Laat me nog eens stilstaan bij mijn opmerking dat je toch een béétje zou moeten weten wat er in iemands oeuvre staat, voor (en niet na) je hem in het publiek gaat bekritiseren. Ja, dit wordt weer een "De Paradox van Hayek" post! Heel dat verhaal doet me zo sterk terug denken aan mijn discussies met de creationisten, dat ik niet kan nalaten mijn samenvatting van destijds op te zoeken (1). En zeg nu zelf, met zoveel tamtam de evolutietheorie "bekritiseren", maar niet (willen) weten wat het concept "natuurlijke selectie" precies betekent - doet het niet wat pijn aan de ogen...?
Wel, precies hetzelfde geldt voor De Paradox van Hayek. De stelling van het boek is dat Hayeks opvatting van vrijheid leidt tot een enorme paradox - maar toen we een blik wierpen op hoe dat zat (2) bleek dat Hayeks opvatting van vrijheid het letterlijk tegendeel was van wat Blommaert & Zahidi ons proberen wijs te maken. Maar er zit nog een andere dimensie aan vast, die de auteurs zo belangrijk vonden dat je er zonder problemen de citaten van uit het boek kan persen: hier gaan we!
p42 "Wanneer Hayek het over vrijheid heeft, bedoelt hij steeds individuele negatieve vrijheid"
p43 "door vrijheid te reduceren tot negatieve vrijheid"
p54 "Een duidelijker afwijzing van het positieve vrijheidsconcept kan moeilijk gegeven worden."
p65 "De belangrijkste daarvan is dat Hayek een uiterst beperkte kijk op vrijheid heeft. Hij ziet vrijheid nagenoeg uitsluitend als negatieve vrijheid - de vrijheid van beperkingen door derden"
Duidelijk? Zijn het er genoeg? Hayek bedoelt "steeds" negatieve vrijheid; gezien? En wel tot het punt dat we weer bij dat hopeloos verengd vrijheidsbeeld ("eendimensionale" was het woord dat ze gebruikten) uit de vorige post zitten (2). Vier citaten; al die vorige posts... ik verzin dat hier toch allemaal niet?
En het is belangrijk, hoor! In een cruciale passage in hoofdstuk 3 van The Road to Serfdom bevestigt Hayek: "The succesful use of competition as the principle of social organiusation precludes certain types of coercive interference with economic life (...). Dus het klopt: Hayek ziet wel degelijk "vrijheid" als "freedom of coercion", en er zijn nog veel belangrijker passages waarmee je dat kan laten zien.
Alleen krijgen we ook opgelepeld dat Hayek "steeds" en "uitsluitend" over negatieve vrijheid praat; en positieve vrijheid "afwijst", en daarmee "nagenoeg uitsluitend" een "uiterst beperkte kijk op vrijheid heeft": alle citaten komen met de bladzijden erbij uit het boek van Blommaert en Zahidi. En dus, als je een beetje een lezer bent die zich niet eens kan inbeelden dat "serieuze academici" (zo heb ik ze werkelijk zien omschrijven!) op deze schaal niet weten waar ze over praten - dan zou je misschien een beetje verbaasd zijn, enkele paragrafen na Hayeks zinnetje dat ik net geciteerd heb ook nog te vernemen:
"It is regrettable, though not difficult to understand, that in the past much less attention has been given to the positive requirements of the competitive system than to these negative points. The functioning of competition not only requires adequate organisation of certain institutions like money, markets, and channels of information (...) but it depends above all on the existence of an appropriate legal system (...)." (The Road to Serfdom, chapter 3)
Volgens mij klinkt dat als een heel ander verhaal dan dat "hij bedoelt steeds" en "nagenoeg uitsluitend" etcetera; wat denkt u...?
Maar dat is wel wat Blommaert en Zahidi met al die geleerde citaten over Hayek beweerden. De waarheid is echter dat Hayek uitdrukkelijk betreurt dat er zoveel aandacht naar negatieve vrijheid gaat. De waarheid is dat Hayek uitdrukkelijk zegt, dat er nog een lange reeks ingrepen voor positieve vrijheid nodig zijn. De waarheid is dat, in datzelfde stuk, Hayek ook uitdrukkelijk zegt dat een aantal daarvan niet door de vrije markt kan geleverd worden, om nog een bladzijde verder te concluderen dat het gaat om "a wide and unquestioned field for state activity".
Maar de waarheid, dat is nu eenmaal niet wat je in het boek van Blommaert en Zahidi zal aantreffen.
-----------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2007/06/de-weigering-te-weten.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2015/05/de-paradox-van-hayek-iv-hayek-over.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten