Op een dag, in een schaakclub (wat me toelaat af te leiden dat ik ongeveer 20 jaar was: dus een heeele tijd geleden...) vroeg Koen, de filosoof, zich af: "maar wat kwam er nu voor de Big Bang?". En toen was er een afgestudeerde natuurkundige, zeg 25 of 28 jaar, en die werd werkelijk boos. Het kwam er op neer dat ik dat niet eens mocht vragen, want de wetenschap had aangetoond dat de tijd met de Big Bang was begonnen, en dus kwam er niets voor de Big Bang.
Ik weet nog hoe verbaasd ik was: over die woede aanval, welteverstaan, want zijn opmerking over hoe onze wetenschap nu eenmaal onze beste benadering van de realiteit is, zodat al die "kritische vragen" meestal meteen kniediep in de nonsens zitten, heb ik me voor altijd eigen gemaakt. Maar moet een mens toch niet boos om worden? En hij was echt opgewonden, hé, ik denk er nog altijd een tikje onthutst aan terug.
Nog altijd lijkt me dat hij heel wat inzichtelijke dingen te vertellen had, en toch ongelijk had. Nog altijd denk ik dat wetenschap voor een stuk vorderingen maakt, juist omdat allerlei mensen quasi in het wilde weg vragen stellen, en de kans is groot dat een hoop serieuze mensen daar erg boos over worden. Terwijl die vorderingen desondanks komen uit een kleine fractie die er even goed als clowns uitzien als ik, maar met dat grote verschil dat ze geen clowns zijn. Verbied de clowns, en je verbiedt ook de Einsteins - en zeg nu zelf, doorgaans zijn wij toch perfect onschadelijk?
Iets heel anders is dat het misschien zou helpen van bij het begin een paar punten te erkennen. Daar denk ik aan de "Eurabië debatten", waarin ikzelf (1) iets zeg van de vorm "naar onze beste gegevens..." (lijkt het er op dat de stijgende percentages Moslims in Europa vanzelf zullen stabilizeren). Dat riep bepaald woedende reacties (één ex-geregelde commentator was er zo boos om dat hij een paar jaar geleden enkele sneren afvuurde over filosofen die teveel naar cijfers keken, of zoiets, en sindsdien is hij hier nooit meer gezien: tja.) op, maar er waren ook luciedere varianten. Ze wilden het hebben over de overlast, of over overdreven pogingen om immigranten ter wille te zijn ("hier in dit zwembad: een alleen voor vrouwen uurtje!"). En daar kreeg ik het verwijt altijd alleen maar over die geboortecijfers te praten. Misschien hebben ze wel gelijk - maar als ze nu eens gewoon hadden gezegd dat "naar onze beste waarnemingen zeggen de cijfers inderdaad... (etc), dan mogen we van mij gerust over "overlast" praten: ik wil alleen vermijden dat we er als dom rechts uitzien, door van dom rechts afstand te nemen.
Dus wat leer ik daar nu zelf van? Wel, ik zet hier geregeld mijn "kritische" "vragen" bij onderwerpen als de entropiewet neer. Natuurlijk moet ik daarbij heel duidelijk zeggen: hey, ik ga ook in mijn dagelijks leven voortdurend van de entropiewet uit, hoor. Natuurlijk zeg ik aan lezer Axxyanus, enkele posts gelezen, "ja, al mijn "tegenvoorbeelden" passen perfect in een systeem waarin de totale entropie wel degelijk stijgt". Natuurlijk zeg ik een lezer, een hele tijd geleden zodat ik het niet meer terugvind, "nee, het is niet mijn bedoeling om terug naar het perpetuum mobile te gaan zoeken".
Maar aangenomeb dat daarmee de lucht is uitgeklaard: gegeven die enorme variatie aan schalen waarop we aan natuurkunde kunnen doen (van subatomair tot superclusters) en gegeven wat we denken te weten over entropie: zou je dan niet verwachten dat je ook werkelijk op een aantal, en zelfs een groot aantal van die schalen, thermisch evenwicht vindt?
Een beetje zoals we begin twintigste eeuw werkelijk dachten: "ja, er zijn in die verspreide dunne nevel van protonen een hoop sterren, maar op de grotere schaal zal je zien dat er wel een gelijkmatige verdeling is, en dus zullen op een dag alle sterren opgebrand zijn". Maar oeps, toen we op die grotere schaal konden gaan kijken, toen bleek ook daar structuur te bestaan. Dus klonk het van " "ja, er zijn in die verspreide dunne nevel van protonen een hoopmelkwegen, maar op de grotere schaal zal je zien dat er wel een gelijkmatige verdeling is, en dus zullen op een dag alle melkwegen uitgedoofd zijn". Maar oeps, toen we op die grotere schaal konden gaan kijken - enzovoort etcetera, en nu kan je al invullen met clusters en superclusters.
En in de richting van de steeds kleinere schaal, denk ik begrepen te hebben, is het van precies hetzelfde.
Maar om echt misverstanden te vermijden, ik denk niet dat ik ontdekt heb dat de totale entropie afneemt, noch dat er een perpetuum mobile in het vat zit. Ik denk hoogstens dat een heelal dat door een bekende versie van de entropiewet beschreven wordt er niet werkelijk uitziet zoals ons heelal er uitziet. Misschien (het waarschijnlijkst, zoals ik aan de hand van de creationisten heb geleerd) ontbreken er een paar zeer simpele inzichten aan mijn kennis. Misschien is het inzicht van de mensheid zelf wel degelijk nog een tikje onvolledig. Misschien zal hieruit (ik heb het alleen maar overgeschreven, hoor, ik heb er zelf geen enkele verdienste aan) een revolutie in onze natuurkunde vloeien om Einstein en de Quantumfysica blozend te doen afdruipen. Ik weet het niet. Ik weet alleen dat mijn inzicht in de entropiewet niet klopt met de vele schalen die in thermisch evenwicht hadden kunnen zijn, maar het desondanks niet zijn.
-----------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/search/label/Islam%20vs.%20Westen
Geen opmerkingen:
Een reactie posten