maandag 10 maart 2014

De liberale stoel gerepareerd?

Nadat lezer Lieven me in een reactie al serieus aan het denken had gezet, kwam in een reactie daarop (1) lezer Koenfucius er nog een schepje bovenop doen. Mensen zijn helemaal niet zo gehecht aan gelijkheid, zegt hij, zolang de ongelijkheid zich maar beneden hen bevindt, en niet boven hen.In feite zie je dan ook de nogal bevreemdende resultaten van dat "ultimatum game" elke dag voor je ogen gebeuren. Zoals in een voorbeeld waarin mensen liever 55 verdienen in een wereld waarin iedereen 50 heeft, dan 85 in een wereld waar iedereen 100 heeft. Ik kan het niet helpen, ik moest eerst aan mijn proto-theorietje gebaseerd op de evolutetheorie denken, en dan pas bedacht ik dat ik dat al gezegd had...

Maar lezer Koenfucius zegt ook dat daarmee blijkt dat de "irrationaliteit" geen probleem stelt voor de liberale theorieën. Alleen, het gaat me niet zozeer om de irrationaliteit; het gaat me om het probleem (met de liberale theorieën)! Zoals ik al zei, als het juist allemaal wel rationeel was (bijvoorbeeld omdat het allemaal perfect evolutionair te verklaren is), dan is het probleem alleen maar groter!

Kijk, ik ga dus de boer op, en ik probeer de mensen te bekeren tot het liberalisme. Hayek! Ik heb al een postje geschreven waarin ik vond dat die zo sterk was, dat luciede links hem dringend moest lezen: ze zouden de rechterzijde nogal kunnen kietelen (2)! Maar intussen begrijpen we toch maar hoe dank zij het kapitalisme de mensheid voor de eerste en enige maal het armoede evenwicht wist te doorbreken - terwijl dat voor we het begrepen alleen maar een historisch waarnemingsfeit was. Alleen, vertellen het ultimatum game, en de lezers Lieven en Koenfucius me in koor, er is niet veel kans dat ik veel volgelingen zal krijgen! Immers, ikzelf vind het niet erg dat er daardoor een aantal mensen het nog beter hebben dan ik, maar heel veel mensen vinden dat wel erg. Nog liever 55 in een wereld waarin iedereen 50 heeft, dan 85 in een wereld waarin iedereen 100 heeft! En zeg nu zelf: de meerderheid heeft toch altijd ergens nog wel iemand die boven hem staat? Maar als dat zo is - hoe ga ik dan ooit die meerderheid van mijn liberalisme overtuigen? Nivelleren, die hap: dat is wat de meerderheid zal willen!

Nee, het is heus niet dat ik hier nu met een liberale depressie zit. Ik wil er om te beginnen nog wel verder over nadenken. En ik spring met opzet een beetje naar de "conclusie", om de vorm van het probleem te schetsen. Maar of het nu wel of niet "rationeel" is; ik denk dat we wel iets op het spoor zijn dat een obstakel voor het liberalisme betekent.


-------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2014/03/een-poot-vanonder-mijn-liberale-stoel.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2012/11/bruggen-bouwen-een-oproep-aan-luciede.html

3 opmerkingen:

Lieven zei

Mijn punt was eigenlijk dat de 'homo economicus' van klassieke economie of de rationele_1 speler uit speltheorie ongeveer even nuttig is om menselijk gedrag te verklaren als de befaamde bolvormige koe van uniforme dichtheid. Daarom dat ik dat soort experimentele speltheorie zo interessant vind omdat die beginnen met te kijken wat mensen echt doen. (Ik gebruik onderschriften om de verschillende definites van rationeel te onderscheiden. Een rationele_1 speler probeert enkel zijn eigen waardering te maximaliseren, is op de hoogte van de waarderingen van de andere spelers, weet dat zij ook rationeel_1 zijn en dat zij in staat zijn de situatie correct te analyseren. Dit maakt de hele theorie niet erg van toepassing op de echte wereld. Zoek eens het Pirate Game op, wat een versie van het Ultimatum Game is met meerdere personen. Het heeft een heel contraintuitieve optimale strategie.)

Mijn eigen verklaring voor het Ultimatum gedrag loopt voor een groot deel gelijk met de jouwe, denk ik. Het cruciale punt aan het Ultimatum Game dat in de echte wereld niet opgaat is dat het maar een keer gespeeld wordt. Dus het straffen van de tegenstander of het opvoeden van de wereld zoals Koenfucius het noemt, speelt hierin geen rol. Maar in de echte wereld, en zeker in de wereld van vroeger met veel beperktere mobiliteit, waren eenmalige interacties de uitzondering, en een interactie met elkaar over vele jaren de norm. En het is al lang bekend dat onbeperkt herhaalde spelen een heel andere strategie hebben dan hun eenmalige varianten. (Zie bijvoorbeeld Axelrod en de evolutie van samenwerking.)

Het is zelfs grappig dat nu we systemen hebben opgezet zoals Ebay waar eenmalige interacties werkelijk de norm zijn, het eerste dat die systemen doen is een reputatiemanagementsysteem opzetten.

Koen Robeys zei

Volgens mij zal je wel varianten van ultimatum game vinden waarin de spelers opnieuw tegen elkaar kunnen uitkomen. Dat was toch precies de boodschap van Axelrod: juist *omdat* er een "schaduw van de toekomst" was zag je een hoop meer "fairness" en consoorten optreden.

Dat doet me dan allemaal weer erg aan David Graebers "debt" denken. Met zijn links-anarchistisch programma merkte hij op dat "geld" en consoorten begonnen in een wereld van herhaalde interacties en dat staten, markten en goud in feite allemaal verschillende kanten van eenzelfde evolutie naar onpersoonlijke interacties zijn.

Ah, en bij het schrijven schiet me ergens een passage van Hayek te binnen, die mijmert wat een *geluk* die onpersoonlijke transacties wel zijn: want als je telkens zou afhangen van de vraag of de leverancier het wel eens is met wat jij allemaal met je leven aanvangt... hoeveel vrijheid houd je dàn over?

Hmmmm, ik weet het niet zo direct meer staan; ik zou gokken op The Constitution of Liberty".

Lieven zei

Je bent hier wel onpersoonlijk en herhaald aan het verwarren. Het is inderdaad een geluk dat mijn bakker en beenhouwer zich niet moeten bemoeien met wat ik voor de rest doe en vice versa maar dat zijn wel degelijk heel vaak herhaalde transacties.

Overigens, voor je collectie van 'dom rechts': http://en.wikipedia.org/wiki/Arizona_SB_1062

Eerst een idiote wet stemmen en dan de gouverneur oproepen haar veto te stellen.
En mensen blijven op die idioten stemmen.