Ik zit te lezen in The Fatal Conceit van Friedrich Hayek. Iemand had het me aangeraden omdat ik nogal geïnteresseerd ben in "complexe onderwerpen" en de manier waarop we omgaan met het feit dat onze kennis onvermijdelijk beperkt is; dat soort dingen. En vermits ik al wist dat Hayek daar één en ander over wist, en de persoon in kwestie me uitgerekend dat aanraadde... En daar ging ik.
En ja hoor! Zo kennen we onze Friedrich! Het eerste hoofdstuk vond ik zonder meer "diep". Vijf sterren op mijn schaal van kwotering! OK, OK, het is allemaal "diep" op mijn niveau; Hayek zelf schrijft er op een toon van "dat ik daar nog moet aan herinneren" over, maar voor mij was het heel erg goed. Een mini "aha-erlebnis", zeg maar, zoiets van "nu snap ik eindelijk waarom (...)". De realiteit is dat ik het tweede hoofdstuk dan weer heel licht vond, een beetje "als ik maar genoeg duw en trek aan het verhaal van de oude geschiedenis, dan pers ik er de liberale axioma's wel uit". Maar dat lijkt me wel normaal, dat je af en toe je mond open doet over iets waar je met al je ontzagelijke geleerdheid en inzicht nu eenmaal niet zoveel kennis van hebt, en dus een beetje kort door de bocht... Ach, wie zonder zonde is...
En daarbij ging het na een paar flauwe momenten weer veel beter en vond ik het weer een heel erg inzichtelijk boek. En toen, in feite niet eens "zomaar opeens", maar soit; dan opeens... krijgen we dit:
"Keynes also argued against the moral tradition of the 'virtue of saving', refusing, along with thousands of crank economists, to admit that a reduction of the demand for consumers' goods is generally required to make an increase of the production of capital goods (i.e., investment) possible." (Hayek, The Fatal Conceit, chapter 4, §4)
Maar... Maar...
Dat is toch positief zwak! Dat is toch echt ont - zet - tend flauw? Hier gaat het over een inzicht dat zo triviaal is dat ik het begrijp, nee, erger nog, dat ik het zelf had kunnen bedenken, en nu gaan we doen alsof Keynes daar niet aan gedacht heeft, het niet onder ogen wilde zien, in termen van "refused to admit"?
Ik heb al vaak varianten op het thema "Einstein heeft niet begrepen dat (...)", maar dat was op het niveau van crackpots, van creationisten die de fouten uit Darwin beweren te halen en meestal niet eens weten wat die gezegd heeft.
Als ik even diabolisch ironisch (1) maar serieus mag doen, hier is een uitstekend artikel over hoe sparen en investeren natuurlijk met elkaar samenhangen, terwijl toch Hayeks woord "generally" in het citaat hierboven het verstandigste van heel het stuk is:
http://www.slate.com/articles/business/the_dismal_science/1998/08/babysitting_the_economy.html
Ik kan me niet voorstellen dat Hayek een stuk als het citaat hierboven uit zijn pen gekregen heeft. Zelfs als het een ongelukkige formulering was, ik kan niet begrijpen dat hij het niet heeft zien staan en gecorrigeerd heeft; dat er geen uitgever over gevallen is, dat er geen latere correctie gekomen is. Het is het soort uitspraken dat je van dom rechts, werkelijk niet meer dan dat, zou verwachten; het soort citaat dat ze ongetwijfeld allemaal met open ogen geloven - en als op het einde niet alleen zijzelf maar ook Hayek er als een complete zotskap uitziet, dan zullen ze geen flauw idee hebben waaraan dat ligt. Senior moment? Opwellend gevoel van frustratie en nooit meer opnieuw onder controle gekregen? Beats me.
Wel... niemand is perfect, natuurlijk.
------------------------------------------
Update, de volgende dag. Ik heb er maar een follow-up post bijgemaakt:
http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2014/02/en-het-was-niet-eens-alles.html
------------------------------------------
(1) de ironie gaat alleen maar over de auteur van dat uitstekend stuk, hoor.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten