Zonder ironie, een erg interessant artikel uit de serie "speculatieve geschiedenis van de toekomst" (ik heb de term maar snel zelf bedacht, hoor, er zal wel iets beters bestaan) gaat over de relatieve machtsverhoudingen van China en andere belangrijke beschavingen, zowel naar verleden als toekomst (1). "Erg interessant" betekent niet dat ik het er mee eens ben (in feite niet, zelfs), maar ik ben ook maar zo'n leek in het onderwerp dat ik echt wel weet dat ik nog heel veel mis.
Het artikel begint met "het standaardverhaal" dat China in feite altijd het machtigste land op de wereld is geweest, met (zoals alleen maar te verwachten is) zeker periodes van onderbreking, maar dat ze die onderbrekingen altijd weer te boven zijn gekomen. En dat kan kloppen; dat is precies wat ikzelf ook altijd heb gedacht, sinds ik me voor het onderwerp interesseer. Het idee was en is, je mag alle kritiek van de wereld hebben op concepten als BNP, maar er bestaat een heel rechtstreeks verband tussen BNP en geopolitieke macht. Dat is op zijn beurt omdat BNP per simpele wiskunde gelijk is aan het totaal aantal inwoners maal wat die inwoners produceren (voor een gegeven periode, bijvoorbeeld per jaar). Dus aangenomen dat productiviteit iets is dat je kan afkijken van de anderen neigt op de langere duur het volkrijkste land naar de machtigste positie.
Eerst stelt het artikel dat in vraag. Het klopt niet doorheen de zeer lange geschiedenis, zegt het artikel, te beginnen bij het begin van de beschavingen. Nu, dat kan kloppen, maar ik weet niet of toestanden, zoveel millennia voor Confucius (resp Budha, Socrates of Zarathustra, laat staan Jezus of Mohammed) al erg representatief zijn voor wat wij "de beschavingen" noemen. Veel interessanter is dat het artikel serieus betwijfelt, in feite vlakaf ontkent dat de Chinezen van de Han dynastie (tijdgenoten van onze "antieken") verder stonden dan de Grieken en Romeinen. Dat vond ik zeer interessant. Ik ga het niet allemaal geloven omdat de schrijver het beweert, maar ik zou wel eens wat nader naar de argumenten willen kijken. Maar dan nog heeft het artikel enkele millennia laten passeren en voorafgaand aan dat eerste Keizerrijk is er in China ook al één en ander gebeurd.
Bovendien komt er alweer een sprong en nu is het ineens de zesde eeuw. Maar zoals ik het me heb laten vertellen mag Alexander (de Grote) van veel geluk spreken dat hij daar diep in Perzië de richting naar Indië heeft gekozen, en niet naar China, waar ze van hem gehakt hadden gemaakt. Zegt men. Dus minstens opnieuw, het zou allemaal nog wel eens mogen bekeken worden. En dan vanaf ongeveer 500 tot 1200 is er blijkbaar geen discussie. Fijn, en de zeer serieuze historici (Carlo Cipolla, bijvoorbeeld) die ik er over ken spreken van 1500, en een Kenneth Pomeranz spreekt van 1800. Dus China is wel degelijk doorheen een heel lange periode de machtigste beschaving van de wereldgeschiedenis geweest.
Het komt er op neer dat het artikel een paar heel interessante kanttekeningen zet bij wat inderdaad een soort standaardverhaal is. Maar het zou ook kunnen dat er een soort "rechtse" agenda aan het werk is, die de eigen superioriteit wil bezingen en dat gaat natuurlijk moeilijk als je alleen maar leeft in een tijdelijke fase waarin jij de wereld domineert omdat de Chinezen nu eenmaal weer eens alleen maar aan het recht krabbelen zijn. In dat geval is het wel boeiend te zien hoe de Moslim beschavingen - je weet wel, waarvan de dom rechtse agenda altijd onder veel geloei en gescheld ontkent dat die zelfs maar bestonden (2)! - opdraven als voorbeeld van hoe die Chinezen in die periode "ook geen beginners waren". Ik denk dat het artikel in alle scenario's wel eens een symptoom van een kanteling van het wereldbeeld zou kunnen uitdrukken. Stilaan krijgt iedereen wel door dat al dat geloei over Eurabië één grote illusie was, en dat er belangrijkere rivalen op de wereld rond lopen...
Aan het einde van het artikel betwijfelt de auteur wat bij mensen zoals ik haast het credo is. De grootte van het land garandeert helemaal niet dat het (intussen al binnenkort) dominant zal worden, want China heeft een aantal zwakheden. Dat is natuurlijk ook zo, maar ik zie echt niet waarom die doorslaggevender zouden zijn dan de zwakheden die Westerse of andere beschavingen ook hebben, en die ons en hen ook in al die eerdere tijdperken hebben parten gespeeld.
Alles bij elkaar een leuke voorzet in een heel interessant onderwerp. Op dit punt ga ik er mijn eigen opinies niet om veranderen. Maar als illustratie van hoe ze helemaal niet vanzelfsprekend zijn: nog van dat!
-------------------------------------------
(1) http://qz.com/162690/why-china-cant-take-over-the-world/
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2007/03/dom-rechts-islam-en-beschaving.html
Bekijk vooral ook de discussie na de post...
Geen opmerkingen:
Een reactie posten