Hayek: wat bezielt me toch?

Ik weet nog hoe ik in 2007 The Road to Serfdom ontdekte en er een paar letterlijk juichende commentaren op dit blog aan wijdde (1). Een beetje later kreeg ik als kerstgeschenk "twee boeken van Friedrich Hayek" (2) en hoewel ik het niet meer zo direct terugvind weet ik wel nog dat één van mijn libertarische, laten we zeggen, "vrienden", schreef dat hij daar "enorm blij" (of zoiets) om was: echte aanrader, die Hayek!

Hoewel er in 2009 nog bijstond dat ik wel niet goed wist wanneer ik ze ook nog zou moeten lezen, is dat intussen al lang gebeurd. En ik zat er alweer met open mond naar te kijken! En zo werd het 2012, en lukte het me eindelijk om een paar nieuwe Hayeks op de Kindle te zetten (3). En zo heb ik intussen ook nog gelezen:

Monetary Theory and the Trade Cycle, 1933
Prices and Production, 1935
Monetary Nationalism and International Stability, 1937
Denationalization of Money (1976) 1990

En verder ook nog een paar artikelen:

A commodity Reserve Currency, 1943
A Free-Market Monetary System, 1974
The Pretense of Knowledge, 1974

En nu glijdt mijn blik weer eens over Amazon, en ik passeer bij Hayek, en ik voel me doen wat ik maar bij heel, heel weinig auteurs doe: Ik zie een boek van Hayek, en ik druk "purchase with one click". Zonder nadenken! Zonder bladeren! Gewoon, het is beschikbaar, ik koop. En twee seconden later nog eens opnieuw. Zo heb ik nu ook:

Law, Legislation and Liberty, 1982
The Sensory Order, 1952

Natuurlijk weet ik eens te meer niet wanneer ik ze ok nog moet lezen. Bovendien lijkt het tweede boek me niet te gaan over mijn huidige interesses (liberale filosofie; complexe wetenschappen; geld en goud). Maar kijk, een boek van Hayek zien staan en het niet aankopen, dat krijg ik blijkbaar niet over mijn hart.

Nu herinner ik me ook dat ik me lang geleden eens afvroeg: welke zouden toch de basisteksten zijn van "onze" (in tegenstelling tot, pakweg, Marxistische) filosofie? En zoveel jaren later zal je wel begrepen hebben dat ik daar nu op zal antwoorden: in ieder geval: Hayek. Er stond in die post van destijds ook nog bij dat "onze" basiswerken niet flagrant in tegenspraak mochten zijn met anthropologische, historische en economische inzichten.Maar met Hayek valt dat heel erg mee! Zo durf ik in het bijzonder uit mijn lectuur onder de aandacht brengen:

• Hayek was niet voor een goudstandaard, hij was zelfs integendeel uitdrukkelijk tegen een goudstandaard.
• Hayek was niet tegen de overheid, hij gaf zelfs uitdrukkelijk een hele reeks onderwerpen aan waarin de overheid een rol te spelen had. In die context noemde hij een "laissez-faire" denken een "houten kop" benadering die als geen ander schade aan de liberale zaak heeft berokkend.
• Hayek kwam na een lang denkproces (tussen de jaren dertig en de jaren zeventig) tot een conclusie dat noch een goudstandaard, noch een geldsysteem voorzien door de overheid het beste systeem was, maar wel een systeem gebaseerd op de competitie van een vrije markt.

Nu hoeft daar natuurlijk niemand mee akkoord te gaan, enkel omdat Hayek het zegt. Maar sommigen onder ons zouden zich toch eens moeten afvragen hoe ver ze "rechts van Hayek" willen gaan staan, en toch nog verwachten erg serieus genomen te worden.

--------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2008/01/friedrich-hayek-rechts-maar-toch-goed.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2008/01/friedrich-hayek-over-rule-of-law.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2009/12/twee-boeken-van-friedrich-hayek.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2012/10/ik-kan-niet-bloggen-wegens-hayek.html
(4) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2006/08/rechts-maar-toch-goed.html

Klimaatopwarming is de schuld van de overheid!

In feite weet ik dat niet, hoor, het is maar zo'n kreet die me te binnen schoot per analogie met een heel andere kreet, die vaak wel erg serieus genomen wordt.

Kijk, ik ben natuurlijk weer aan het denken aan "de twee kindjes die koekjes aan het verdelen zijn" (1), en die me daarmee zulk mooi voorbeeld hebben gegeven van wat er in de werkelijke wereld vaak gebeurt. Er is een gewenste conclusie (een religieus dogma, een politiek vooroordeel, andere...), en om die op voorhand vastgelegde conclusie voor te stellen als de uitkomst van een rationeel proces moeten er nu premissen bij verzonnen worden. Wanneer het om een politiek vooroordeel gaat noem ik het "politiek vervuild denken", maar dit terzijde.

Het politiek vooroordeel dat ik in gedachten heb is "overheidsoptreden is altijd, overal en zonder uitzondering slecht". Dus, als er iets misgaat, dan moet het altijd, overal en zonder uitzondering de schuld zijn van de overheid. Kom, ik weet heel goed dat je precies hetzelfde kan doen met "het is de schuld van het kapitalisme", maar die kliek is nu eenmaal een tikje minder actief, het jongste decennium. Dus nemen we maar dat andere voorbeeld...

We beginnen met de crisis. Dus als eerste instantie geldt:

Er is crisis <= "then a miracle occurs" (2) <= het is de schuld van de overheid.

En nu is de uitdaging die ene stap een beetje specifieker te omschrijven.

Dat gaat als volgt. Iedereen kan zien dat het is misgegaan met (eerst) bankkredieten in de Amerikaanse huizenmarkten, en (daarna) in allerlei derivaten die, bijvoorbeeld, de "besmetting" hebben verspreid. Hmmmm... als we niet oppassen is het straks nog de schuld van de markt. Niet alleen kan dat het niet (onmogelijk, nooit van z'n leven en jamais de la vie) zijn, we moeten (veel erger nog) ongeveer het omgekeerde bewijzen. Hmmmm...

Ha! Het gaat als volgt. Als de banken in die markten te grote risico's hebben genomen, dan is dat omdat de overheden, met hun garanties op spaartegoeden en soortgelijke maatregelen, het risico hebben weggenomen. Banken kunnen dus door heel grote risico's te nemen winsten winsten binnenrijven als het goed gaat, omdat de overheden zullen opdraaien wanneer het in de soep draait. Dat heet "moral hazard", en dus ziet onze meer expliciete stap er nu als volgt uit:

Crisis <= overdreven risico's bij de banken <= moral hazard <= het is de schuld van de overheid!

Dat ziet er al veel beter uit, nietwaar? Nu ga ik niet beweren dat het niet waar is. Ik ga er wel op wijzen dat je daar ook heel andere causaliteiten kan aan elkaar ketenen (3). Om één of andere reden heb ik aan de mogelijkheid in voetnoot (3) nooit veel belang zien hechten...

Hoe dan ook: het punt is dat het niet te moeilijk zou moeten zijn om precies hetzelfde te doen met klimaatopwarming. Dus:

Het klimaat warmt op <= "then a miracle occurs" (2) <= het is de schuld van de overheid!

Hmmmmm.... 'ns kijken... als het eindigt met de schuld van de overheid moet er natuurlijk wel een menselijke oorzaak aan vastzitten. Maar anderzijds, als we met het betalen van die prijs kunnen bekomen dat het de schuld van de overheid is, dan is dat toch de moeite waard? Dus ik probeer:

Het klimaat warmt op <= dat komt door onze almaar rijker wordende levensstijl <= "then a miracle occurs" (2) <= het is de schuld van de overheid!

Nja, het is duidelijk dat we er nog niet zijn. Als ik nu ook nog moet invullen dat onze almaar rijker worden levensstijl veroorzaakt wordt door de overheid, voor ik kom waar ik moet zijn...

Maar toch... Ik voel dat het er ergens in zit!

--------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2011/11/assumpties-uit-het-leven-gegrepen.html
(2) vergeet VOORAL niet nog eens te kijken naar die schitterende cartoon:
http://s16.beta.photobucket.com/user/Throbert/media/cartoons/then_a_miracle_occurs.jpg.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2008/11/moral-hazard-de-schuld-van-de-overheid.html

Kameroen: het "Centre de Formation Agricole" gaat van start!

Meer nog dan bij vorige gelegenheden toen ik de jongste nieuwsbrief (1) van onze VZW onder ogen kreeg moest ik terugdenken aan onze eigen Europese middeleeuwen. Dat zal in de oren van de meeste mensen misschien erg denigrerend klinken. De oren van de meeste mensen hebben het mis. Heel, heel erg mis.

Wat je goed voor ogen moet houden is dat het Europa van pakweg het jaar 1000 AD nogal representatief was voor de economische geschiedenis van heel de mensheid. Een heel kleine elite - zeg, enkele percenten? - leeft van dat absolute beetje dat ze kunnen afschrapen van al de rest, die daarmee net genoeg overhouden om niet van honger van te sterven: en dat is waarmee de kastelen zoals dat van Godfried van Bouillon werd gebouwd (2). Ik zou zeggen, ga daar zelf maar eens kijken of je deel had willen uitmaken van die "elite". En toch was het een kwestie van enkele eeuwen (op millennia van menselijke geschiedenis) en dat stelletje boeren en laten met af en toe een baron en heel veel oorlog reikte naar het doorbreken van het armoede evenwicht.

Onze VZW, dat was dat clubje liefhebbers en idealisten dat toch een heel klein beetje wilde meewerken aan het verbeteren van de toestanden in Afrika. Op zijn beurt geïnspireerd door het idee van "Save the bonobo's!" (waar ik ook nog altijd aan bijdraag, voor 't geval je je dat afvroeg) leggen we met ons clubje 2.50 ero per maand bijeen, en dat gaat naar een stel dorpjes in Kameroen, niet toevallig naast een project van de Antwerpse Zoo, maar laat dat een ander verhaal zijn.

Dus misschien herinner je je nog wel de posts uit deze rubriek (3), over hoe "we" de lokale mensen wilden leren overschakelen van jagen op bijen naar telen van bijen? Of hoe dat ongeveer neerkwam op het verschil tussen jager-verzamelaars en landbouwers? En misschien  herinner je je nog wel dat "we" parallel daarmee heksentoeren uithaalden om dat lagere schooltje in leven te houden, dat de lokale ouders wel probeerden te onderhouden, maar zonder daar echt in te slagen?

In dat geval weet je ook nog dat we daar een jaar of wat geleden de aandacht van een ietwat grotere speler mee wisten te trekken, en dat het bereik van het schooltje raakte uitgebreid, en, veel belangrijker nog, werd gestart met de bouw van een heuse middelbare school, gericht op landbouwstudies. Ja, we zitten nu eenmaal dicht bij die Europese middeleeuwen, hé, voorlopig geen "Silicon Valley". Hoe dan ook, de gebouwen raken stilaan af en tegen januari kunnen de eerste studenten er in! Misschien moet ik het nog eens zeggen, we praten nu ook wel een beetje over het werk van die "ietwat grotere partner" (goede verstaander, half woord, cetera).

Maar toch... Ik heb altijd duidelijk gezegd dat ik durf opscheppen omdat ik er zelf geen verdienste aan heb, maar die paar vrijwilligers die daar met onze VZW toch maar de basis voor gelegd hebben, dat is toch een heel ander soort mensen dan ik. Ik zou zeggen, voor de bijhorende verhalen, over hoe je zoiets opzet in een wereld zonder fatsoenlijke wegen, zonder fatsoenlijke markten, met soms schaarse fondsen (had ik het al over middeleeuws Europa gehad?) stel ik voor dat je eens een kijkje op die nieuwsbrief neemt. De voortdurende ups en downs van het bijenverhaal... De opzet van nu ook een medische post; wat een verbetering in vergelijking met het subsistentietijdperk... En een serie foto's van de vorderingen met de gebouwen: het staat er allemaal in. En zo zien we letterlijk voor onze ogen gebeuren wat in Europa eeuwen heeft geduurd; het overschakelen van een subsistentieniveau op een veel productievere economie, waar anders dan de romantische kijk beweerde veel minder jacht op dieren en kaalkap van wouden voor nodig is, en waar mensen tenminste een toekomst voor hun kinderen beginnen te zien.

Natuurlijk eindigt de post met de subtiele hint dat er ook weer gespaard wordt voor een aantal nuttige dingen, zoals een waterpomp, installaties voor de recyclage van water of zonnebatterijen: als de lezer zich soms schuldig voelt over het feit dat hij voor al die briljante inzichten van Speels maar Serieus nooit ook maar één cent heeft moeten betalen, dan lijkt dit me wel een goed moment om daar iets aan te doen.

Het rekeningnummer staat er bij. Ikzelf krijg er geen cent van te zien. Maar ik weet wel dat die laatste mededeling volstrekt overbodig was.


----------------------------------------
(1) http://ape-assistance.net/files/2010/03/Nieuwsbrief-apas-nov-012.pdf
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2007/05/de-koek-vergroten-of-verdelen.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/search/label/Onze%20VZW

Weer mysterieuze verhalen over Dexia

De Bear&Bull blog van de Tijd - ik denk soms dat ik er wat meer zou moeten komen, maar wanneer moet een mens dat nog gaan doen? - schrijft een paar "tantalizing" dingen over Dexia (1), die zoals zo vaak (2) bij de financiële pers veel meer vragen oproepen dan ze oproepen.Deze keer vernemen we:

"(...) de pakweg 10 miljard euro aan Italiaanse obligaties zijn dankzij Mario Draghi zeker niet waardeloos. Maar, de aandeelhouders staan achter aan in de pik- orde. Naast de aandeelhouders zijn er ook nog de 386,5 miljard (!) euro schulden van de groep en een slordige 605 miljard euro aan uitstaande derivatencontracten."

Maar wat betekent dat in Godsnaam? Wat leren we daarvan nu meer bij dan wanneer ik pakweg had gebruld "10 - 150 - 7200"? Stel je voor dat ik er nog drie uitroeptekens had bijgezet: zou dat er dan interessanter hebben uitgezien?

Mensen die toch een béétje "financiële voorlichting" (3) genoten hebben en iets over "waarde" tegenover "schulden" zien staan, vragen zich meteen af: als er tegen die schulden van 386 mia slechts 10 mia obligaties staan: waar is dan het verschil van 376 naartoe? Een "balans", dat is toch een evenwicht tussen waar het geld van een onderneming vandaan komt ("schulden"), en wat ze ermee doet (bijvoorbeeld: "obligaties"), zodat actief en passief aan elkaar gelijk zijn (4)?

Natuurlijk, zoals Willem Elschot in (uit het blote hoofd ) Het Been onsterfelijk heeft gemaakt: als daar op die balans bij de bezittingen voor 376 miljard (!) oud papier staat, en je loopt er nog in, zou je dan iets in de gaten gekregen hebben als er stond "voor 376 miljard rotte vis"? En dat is belangrijk, want als Dexia inderdaad voor 376 mia rotte vis op zijn balans heeft staan, en daartegenover heeft (wie weet) de Belgische politiek (ze zijn tot alles in staat) de schulden gegarandeerd (386 miljard, het enige nuttige cijfer uit het artikel), dan... dan...

Wel, 386 miljard is ongeveer wat vandaag, nu al dus, de hele Belgische staatsschuld bedraagt.

Dus afhankelijk van wat er tegenover dat enorme bedrag aan schulden staat, en van wat er door ons, belastingbetalers gegarandeerd is, is het denkbaar dat die schuld... gewoon verdubbelt (!)

Zou dat nu eens niet de moeite geweest zijn, als journalist, om er (al was het maar aan de financieel voorgelichte lezer) een paar details over mee te geven?

Ook heb ik ergens gelezen (maar ik geef toe dat het ergens anders moet geweest zijn) dat "als de euro het een beetje houdt" het "allemaal nog wel kan meevallen". Ah? Ah??? Kijk, wisselrisico, dat is nu iets waarvan ik toch een paar dingen weet. Dus als die uitdrukking correct is, dan zit er een stevig wisselrisico op de positie van Dexia. Hoe? Waarom? Wanneer? Wie? En wat doen ze er ermee? Is dit in handen van een stel alfamannetjes die (zoals ik in mijn rijke carrière zoooo vaak gehoord heb) elke dag zeggen "la direction suit la situation", en verder... niets(!)? Of zijn er tenminste een paar deskundigen die er iets over te zeggen hebben? Dus niet in de zin dat die deskundigen ergens op het laagste niveau een rapport mogen schrijven, dat vervolgens geen kat bekijkt?

Het punt is niet dat het allemaal gaat zoals het altijd gaat onder dat stel alfamannetjes: hoe zou ik dat op mijn laagste niveau ooit kunnen weten? Het punt is wel dat we dat niet uit de financiële pers zullen te weten komen. Ik vind dat jammer.

---------------------------------------
(1) http://blogs.tijd.be/bbb/2012/12/29-miljard-mondjes-en-1-blik-witte-bonen.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2011/10/een-beetje-raden-naar-de-swap-van-dexia.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2011/10/nu-ook-iets-over-die-dexia-put-opties.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2011/10/de-standaard-over-dexia-stukken-beter.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2006/02/socratische-dialoog.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2008/02/financile-voorlichting.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2012/12/financiele-voorlichting-kreu-eu-eu.html
(4)  http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2008/02/goed-nieuws-voor-de-linkse-critici.html

"Google+" Sorry, geen tijd

Ik open het blogger dashboard voor een nieuw postje, en een pop up vertelt me dat ik nu kan linken aan Google plus, wat zal helpen om andere bloggers of posters of zoiets te vermelden. Kan best interessant zijn, denk ik, en dus klik ik. Een scherm verschijnt met een afbeelding hoe het er ongeveer uitziet. Aha. Je moet klikken voor meer info. OK, een nieuw scherm verschijnt met iets, ik weet al niet meer wat, maar het leek  nog interessant genoeg om het te lezen. Het feit dat ik het al niet meer weet alleen al... Maar soit. Ongeveer daar ergens, denk ik kwam er een pagina met een hoop andere dingen die je moest doen en waar je eerst moest klikken opdat...

Mannekens... Ik wil echt wel, hoor. Maar.

Een vriend van me heeft eens gezegd dat ze computers, software, verbindingen en dergelijke altijd maar gebruiksvriendelijker maken, omdat er nu eenmaal zoveel mensen zoals ik rondlopen. En inderdaad... Maar deze Google plus lijkt me daar géén goed voorbeeld van. Ikzelf heb eens gezegd dat de kans dat iemand een bepaalde pagina raadpleegt (om te zwijgen van de vraag of hij er iets mee doet) omgekeerd evenredig is met het kwadraat van het aantal keer dat hij moet klikken voor het opgelost is. En deze Google plus lijkt me daar wèl een goed voorbeeld van.

Ik wil echt wel, hoor. Maar ik ben er nog altijd niet eens zeker van dat het wel werkelijk interessant is. Hoeveel van mijn zeer kostbare, zeer schaarse vrije tijd denken ze dat ik er ga insteken? Sorry, geen tijd. Zelfs dat postje zal waarschijnlijk al voor morgen zijn: scholier, kleuter T, kleuter S, eindejaar, boodschappen,...

Trefwoorden: "omgekeerd", "kwadraat", "mensen zoals ik". 

Meer wapens om een crisis die door wapens is veroorzaakt te bestrijden!

Af en toe schiet in de VS weer eens een gek een hoop schoolkinderen dood om dan vlug zelfmoord te plegen, en dan staan de kranten vol handenwringende vragen over hoe zoiets kan gebeuren. Wel, simpel, omdat het er toegelaten is dat gekken met kalasjnikovs rondlopen, natuurlijk, dat is hoe zoiets kan gebeuren, nog vragen?

Maar wat er zo interessant is, is dat er ongeveer iedere keer een hoop andere gekken klaarstaan om te verklaren dat "als er meer mensen met een wapen hadden rond gelopen, het allemaal niet was gebeurd".

En wat ik me afvraag is: zouden we er niet een paar kunnen vinden die ook al, liefst recent, verklaard hebben dat je een dwaas moest zijn om crisismaatregelen voor te stellen die neerkomen op "het bestrijden van een crisis die veroorzaakt is door schulden, met nog meer schulden." (1)

Dat laatste mag van mij, hoor. Ik denk dat ik er wel een paar bezwaren bij kan formuleren, maar ik zie ook wel ongeveer het punt. Wat mij interesseert is de combinatie van de twee. Zijn er mensen die tegelijk triomfantelijk rondkijken wanneer ze zeggen dat je geen schuldencrisis kan bestrijden met nog meer schulden, in de vaste overtuiging dat nu wel iedereen tot zwijgen is gebracht, en tegelijk voorstellen dat er meer wapens moesten zijn om een crisis die veroorzaakt is door wapens tegen te gaan?

