"Al die paniek", hoorde ik iemand zeggen, "voor die Griekse verkiezingen? Ik dacht dat iedereen dat al lang had afgeschreven?".
Ah, wel, dat is in feite een beetje een moeilijke. Je moet er over nadenken in termen van een "rode lap op een stier", of misschien beter, een Doelwit. Laat me bij wijze van analogie terugdenken aan de tijd dat Soros het pond uit het Europees systeem had geduwd; iets van een twintig jaar geleden, misschien. Het "Doelwit" was dat het pond aan een nogal vaste koers tegen de Duitse mark werd gehouden (één pond, als ik me goed herinner, was 3.20 DEM). Als de koers (om welke reden ook) naar dat niveau begint te dalen, en de markt blijft ponden verkopen, dan moet de Bank of England die ponden opkopen: anders daalt per vraag en aanbod de prijs beneden de 3.20.
Beeld je om de basis te leggen in dat de Bank die ponden opkoopt tegen goud. Dus iedereen die een pond aan de Bank geeft krijgt (laten we zeggen) een pond goud in ruil. Maar als er heel veel ponden beschikbaar zijn, dan is op een dag de voorraad goud op, en dan kan de Bank die ponden niet meer opkopen, en dan daalt de waarde alsnog naar "wat de markt er voor wil geven".
In moderne geldmarkten is dat veel te simpel. De Bank koopt de ponden niet tegen goud, maar tegen dollars, marken, enzovoort: tegen de deviezenreserves. Die reserves kunnen ook opraken, maar een land als Engeland kan dan nog altijd extra dollars en marken ontlenen. Ook kunnen ze de rente optrekken: de verkopers van de ponden hebben zelf ook niet zoveel ponden, dus die moeten ze ook ontlenen, en dus kost een hoge rente ze handenvol geld. Alleen kost het Engeland ook handenvol geld om die rente op haar eigen economie hoog te houden...
Zo ontstaat een getouwtrek tussen de markten (door het establishment typisch "speculanten" genoemd) en de Bank (door de markten typisch "het establishment" genoemd). Je voelt natuurlijk dat de markten, als ze vinden dat de Bank ze (aan een prijs van 3.20 DEM per GBP) echt wel heel veel "goud" betaalt in ruil voor bedrukt papier, ze desnoods wel de hoge rente willen betalen. Als ze gelijk krijgen zal elk pond later een pak minder "goud" waard zijn, en dus zoeken ze elk pond dat ze maar kunnen vinden, aan quasi om het even welke rente, en ze bieden het aan voor een grote stapel goud. Dat is wat ik met een "Doelwit" bedoelde. Als de markten denken (en vaak denken ze dat terecht; laten we het vooral niet vergeten) dat 3.20 te veel betaald is voor een pond trekt dat "speculanten" aan als vliegen, en omdat "het establishment" nu eenmaal werkelijk teveel betaalt (soms zelfs om "prestige"redenen; doorgaans "credibiliteit" en "geloofwaardigheid" genoemd) hebben ze dat helemaal aan zichzelf te danken.
Iets dergelijks, denk ik, kan nu gebeuren met de euro. Het zal gebeuren met derivaten die ik veel minder goed ken dan de wisselmarkten, maar ik vermoed dat het principe hetzelfde zal zijn. Eenmaal een land als Griekenland de euro zal verlaten zullen de markten zich afvragen of er nog andere landen zijn, waarvan het lidmaatschap van de euro zich zomaar ineens niet langer als een onaantastbare zekerheid zal gedragen, maar integendeel als een Doelwit. En omdat er geld mee te verdienen valt, veel geld, echt heel, heel veel geld, kunnen we vrezen dat de markten dat zullen willen testen. En misschien, wie weet, zullen ze gelijk hebben met een land als pakweg Spanje, en dan zullen de verzwakte Europese staten dat misschien niet kunnen houden...
In ieder geval, het gaat in feite al lang niet meer om Griekenland. Er is vandaag paniek naar aanleiding van Griekenland. Griekenland, vrezen de markten, zou wel eens de poort kunnen opengooien. Het speculeren zal ongetwijfeld de vorm aannemen van nieuwe obligatiecrisissen, die werkelijk heelder landen kunnen meesleuren. Landen die nu al na vijf jaar crisis serieus verzwakt zijn. Dat, denk ik, is de reden waarom het nu weer paniek is. Niet omdat een klein land als Griekenland nu moet concluderen wat sommigen al lang geleden konden voorspellen (1).
---------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2010/04/geert-noels-griekenland-moet-uit-de.html
2 opmerkingen:
Als de speculanten (sorry de markten) een goede reden hebben om de euro aan te vallen wegens het Griekse failliet, waarom vallen de speculanten (sorry de markten) dan niet de USD aan wegens het failliet van de staat Californië?
Zou dat kunnen omdat in het failliete Californië de mensen nog altijd met dollars gaan betalen?
Hetzelfde zal trouwens waar zijn in Griekenland. De mensen zijn hun bank-run op de euro-briefjes al begonnen, en Spanje volgt. Maar dat hebben de speculanten (sorry de markten) precies nog niet door.
Eén groot verschil is dat de VS een meer uitgewerkte federale staat heeft dan Europa. Dus er gebeuren een hoop transfers automatisch, zonder dat ze eerst in termen van "austerity" onderhandeld moeten worden.
Een ander punt is (inderdaad) dat de staat die het uiteindelijk draagt - nog steeds die VS, dus - (inderdaad) werken in hun eigen munt, en dus ultiem hun eigen geld kunnen drukken. Dat geeft een voortdurende inflatiedreiging die dan ook maakte dat de zuid Europese munten van destijds voortdurend in waarde daalden, maar we kregen nooit de soort crisis die we nu krijgen.
En dat is dan ook precies waarom uiteindelijk misschien een land als Griekenland beter uit de euro zou stappen.
Tenslotte ken ik dit onderwerp (vergelijking Europa - VS helemaal niet zo goed, dus er kunnen best nog veel aspecten aan je vraag zitten die ik zelf helemaal niet ken.
Een reactie posten