Iemand raadde me Philip Kerr aan, omdat hij wist dat ik zo van Alan Furst (1) gecharmeerd was. Het zijn "policiers"; iemand is vermoord en de vraag is, wie heeft het gedaan. Een genre dat ik nooit lees; het zegt me helemaal niets, zoals andere mensen nooit science fiction lezen waar ik me dan weer zo zalig tevreden bij kan voelen. Smaken, nietwaar? Maar mijn gesprekspartner zegt me dat het alweer die atmosfeer rond de Tweede Wereldoorlog in beeld brengt, zonder dat je de hele tijd in veldslagen en strategieën terecht komt, maar wel vanuit het beeld van gewone mensen; en deze keer vanuit het standpunt van - Berlijn!
OK, OK, natuurlijk is de held een rabiate anti-nazi (cetera cetera), maar daar leef je dan, in het Berlijn van WO II, en je bazen zijn nu eenmaal Nazis en concentratiekampen als Dachau bestaan nu eenmaal echt (cetera cetera), en ik was dan maar begonnen aan March Violets, de eerste uit een serie over een politiecommissaris die ook maar in dat wereldje terecht komt, en vanuit de "ik" figuur rond kijkt.
March Violets was duidelijk een eersteling, dus met "fouten" die zelfs ik kan herkennen. Maar wat kan ik daar over zeggen, gegeven dat Kerr met fouten en al oneindig veel beter kan schrijven dan ik? En de man die het me aanraadde had een punt; nu zie je eens het Berlijn van pakweg 1940, en dat is ook wel eens de moeite waard. Dus ik kreeg het met de nodige moeite ("twee sterren op de schaal van Kwotering") uitgelezen, en ik besloot het nog eens met "Prague Fatale" te proberen. Dat is een duidelijk veel rijper werkstuk. En kijk, ik heb het met plezier gelezen, ook al vond iemand als ik (nog maar eens) de onvermijdelijke lange serie interviews met potentiële verdachten eerder langdradig. By the way, geldt het niet als een overtreding tegen de vertelkunst dat sommige draden die daar worden opgeworpen nooit een einde krijgen? Hoe dan ook, de problemen van de gewone Berlijner die het in 1941 ook al met rantsoenering moet doen, de dilemma's van serieuze mensen die met de joden politiek worden geconfronteerd maar niet kunnen antwoorden op de vraag waarom ze dan de bende aan de macht hebben gestemd, en nachtelijke Britse bommenwerpers: daar doe ik het voor.
Maar er was ook een probleem. Eén van de belangrijkste nevenfiguren is Reynhard Heydrich, en daar had ik al vaag van gehoord, als een net-niet-top Nazi, en voor de rest een wit blad in mijn hoofd. En het probleem was: in feite had ik wel sympathie voor de figuur. Oh, de schrijver zegt je wel dat de man een monster was, en de nachtmerries over wat de hoofdfiguur in Byelorussia zelf heeft gezien, zelf heeft meegemaakt, zelf heeft moeten doen - het maakt allemaal één en ander duidelijk. Maar ik had dus "sympathie" voor onze cynische, staalharde (cetera cetera) generaal, die tenslotte nog maar 38 jaar was en toch heel erg was gaan bovendrijven tussen de sharks - als er ooit sharks geweest zijn.
Dus na het boek zocht ik de naam eens op en ik verneem dat van de hele sinistere meute, van Hitler tot al de rest, de naam van Heydrich de meest weerzinwekkende is. En ik, die hier zelf zit schamper te doen over hoe de auteur haastig een anti-nazi tot held heeft gekozen - ik zit me af te vragen of dat niet een grandioze mislukking is. "Zwei Seelen wohnen, ach, in meiner Brust." Is het inderdaad een mislukking, of misschien een door mij compleet gemist meesterstuk van de kunst, dat ik het boek neerleg met het idee dat die Heydrich er in feite best een boeiende figuur uitziet?
En weet je, het loopt slecht af met de knappe maar onvermijdelijke spionne, die afschuwelijk wordt gemarteld zonder dat het ooit sensationeel of voyeuristisch wordt verteld, maar ondertussen heel levendig in scène wordt gezet: wat een prestatie! Toch zit ik hier ontzettend op mijn stoel te schuiven bij het pijnlijke feit: de schrijver zet een figuur als Heydrich neer en mijn eerste reactie was "wie omeletten wil maken moet eieren breken".
Nee, echt blij ben ik er niet mee, maar het was een spannend boek en ik voel me in feite ontzettend uitgedaagd: heb ik het slecht begrepen? Waarschijnlijk zal ik nog wel eens een boek van Kerr lezen. En Prague Fatale zelf: een welverdiende driester op de schaal van kwotering (2).
--------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2012/08/alan-furst.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2012/09/night-soldiers-alan-furst.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2006/03/kwotering.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten