maandag 4 maart 2013

Liberalisme, en hoe er best veel leven in kan zitten.

De kleine episode met "Taking Hayek Seriously" (1) blijft me maar voor de geest komen... Je vraagt je toch echt af in welke mate ze hun eigen titel ook op zichzelf willen toepassen. Kijk, de bedoeling was van Hayeks boek The Road to Serfdom in het bijzonder de hoofdstukken 10 en 11 aan te bevelen. En ikzelf die stilaan ook een stapeltje Hayek achter de kiezen heb (2) kan alleen maar beamen: de hoofdstukken 10 en 11 van dat boek zijn zeer aanbevelingswaardig, samen overigens met de hoofdstukken 1 tot 9, en verder nog 12 tot 15. Maar de schrijver mistypte, en schreef "9 en 10" in plaats van "10 en 11". Niet erg, toch? Kan iedereen overkomen!

Wel, er zat dus zo'n clown in Mechelen (Belgium, Europe) die al een beetje had gezien: het is wel een lange tirade over veel "vrijheid" en dat soort dingen, maar er is heel weinig belangstelling voor afwijkende meningen. Wat des te interessanter is als je weet dat ik hem al schampere opmerkingen heb zien maken over de lijst volgers van andere Twitteraars: allemaal links gespuis, en dus te weinig belangstelling voor het andere kamp (hijzelf). Dus vond ik het wel grappig om uitgerekend uit het "aangehaalde" (OK, OK, duidelijk een vergissinkje, maar het was dan ook alleen maar grappig) hoofdstuk te citeren: Hayek, de voorstander van de staat die een sociale zekerheid helpt organiseren! Wie zou er het meest verbaasd geweest zijn; links of rechts?

Maar onder serieuze mensen, en ik bedoel nu intellectueel serieuze mensen, en niet de mensen "die het allemaal spelen op het niveau van een voetbalmatch" (3) zijn het nu juist de verrassingen die van grote auteurs, wel... grote auteurs maken, en niet de mate waarin ze je vertellen wat je al altijd dacht te weten. Nog eentje?

We vertrekken met iets dat wel niemand zal verbazen:

"(...) there are good reasons why all governmental concern with economic matters is suspect and why, in particular, there is a strong presumption against government's actively participating in economic efforts. (...) They rest on the fact that the great majority of governmental measures which have been advocated in this field are, in fact, inexpedient, either because they will fail or because their costs will outweigh the advantages." (Hayek, The Constitution of Liberty, chapter 15)

En als je meer nodig hebt over die "nadelen die groter zullen zijn dan de voordelen", inclusief de grote valstrik: namelijk dat dat doorgaans helemaal niet opvalt, en dus bij uitstek geschikt is voor misbruik van het publieke overheidsapparaat soor particuliere belangen: ik kan nog veel meer Hayek citeren, hoor! Maar intussen is dit stuk "Hayek zoals we hem helemaal kennen" iets heel anders dan het religieus dogma dat alles wat de overheid doet altijd slecht is, en ipso facto maakt dat je een Communist bent als je dat voorstelt, en dat je een bedreiging bent van de Westerse samenleving. Want uitgerekend over overheidsmaatregelen zegt hij...

"(...) so long as they are compatible with the rule of law, they cannot be rejected out of hand as government intervention but must be examined in each instance from the viewpoint of expediency." (l.c.)

En juist omdat er zo vaak beroep wordt gedaan op een abstract principe van "de overheid mag niet optreden" (vervolgt Hayek) ontstond verwarring over de grens tussen wat een overheid wel degelijk kan doen en wat niet. Een verwarring waarvan de voorstanders van overheidsoptreden prompt gebruik maakten door er altijd een "matter of expediency" van te maken. Op die manier (alles volgens Hayek) gaat het concept verloren dat er wel degelijk een principe voor bestaat, dat immers die "compatibiliteit met de rule of law" was. Maar daaruit volgt:

"In other words, it is the character rather than the volume of government activity that is important. A functioning market economy presupposes certain activities on the part of the state; there are some other such activities by which its functioning will be assisted; and it can tolerate many more, provided they are of the kind which are compatible with a functioning market." (l.c.)

En dat is weer een van die punten waarop "de mannen zich scheiden van de jongens"! Ik heb het al een paar keer eerder meegemaakt dat mensen die ik veel met Hayek heb zien zwaaien ineens voorstelden "andere auteurs" te lezen: toen ze toch een béétje te weten kwamen wat Hayek werkelijk schreef. Dus om te helpen bij die scheiding recapituleer ik even de puntjes die we hem net hebben zien maken:
  • Het volume aan van het overheidsoptreden is helemaal niet zo'n belangrijk criterium; het gaat om de aard van het overheidsoptreden.
  • Sommige vormen van overheidsoptreden zijn noodzakelijk voor een "functionerende markteconomie".
  • Sommige vormen van overheidsoptreden helpen een "functionerende markteconomie"
  • Een "functionerende markteconomie" kan vele vormen van overheidsoptreden verdragen.

Allemaal met de groeten van F.A. Hayek, The Constitution of Liberty, hoofdstuk 15. Natuurlijk laat ik iedereen voor zichzelf uitmaken aan welke kant van de scheiding hij of zij nu wil terechtkomen.

--------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2013/02/ik-heb-duidelijk-nog-niet-de-hele.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2012/12/hayek-wat-bezielt-me-toch.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2010/09/de-kost-van-de-verloren.html

Geen opmerkingen: