Dat was allemaal best interessant, filosofisch gesproken. Eerst moet je van de slogans een theorie maken, en dat deden ze zelf heel goed. Kapitalisme was het systeem dat winsten maximalizeerde (in combinatie met een paar andere goed gekozen elementen). Winst is het verschil tussen de opbrengsten en de kosten. Een belangrijk deel van de kosten van een onderneming zijn de loonkosten. Ergo, kapitalisme drijft de lonen naar omlaag... En omdat dat zeker in de eerste helft van de negentiende eeuw heel goed leek te kloppen met de realiteit: ziedaar een uitstekende theorie, vaak "Marxisme" genoemd.
Wij helderblauwe liberalen (vrijheidsgezind, rationalistisch, vooruitstrevend, optimistisch, humanistisch en nog een paar dingen die ik allemaal heel serieus meen) zijn (kennistheoretisch gesproken) ook nog overtuigde aanhangers van Karl Popper. Dus vroeg ik me af of het ook waar was. Bijvoorbeeld: als kapitalisme armoede en honger veroorzaakt, dan moeten armoede en honger in de pré-kapitalistische periode niet, of veel minder, voorgekomen zijn. En dus lees je een beetje geschiedenis, je stelt vast dat armoede en honger, op vermorzelende schaal, de constante metgezel van de mensheid zijn geweest, vanaf het begin van de geschiedenis en lang daarvoor, en zonder ook maar één uitzondering, ergo... Als "oorzaak" tenminste moet voorafgaan aan "gevolg" (en niet omgekeerd) kan je onmogelijk volhouden dat "kapitalisme" de oorzaak is van honger en armoede. Je voelt hoe het niet helpt als het er verdacht veel naar uitziet dat het tegendeel waar is...
En dat vonden een hoop mensen van "rechts" - van helderblauw naar donkerblauw en nog enkele schakeringen tot en met dom rechts - prachtig! De geschiedenis als empirische basis om de theorie te checken (overigens alweer iets dat je in het werk van Karl Popper terugvindt), en in dit geval te weerleggen... De manier waarop dom links aan een ongelofelijk gespartel begint (ik zwéér dat er minstens één is geweest die heeft beweert dat hij "eigenlijk bedoelde" dat de mensen "voorafgaand aan het kapitalisme veel gelukkiger waren". Ik zwéér dat er één geweest is die beweerde (en - nadat hem vriendelijk werd gevraagd of hij zijn eigen tekst wel had gelezen; ik kan soms zooooo sarcastisch zijn hé - volhield) dat het kapitalisme de armoede wel degelijk veroorzaakte, omdat de mensen met hun stijgende levensverwachting hogere risico's op ziekte en honger liepen! Ik zwéér het, het is echt, echt waar. Niet moeilijk dat rechts het prachtig vond...
De reden waarom ik daar tegenwoordig vaak aan terugdenk is het bange vermoeden dat een bepaalde sectie van rechts het minder prachtig vindt als dezelfde historische check op hun eigen ideeën wordt toegepast. Ik heb het over de sectie die fanatiek (niemand ontkent dat er veel van waar is, natuurlijk) vindt dat de huidige crisis is veroorzaakt door bankiers die met overmatig "fractioneel bankieren" teveel geld in omloop hebben gebracht en daarmee zeepbellen hebben gecreëerd - uiteindelijk ook maar een vorm van inflatie (1). Bovendien zal je vaak zien, soms in dezelfde zin waarin ze schrijven dat het de schuld van speculerende bankiers is... dat het allemaal de schuld van de overheid is! Zeer recent merkte lezer Ivan (terecht) op dat je niet het hele spectrum mag verwarren met de beweersels van het dom deel van dat spectrum; maar toch. Mijn punt is dat we even goed moeten afstand nemen van wat dom rechts uitkraamt als luciede links dat moet doen met dom links, omdat je nu eenmaal anders met dat soort stoten besmeurd raakt. Trefwoord "associatie"...
Het verhaal dat we ons niet moeten laten opsolferen bevat verschillende onderdelen die gewoon waar zijn. Het klopt dat een opgeblazen geldcreatie in verhouding tot de beschikbare productie leidt tot allerlei vormen van inflatie, inclusief zeepbellen. Maar ze vertellen er nooit bij dat, in verhouding tot dezelfde aankoopbare productie, een gebrek aan geldmiddelen leidt tot een even vermorzelende deflatie (2).
Het klopt dat "de geschiedenis leert" dat overheden en bankiers met ondoordacht geldbheer inflatie en zeepbellen hebben gecreëerd. Maar ze vertellen er nooit bij dat de geschiedenis zich voortdurend in de greep van die vermorzelende deflatie heeft bevonden (3); en dat de inflatoire crisissen nauwelijks meer dan eilanden van uit de hand gelopen experimenten waren, om precies die constante deflatie te bestrijden. Ik signaleer terzijde dat wij, neo-liberalen niet moe worden dom links de stuipen op het lijf te jagen met hoe Europa zichzelf heeft ontwikkeld met allerlei wetenschappelijke, technologische en financiële innovaties: allemaal juist in de tijd dat overheden belangrijker werden en de bankiers meer en meer fractioneel bankieren toepasten...
Er zijn veel voorbeelden van hun selectieve waarneming: ze weten heel goed dat overheidsinmenging kan leiden tot markten die risico's nemen die ze zonder die inmenging nooit zouden nemen, maar ze springen ongeveer uit hun vel als je je luidop afvraagt of de "toplonen" daar ook iets mee te maken zouden hebben (4).
Enzovoort.
Wel, voor mij scheiden zich hier de mannen van de jongens. Je kan natuurlijk blogs als In Flanders Fields blijven volschrijven met verwijzingen naar auteurs die tot het einde ter tijden met jou het grote gelijk vieren, of je kan je, mèt Karl Popper, afvragen wat er moet gebeuren opdat je zal inzien: mijn theorie capteert niet altijd en overal de realiteit, niets dan de realiteit, en heel de realiteit. En als je zo goed kan inzien dat links de hele tijd in de val trapt waarin ze alleen maar op zoek gaan naar de feiten die hun vooroordeel bevestigen - dan zou het toch niet zo moeilijk moeten zijn om te zien dat er aan je eigen kant een even groot gat gaapt?
------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/11/maar-wiens-schuld-is-het-nu-eigenlijk.html
En http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/09/goud-kevers.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/11/deflatie-een-probleem.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/05/terug-naar-het-bankieren-van-vroeger.html
(4) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/10/oh-die-toplonen.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/10/nog-eens-de-toplonen.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/11/moral-hazard-de-schuld-van-de-overheid.html
3 opmerkingen:
Koen,
volg je de discussie over deflatie op be.politics? Ik heb daar ook op jou gereageerd (27 oktober).
Dat een "geldtekort" tot "vermorzelende deflatie" leidt, is onzin. Wie bepaalt een tekort, hoeveel moet er worden bijgemaakt, welke maatstaf is gangbaar? De deflatieperiodes tijdens depressies waren steevast het gevolg van het klappen van inflatoire zeepbellen. En die waren weer precies het gevolg van een door jou gepropageerd geldbeleid. En deflatie door steeds verdere innovatie van producten (dus niet door depressie), bewijst dat er wel degelijk wodt geproduceerd: anders was er toch niets wat in prijs kon dalen! Ik raad je de Austrian School en hun visie op deflatie, van harte aan.
Hmm, Frabritius, volgens mij heeft het goedkoper worden van producten door innovatie weinig te maken met deflatie.
Het wordt imo pas deflatie als de producten goedkoper worden zonder innovatie.
In een bepaald opzicht is dat goed voor de consument, die kan immers meer value for money tegemoet zien, maar het is natuurlijk slecht voor de winsmarges.
Als het blijft doorgaan zakken uiteindelijk de grondstoffen ook in prijs, maar ook de lonen.
73 Jim .--. . .---- .-. . .- PE1REA
Email, put amsat dot org behind the call
Mail from: yahoo, hotmail, aol and msn goes unread /dev/null
This message is NOT scanned by any Anti Virus software
Innovatie en deflatie kunnen wel degelijk verband hebben: als de goederenhoeveelheid vergroot, t.o.v. de geldhoeveelheid. Die winstmarges zijn juist geen probleem bij deflatie: ondernemers gaan voor een relatieve winstmarge, dus de verhouding kosten-opbrengsten, niet een absolute. Zie hiervoor het prachtige boek "What You Should Know about Inflation" van Henry Hazlitt, hoofdstuk 23, "Money and Goods":
"The incentive and guide to production is relative profit margins. Relative profit margins depend, not on the absolute level of prices, but on the relationship of different prices to each other and of costs of production (factor prices) to prices of finished goods. An outstanding example of prosperity with falling prices occurred between 1925 and 1929, when full industrial activity was maintained with an average drop in wholesale prices of more than 2 per cent a year."
Hele boek online (aanrader!):
Henry Hazlitt - What You Should Know about Inflation
Een reactie posten