Het begint (zoals steeds in deze crisis) met een stapeltje "herverpakte" kredieten. Dat wil zeggen, Je neemt een hele stapel kredieten samen, je maakt er als het ware een beleggingsfonds van, en als er eens eentje over kop gaat, dan betalen alle andere wel nog steeds hun kapitaal en hun rente terug, en aan het eind van de rit heb je nog steeds een mooi rendement op heel het pak. Althans, in theorie, en dus ook heel vaak in werkelijkheid (maar daar praat natuurlijk nooit iemand van) en dus is het een goede manier om risico's te spreiden. Waarmee we bij de kern van de zaak komen: dan moet je ze in je "beleggingsfonds" ook werkelijk spreiden; je moet er voor zorgen dat je stapel kredieten in je fonds erg gediversifiëerd is. Want als ze allemaal erg op elkaar lijken, en er komt er eentje in de problemen, dan is de kans natuurlijk veel groter dat er veel meer in problemen komen: om dezelfde reden. Als ze op elkaar lijken, dan zullen ze ook wel voor hetzelfde vatbaar zijn, nietwaar?
Hier moet ik echt beginnen raden op basis van wat je links en rechts kan vinden. Beeld je in dat zo'n Goldman juist niet een gediversifiëerde portefeuille kredieten heeft verpakt, maar integendeel een stapel kredieten die inderdaad op elkaar leken. Naar de vorm ziet het er alweer uit als een klassiek "beleggingsfonds", en ik kan me voorstellen (maar ik ben heel erg aan het raden) dat het wel lukt om het quasi onmogelijk te maken erdoor te kijken, en te zien dat het in werkelijkheid een stapel herverpakte rotte vis is (vrij naar Willem Elsschot).
Dus nu verkoop je met een uitgestreken gezicht je "beleggingsfonds" aan beleggers die (per serieuze theorie) denken dat het een manier is om risico's te spreiden, terwijl het in werkelijkheid een valstrik was die risico's concentreerde. Dat kan in onze moderne markten aan de hand van de intussen wereldberuchte "credit default swap" ("CDS") die ik hier eerder uit de doeken heb gedaan (1).
Dat wil zeggen, je betaalt aan een tegenpartij een geregelde "premie" (zeer goed vergelijkbaar met een verzekeringspremie) en in ruil moet de tegenpartij je vergoeden indien je portefeuille slechter presteert dan een afgesproken prestatie. Natuurlijk staat de vergoeding (die premies) die de tegenpartij daarvoor vraagt in verhouding tot de kans dat er falingen optreden in de portefeuille. En even natuurlijk kan die tegenpartij niet weten wat die kans "werkelijk" is wanneer mijn scenario is zoals ik het hier heb uitgetekend; wanneer Goldman een veel slechter risico zo heeft ingepakt dat het er als een veel beter risico uitziet.
Kortom, dat scenario zou verklaren waarom er nu een hevige discussie woedt of Goldman inderdaad alles correct heeft voorgesteld of juist niet. En waarom ze maar meteen van "fraude" beschuldigd worden. Want op dit punt zie je het waarschijnlijk al gebeuren. Als het scenario is zoals ik beschrijf heeft Goldman veel minder premies betaalt dan gerechtvaardigd was voor het risico dat ze verzekerden, en zodra het risico zich ook werkelijk voordeed hebben ze veel meer teruggekregen dan de "verzekeraar" voor mogelijk had gehouden.
Maar ik kan het niet genoeg herhalen: ik ben aan het raden wat er zoal gebeurd is, dus ik heb ongetwijfeld sterk gesimplifiëerd. En natuurlijk kan Goldman best ook onschuldig zijn...
---------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/02/credit-default-swaps.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten