Op zondag (25 april 2,010) schreef iemand in een commentaar bij een post op het blog van Geert Noels dat de markten een zero sum game zijn:
http://www.econoshock.be/2010/zwarte-zwanen-vliegen-nog-rond/De technische term "zer0 sum game" slaat op een spel waarbij de winst van de ene speler gecompenseerd wordt door de verliezen van de andere speler. Bijvoorbeeld, als ik een aandeel koop aan de prijs van een 1 euro per aandeel, en de prijs stijgt naar 1.40, dan heb ik 40 cent per aandeel winst. Maar de persoon die mij die aandelen heeft verkocht aan 40 boekt nu een verlies van 40 cent, en er is geen cent toegevoegde waarde gecreëerd.
En dat heeft beslist iets plausibels, maar toch heb ik er een probleem mee. Dat probleem heb ik op mijn beurt in een commentaartje gepost, en hoewel er enige reactie op kwam heb ik niet het gevoel dat we bij de essentie kwamen, hoewel mijn vraag er nochtans wel duidelijk bij stond. Daarom post ik de tekst van mijn commentaar hier ook maar even. Ziedaar:
@ N&N: “Een zaak is zeker de markt mag men beschouwen als een zero sum game”
Laat ik dit even aannemen. En verder neem ik ook even een stukje neo-liberale theorie aan: de lonen in een economische sector tenderen naar de toegevoegde waarde die van de werknemers afkomstig is (1).
Welnu, een beetje bank heeft al snel een honderdtal werknemers in de markten in dienst. Een tamelijk grote bank heeft er al snel meerdere honderden. Bij de grote jongens in London, NY, etc loopt het in de duizenden. Hardnekkige geruchten zeggen dat een job in de financiële markten niet slecht betaald is. De totale loonkost van de sector “financiële markten” bedraagt dus een aardig pakje werknemers (100,000?) maal een aardig pakketje euro’s (gemiddeld 10,000 per maand? Zeg dat ze bruto 5,000 per maand verdienen en een bonus van één jaarsalaris krijgen: ik denk niet dat mijn gok in orde van grootte absurd is.)
Dus ik zie een maandelijkse kost van 1 miljard euro per maand… Voor een sector die een zero-sum is; met andere woorden géén toegevoegde waarde oplevert.
Ik moet concluderen dat OFWEL de markten geen toegevoegde waarde hebben en dat dan de neo-liberale theorie fout is, OFWEL dat de neo-liberale theorie klopt en dat dan de markten wèl toegevoegde waarde leveren.
(Het zou erg ver voeren voor een commentaar bij een blogpost, maar op het niveau van mijn opinie; ikzelf denk dat de markten wel degelijk een hoop toegevoegde waarde leveren.)
—————————–
(1) Immers, als de lonen hoger (blijven) liggen betaalt die sector teveel, en lijden ze constant verlies, en vermits “wat niet kàn blijven duren ook niet zàl blijven duren… etcetera.
Terwijl, als de lonen lager (blijven) liggen er (“uitbuitings”)winsten worden gerealizeerd, wat in een vrije, kapitalistische markt nieuwe kapitalisten zal aantrekken die ook die winsten willen boeken, wat hen per vraag en aanbod zal verplichten hogere lonen te betalen, en dat zal blijven gebeuren tot de lonen zo hoog zijn dat er geen extra winsten meer te rapen zijn.
4 opmerkingen:
Koen, wiskundig hoeft een zero-sum spel niet te betekenen dat er geen toegevoegde waarde is. Waar het op neerkomt is dat de totale toegevoegde waarde onafhankelijk is van de gespeelde strategie van de deelnemers.
Laat ik een voorbeeld nemen, Veerle en Veronique spelen een spel, wie wint krijgt 4 punten, wie verliest krijgt 2 punten. Het spelen van het spel zorgt voor meerwaarde want in het begin was het totaal aantal punten 0 en nu is het totaal aantal punten 6.
Toch zullen wiskundigen dit als een nul-som spel bekijken. Hoe doen de wiskundigen dat? Door het spel op te splitsen in een strategie onafhankelijk en een strategie afhankelijk deel. Het strategie onafhankelijk deel zorgt voor de totale meerwaarde en geeft elke deelnemer 3 punten. Het strategie afhankelijk deel is net het zelfde spel als voorheen, alleen geeft de verliezer nu een van zijn punten aan de winnaar.
Wat wiskundigen betreft maakt het strategie onafhankelijk deel eigenlijk geen deel uit van het spel.
Het blijft natuurlijk nog steeds twijfelachtig of de markten inderdaad wel een zero sum spel zijn, want dat zou betekenen dat de totale meerwaarde onafhankelijk zou zijn van de specifieke zetten dat de spelers deden. Dat lijkt me twijfelachtig.
Ik biecht op dat je "hoe doen wiskundigen het" paragraaf me compleet boven mijn pet is gegaan. Maar ik probeer te begrijpen: Ik zie een constant resultaat van zes. Het doet er niet toe hoe hard je je best doet, er valt zes te verdelen, en niets meer. En niets zijnde nog altijd gelijk aan nul, is nul ook wat je als collectief kan bereiken door nog harder te proberen. Want wat de één ermee bereikt boet de ander in.
Dat is natuurlijk wat de claim dat de markten een zero-sum game zijn bedoelt. Ik erken dat in deze "analyse" geen spoor terug te vinden is van wat het concept mathematisch betekent (onwetendheid, wantbegrip...), maar ik denk dat dat ook geldt voor de claim "de markten zijn een zero-sum game".
En zo komen we bij onze bezwaren tegen die claim. Mogelijk is de onafhankelijkheid van het resultaat van de strategie een mathematisch correcte kritiek. Maar op mij komt de vraag waar dan de lonen van al die traders uit betaald worden nog altijd veel vernietigender over.
Tenzij, natuurlijk, iemand dat laatste op een overtuigende manier kan beantwoorden...
OK, Koen een tweede poging. Greet en Dorien spelen een spelletje (spel 1). Ieder moet een kleur noemen, blauw of geel. Als ze de zelfde kleur noemen dan wint Greet 4 punten en Dorien 2 punten. Als ze een verschillende kleur noemen dan wint Greet 2 punten en Dorien wint 4 punten.
Greet en Dorien gaan nu een ander spelletje spelen (spel 2). Dit spel bestaat uit twee delen (a en b). Speldeel 2a is een heel saai spel. Welke kleur Greet en Dorien ook kiezen, ze winnen alle twee 3 punten. Speldeel 2b gaat als volgt. Als Greet en Dorien de zelfde kleur noemen dan wint Greet een punt en Dorien verliest een punt. Als ze een verschillende kleur noemen dan verliest Greet een punt en wint Dorien er één.
Als we deze situatie nu bekijken dan kunnen we de volgende zaken opmerken. Spel 1 en Spel 2 zijn in feite identiek. Spel 2a speelt geen enkele rol in het bepalen van de kleur keuze. Spel 2b is een nulsom-spel. Dat betekent dat de goede strategie om spel 2b te spelen ook de goede strategie is om spel 1 te spelen. Daarom behandelen wiskundigen spel 1 alsof het spel 2b is, als ze willen bepalen welke strategie de twee spelers het best kunnen volgen en wordt spel 1 ook bij de nul-som spelen gerekend.
Nu waarom is "de markten zijn een nulsom-spel" IMO op zijn minst misleidend. Het spel dat ik hierboven beschreef is een nulsom spel maar dat is enkel zo, bekeken vanaf het moment dat er beslist is dat er gespeeld zal worden. Eens de spelers zich op een of andere manier verplicht hebben om te spelen kan het bovenstaande spel (en de markten misschien) gezien worden als een nulsom spel. Maar wat als de spelers ook kunnen beslissen om niet te spelen. Dan hebben we eigenlijk een ander spel. Dan heeft elke speler de keuze om "blauw", "geel" of niets te zeggen. Als een van de twee niets zegt dan krijgt niemand punten in het andere geval houden we de punten verdeling van spel 1. In dit geval hebben we dus helemaal geen nulsom spel meer.
Als we nu de keuze voor een kleur op een of andere manier zien als een abstracte voorstelling van de keuzes die een trader kan maken in een bepaalde situatie, dan kan het spel dat uit de keuzes bestaat wel een nulsom spel zijn maar de trader heeft ook steeds de keuze om een bepaalde situatie helemaal te negeren. Aangezien de meerwaarde komt van het handelen (AIHGB) en kiezen van niet te handelen weldegelijk een optie is, is de markten voorstellen als een nulsom spel op zijn minst erg misleidend.
Ah, ik denk dat het me nu al veel duidelijker is. In feite komt de zes uit het spelletje zo'n beetje "uit de hoge hemel neerdalen"; het volstaat het spel te spelen en de zes zullen ergens eindigen - terwijl dat in de economie niet zo is: als je niet werkt zal er ook niets te eten zijn.
Maar dan denk ik wel dat ik de economie als een soort bijzonder geval van de meer algemene mathematische regel mag nemen. En dan redden we toch nog de spreektaal: als we voor het gemak zeggen dat het een zero-sum game is als de winst van de één gelijk is aan het verlies van de ander - en de constante som die "vanzelf" uit de hemel valt is gewoon nul.
Iets dergelijks.
De trader die kan "beslissen niet te handelen" kan ik ook wel opvangen: de markt is dan "per definitie" het geheel van alle spelers die wel degelijk iets doen: de anderen zijn door het feit van niet iets te doen op dat moment geen deel van de "markt".
Een reactie posten