Afstamming

De jongste weken was ik wat actiever op Twitter (1), en één van de dingen die ik daar heb ontdekt is dat de verplichte bondigheid van het gekwetter een groot onverwacht voordeel heeft. Je kan niet op elke misvatting, misinterpretatie of misrepresentatie ingaan, en dus laat je maar passeren en stuur je zo goed en kwaad als het gaat de conversatie in de gewenste richting. Dus wordt niemand ingesmeerd met zijn eigen beweersels, veel minder gekwetste ego's, niemand bij wie ik me toch eens zou moeten excuseren voor wat hij nu weer heeft uitgekraamd, en zelfs dat enorm betweterige van het stuk voor de jongste komma komt er minder uit de verf.

En toch komt er wel eens iets heel inhoudelijks uit de bus. Dus ik leer heel wat bij en ik vertel zelf ook wel eens wat, en vaak kan dat allemaal met een veel beter humeur.

Nu zal "politieke vervuiling van het denken" altijd wel voor een stuk wrevel zorgen, en zo zal het ook wel geweest zijn in de uitwisseling over de nieuwe namenwet, maar desondanks is er inhoudelijk iets uit de bus gekomen dat wel eens de moeite waard is om bijeen te sprokkelen.

De familienaam van een kind, dus, is niet langer vanzelfsprekend de naam van de vader. En dat stuitte wel eens op heel wat verzet, waarvan ik niet altijd zeker ben of het niet om een aantal rationalizeringen ging, waarachter alleen maar het verlangen naar dat goeie ouwe patriarchaat probeerde weg te kruipen. Neem nu het argument dat nu de "afstamming" bijzonder onduidelijk ging worden; al die genealogen die het nu moeilijk zouden krijgen!

Nu, dat zou best kunnen, natuurlijk, maar hoe zit het met de heel spontane uitroep, op heel vriendelijke, heel rustige toon gemaakt, van mijn vrouw toen ze het nieuws hoorde: "jammer dat ze dat nu pas doen". Met de beste wil van de wereld zou ik niet weten wat ik daar kan tegenin brengen, nog minder waarom ik dat zelfs maar zou willen, en nog het minst van al waarom die verzuchting van ongetwijfeld nog heel veel meer mama's minder zwaar zou wegen dan de problemen van de genealogen.

Maar oeioeioei, die afstamming die nu dreigt verloren te gaan! Alleen, vraag ik me af, welke afstamming? Wat mijn vrouw nu juist al die tijd als vanzelfsprekend onderging maar tegelijk toch zo duidelijk als pijnlijk ervaarde, is dat het systeem na één generatie naar 50% van de afstamming verwijst: die van de vader. En na twee generaties verwijst ze nog maar naar 25% van de afstamming: in de mannelijke lijn. Na drie generaties is het nog maar 12.5%, of in het algemeen, in het bestaande systeem verwees de familienaam naar 1 gedeeld door 2 tot de macht n percent van de totale afstamming, waarbij n het aantal verstreken generaties voorstelt. Bijvoorbeeld, na drie generaties is het nog 1/2³ zijnde 1/8 of 0.125, of de 12.5% van daarnet.

Of ook, uitgedrukt in antwoord op het feit dat de naam Habsburg nu eenmaal wel wat meer voorstelt dan een merk van shampoo:





Zijnde: 200 jaar geleden noem ik tien generaties; 2 tot de macht tien is 1024, dus 1 over twee tot de macht tien is ca 0.001 of de 0.10% van de tweet. En natuurlijk, als ik met ontstellende oppervlakkigheid over het hoofd zag dat een generatie geen 20 maar wel 25 jaar telt, dan is het juiste antwoord 1 over 2 tot de macht 8, en dan drukt de naam van een huidige mevrouw Habsburg geen 0.10 maar wel 0.39% van haar afstamming uit. Niet alleen maakt dat geen moer uit voor mijn conclusie, maar bovendien illustreert het hoe heel die zorgvuldig bewaarde afstamming, die zo belangrijk was dat...

 

... het tot vandaag een "verschil" geeft dat de moeite waard was om er over te beginnen - maar desondanks in één klap weer helemaal verdwijnt...



... zodra en met als enige reden dat er een individu tussen zat die een vrouw is.

Kortom, die ongelofelijk, buitengewoon belangrijke band tussen naam en afstamming is op geen enkel moment erg sterk; is zelfs hoogstens tijdens een handvol generaties zelfs maar een beetje significant, en tendeert dan zeer snel naar totale onbeduidendheid. Dat allemaal, opnieuw, op basis van geen ander feit dat elke generatie weer de verwijzing naar de afstamming in de vrouwelijke lijn geëlimineerd wordt.

Op Twitter, dat nu eenmaal altijd erg beknopt moet, zijn we werkelijk tot die conclusie geraakt, maar niet tot een andere heel leuke vaststelling. Het systeem signaleert een tamelijk grote band met de afstamming wanneer die nog vanzelf vrij duidelijk is - namelijk wanneer je in termen van ouders en grootouders denkt, maar juist wanneer, en omdat, je gaat kijken naar vroegere generaties verdwijnt het verband als sneeuw voor de zon.

En dus denk ik dat ze dat verband tussen naam en afstamming inderdaad om één of andere reden erg belangrijk vinden, maar niet om de reden die ze inroepen. Dat doet vermoeden dat er met de werkelijke reden iets aan de hand is dat niet voor publicatie vatbaar is. Zelf denk ik dat het iets met het "patriarchaat" te maken heeft. Maar ik ben de eerste om te weten: op dat laatste punt kan ik het gemakkelijk mis hebben. De rest was rekenkunde.

---------------------------------------
(1) https://twitter.com/Koenrobeys