlijk geld te zijn, juist het omgekeerde moet doen dan de mensen dat geld te doen oppotten: en dat is precies wat het "excellente" artikel ook zegt:
"The problem with having the Bitcoin economy dominated by speculators is that it gives people an incentive to hoard their bitcoins rather than spend them, which is the opposite of what you need people to do in order to make a currency successful. Successful currencies are used to transact day-to-day business and lubricate commerce. But if you buy bitcoins hoping that their value will skyrocket (as anyone investing in bitcoins would), you’re not going to be interested in exchanging those bitcoins for goods, since then you’ll lose out when the value of bitcoins rises. Instead, you’re going to hold onto them and wait until you can cash out."
Je ziet, "store of value" speelt maar een heel beperkte rol, hoewel een echt goed geld dat natuurlijk ook moet kunnen. Alleen, factoren als "liquiditeit" of "medium of exchange", of "unit of account" zijn veel doorslaggevender. De "store of value", wanneer die te zwaar doorweegt, is nu juist wat maakte dat goud in Hayeks ogen ook al een zwakke basis voor een geldsysteem is. Maar dat was wat Krugman, die het allemaal "beter had moeten lezen", ook schreef! En als laatste voorbeeld van hoe de "critici" van Krugman de aanhalingstekens weer eens ruimschoots verdiend hebben, neem ik ook nog even de volgende mee:
"despite all the buzz about Bitcoin, the number of actual transactions conducted in bitcoins, and the value of those transactions, has been shrinking. According to bitcoinwatch.com, the best source of Bitcoin data, more than a million dollars’ worth of bitcoins were traded on June 13. By early August, less than half a million dollars in bitcoins were being used in transactions"
En weer is dat precies wat Krugman schreef, zoals ik het heb aangehaald in het tweede citaat hierboven.
Wat kunnen we uit dit zoveelste libertarisch (of iets dergelijks uit soortgelijke hoek) debacle aan constructiefs meenemen? Wel, ten eerste, je moet niet alles geloven wat ze je proberen wijs te maken - ken je iemand die dat al eens eerder heeft opgemerkt (6)? En ten tweede, zoals ik in mijn eerste post over Bitcoin schreef (7), als je (zoals ik) graag de theoretische grondslag van het idee wil stoelen op de ideeën van Hayek, dan zou ik toch nog maar eens benadrukken dat er nog een paar grote verschillen zijn met wat Hayek destijds voorstelde:
- Bitcoin is niet een systeem dat functioneert als onderdeel van een vrije markt waarin het allerlei concurrenten heeft
- Bitcoin is niet een systeem waarin het risico dat de waarde van de coin fors toeneemt - met andere woorden, leidt tot deflatie - kan opgevangen worden door het uitgeven van meer coin, zoals Hayek expliciet schreef (7).
- Bitcoin is ook niet een systeem dat ondersteund wordt door een uitgever die zijn intentie kenbaar maakt de waarde ervan te steunen door het tegen een op voorhand vastgelegde hoeveelheid van "iets anders" terug te kopen.
---------------------------------------------------------
(1) http://krugman.blogs.nytimes.com/2011/09/07/golden-cyberfetters/
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2009/11/de-ideologie-van-de-bezittende-klasse.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2013/04/bitcoin-hoera-het-stijgt-hoewel.html
(4) http://presentcynosure.wordpress.com/2011/09/10/krugmans-bitcoin-error/
(5) http://www.technologyreview.com/review/425142/cryptocurrency/
(6) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2013/02/het-is-de-schuld-van-paul-krugman.html
(7) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2013/03/bitcoin-en-friedrich-hayek.html
dinsdag 2 april 2013
Je vraagt je af of het wel dezelfde is...
Weet je het nog, amper een maand geleden, van "de nakende beurscrash en de "aanstaande GOUDEXPLOSIE" (hoofdletters in het origineel)? Het kwam van de site "Slim beleggen" (1), en het probeerde ons te vertellen dat de crash niet alleen "nakende", maar zelfs al begonnen was (2). Diep onder de indruk van zoveel durf had ik een screenshotje gemaakt van de voorpagina van de site van De Tijd, en laat ik dat hier maar eens opnieuw plakken, samen met hetzelfde screenshotje, maar dan van vandaag:
Hmmmmm... Dat van die nakende beurscrash is er voorlopig nog niet bij. Het goud, daarentegen, gaat wel in de goede richting: het goud dat "binnenkort" "door de 2000 zou knallen" (met de reden erbij) had een stijging met een 27% voor de boeg, en daarvan zijn toch al 0.63 procentpunt gerealiseerd. Kortom, de helft van de voorspellingen gaat de goede kant op, en bovendien had ik veiligheidshalve de "binnen enkele maanden" maar als "drie" maanden geïnterpreteerd. En dus is er zeker nog geen man overboord!
Alleen wordt de auteur ook nog betaald om geregeld een column voor de krant De Standaard te schrijven. En daar heb ik alle begrip voor! Als iemand mij om mijn expertise zou willen betalen, dan zou ik daar ook meteen op ingaan! Wel niet teveel dringen alstublieft. Hoe dan ook, een beetje verbaasd lees ik in die column van één (1) maand later een heel ander geluid (3). Vandaag lezen we dat "de beurzen niet duur zijn", en dat dit de "finale doorbraak voor aandelen is". Wat eerst nog een "cyclische rally" was zal nu overgaan in een "seculiere stierenmarkt". En dat kan "10 tot zelfs 25 jaar" duren, en de S&P kan zelfs naar 3000 of zelfs 6000 doorstijgen!
Allemaal ongelofelijk boeiend, natuurlijk. Een mens zou zich nog gaan afvragen of we wel over dezelfde "Slim beleggen" praten. Dus toch wel een beetje jammer dat daar een maand geleden nog zo weinig van te merken was, dat het goud naar 2000 en de aandelen aan de vooravond van een crash helemaal niet denkbeeldig leken.
Overigens moet ik opbiechten dat ik nu wel een beetje mijn hart zit vast te houden. Ooit heb ik op de bridgeclub een brave loodgieter aan een brave bloemist horen vertellen over het hoe en wat en waarom van aandelen kopen. 1999 zal het geweest zijn, en nog altijd denk ik terug aan hoe ik daarop wel een hoop aandelen heb verkocht, maar nog altijd veel te weinig aandelen heb verkocht. Ik houd niet zo van euforie bij de commentatoren. Geef mij maar inktzwart pessimisme: dat is wanneer aandelen "goedkoop" zijn, omdat er niemand meer over is om ze aan die prijzen nog te verkopen.
----------------------------------------
(1) http://slimbeleggen.net/ (2)
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2013/03/de-nakende-beurscrash-en-de-aanstaande.html
(3) http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=BLNPA_20130402_001
Hmmmmm... Dat van die nakende beurscrash is er voorlopig nog niet bij. Het goud, daarentegen, gaat wel in de goede richting: het goud dat "binnenkort" "door de 2000 zou knallen" (met de reden erbij) had een stijging met een 27% voor de boeg, en daarvan zijn toch al 0.63 procentpunt gerealiseerd. Kortom, de helft van de voorspellingen gaat de goede kant op, en bovendien had ik veiligheidshalve de "binnen enkele maanden" maar als "drie" maanden geïnterpreteerd. En dus is er zeker nog geen man overboord!
Alleen wordt de auteur ook nog betaald om geregeld een column voor de krant De Standaard te schrijven. En daar heb ik alle begrip voor! Als iemand mij om mijn expertise zou willen betalen, dan zou ik daar ook meteen op ingaan! Wel niet teveel dringen alstublieft. Hoe dan ook, een beetje verbaasd lees ik in die column van één (1) maand later een heel ander geluid (3). Vandaag lezen we dat "de beurzen niet duur zijn", en dat dit de "finale doorbraak voor aandelen is". Wat eerst nog een "cyclische rally" was zal nu overgaan in een "seculiere stierenmarkt". En dat kan "10 tot zelfs 25 jaar" duren, en de S&P kan zelfs naar 3000 of zelfs 6000 doorstijgen!
Allemaal ongelofelijk boeiend, natuurlijk. Een mens zou zich nog gaan afvragen of we wel over dezelfde "Slim beleggen" praten. Dus toch wel een beetje jammer dat daar een maand geleden nog zo weinig van te merken was, dat het goud naar 2000 en de aandelen aan de vooravond van een crash helemaal niet denkbeeldig leken.
