dinsdag 4 mei 2010

Maar wie bedreigt nu wie??

Na de "nieuwe crisis van de oude kwaal" (jaja, Franquin: een mens moet zijn Brusselse klassiekers kennen) België heb ik twee postjes geschreven (1), en in de commentaren daarbij kwam het tot een concersatie tussen lezer Serge en lezer Axxyanus. Respectievelijk een Franstalige en een Vlaamse Brusselaar. Nu klonk Axxyanus' laatste reply wel een tikje bitter - maar ik vermoed dat veel Vlamingen dat alleen maar normaal zullen vinden. Het was namelijk een reply op de mededeling van Serge - en ik denk echt dat de meeste Vlamingen nu best even gaan zitten - dat de Franstaligen bezorgd zijn over de toekomst van hun cultuur.

Wel, ik zal dadelijk - voor die ene keer dat er zich eens een serieuze conversatie afspeelt op Speels maar Serieus: dank u wel, beste lezers, dank u wel - het punt echt heel ernstig nemen. Maar ik kan toch ook zeggen: ik heb het verschillende keren ter sprake gebracht in real life conversaties, en de meesten (Vlamingen, natuurlijk) dachten echt dat ze het niet goed gehoord hadden. Dat verklaart al een heel stuk van de reactie van Axxyanus. (Op Usenet destijds zou ik begonnen zijn met iets als "dus nu maken we mee dat de Vlamingen (!) de Franstalige Brusselaars bedreigen (!!) in hun cultuur": maar gelukkig gaat het er hier veel beschaafder aan toe.)

Maar je moet er wel het stukje extra informatie bijnemen dat ik heel de kwestie had gekaderd in een splitsing van België. Een splitsing waarin ik postuleer (en Serge neemt het kennelijk aan) dat de Franstalige Brusselaars best wel een grotere afkeer zouden kunnen hebben van de Waalse PS dan van de Vlamingen. En dus dat ze misschien wel liever bij Vlaanderen zouden aansluiten dan bij Wallonië! Remember, "al wat daar voor nodig is is dat Vlaanderen er minder onaantrekkelijk uitziet dan de PS-staat".

Dus ja, ik begrijp perfect dat de Vlamingen die Serges punt hoorden hun ogen uitwreven. Maar is het binnen de context die ik tenslotte zelf had gemaakt echt zo absurd? Als ik vraag "wat zou er moeten gebeuren opdat de Franstalige Brusselaars liever bij Vlaanderen zouden aansluiten dan bij de PS-staat?" - wat had je nu eigenlijk verwacht? Denk je echt dat de Franstalige Brusselaars (Maingain!) van het ene moment op het andere plat op hun buik van bewondering voor de Vlaamse politiek gaan liggen?

Ik had eerder al gezegd: je moet je inbeelden dat je een Franstalige Brusselaar bent. Je moet ophouden, als je tenminste een poging wil doen om te begrijpen wat er aan de hand is, met alles bezien vanuit de Vlaamse reflex. Ik ontken niet dat die Vlaamse reflex best heel terecht kan zijn - ik zie bij Axxyanus geen enkel punt waarvan ik moet denken "nee, dat klopt niet". Ik zat even hard mijn ogen uit te wrijven als iedereen toen ik vernam dat de Franstalige Brusselaars zich door de Vlamingen in cultuur bedreigd voelen. Maar hey, ik had een vraag gesteld en ik heb een antwoord gekregen: gaan we nu zeggen dat het antwoord fout is? Dat kan gewoon niet in deze context...

Dus moeten we misschien even rustig slikken, en bekomen van nu al de tweede verrassing (de eerste was dat de Franstalige Brusselaars misschien wel zouden overwegen bij Vlaanderen aan te sluiten). En dan is het punt dat met een beetje geluk tot onze af en toe nogal verhitte breinen kan doordringen (het kan niet genoeg herhaald worden): een belangrijk obstakel voor de aansluiting van de Franstalige Brusselaars bij Vlaanderen is dat de Franstaligen zich bedreigd voelen in hun cultuur. Kom, geef het maar toe, de aanvaarding van het feit dat de Aarde rond is was minstens zo revolutionair. En intussen weten we het toch maar.

En nu kunnen we twee dingen doen. We kunnen, zoals iemand op de nieuwsgroep be.politics (waar ik het onderwerp ook ter sprake heb gebracht), gewoon zeggen: we willen Brussel helemaal niet, we bouwen er een muur rond en we hopen dat ze mekaar afmaken (of zoiets). Of je kan Brussel misschien toch willen. (Beschouw het als een erezaak: willen we er echt nog onaantrekkelijker uitzien als de Waalse PS-staat?) Dan kan je wéér twee dingen doen.

