Een bijdrage van een zekere Johnny Fincioen op de site van Luc Van Braekel (1) enkele weken geleden, legt uit dat de Amerikaanse "Tea Party" (de rechtervleugel van de Republikeinse partij) zich voornamelijk zorgen maakt over overheidsschulden en begrotingstekorten, maar niet altijd weet hoe ze die zorgen moeten combineren met, bijvoorbeeld, de nood aan een sterke defensie. En blijkbaar, als we hem mogen geloven, is "de meerderheid" op het idee gekomen dat sterke economische groei - inderdaad: "vanzelf" (2) - in staat zijn om die schulden te doen verdwijnen:
"De tussenoplossing volgens nog anderen, de grote meerderheid, in de Tea-Party is om de economie van de VS met tenminste 5% per jaar te doen groeien ad infinitum, zodat de procentuele schuldenlast sterk vermindert (...)"
Ik geef het toe, ik had het echt niet verwacht, ikzelf, de Tea Party èn Guy Mathot op éénzelfde lijn! Maar er blijven natuurlijk grote verschillen. Want net zoals bij Mathot voel je ook hier hoe er een portie dagdromen in dit denken verstopt zitten. Nu denk ik niet dat Mathot zich ook maar één keer heeft afgevraagd wat er zoal nodig is om die groei ook echt te realiseren, terwijl de Tea Part daar wel mee bezig is. Gezond geld, een eerlijke overheid, realistische schulden...
Tea Party: 3 - Mathot: een ongelofelijke, nog altijd rokende krater.
Maar intussen, wat weten we over een "groei van 5% per jaar"? Wel, we weten dat dat een zeldzaam hoog niveau is, dat je alleen maar gedurende een beperkte tijd zal zien. En we weten ook hoe dat komt.
De meter die we gebruiken om (de groei van) een economie te meten is het BNP. Dus je hebt een oppervlakte, je hebt een groep mensen die op die oppervlakte wonen, en de vraag is, wat maken die allemaal samen, en hoe kan wat ze allemaal samen maken groeien doorheen de tijd?
Eén mogelijkheid is dat er mensen bijkomen. Dat kan om te beginnen niet blijven duren (3) en hoe dan ook, deze demografische evolutie hebben we nu eenmaal niet.
Je kan ook méér mensen aan het werk zetten. Bijvoorbeeld, als sinds verschillende generaties de vrouwen niet langer aan de haard zitten maar wel in de productie zitten, dan levert dat een grotere opbrengst op. Maar ook dat is iets waarvan op een gegeven moment de koek op is: als iedereen al grotendeels aan het werk is, dan moet je al kinderarbeid herinvoeren om nog door te gaan, of beseffen: ook dat middel is in feite al uitgeput.
Je kan verder de mensen meer kapitaal geven om mee te werken - maar hoeveel tractoren kan een mens tegelijk besturen? Je kan ook de markten efficiënter maken, zodat de voordelen van specialisering en efficiëntie gaan spelen, en dat is volgens mij waar de Tea Party een punt heeft. En toch is ook daar de mogelijke groei beperkt (maar tenminste, althans volgens mij, niet nu al uitgeput) omdat je op een bepaald moment nu eenmaal dicht bij maximaal efficiënt werkende markten zit.
Je vindt, tenslotte, geregeld bij economische historici terug dat de enige manier om op de langere duur te groeien technologische vooruitgang is (4). Nu kan je de mensen niet zozeer meer kapitaal geven, maar wel beter kapitaal. In plaats van één inktpot en één ganzenveer geen twee inktpotten en ganzenveren , maar een computer met een Word.
Dat is de reden waarom Europa, ergens vanaf de elfde eeuw, is beginnen groeien, en als je op voldoende grote schaal kijkt, daar niet echt meer mee gestopt is. Van watermolens (AD 1000) via klokkentorens (AD 1300) naar horloges (AD 1700) en op het einde computers (AD 2000). Dat is ook de reden waarom sommige landen die in pakweg 1950 een grote achterstand op Europa hadden, nu volop bezig zijn die achterstand in te lopen: ze introduceren gewoon de technologische vooruitgang die ze maar ongeveer voor het nabootsen hebben.
Maar zelfs dan is een volgehouden groei van 5% per jaar heel, heel erg veel. Het lijkt er op dat we momenteel ook niet meer diezelfde technologische groei hebben als we in een groot deel van de twintigste eeuw hadden: auto's, vliegtuigen... Het ziet er toch allemaal meer gelijk uit aan 50 jaar geleden dan een auto van 50 jaar geleden geleek op een postkoets.
Dus als de Tea Party denkt dat we groei nodig hebben, dat dat via efficiëntere markten kan - en misschien denken ze ook wel aan technologische groei - dan hebben ze gelijk. Als ze denken dat dat allemaal even gemakkelijk gezegd is als gedaan, dan hebben ze geen gelijk. En als ze pleiten voor maatregelen die in hun fantasie tot groei leiden, maar in de praktijk tot krimp, dan hoop ik dat ze zo snel mogelijk hun theorieën vergelijken met de praktijk.
-------------------------------------
(1) http://lvb.net/node/9000#115262
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2011/01/vanzelf-verdwijnende-schulden.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/02/dingen-die-iedereen-zou-moeten-weten.html
(4) Joël Mokyr, The Lever of Riches, 1990,
EN Easterly, The Elusive Quest for Growth, 2001
Geen opmerkingen:
Een reactie posten