Overigens moet ik opbiechten dat ik nu wel een beetje mijn hart zit vast te houden. Ooit heb ik op de bridgeclub een brave loodgieter aan een brave bloemist horen vertellen over het hoe en wat en waarom van aandelen kopen. 1999 zal het geweest zijn, en nog altijd denk ik terug aan hoe ik daarop wel een hoop aandelen heb verkocht, maar nog altijd veel te weinig aandelen heb verkocht. Ik houd niet zo van euforie bij de commentatoren. Geef mij maar inktzwart pessimisme: dat is wanneer aandelen "goedkoop" zijn, omdat er niemand meer over is om ze aan die prijzen nog te verkopen.
----------------------------------------
(1) http://slimbeleggen.net/ (2)
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2013/03/de-nakende-beurscrash-en-de-aanstaande.html
(3) http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=BLNPA_20130402_001
maandag 1 april 2013
Bitcoin: Hoera, het Stijgt! Hoewel...
Mooi gebracht, echt waar, dat artikel op de site van De Tijd van vandaag, om te zeggen dat Bitcoin naar nieuwe recordprijzen is gestegen. Kijk zelf maar naar de prachtige screenshot:
En dus staat het internet, Twitter op kop, vol met de berichtjes, allemaal op de toon van mensen die al jàààààren hebben beweerd dat staatsgeld slecht was, en dat alleen goud het beter zou doen, en als het nodig was, desnoods, Bitcoin. En nu is er een financiële crisis, en Bitcoin stijgt, ergo, Bitcoin zal de rol het staatsgeld overnemen, en geef toe: als je daar al jààààààren op loopt te wachten, dan zou je van minder een tikje opgewonden raken.
Alleen, als al die mensen die doorgaans zo graag met Hayek lopen te zwaaien nu ook eens de moeite zouden doen Hayek te lezen, dan hadden zij nu ook geweten dat wat ze nu zien gebeuren integendeel juist een symptoom van het probleem is. Sta me toe zelf terug te verwijzen naar mijn artikeltje over "Goudkevers" (1). Een sterk versimpeld voorbeeldje toonde dat per zelfde logica die uit het drukken van geld inflatie doet voortkomen, uit het constant houden van geld in een groeiende economie deflatie zal ontstaan. En dus mag je aanhanger van alle vormen van (zogenaamd) "goed geld" zijn die je maar wil, maar je "redeneert" met een logica die niet "klopt" omdat ze met de feiten klopt, maar wel met een religieus dogma. Immers, het vermindert de rol van de staat, dus de redenering is juist.
En als Bitcoin een per definitie (vraag me vandaag nog niet hoe het precies werkt) vastgelegde hoeveelheid "geld" is, en de economie groeit (of dat wordt tenminste verwacht) dan betekenen de stijgende prijzen van Bitcoin niets anders dan dalende prijzen in termen van Bitcoin, ergo de gevreesde deflatie.En daarmee zitten we precies in de reden waarom Friedrich Hayek zegt dat goud helemaal niet zo'n goede monetaire standaard zou zijn. Namelijk, zegt hij, dat als de vraag welk "geld" gebruikt zal worden wordt overgelaten aan de vrije markt, dan zal het publiek in een eerste fase vermoedelijk voor goud kiezen:
"(...) gold coins might at first prove the most popular. But this very fact, the increasing demand for gold, would probably lead to such a rise (and perhaps also violent fluctuations) of the price of gold that, though it might still be widely used for hoarding, it would soon cease to be convenient as the unit for business transactions and accounting." Hayek, Denationalisation of Money, chapter XXV, §1.
Dus nu hoef je maar het woord "goud" te vervangen door "Bitcoin" en je ziet het probleem. Niet alleen krijg je het typische probleem te zien waarvoor al die goudkevers telkens weer hun ogen sluiten, maar dat per de ideeën van Friedrich Hayek juist symptoom is voor de ongeschiktheid van het medium als geld - terwijl een bepaald soort libertariërs er nog altijd de bevestiging van hun ideeën in denken te zien.
Laat me duidelijk zijn; ik wil niet gezegd hebben dat ik het idee van Bitcoin wil afschrijven. Ik vond integendeel de ideeën van Hayek over één of ander geldsysteem dat niet door een overheid zou gedomineerd worden integendeel een intrigerend idee. En Bitcoin lijkt er alvast een paar kenmerken van te hebben. Maar zoals ik schreef in mijn recente postje over het onderwerp (2), Bitcoin mist er ook nog een hoop kenmerken van. Zoals de manier waarop Hayek de waarde van "zijn" geld juist niet zou laten stijgen door de uitgegeven hoeveelheid juist wel te laten stijgen.
Kortom, ik blijf Hayeks idee over het onderwerp intrigerend vinden. En ik blijf Bitcoin een intrigerend begin van een antwoord vinden. Maar volgens mij is er nog veel werk aan.
----------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2007/09/goud-kevers.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2013/03/bitcoin-en-friedrich-hayek.html
En dus staat het internet, Twitter op kop, vol met de berichtjes, allemaal op de toon van mensen die al jàààààren hebben beweerd dat staatsgeld slecht was, en dat alleen goud het beter zou doen, en als het nodig was, desnoods, Bitcoin. En nu is er een financiële crisis, en Bitcoin stijgt, ergo, Bitcoin zal de rol het staatsgeld overnemen, en geef toe: als je daar al jààààààren op loopt te wachten, dan zou je van minder een tikje opgewonden raken.
Alleen, als al die mensen die doorgaans zo graag met Hayek lopen te zwaaien nu ook eens de moeite zouden doen Hayek te lezen, dan hadden zij nu ook geweten dat wat ze nu zien gebeuren integendeel juist een symptoom van het probleem is. Sta me toe zelf terug te verwijzen naar mijn artikeltje over "Goudkevers" (1). Een sterk versimpeld voorbeeldje toonde dat per zelfde logica die uit het drukken van geld inflatie doet voortkomen, uit het constant houden van geld in een groeiende economie deflatie zal ontstaan. En dus mag je aanhanger van alle vormen van (zogenaamd) "goed geld" zijn die je maar wil, maar je "redeneert" met een logica die niet "klopt" omdat ze met de feiten klopt, maar wel met een religieus dogma. Immers, het vermindert de rol van de staat, dus de redenering is juist.
En als Bitcoin een per definitie (vraag me vandaag nog niet hoe het precies werkt) vastgelegde hoeveelheid "geld" is, en de economie groeit (of dat wordt tenminste verwacht) dan betekenen de stijgende prijzen van Bitcoin niets anders dan dalende prijzen in termen van Bitcoin, ergo de gevreesde deflatie.En daarmee zitten we precies in de reden waarom Friedrich Hayek zegt dat goud helemaal niet zo'n goede monetaire standaard zou zijn. Namelijk, zegt hij, dat als de vraag welk "geld" gebruikt zal worden wordt overgelaten aan de vrije markt, dan zal het publiek in een eerste fase vermoedelijk voor goud kiezen:
"(...) gold coins might at first prove the most popular. But this very fact, the increasing demand for gold, would probably lead to such a rise (and perhaps also violent fluctuations) of the price of gold that, though it might still be widely used for hoarding, it would soon cease to be convenient as the unit for business transactions and accounting." Hayek, Denationalisation of Money, chapter XXV, §1.
Dus nu hoef je maar het woord "goud" te vervangen door "Bitcoin" en je ziet het probleem. Niet alleen krijg je het typische probleem te zien waarvoor al die goudkevers telkens weer hun ogen sluiten, maar dat per de ideeën van Friedrich Hayek juist symptoom is voor de ongeschiktheid van het medium als geld - terwijl een bepaald soort libertariërs er nog altijd de bevestiging van hun ideeën in denken te zien.
Laat me duidelijk zijn; ik wil niet gezegd hebben dat ik het idee van Bitcoin wil afschrijven. Ik vond integendeel de ideeën van Hayek over één of ander geldsysteem dat niet door een overheid zou gedomineerd worden integendeel een intrigerend idee. En Bitcoin lijkt er alvast een paar kenmerken van te hebben. Maar zoals ik schreef in mijn recente postje over het onderwerp (2), Bitcoin mist er ook nog een hoop kenmerken van. Zoals de manier waarop Hayek de waarde van "zijn" geld juist niet zou laten stijgen door de uitgegeven hoeveelheid juist wel te laten stijgen.
Kortom, ik blijf Hayeks idee over het onderwerp intrigerend vinden. En ik blijf Bitcoin een intrigerend begin van een antwoord vinden. Maar volgens mij is er nog veel werk aan.
----------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2007/09/goud-kevers.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2013/03/bitcoin-en-friedrich-hayek.html
Abonneren op:
Posts (Atom)