Je kan vinden dat wij, Vlamingen op zulke massieve schaal gelijk hebben dat die Brusselaars nu maar gewoon hun mond moeten houden etc etc. Ik weet niet wat je precies hoopt te bereiken, maar I wish you good luck. Of misschien moeten we proberen die verzuchting ernstig te nemen? Komaan, nog een erezaak! Laat zien dat wij kunnen wat zij zo overduidelijk niet konden! Geef nu eens het voorbeeld; laat zien wat dat zoal had moeten betekenen, "respect voor een minderheidscultuur" en "maken die zich niet in haar bestaan bedreigd hoeft te voelen"!

Ik geef toe, als je nog een jarenlange wrok hebt te vereffenen, dan zal het niet gaan - en dan zal Brussel een Franstalig onderdeel van een Franstalig post-België zijn. Maar als we nu wel dat goede voorbeeld zouden geven... We zullen tenminste niet moeten meemaken dat we er nog stommer uitzien dan de PS. En bovendien - als we dan toch het goede voorbeeld hebben gegeven hoe je een minderheidscultuur moet respecteren: we zullen in een positie zijn om te eisen dat ze dat voorbeeld zelf ook volgen, nietwaar?

--------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2010/04/het-zal-niet-blijven-zoals-het-is.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2010/04/en-wat-zullen-de-franstalige.html

7 opmerkingen:

axxyanus zei

Eerst een kleine rechtzetting. Ik ben geen Brusselaar (mijn vrouw wel). Ik heb wel een tijdje in Brussel gewoond, Etterbeek en Molenbeek, en woon nu in Ruisbroek een deelgemeente van Sint-Pieters-Leeuw waar mijn vrouw in de gemeenteraad zit.

Nu ik ben akkoord dat wrok niets oplost. Ik wil ook aannemen dat de Franstaligen zich ongerust maken over hun cultuur. Maar de Franstaligen moeten wel begrijpen dat het voor de Nederlandstaligen onverteerbaar is als ze hun cultuur willen verdedigen door voorrechten te eisen/vragen/behouden voor de Franstaligen.

Mensen zijn gestorven omdat de 100 ploeg uit Erasme of de MUG diensten uit Tubize naar een adres in Vlaanderen werden gestuurd en ze onvoldoende kennis van het Nederlands hadden om de weg te vragen en zo verloren reden.

Bij de treinramp in Pécrot is er eventjes een controverse ontstaan omdat vlak voor de ramp een operator van het seinhuis in Waver naar het seinhuis in Leuven had gebeld maar de persoon in Leuven begreep onvoldoende Frans om de persoon uit Waver te begrijpen. Grote verontwaardiging bij de Franstaligen dat de Vlamingen seingevers hadden aangesteld die onvoldoende Frans kenden. Natuurlijk vergaten de Franstaligen te vermelden dat de seingever in Waver over onvoldoende kennis van het Nederlands beschikte.

Maar dat is niet het ergste. Dat de Vlaamse seingever onvoldoende Frans begreep was waarschijnlijk een direct gevolg van de Franstalige houding als het gaat om taalvereisten. Franstaligen proberen altijd om zo weinig mogelijk taaleisen te stellen als het gaat om overheidsfuncties omdat Franstaligen blijkbaar weinig zin hebben om Nederlands te leren. Dus is het waarschijnlijk de verantwoordelijkheid van de Franstaligen dat er geen taaleisen zijn of onvoldoende voor seingevers. Maar ze geven dan wel de Nederlandstaligen de schuld als er dan inderdaad een Nederlandstalige op die plaats terecht komt met onvoldoende kennis Frans.

Nu overlaatst waren de Franstaligen weer aan het klagen bij de minister van defensie over het onevenwicht tussen Nederlandstaligen en Franstaligen in de legerstaf. Blijkt dat veel Franstaligen niet eens de moeite doen om het taalexamen af te leggen dat nodig is om die promotie te kunnen maken. Tja misschien dat ze beter eens zouden kijken naar het Franstalig onderwijs dat er nog steeds in slaagt om mensen af te leveren met een zo bedroevend gebrek aan kennis van het Nederlands.

Dus ja, wij Vlamingen moeten niet wrokkig zijn. Maar opkomen voor gelijke rechten is niet het zelfde als wrokkig zijn. De zelfde taalkennis van Frans- en Nederlandstaligen eisen voor de zelfde funcies is geen bedreiging van de Franse cultuur.

Koen Robeys zei

Kijk, ik probeer het in praktische termen te vertalen. Als de Franstalige Brusselaars deel zouden uitmaken van een Vlaamse staat, dan zouden wij (a) niet proberen de stad te vervlaamsen, maar (b) wel een bepaalde tweetaligheid eisen in, bijvoorbeeld, het onderwijs, en, bijvoorbeeld, de criteria om voor allerlei functies in aanmerking te komen.

Als dat minder aantrekkelijk is dan deel worden van de PS staat, dan kunnen ze altijd nog gaan deel uitmaken van de PS staat.

Iets dergelijks? Ik zou zelfs nog wel met "overgangsmaatregelen" werken (je wil toch geen onmiddellijke werkloosheid gaan creëren in onze voornaamste stad?) maar op het niveau van het principe? Waarom niet?

En tenzij ik me heel sterk vergis denk ik dat Serge er ergens in zijn commentaren al melding van heeft gemaakt, en het klonk me echt niet in de oren als een voorbeeld van een bedreiging van de Franstalige cultuur.

Anoniem zei

Kunnen we, om te weten waar de voorkeur van de Brusselaars naartoe gaat en vóór we het over "overgangsmaatregelen" hebben, al eens beginnen met de verkiezingsuitslag van juni a.s. af te wachten?

il postino

axxyaan zei

Koen, niet doen. Je bent in de val aan het trappen om te proberen de bodemloze put te vullen.

Stel dat het ooit zo ver komt dat Vlaanderen en Wallonië uit elkaar gaan en dat Brussel bereid is te onderhandelen om bij Vlaanderen te komen. Dan mag je niet toelaten dat de Brusselaars met zoiets vaag afkomen zoals: "wij zijn bezorgd om onze cultuur" waarna jij dan zaken gaat voorstellen waarmee je aan die bezorgdheid wil tegemoet komen. Nee de Brusselaars moeten dan met specifieke voorstellen komen over hoe zij de Franstalige cultuur beschermd willen zien.

Zo'n voorstel dat de Vlamingen niet zullen proberen de stad te vervlaamsen is bv veel te vaag met als gevaar dat het veel te algemeen wordt. De brusselaars zouden bv helemaal akkoord kunnen gaan maar dan elke maatregel die voor tweetaligheid moet zorgen op bepaalde gebieden kunnen aanvechten omdat meer tweetaligheid de stad vervlaamst.

Als het ooit zover zou komen dan denk ik eerder aan het volgende:

Franstaligen in Brussel, hebben recht op Franstalig onderwijs en recht om in het Frans bij de overheid terecht te kunnen. Ze hebben het recht om Franstalige verenigingen op te richten. Er wordt niet naar de taal van de vereniging gekeken bij het toekennen van subsidies aan verenigingen. Dat is wat ik als Nederlandstalige in eerste instantie zou aanbieden. Als de Franstaligen meer zouden willen dan moeten zij maar specifiek zeggen wat dat juist is en dan kan daar over nagedacht worden.

Anoniem zei

Al postino: I don't think the elections results will give anyone any clue as to what the reactions of the Brussels inhabitants would be if they had to choose between Vlanders and Wallonia. This debate has not even begun. Because most people still believe in some sort of complicated satus quo. And because the general assumption, which is timidly being challenged here, is that they would obviously go for their French speaking neighbours.
To axxyaan
I have always found that compulsory bilinguism in Brussels is absurd, to be honest. We might as well start demanding that our administration speaks English and Maroccan. 90% of the population in Brussels speaks French and having everyone speak Flemish seems inefficient and farfetched to me. Conversely, I don't see why French speakers should have a separate administrative regime in Flanders.
The examples you mention underline the absurdity of it all: should we send personnel from a hospital established in Brussels to intervene in Vlaanderen? If we do, shouldn't we have a Flemish crue assigned to those interventions. I don't think that pleads for general bilinguism. The Pecrot thing: as communication between network manager seems critical, people should be bilingual on both sides of the taalgrens. Just a problem of internal organization. I agree with you that in the army, every officer should be bilingual. If these gyus cannot communicate, we have a problem!
This is all bloody complex!!!
Serge

Anoniem zei

At first sight, what Axxyaan suggets is what we need: freedom of language, education, and a French speaking administration. I guess pretty much like Quebec in Canada? I actually think it means keep things as they are in Brussels. It also means accepting the fact that the peryphery will keep growing in French speaking numbers. But at least that would not be translated into special regimes for those French speakers. Last bot not least, it would also mean harbouring no ill feelings towards those who elect not to speak Flemish in their daily life, even in Vlaanderen (but in Brussels). It mean accepting that Brussels is pretty much like Paris or Lyon: French speaking. That means still being good friends, mutual respect. Not easy...
Serge

Koen Robeys zei

@ Axxyanus: Oh, maar mijn "niet vervlaamsen" was alleen maar een manier om uit te drukken dat het met een bepaald soort extremisme echt niet zal gaan.

Er is nu eenmaal een punt waarop we er nog onaantrekkelijker zouden uitzien dan de Waalse PS-staat.

Het lijkt me dan ook dat een soort aftasten van de dingen die intussen zowel jij als Serge opperen. Ik zou ook wel beginnen met iets concreets als wat jij schrijft. Serge komt natuurlijk veel dichter in mijn buurt met zijn "no hard feelings", maar voor mij is dat meer een beginselverklaring dan een concrete politiek.

Zonder eensgezindheid over een soortgelijke beginselverklaring, denk ik, dat je niet eens moet beginnen denken aan een concrete politiek...