donderdag 19 april 2012

Stereotiep denken ("teken een alien")

Een artikeltje over een les "creatief denken" vertelde over de trainer die vroeg: "probeer eens allemaal een alien te tekenen". Toen iedereen zijn buitenaards wezen op papier had staan sprak de trainer: "laat me raden: ze hebben allemaal zintuigen, allemaal ledematen, en allemaal zijn ze symmetrisch gebouwd? Dus iedereen heeft iets naar het beeld van de mens gemaakt? Kijk, dat is nu de kracht van stereotiep denken."

En de cursist, hij bleef toch maar bedeesd en tot bescheidenheid gebracht goed opletten.

Maar ik ben er nog zo zeker niet van. Ongetwijfeld denken heel veel mensen stereotiep, en dus maken ze een alien naar hun eigen beeld. Maar misschien waren er ook een paar die, bijvoorbeeld, hadden nagedacht? Die redeneren ongeveer van "hmmmm, een alien, dat is niet een plant. Nee, dat is iets eerder dierlijks. Maar dan moet er een wisselwerking zijn met de omgeving, en de manier waarop een organisme kennis neemt van zijn omgeving, dat heet gewoon "zintuigen". Dus natuurlijk heeft het zintuigen". Niet wegens stereotiep denken, maar omdat hij er over heeft nagedacht.

En dat beest, dat zal zich wel voortbewegen, en er zijn nu eenmaal geen tienduizend manieren om dat te organiseren. Tenminste, toch niet zonder ledematen. En zo heel verschillend is het ook niet voor symmetrische bouw. Er zijn nu eenmaal geen tienduizend bouwplannen die tegelijk haalbaar èn leefbaar zijn, zou ik zeggen.

Maar laat me aannemen dat één of ander creatief vernuft toch vindt dat het naar zijn maatstaven allemaal heel stereotiep was. Dan neem ik u nu mee naar de Neanderthalers. Daar verklaart de trainer, terwijl hij zijn knots betast, "teken nu eens allemaal een kruisraket". Komaan, als mijn trainer aan science fiction mag doen met een alien, dan mag de Neanderthaler dat met een kruisraket. En nadat iedereen zijn tekening in het zand heeft gekrast zegt de trainer: "laat me raden, iedereen heeft een groot, zwaar voorwerp dat bij het lichaam van de vijand een enorme hoeveelheid energie aflevert? Dat is nu de kracht van stereotiep denken! Laten we ons nu maar houden aan de knots, die zijn waarde al zo lang bewezen heeft!"

En 100,000 jaar later kijken we naar de trainer in de beschaving van Sumer. "Neem allemaal je kleitablet en je stylus, en maak maar eens een tekening van een computer. Laat me raden: iedereen heeft een vierkant oppervlak waarop je informatie in de vorm van tekens kan weergeven en weer wissen en opnieuw beginnen? Oh, dat stereotiep denken, toch, oh, die mensen die zich met al hun dromen zoooveel illusies maken!"

Maar er zijn nu eenmaal geen tienduizend manieren om overdracht van energie of informatie behandelbaar te maken, en dus zal je hoe dan ook grote overeenkomsten vinden met wat je al kent. Dus ik ben er nog zo zeker niet van, of het niet de trainer was, die nogal stereotiep aan het denken was.

Geen opmerkingen: