Hoogdravende titel, maar in feite gaan we niet verder dan een paar mijmeringen bij een paar anekdotes. Het is nog niet zo lang geleden dat we een beetje sip zaten te kijken naar de verbale vorderingen van kleuter Thomas. Zeker in vergelijking met de toenmalige peuter Sarah - die een paar maanden na haar tweede verjaardag alle letters kon lezen - leek het er bij kleuter Thomas erbarmelijk traag aan toe te gaan. En toen hebben we daar bij peuter Sarah bewust niet veel mee gedaan: dus halfweg de tweede kleuterklas kon ze haar naam schrijven zoals de meeste kindjes... Maar aan het einde van de derde kleuterklas kon ze ineens simpele boekjes lezen. Zo ging scholier Sarah naar de lagere school als één van de betere lezertjes, en dat was toch al dat.
En nu blijkt ineens dat kleuter Thomas ook alle lettertjes kan lezen. Dat is dan bijna drie jaar ouder dan de leeftijd waarop peuter Sarah het kon. Maar kleuter Thomas kan ook al woordjes van twee, soms drie lettertjes lezen! Met andere woorden, iets waar veel kindjes van het eerste leerjaar de komende maanden mee zullen worstelen, kan kleuter Thomas al in zijn eerste weken derde kleuterklas. Zelfs kleuter Sarah is dat pas beginnen doen na het midden van de derde kleuterklas - maar toen ging het dan ook wel heel snel.
Maar toch - wie zou ooit gedacht hebben dat kleuter Thomas in minstens één opzicht van het lezen zijn zus relatief zou voorbijsteken? Je moet er geen moment aan twijfelen dat de invloed van de grote zus enorm is. Kleuter Thomas ziet haar lezen, ziet hoe ze complimenten krijgt over hoe goed ze het doet, hoort dat ze pluimen krijgt op school... Mijn vrouw en ik zijn het er roerend over eens: geef ons die twee zelfde kinderen in omgekeerde volgorde, en het was nooit van z'n leven zo gegaan. Oh, peuter Sarah zou wel de lettertjes gelezen hebben toen ze dik twee jaar was. Maar kleuter Thomas zou op dit moment alleen maar zijn naam kunnen lezen zoals iedereen van het klasje. En kleuter Thomas zou op het einde van de derde kleuterklas nooit boekjes zitten lezen.
Nu zet ik kleuter Thomas op schoot en vraag of hij behalve de drukletters ook eens met schrijfletters wil proberen. Kleuter Thomas is altijd dolenthousiast op dit soort voorstellen. En tot mijn grote verbazing herkent hij de helft (van de gevallen waar de drukletters en de schrijfletters niet dezelfde zijn). Hoe heeft hij dat in godsnaam geleerd? Wij hebben ons er niet mee bezig gehouden. Ook zijn fouten zijn heel begrijpelijk: hij ziet de "h" en zegt "k", en zo nog een hoop varianten op het thema van op elkaar lijkende letters.
Wat zegt het ons allemaal over de verbeten controverses "aangeboren" versus "omgeving"? Het moet te maken hebben met omgeving; opnieuw, laat dezelfde kinderen in omgekeerde volgorde komen, en de geschiedenis ziet er anders uit. Maar toch moet het tegelijk ook in het hoofdje zitten: de meest getalenteerde zussen van de wereld (en er zijn betere lezertjes dan kleuter Sarah, alleen niet zo heel veel) zullen geen broertje doen lezen als dat broertje het er erg moeilijk mee heeft. Waarmee je weer op het punt bent dat je denkt dat kleuter Thomas het toch wel verbazend vlot opslorpt - en je bedenkt dat we hem altijd erg traag in zijn verbale ontwikkeling hebben genoemd.
Ik zal maar gewoon bedenken dat simpele verklaringsmodellen en theorieën, weer eens, hopeloos tekort schieten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten