De titel van het boek "De Paradox van Hayek" drukt meteen ook de stelling uit: het vrijheidsconcept van Hayek leidt tot zijn eigen tegenstelling. Voor de meeste mensen (beweren Blommaert en Zahidi) leidt het in werkelijkheid juist tot minder vrijheid en tot de hartverscheurende toestanden zo welbewust afgebeeld op de omslag van het boek. Zo staat het al in de inleiding:
"We zullen laten zien dat de politieke filosofie die zich profileert als dé filosofie van de vrijheid aanleiding geeft tot een toename van reële onvrijheid voor de meerderheid van de mensen. We zullen argumenteren dat dit fenomeen, waarnaar we zullen verwijzen als de paradox van Hayek, rechtstreeks voortvloeit uit de eendimensionale visie op vrijheid die Hayek en andere neoliberalen huldigen."
Nu weten we al (1) dat het niet is omdat dat boek iets beweert dat we het ook moeten geloven. Het schreef Hayek ideeën toe waarvan de eerste en tweede url toonden dat Hayek het letterlijk tegendeel schreef. En het pleitte voor een "heel nieuw wereldbeeld" waarvan de derde url toonde dat het net niet letterlijk uit Hayek was overgeschreven. Maar zoals iemand me "in real life" zei, als Blommaert en Zahidi daar pleiten voor "vrijheid", en Hayek pleit ook voor "vrijheid", terwijl de auteurs tonen dat Hayeks vrijheidsbeeld "eendimensionaal" en "paradoxaal" is en dat van hen niet: dan hoeft dat geen contradictie te zijn.
Fair enough! Maar wel alleen voor het concept "vrijheid". Want als zowel Hayek als Blommaert en Zahidi voor resp. "zonder dwang" en "niet onder bevel of onder directie van iemand anders" pleiten: dan gaat het niet om "een heel ander wereldbeeld". Of als je wil beweren dat "hun voorsprong vinden in de persoon zelf" iets heel anders betekent dan "indicated by his own knowledge": beschouw dit dan maar als een uitdaging!
Blijft dat "heel ander" vrijheidsconcept over. Die "eendimensionale visie op vrijheid": wat verwijt het boek Hayek eigenlijk? Op pagina 26 lezen we "economische vrijheid was de kern van alle vrijheid". Op pagina 44 klinkt het "Hayeks voornaamste preoccupatie draait rond vrijheid in het economische veld, rond vrijheid van private eigendom", en op pagina 63 staat er "Maar voor Hayek, en in zijn zog de hedendaagse neoliberalen, is elke beperking van economische vrijheid een aanval op dè vrijheid tout court." Denk je nog eens terug aan de eerste post uit de serie, met "economische vrijheid primeert op alle anderen en is er de voorwaarde toe"? Mag ik stilaan concluderen dat die "eendimensionaliteit" slaat op de reductie van de vrijheid tot economische vrijheid? En zou dat dan niet kloppen, in combinatie met dat vroom geloof uit de twee eerste url's, dat dat gecombineerd met een overheid die daar geen beperkingen aan mag opleggen (want "elke beperking van economische vrijheid een aanval op dè vrijheid tout court"!), leidt tot de toestanden afgebeeld op de omslag?
Alleen, dat van die overheid die niet mocht ingrijpen: dat was alvast niet waar. Maar komt dat omdat Hayek wel die "eendimensionale visie op vrijheid" had, maar er nu eenmaal niet omheen kon dat je heel af en toe wel eens een toegeving moest doen? Of komt het omdat Hayeks "visie op vrijheid" doodgewoon iets heel anders was dan wat Blommaert en Zahidi zichzelf en de rest van de wereld proberen wijs te maken over Hayeks visie op vrijheid? Wat zegt eigenlijk Hayek zelf over de vrijheid, en meer precies over de economische vrijheid?
"It has become a common practice to disparage freedom of action by calling it 'economic liberty'. But the concept of freedom of action is much wider than that of economic liberty, which it includes; and, what is more important, it is very questionable whether there are any actions which can be called merely 'economic' and whether any restrictions on liberty can be confined to what are called merely 'economic' aspects. Economic considerations are merely those by which we reconcile and adjust our different purposes, none of which, in the last resort, are economic (...)." (The Constitution of Liberty, chapter 2, nr, 6)
Nota bene, dit komt uit een boek, en zelfs een hoofdstuk, waar Blommaert en Zahidi uitdrukkelijk uit "citeren". Een mens zou zich nog gaan afvragen of ze dat boek, en dat hoofdstuk, wel gelezen hebben, nietwaar? In lijnrechte tegenspraak tot wat ze (herhaaldelijk) beweren zegt Hayek helemaal niet dat vrijheid te reduceren valt tot economische vrijheid. Veel erger nog, Hayek zegt uitdrukkelijk dat vrijheid niet te reduceren valt tot economische vrijheid. Alleen het woordje "niet" staat op een andere plaats, maar dat maakt het nog vernietigender voor wat Blommaert en Zahidi iedereen proberen te doen geloven: het is, weer eens, het letterlijk tegendeel.
Maar in dat geval: als zowel Hayek als Blommaert en Zahidi, in die vorige post, pleiten voor "vrijheid", dan gaat het daar helemaal niet om twee heel verschillende inhouden van dat woord. Tenzij, natuurlijk, je alleen maar leest wat Blommaert en Zahidi over "Hayeks visie" beweren: maar weet dat wat ze beweren onmogelijk nog verder van de waarheid kon liggen.
Ik veronderstel (want ik heb nu eenmaal wel wat ervaring met het niveau van het creationisme; het niveau van Blommaert en Zahidi, dus) dat er nu nog wat gespartel kan komen, zoals "jamaar, dat is eigenlijk maar één citaatje, en als je het hele oeuvre van Hayek zou bekijken, dan zou je wel zien dat de ware toedracht toch is wat Blommaert en Zahidi beweren. Wel, zo gezegd, zo gedaan, dan! Hier is er één uit dat ander boek dat Blommaert en Zahidi geregeld beweren te citeren: The Road to serfdom, chapter 7:
"(…) the erroneous belief that there are purely economic ends separate from the other ends of life. Yet, apart from the pathological case of the miser, there is no such thing. The ultimate ends of the activities of reasonable beings are never economic. Strictly speaking, there is no 'economic motive' but only economic factors conditioning our striving for other ends."
Duidelijk, zeker? Hayek weet heel goed, op nu al twee verschillende plaatsen, in twee verschillende boeken, die Blommaert en Zahidi allebei beweren te citeren, dat er niet zoiets bestaat als louter economische handelingen, maar dat alles wat we proberen te bereiken nu eenmaal beroep doet op materiële middelen (die nu eenmaal het product van economische activiteit zijn). En daarom opnieuw: wat bezielt die mannen eigenlijk? Ik kan me voorstellen dat ze niet veel belangstelling hadden voor het oeuvre uit het andere kamp dan hun eigen politieke voorkeur. En ik kan me voorstellen dat ze een pamflet wilden schrijven met één of ander pleidooi voor "een ander wereldbeeld": redelijke mensen kunnen heus van mening verschillen met andere redelijke mensen.
Maar hebben ze zich echt ingebeeld dat ze dat soort boek, met dat soort beschuldiging de wereld konden inslingeren, zonder dat ook maar iemand op het idee zou komen om eens te gaan kijken wat Hayek werkelijk zegt? Hebben ze zich echt ingebeeld dat ze dit soort dingen konden schrijven, zonder dat iemand hun intellectuele integriteit zou in vraag stellen?
Wel, zelfs als ze zich dat hadden ingebeeld: niet, dus.
----------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2015/04/de-paradox-van-hayek-die-mannen-beweren.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2015/04/de-paradox-van-hayek-geen-analyse-maar.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2015/04/de-paradox-van-hayek-hebben-die-mannen.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten