Als je weet dat "De Paradox van Hayek" - met die titel, en met die zo opzettelijke, zo bewuste provocatie van een omslag - beweert dat Hayeks beeld van vrijheid leidt tot haar eigen tegendeel (namelijk het verminderen van vrijheid voor de meeste mensen), dan is het maar normaal dat je op het einde een alternatief krijgt voorgeschoteld. Dus baseert het boek zich op p.140 op "autonome activiteiten" om "een heel ander beeld van een vrije samenleving dat datgene dat door Hayek wordt opgehangen" aan te kondigen (bold om mijn eigen nadruk te leggen):
"Kenmerkend voor dergelijke autonome activiteiten is dat de doelstellingen van die activiteit volledig hun oorsprong vinden in de persoon zelf. Hij ontplooit die activiteiten niet op bevel of onder directie van iemand anders zoals wel het geval is bij loonarbeid."
En inderdaad! Het volstaat een simpele blik op Hayek te werpen om te zien hoe "dit heel ander beeld" een totaal andere wereld creëert dan die waarin...
"Free action, in which a person pursues his own aims by the means indicated by his own knowledge, must be based on data which cannot be shaped at will by another." (The Constitution of Liberty, chapter 1, nr. 7)
En meteen blijft ons, "de zijnen van Hayek", niets anders over dan machteloos toezien hoe deze "autonome activiteiten" Hayeks naargeestige "free action" wegblaast! We plooien onder Blommaert en Zahidi's inzicht dat "doelstellingen hun oorsprong vinden in de persoon zelf" moeten vinden" en zo in één klap Hayeks vervreemdende "pursues his own aims by the means indicated by his own knowledge" verpulvert. En we zinken in de grond van schaamte als ze Hayeks beklemmende "cannot be shaped at will by another" compleet ondersteboven keren met het echt bevrijdende "niet op bevel of onder directie van iemand anders"...
De regen van slagen is helemaal compleet wanneer ze in dat heel ander beeld de echte (sic) vrijheid concreet maken:
"Het is in de sfeer van het handelen dat zelfontwikkeling - in de ruimste zin van het woord - centraal staat. Autonome activiteit is, met andere woorden, de plaats waar we - in de echte zin van het woord - vrij zijn."
Dus wat kan Hayek nu anders doen dan zijn boeltje pakken en met de staart tussen de poten afdruipen, hij die tenslotte niet verder kwam dan...
"... the respect for the individual man qua man, that is, the recognition
of his own views and tastes as supreme in his own sphere, however
narrowly that may be circuscribed, and the belief that it is desirable
that men should develop their own individual gifts and bents." (The Road to Serfdom, chapter 1)
Nu moet je weten dat je echt niet veel Hayek moet gelezen hebben om al
die correcties te kunnen voorstellen: zijn oeuvre staat er nu eenmaal
bol van. En toch is er iets extra merkwaardig aan het gemak waarmee je ziet: het "heel ander beeld dan dat van Hayek" verschilt net niet genoeg van de teksten van Hayek om ze van plagiaat te beschuldigen (maar de puinhopen van Bangladesh vloeien toch rechtstreeks uit zijn vrijheidsbeeld voort). Deze keer, namelijk, zouden ze ze niet eens kunnen zeggen (aangenomen dat ze bereid waren dat toe te geven, natuurlijk) dat ze het niet gezien hebben! Ze citeren Hayeks citaat hierboven op p. 93 zelf, en als er belangrijk nieuws is zeggen we het ook: ze hebben er niet eens aan geprutst.
Alleen, als ze goed genoeg zien staan "dat het wenselijk is dat mensen hun eigen talenten ontwikkelen" om het zelf te citeren - hoe kunnen ze dan hun "autonome handelen dat zelfontwikkeling toelaat" presenteren als dat vrijheidsbeeld dat leidt tot een "heel andere vrije samenleving dan dat datgene dat door Hayek wordt opgehangen"?
Je zou je niet alleen gaan afvragen of ze Hayek wel gelezen hebben, nietwaar? Je zou je gaan afvragen of ze wel hun eigen boek gelezen hebben.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten