vrijdag 18 januari 2013

Niet akkoord met Geert Noels (Een "paradigma" probleem)

Op 15 januari 2013 plaatste Geert Noels twee posts op Twitter, waarmee je minstens een deel van de huidige economische debatten kan karakteriseren. De eerste gaat als volgt:
 

Het idee is weer: "het" (1) is allemaal doping; de markten stijgen niet om "echte" redenen, maar alleen omdat de overheden zijn opgetreden. Zoals ik in de post van voetnoot (1) probeerde te zeggen is dat een zeer wel denkbaar standpunt. Maar dat is iets heel anders dan het allemaal maar ineens ook tot juist standpunt te verklaren. Het zou, bijvoorbeeld, ook wel kunnen dat die markten waar we altijd zo van onder de indruk zijn, misschien ook wel in staat zijn te zien wanneer overheidsoptreden wel, of juist niet, nuttig is. En misschien, heel misschien was het overheidsoptreden van de laatste jaren wel een constructieve vorm van overheidsoptreden, en als de markten daarop stijgen (zouden we toch minstens eens mogen overwegen) is dat wel gewoon omdat ze gelijk hebben?

Maar die "misschien", die wordt nu eens nooit overwogen. Dat wordt integendeel allemaal heel netjes weggemoffeld, de ene keer door het allemaal doping te noemen, de andere keer door dit soort tweets, en op heel veel andere momenten op nog heel veel andere manieren. Want op het eerste zicht lijkt het allemaal wel heel diepzinnig. Maar in feite - komt dat nu niet neer op de zogezegde "kritiek" dat een dokter die een patiënt geneest wel met zijn thermometer vaststelt dat de koorts zakt, maar ("zogezegd") "vergeet" dat dat dank zij de therapie gebeurd is?

Eigenaardig, toch, hoe iedereen onmiddellijk in staat is het sofisme van die kritiek te doorzien, tenzij je ermee kan uitdrukken dat overheidsoptreden toch altijd slecht is?

De andere tweet drukt iets soortgelijks uit:



Hoezo, "horror"? Je hoeft toch helemaal geen schuldverslaafde te zijn om te kunnen bedenken dat schulden afbouwen, bijvoorbeeld op het verkeerde moment (2), wel eens helemaal het verkeerde idee zou kunnen zijn? Alleen, dat idee komt weer eens helemaal niet aan bod. We zijn helemaal in de greep van het idee dat de overheid altijd "slecht" is, en dus zijn ook alle schulden slecht, en dus gaan we nog schulden afbouwen wanneer we aan de rand van een afgrond staan en we allemaal weten dat schulden afbouwen de beroemde "grote stap voorwaarts" betekent (3).

In de filosofie noemen we iets dergelijks een "paradigma" (4). Ook de meest objectieve wetenschap is in feite voortdurend gedragen door een kader van assumpties, standaarden voor wat "oplossingen" en zelfs "geldige vragen" zijn, en dat kader (dat meestal grotendeel onderbewust blijft) kleurt heel sterk de resultaten. Alleen heb ik de indruk dat "objectieve" wetenschappen (ik bedoel natuurlijk natuurwetenschappen) op gezette tijden merken dat hun paradigma hen niet langer vooruithelpt, en schakelen ze - vaak ook mits de nodige weerstand - over op een ander. Maar in de politieke economie ligt dat, zo lijkt het wel, een stuk moeilijker. "Politieke vervuiling van het denken" heb ik het wel eens genoemd. Er bestaat een kader, een assumptie of een reeks assumpties, waartegen uitspraken en hypothesen worden afgezet, en als ze kloppen met dat kader, dan zien ze er ipso facto indrukwekkend uit. Zelfs als je in feite een logica hanteert die er op neerkomt dat je een dokter verwijt dat hij de ziekte niet "vanzelf" heeft laten genezen.

------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2012/04/doping-newspeak-alert.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2011/08/meer-schulden-om-een-schuldcrisis-te.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2012/05/het-juiste-medicijn-maar-ook-de-juiste.html
(4) Mocht je in je pogingen de term op te zoeken de naam "Thomas Kuhn" zien vallen, dan zit je op de weg van wat ik ermee bedoel.

Geen opmerkingen: