Het onderwerp is hoe een biologisch proces tot een resultaat kan komen op manieren waar je niet zo snel aan zou gedacht hebben. Of misschien beter uitgedrukt in de andere richting: dat op zich begrijpelijke biologische processen kunnen leiden tot resultaten van een heel andere orde; "waar je niet zo snel aan zou gedacht hebben". In dit geval gaat het over twee punten A en B, en de vraag is: hoe weet je wat de kortste weg tussen die twee punten is? Als je nu denkt aan woorden als Pythagoras en Euclides en andere relevante namen zit je op de goede weg. Je weet (bekijk dat woord nog maar eens goed) één en ander over het onderwerp door er over na te denken.
Bekijk echter de volgende screenshot waar punt A een mierennest is, en punt B een voedselbron. De kortste weg is aangeduid door een dikkere rode lijn dan de langste weg:
Nu kan je je in principe voorstellen dat mieren gewoon in alle richtingen uitzwermen, via een oneindige verzameling stralen, waarvan er hier slechts twee getekend zijn, met kronkels en bochten erbij. Het punt is, wanneer een mier, als één van de velen, op goed geluk af een voedselbron aantreft, gaat ze weer naar het nest. Daarbij volgt ze een geurspoor dat ze gelegd heeft, gewoon omdat dat hoort bij de manier waarop mieren zich verplaatsen.
Dus we beschouwen nu twee van oneindig veel manieren waarop enorm veel mieren van het nest uitzwermen, en onder andere naar de voedselbron en terug kunnen: zie de screenshot. Het punt is, de mier die uit al die tienduizenden mieren de kortste weg heeft gevolgd is ook eerst terug in het nest. Het gevolg is dat dat geurspoor sterker is dan de andere geursporen: het spoor heen en terug is twee maal zo sterk als alle richtingen waarin alleen maar een mier is vertrokken, maar nog niet terug is. OK, het is complexer, maar je ziet dat je zelf kan invullen. De mier die via de minder korte weg is vertrokken en terugkeert arriveert pas later: op een moment dat het kortste spoor al sterker is gemerkt. Dus zijn er al meer mieren langs daar vertrokken wat het spoor nog meer heeft versterkt, wat nog meer mieren aantrekt...
Enzovoort.
De kolonie gedraagt zich als een geheel dat "weet" wat de kortste weg is en die kortste weg kan "vinden", "ook al heeft geen enkele individuele mier zich afgevraagd wat de kortste weg is". Het is gewoon het resultaat van een simpel biologisch proces - dat zich gedraagt alsof het het resultaat is van een denkproces.
Het deed me denken aan een verhaal van Bruce Sterling, over een buitenaardse insectoide beschaving die helemaal geen "bewuste" (?) "intelligentie" (?) hoefde te ontwikkelen, omdat dit soort processen volstond. Ik vond het intrigerend aantrekkelijk, maar deze bijhorende mechaniek heb ik er niet van meegedragen. En het deed me denken aan wat Feynman schreef over de manier waarop licht de kortste weg tussen twee punten overbrugt. En ik zie gewoon Euclides voor me, die fronsend met een olijfboomtakje een streep over de grond trekt...
Dat was dan vijf minuten van dat filmpje. Gauw wat verder gaan kijken...
----------------------------------
(1) http://www.youtube.com/watch?v=IEEBOrpDIow
Geen opmerkingen:
Een reactie posten