Als ik mezelf tot "rechts" en "liberaal" verklaar, dan is dat al evenmin om partijpolitieke redenen of (naar ik vurig hoop) om één of ander gelijk te halen, als dat is omdat ik blauw een mooie kleur vind. Ik ben een liberaal omdat ik werkelijk denk dat een aantal ideeën rond vrije markten, wetenschappelijke en politieke ontvoogding (en zo nog een paar) onze beste kansen vertegenwoordigen om zoveel mogelijk mensen een verbeterend niveau van welstand te bieden. Kortom, in mijn idealen zie ik er nogal hetzelfde uit als luciede links, maar in onze methoden zullen we wel eens verschillen.
Maar omdat ik geen reden heb om aan te nemen dat "mijn" filosofie altijd en overal gelijk heeft, is me al vaak overkomen dat ik vond dat luciede links heel interessante dingen te vertellen heeft. En dus probeer ik met die mensen te praten. En zo gebeurde dit...
Goed van Wouter! Intellectuele eerlijkheid: hij ziet een punt dat hij belangrijk vindt, maarreh... is dat punt wel aangetoond? Neem daar maar een voorbeeld aan! Alleen, ikzelf, als goede liberaal, ik maak van gelijkheid of ongelijkheid niet zo'n punt (1). Dat wil zeggen, gegeven dat ikzelf het enorm veel beter heb dan mijn landbouwende voorouders van echt nog niet zo lang geleden, vind ik het helemaal niet erg dat er mensen zijn die er nog veel beter voorzitten. Maar dat lijkt me iets waar redelijke mensen op redelijke manier van mening over kunnen verschillen.
Hoe dan ook, het liet me toe meteen een heel andere dimensie van de kwestie te zien: en dat is waar je mijn stukje tweet ziet verschijnen. Stel dat je nu inderdaad "aantoonde" dat de kloof "nog nooit zo groot geweest was". Ja, aan de linkerzijde is dit vanzelf, "per definitie" een probleem. Maar is dat ook wel zo? Ik denk dat je aan Wouters laatste reactie een beetje verbazing kan aflezen: hoe kan iemand dat betwijfelen? (Oh, ik zie ook wel de "milde ironie", hoor.)
In ieder geval, ik kan dat als volgt betwijfelen. Beeld je een wereld in waarin iedereen een inkomen van 1 heeft. En beeld je in dat je 200 jaar later gaat terug kijken, en nu hebben de armste mensen een inkomen van 2, en de rijkste mensen hebben een inkomen van 4, en quasi iedereen zit daar ergens tussenin.
Kijk, ik vind dat niet alleen helemaal geen schandaal, ik vind dat zelf een weergaloos succes. En dat is ook precies wat onze geschiedenis ons te zien geeft. Tenminste, als je alle cijfers vermenigvuldigt met 20, en je interpreteert de resulterende "20", "40" en "80" als "levensverwachting bij geboorte", dan krijg je exact de menselijke geschiedenis van de laatste, pakweg, 6000 jaar.
Ik zou geen moment durven suggereren "terug naar vroeger" te gaan, dit is integendeel één van de redenen waarom ik zo'n "vooruitgangsgelovige" (3) ben!
Dit alles gezegd zijnde: ik blijf denken dat luciede links heel vaak heel goede punten maakt, vaak problemen opmerkt met dat geweldig systeem van ons, waar best wel eens over mag nagedacht worden, en wie weet zelfs een hoop remedies aanbrengt. Om precies te zijn denk ik dat we tegenwoordig wel degelijk een paar problemen met "ongelijkheid" hebben: ik wil daar gerust nog heel veel luciede-linkse opmerkingen over horen! Alleen denk ik dat wij, hardwerkend in onze pogingen om luciede rechts te zijn, ook vaak heel goede punten maken. Even goede vrienden?
-----------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2012/10/links-en-rechts-ter-verdediging-van-de.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2014/01/wie-steekt-de-vooruitgang-op-zak.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2014/01/een-reactie-bij-het-vooruitgangsgeloof.html
3 opmerkingen:
Ik denk dat je een voorbeeld van onze natuurlijke neiging tot "fairness" aan het werk ziet.
Sommige experimenten in het Ultimatum Game (http://en.wikipedia.org/wiki/Ultimatum_game) met substantiele inzetten tonen echt aan dat hopen mensen gelijkheid belangrijker vinden dan objectieve resultaten.
Gaat het echt om 'fairness' in het algemeen, of om een meer specifiek 'zich onfair behandeld voelen'?
Ik denk dat het belangrijk is dat onderscheid te maken - ook in verband met het hele ongelijkheidsconcept. Sendhil
Mullainathan, een ontwikkelingseconoom aan de universiteit van Harvard, had enkele dagen geleden een column in the New York Times (hier:
http://t.co/Mn3DGpXbTk) waarin hij schrijft: "I worry that our outrage at the top 1 percent is distracting us from the
problem that we should really care about: how to create opportunities and ensure a reasonable standard of living for the bottom 20 percent." (Dat aspect van zijn column loopt alvast behoorlijk gelijk met het standpunt verdedigd in deze blogpost.)
Wanneer men het over ongelijkheid heeft gaat het vooral om het vergelijken van de eigen situatie met diegene van iemand die het beter heeft: vandaar de grote aandacht voor de top-1% (en de bezorgdheid van Mullainathan). Dit herinnert me ook aan een experiment (dat ik nu even niet kan tracen) waarbij een groep mensen wordt gevraagd wat hun voorkeur krijgt: een baan waarin zij $85,000 verdienen en hun peers $100,000, of een baan waarin ze $55,000 verdienen en hun peers $50,000. Irrationeel als mensen zijn, verkiest een grote meerderheid de tweede optie.
Als de onderliggende motivatie werkelijk een diepe bekommernis om objectieve fairness zou zijn, dan zou dat moeten blijken uit het gedrag beide partijen in een Ultimatum Game. Met andere woorden: het bod van de aanbieder zou fair zijn voor beide partijen - elk krijgt de helft. De observatie dat dit niet het geval is doet dus vragen rijzen over de mate waarin het werkelijk om fairness gaat.
Dit geldt ook voor de bredere discussie rond ongelijkheid. Het wordt als "niet fair" beschouwd dat de (voormalige) CEO van Belgacom meer dan 50 keer verdiende wat zowat als minimumloon doorgaat (pakweg 20k euro). Maar die verhouding vind je natuurlijk ook tussen minimumloontrekkers en naar ruwe schatting een miljard mensen, die het volgens de wereldbank met minder dan $1.25 per dag moeten doen.
De bekommernis om "fairness" lijkt dus vooral in een enkele richting te gaan: men voelt zich onfair behandeld wanneer iemand anders meer heeft, maar dat men zelf meer heeft dan de minder fortuinlijke medemens wordt een stuk minder als "onfair" beschouwd.
Het probleem is natuurlijk dat die top 1% zoveel middelen oppot, dat er weinig overblijft om opportuniteiten in het leven te roepen voor de bodem 20%.
Vergeet niet dat die top 1% heel wat minder belasting betalen en dat de motivatie vanuit kapitalistische kringen daarvoor altijd was dat dat nodig was om die 1% toe te laten banen te creëren. Natuurlijk is er daarna dan verontwaardiging als blijkt dat die 1% nog steeds weinig belastingen betaald, ook als ze helemaal niet zo goed zijn in het creëren van die banen.
Onderzoek binnen de verschillende staten van de VS heeft onder andere aangetoond dat hoe groter het verschil, hoe minder banen er zijn en ander zoek heeft uitgewezen dat hoe groter het verschil is hoe slechter de algemene ziektezorg is (ook voor de rijkeren)
Komt daar nog bij dat als je kijkt hoe de bankencrisis afgehandeld werd, de bankmensen steeds opnieuw ontzien werden, terwijl de mensen die het slachtoffer waren steeds opnieuw in de steek gelaten werden.
Dus ja, ik denk dat de huidige kloof tussen rijk en arm schandalig is. Hij is het gevolg van rijke mensen die gespeculeerd hebben, verloren en werden opgevist, ten koste van de gewone mens, die zijn baan en zijn huis verloor en door het systeem nog eens werd nagetrapt.
Een reactie posten