... maar in zekere zin kan je zeggen dat de twee Westerse crisissen van vandaag de crisissen van de twee extremen zijn. De Europese crisis is de crisis van het simplisme dat overheden wel altijd en overal alles zullen kunnen oplossen. Dus ze gaan er tegenaan, met steeds grotere schulden, en als ze op een dag ontdekken dat ze die schulden niet gefinancierd krijgen, dan is het "de schuld van de speculanten". Terwijl iedereen voor zich kan uitmaken dat ook hij of zij nog niet de behoefte heeft gevoeld om pakweg Ierse obligaties te kopen (tien percent!), vermits ook hij of zij er niet te zeker van is dat pakweg Ierland dat spaargeld wel zal kunnen terugbetalen.
De Amerikaanse crisis is de crisis van het simplisme dat overheden helemaal niets kunnen oplossen, nooit, nergens. Dus moet de overheid met alle middelen uitgehongerd worden, en als ze desnoods in naam van de heiligheid van het contract (je weet wel; de vrije markt, het respect voor het eigendom, het belang van het vertrouwen...) op wereldschaal contractbreuk moeten plegen, dan lijkt dat een heel goed idee. Misschien bombarderen ze onmiddellijk de hele wereldeconomie naar de middeleeuwen, maar het moet! Het is wreed maar noodzakelijk! Want als ze de hele wereldeconomie niet naar de middeleeuwen bombarderen, dan komen er misschien wel economische moeilijkheden!
Oeps, het zal wel weeral veel te sarcastisch zijn. Maar anderzijds; de aanhangers van de simplismen hebben nu eenmaal iets nodig om ze te kunnen volhouden terwijl hun contradicties hen recht in het gezicht staren. Dan kan ik ze even goed zelf een excuus aanreiken om er niet te hard te moeten over nadenken: dat bespaart ze allemaal de moeite om dat zelf te doen...
10 opmerkingen:
Over dat "uithongeren van de overheid" in de VS gesproken... Op http://www.brusselsjournal.com/node/4765 staat een interessante grafiek die het verschil tussen de Democratische en de Republikeinse besparingsplannen laat zien. Hoewel de retoriek van beiden erg verschillend lijkt, merk je bij het bekijken van de cijfers dat het onderscheid eerder cosmetisch is. Ook al willen de Republikeinen "dubbel zoveel" besparen als Obama van plan is, het blijft eigenlijk een druppel op een hete plaat als je naar het totale plaatje kijkt.
De volgende reactie (het kan niet genoeg benadrukt worden) is gebaseerd op ongeveer nul kennis van zaken.
Wat me opvalt is dat de link zegt dat de VS ratio schuld over BNP ongeveer 100% is. Zeer onlangs zag ik een grafiek van Paul Krugman, en die gaf 60%. Ik weet het gewoon niet - ik denk dat ze allebei tot "politieke vervuiling van het denken" in staat zijn.
Aan het einde wil het artikel zware bezuinigingen combineren met economische groei. Zelf kan ik de Keynesianen niet kwalijk nemen dat hun modellen (aldus Krugman, want ik weet het niet) die twee als (quasi?) contradictorisch zien. Het artikel denkt dan weer dat de groei er zal komen (als ik het tenminste een beetje begrijp) op basis van "stijgend vertrouwen" omdat er minder schulden zijn.
Dat laatste lijkt me filosofie in plaats van economie. Bovendien lijkt me dat de cijfers van de landen die het na 2008 hebben geprobeerd eerder de Keynesianen gelijk geven: Griekenland, Ierland, Letland, het VK: veel bezuinigingen en een knarsend stilvallen van de groei.
Maar ik ben de eerste om toe te geven dat ik niet iemand ben die het onbevoordeeld in de cijfers is gaan zoeken. Filosofen zijn bijna altijd beter in het stellen van de vragen dan ze te beantwoorden.
Gisteren hoorde ik op het nieuws Paul De Grauwe zeggen dat de schuld 90% van het Amerikaanse BBP bedraagt.
Bezuinigingen (zeker indien ook de belastingen worden verlaagd) combineren met economische groei is wel degelijk mogelijk, en is meer dan gewoon filosofie. Er zit een gezonde economische redenering achter die onderbouwd wordt met empirische studies. (http://voxeu.org/index.php?q=node/5776)
(http://online.wsj.com/article/SB10001424052748704271804575405311447498820.html)
Dit alles wil uiteraard niet zeggen dat besparingen altijd leiden tot meer economische groei. Net zomin als ze contradictorisch zijn, zijn ze altijd combineerbaar. Eigenlijk is dit de theorie achter het neoliberalisme: kleinere overheid, balanced budgets, én stimuli lang de aanbodzijde via lastenverlagingen. In die zin was Reagan bvb. maar in één opzicht een neoliberaal. Van small government en balanced budgets was immers geen sprake.
Ivan: ik betwijfel ook helemaal niet dat er "gezonde" studies en modellen zijn; ik betwijfel alleen of die ons meer dan een zeer fragmentair beeld van de realiteit geven. Dat is nu net wat ik van discussies met Marxisten heb overgehouden, nu tien jaar geleden. Bladzijden en bladzijden berekeningen en modellen, en je kon er geen speld tussenkrijgen. Alleen, de feiten klopten niet... maar de modellen waren toch juist.
En dus zijn er vandaag ook heel andere modellen, en die tonen dat de slogan "schuldafbouw in een crisis die veroorzaakt is door schuldafbouw" (waarvan ik hier in 2008 of zo al schemaatjes maakte) al even overtuigend is als de slogan "schulden in een crisis die veroorzaakt is door schulden". En er zitten *gezonde* redeneringen en modellen achter, hoor! Alleen zou ik zo graag zien dat de promotors zich ook eens afvragen of ze meer dan een zeer fragmentair deel van de realiteit laten zien.
Het is "filosofie eerder dan economie" als de modellen zeggen "X veroorzaakt Y, en we zien Y, dus X zal wel waar zijn". Dus met "vrije markten" resp "overheidsoptreden" in de rol van "X" en "zware crisis" in de rol van "Y". Op die manier "bewijst" Y elk favoriet dogma dat je maar aanhangt, maar het is wel een denkfout die ik in eerste kan, letterlijk eerste les logica kreeg uitgelegd.
(Hier is er nog één: "kapitalisme veroorzaakt armoede, en we *zien* grote armoede, ergo, armoede is de schuld van het kapitalisme". De uitdaging aan luciede rechts is *niet* er de denkfout uit te halen: dat kunnen ze van kilometers afstand. De uitdaging aan luciede rechts is *wel* er de analogie met hun *eigen* blinde vlekken uit te halen.)
Modellen moet je nu eenmaal niet aftoetsen tegen de vraag of ze kloppen met het dogma (in ons geval "het is de schuld van de overheid"). Modellen kan je hoogstens een beetje (als je het over een "complexe wetenschap" hebt) aftoetsen tegen de feiten.
En wat mij daarbij opvalt is dat "austerity" het vertrouwen ging herstellen en zo economische groei op gang trekken, en dat alle voorbeelden, intussen sinds een paar jaar, tonen dat waar er austerity is er géén groei, maar wèl krimp is. Ik kèn modellen die dat hadden voorspeld. Maar als we gewoon zouden mogen zeggen dat er geen bruikbare simplistische modellen zijn, dan zou ik dat, in onze huidige wereld, al een geweldige stap vooruit vinden.
"Het is "filosofie eerder dan economie" als de modellen zeggen "X veroorzaakt Y, en we zien Y, dus X zal wel waar zijn". Dus met "vrije markten" resp "overheidsoptreden" in de rol van "X" en "zware crisis" in de rol van "Y". Op die manier "bewijst" Y elk favoriet dogma dat je maar aanhangt, maar het is wel een denkfout die ik in eerste kan, letterlijk eerste les logica kreeg uitgelegd." De omkering van de implicatie is idd misschien wel de meest voorkomende logische fout. Alleen, wanneer jij (in een andere post) beweert dat Krugman 'gelijk heeft' omdat er de door sommigen verwachte/voorspelde hyperinflatie er (nog?) niets is, maak je die fout volgens mij ook, niet?
Ik bedoel deze passage: "[...] en dan zitten we bij Paul Krugman. En die hééft al zoveel gelijk gekregen, met zijn Keynesianisme dat voorspelde dat er géén inflatie zou komen, en dat de interestvoeten laag zouden blijven en dat de landen die het meest "austerity" gingen toepassen ook de landen met de slechtste groeicijfers gingen zijn (en dat terwijl austerity juist het vertrouwen en dus de groei ging aanwakkeren) en dat de werkloosheid hoog zou blijven, etc. [...]."
Felix: volgens mij is er een groot verschil in de plaats waar je de variabele zet. In mijn eigen voorbeeld gaf ik de twee voorbeelden:
Vrije markten => crisis
Overheidsoptreden => crisis
De variabele staat *voor* het pijltje. Als iemand vandaag denkt dat Krugman gelijk heeft omdat de crisis "bewijst" dat er teveel vrije markt was, dan zou ik dat ook "filosofie in plaats van economie" noemen: er is in werkelijkheid helemaal niets bewezen, beide blijven hypothesen.
Maar ik denk dat Krugman wel degelijk twee uitspraken contrasteerde waar de variabele *na* het pijtlje kwam:
Overheidsoptreden => inflatie
Overheidsoptreden => deflatie
(of op de plaats van "deflatie" toch minstens "géén inflatie").
Nu is iedereen het er over eens dat "geld drukken" in principe inflatoir is, maar daar waar de critici al jaren beweren dat het deze keer ook zo zou zijn heeft Krugman jaren geleden al gezegd: in een wereld waarin we in een "liquiditeitsval" zitten zal dat "geld drukken" (ze bedoelden allemaal de stimlulus) *niet* tot inflatie leiden.
En daarom denk ik dat we hier twee verschillende *voor*spellingen hebben, terwijl je met de variabele voor het pijltje alleen maar twee verschillende *na*spellingen hebt.
Omdat goed gevormde voorspellingen vergelijkbaar zijn met de feiten, is de rest intussen geschiedenis.
Overigens heeft de filosoof in mij ook altijd met belangstelling opgemerkt dat de voorspellers van (hyper)inflatie nooit leken te specifiëren *wanneer" dat ging gebeuren. Je vindt met Google de voorbeelden met bakken tegelijk, dus als ik dit mis heb ben ik echt geïnteresseerd in de tegenvoorbeelden. Tot nader order denk ik echter dat de inflatievoorspellers een veel te "veilige" (technisch: "onfalsifiëerbare") voorspelling maakten. Contrasteer met Krugmans voorspelling die ongeveer van dag één (de hyperinflatie ging er vaak "soon" zijn...) ongelijk had kunnen krijgen.
Nu zijn dat maar filosofische redenen om één standpunt beter dan het andere te vinden. Maar intussen vind ik toch ook dat de feiten in dezelfde richting wijzen.
Nu, zelf heb ik er geen probleem mee als iemand zich nu wil beroepen op de regel dat er in complexe wetenschappen geen simpele wetmatigheden zijn :-)
'Er zal ooit hyperinflatie komen' is idd onfalsifieerbaar, aangezien je perfect kan beweren dat het feit dat die er niet is geen falsificatie is: 'ooit' kan het immers wel gebeuren. Persoonlijk meen ik dat het uitblijven van inflatie ondertussen wel de 'Oostenrijkers' aan het denken zou moeten zetten. Nu, er zijn er hoor, zie bv. hier: http://pragcap.com/why-credit-deflation-is-more-likely-than-mass-inflation-an-austrian-perspective.
Maar eigenlijk was het al dan niet falsifieerbaar zijn van voorspellingen niet mijn punt. Het ging mij enkel over de omkering van de implicatie waar jij het hierboven over had. Concreet: dat er in de USA geen of toch maar weinig inflatie is (waarbij ik de discussie over hoe je nu precies inflatie meet voor de eenvoud buiten beschouwing laat), 'bewijst' niet dat Krugman het bij het rechte eind heeft, aangezien voor het niet optreden van inflatie ook andere verklaringen kunnen zijn, zelfs (zie hierboven) binnen de Oostenrijkse theorie.
Wat de grootte van de Amerikaanse overheidsschuld betreft: 60% of 100% van het BBP is maar de top van de ijsberg, zie http://en.wikipedia.org/wiki/United_States_public_debt, zin in vet gezet door mij.
The U.S. government is committed under current law to mandatory payments for programs such as Medicare, Medicaid and Social Security. The GAO projects that payouts for these programs will significantly exceed tax revenues over the next 75 years. The Medicare Part A (hospital insurance) payouts already exceed program tax revenues and Social Security payouts exceeded payroll taxes in fiscal 2010. These deficits require funding from other tax sources or borrowing.[17]
The present value of these deficits or unfunded obligations is an estimated $45.8 trillion. This is the amount that would have to be set aside during 2009 such that the principal and interest would pay for the unfunded commitments through 2084. Approximately $7.7 trillion relates to Social Security, while $38.2 trillion relates to Medicare and Medicaid. In other words, health care programs are nearly five times as serious a funding challenge as Social Security. Adding this to the national debt and other federal commitments brings the total obligations to nearly $62 trillion.[18] However, these amounts are excluded from the national debt computation.
The Congressional Budget Office (CBO) has indicated that: "Future growth in spending per beneficiary for Medicare and Medicaid—the federal government’s major health care programs—will be the most important determinant of long-term trends in federal spending. Changing those programs in ways that reduce the growth of costs—which will be difficult, in part because of the complexity of health policy choices—is ultimately the nation’s central long-term challenge in setting federal fiscal policy."[19]
Felix: Ik wil gerust de uitspraak "Krugman heeft gelijk gehad" vervangen door "de mensen die door Krugman werden bekritiseerd hebben (en nu citeer ik jouw link) 'forecasting suicide' gepleegd, door 'sheer misconception' over in het bijzonder 'ensuing hyperinflation', waarbij 'few have been more vocal than Austrian economists'. Verder verneem ik dat hun theorie een "mythe" was en het toevoegen van reserves 'never posed any great inflation risk to begin with'. Het gaat om een 'broken model' dat één analyst die zich binnen die school bevindt wil "turn on its head". Daarbij blijkt dat de 'continuing risk in this environment' deflatierisico is en geen hyperinflatie. Die ene analyst erkent dan ook de 'flaws in neoclassical economics', maar betwijfelt of hij daarom al hun conclusies moet verwerpen.
(Dat laatste stemt me wel tevreden want als ik bedenk hoe ik al meer dan tien jaar de voordelen van de vrije markt bezing en hier enkele jaren geleden in verschillende posts de loftrompet van Friedrich Hayek heb gestoken zou ik me anders nu wel een beetje voelen wankelen.)
Hoe dan ook, ik wil dat gerust allemaal veranderen maar merk op dat de uitspraak "Krugman heeft gelijk gehad" veel korter precies hetzelfde zegt. Ik noteer ook met belangstelling dat de uitspraken over hyperinflatie al dateren van 2007 (ik heb er met Google inderdaad gevonden) en ik herinner me dat Krugman al minstens in 2009 aankondigde dat hij géén hyperinflatie verwachtte.
Maar alle ironie op een stokje, hoewel ik het niet met je antwoorden eens ben erken ik dat je zeer goede vragen stelt, en dat je me hard aan het denken hebt gezet. En hier is waarin ik je wel gelijk geef. Naast mijn expliciet "Krugman heeft gelijk gehad" (wat ik volhoud) denk je terecht dat ik ipliciet vind dat daarmee de modellen die Krugman hanteert sterker lijken dan de modellen die inflatie voorspelden. En overeenkomstig mijn eigen criteria hierboven zijn er wel degelijk omstandigheden die me zouden doen besluiten dat ik over die relatieve kracht van de modellen nog helemaal niets kan besluiten. Wat ik daarvoor nodig heb is niets meer, maar ook niets minder, dan wat ik van Krugman nodig had. Dus laat me zien dat sommige Oostenrijkse modellen niet in 2011 maar wel in dezelfde periode als Krugman (vroeg 2009) voorspelden dat er deflatierisico was, en ik erken meteen dat we in de fout van een omgekeerde implicatie dreigen terecht te komen.
Maar dat hij gelijk heeft gehad"... Ik kon het echt niet beter zeggen dan in jouw link. Voorlopig is mijn *indruk*, op basis van wat ik in de feiten zie, en ook het (gisteren in termen van "overigens" meegegeven) falsificatiecriterium dat de modellen van Krugman hier het best uitkomen.
Een reactie posten