Zou dat nu geen Googletje waard zijn?

-----------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2011/08/meer-schulden-om-een-schuldcrisis-te.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2011/08/meer-over-nieuwe-schulden-om-schulden.html

"Financiële Voorlichting" (Kreu-eu-eu-eunnnnn)

Toen een tijdje geleden het besef doordrong dat "de gemiddelde burger" dringend nood had aan een beetje "financiële voorlichting" (zoals ikzelf het graag noem, maar het kan best zijn dat dat niet origineel van mij is) zat ik daar goedkeurend bij te knikken. Maar toen ik een beetje zat na te denken over hoe dat dan waarschijnlijk zou aangepakt worden heb ik van bij het begin zitten vrezen dat dat helemaal verkeerd zou gaan. En alsof het was om me te vertellen dat die vrees terecht zou zijn vertelt De Standaard (1) me vandaag (terecht) dat de financiële kennis ondermaats is zoals "blijkt" (ten onrechte) uit het feit dat veel mensen niet weten hoe hoog de roerende voorheffing is.

Kijk, ik ga het met opzet op de provocerende manier doen. Natuurlijk roept dat alleen maar meer weerstand op, maar ik denk dat het hard schudden aan harde koppen op dit moment belangrijker is dan het voorzichtig bezorgen van een beetje meer inzicht.

Die provocerende manier dus. Hier gaan we: Men heeft u gezegd dat weten hoe hoog de roerende voorheffing is onderdeel vormt van financieel inzicht, maar ik ("ik", zoals in "Koen", zoals in "ikzelf, de schrijver van Speels maar Serieus, je weet wel, die figuur die altijd denkt dat hij alles beter weet") zeg u dat dat een adembenemend dwaas idee is.

Jaja, ik weet het, alleen al de manier waarop ik het schrijf maakt dat je nog liever doodvalt dan het geloven. Maar "geloven" is heus niet wat ik wil bereiken. Hard schudden, daarentegen...

(Socrates... paardenvlieg... gifbeker...)

Maar denk nu eens (beloofd: langer dan twee seconden is niet nodig) na. De hoogte van de roerende voorheffing is iets dat per overheidsdecreet morgen kan veranderen. En overmorgen weer, en de dag, of de minuut, daarna opnieuw. Dus als jij echt denkt dat iemand zijn inzicht kan bewijzen door te vertellen hoe hoog het "nu" is, wel, je mag dat van mij denken, maarreh...

En per complement van dat laatste: Er bestaan wel degelijk een paar financiële inzichten die maken dat mensen met deze inzichten veel beter zelf de oceaan van het financiële leven kunnen bevaren. Een uitstekend voorbeeld daarvan is het concept "samengestelde interest" (2). Een ander voorbeeld, als het zou lukken het kort en krachtig te brengen (3), lijkt me het verband tussen "risk" en "return". Nu geef ik toe dat dat "kort en krachtig" niet altijd mijn sterkste kant is. Maar wat ik graag had laten overbrengen is "hoe hoog is op 16 december 2012 de roe-", oeps, ik verschrijf me bijna, ik bedoel: iets als volgt.

Beschouw een schuldenaar ("bank") die je belooft binnen één jaar 101 te betalen als je hem nu 100 ter beschikking stelt ("spaarboekje"). En beschouw vervolgens een andere debiteur ("Sinterklaas") die je voor jezelfde 100 belooft binnen een jaar 110 ("gouden bergen") te betalen. Is nu de juiste reactie...

(a) "Hoera hoera hoera, waar is toch dat inschrijvingsformulier?"

OF

(b) "Eigenaardig, waarom zou iemand voor dezelfde prestatie van mijn kant zo heel veel meer betalen?"

En als er bij dat laatste iets in je opkomt als "toch niet voor mijn mooie ogen", dan ben je op de juiste weg. Zo kom de ijverige student al snel op het idee dat, in het beste geval, meer beloofd wordt omdat er ook meer kans is dat het geld juist niet zal worden terugbetaald: risico. Want anders - een heel wat minder goed geval - ben je bezig je geld toe te vertrouwen aan iemand die zo weinig inzicht heeft in financiële zaken dat hij zomaar veel te veel betaalt voor iets waarvoor hij ook veel minder kon betalen. (Dat mag, natuurlijk, maar toch...) En tenslotte, in het slechtste geval ben je alleen maar bezig je geld aan een gewone mooipratende bedrieger af te geven, en het droevige resultaat dààrvan... Enzovoort.

En zeg nu zelf, als je dat soort dingen inziet, dan ben je toch al veel en veel beter gewapend tegen het soort dingen dat de wereld de laatste zes jaar is overkomen, dan wanneer je weet hoe hoog vandaag de roerende voorheffing is?

Ik hoop (bijna) dat ik het fout voorheb wanneer ik denk dat vandaag de roerende voorheffing 25% is. Ik ga het beslist niet opzoeken. Het interesseert me geen barst.

---------------------------------------
(1) http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=DMF20121214_00403152
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2006/02/dingen-die-iedereen-zou-moeten-weten.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2008/02/financile-voorlichting.html

Maar wie zal het uitmesten (het Fortis debacle)?

"Fortis maskeerde impact crisis" kopt De Standaard (1). Volgens documenten wist de Fortis top veel meer over de aankomende verliezen dan ze vertelde aan de mensen die zouden intekenen op de kapitaalsverhoging, kort voor heel het boeltje, inclusief de kapitaalsverhoging, overkop ging.

Alleen al de verongelijkte gezichtjes waarmee de voormalige toppers - die nu eenmaal altijd gewoon waren aan "oui, monsieur le directeur" en "certainement, monsieur le directeur" en "tout de suite,  monsieur le directeur" - nu in verdenking gesteld worden zijn goud waard. Maar zullen er ook echte schuldigen worden aangewezen? Ten eerste, is ook maar iemand in staat in het kluwen van causaliteiten uit te maken wie iets heeft misdaan, en wat, en hoeveel? En aangenomen dat het zo is, zit er aan die maatschappelijke top van ons dan niet een zodanig grote verwevenheid met wat tot vandaag de machthebbers zijn, dat het allemaal wel moet op een sisser uitdraaien?

Let wel, in beide gevallen zijn de vragen niet bedoeld in de zin van "de vraag stellen is haar beantwoorden". In feite vind ik dat het allemaal nog verwonderlijk veel vervolg krijgt, en dat ik af en toe al een paar mensen aan het woord heb weten komen die temidden van de vele "moral hazards", derivaten, domino effecten en andere liquiditeitscrisissen wel leken te weten waar ze over praten. Misschien ben ik wel altijd veel te cynisch en neerbuigend geweest: de tijd zal het leren. Ik hoop het. Ik hoop dat ik het mis had. En ik wens de onderzoekers héél veel moed, doorzettingsvermogen en succes.

Misschien nog vlug meegeven dat één van de grootste obstakels om het allemaal eens flink uit te mesten ook de spontane volkswoede is die, overigens heel begrijpelijk (2), overal opwelt. Want het mag allemaal wel heel begrijpelijk zijn, maar als er eerst beslist wordt dat er ergens een paar topbankiers aan een paal moeten bengelen, en dat het er vervolgens niet meer toe doet wie eindigt als slachtoffer, dan hoeft het voor mij ook allemaal niet meer, en dan mag het establishment van mij ook zijn belangstelling verliezen.

Waarmee ik bij de vraag van de titel ben: maar wie zal het dan uitmesten? Wie zal de nodige kennis (3) koppelen aan neutraliteit, objectiviteit, onafhankelijkheid, en de macht om beslissingen te nemen en op te leggen? Het is heus niet mijn cynisme dat me dat doet vragen. Het is dat ik mijn hart vasthoudt als ik de problemen probeer onder ogen te zien.

--------------------------------
(1) http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=DMF20121214_00403237
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2012/11/het-arco-slachtoffer-versus-de.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2011/10/nu-ook-iets-over-die-dexia-put-opties.html om maar een voorbeeldje te noemen

Veel te pessimistisch!

Ergens op één of ander forum lees ik iemand - één van de velen - die vindt dat de hausse wel niet meer lang zal duren. We zijn juist X percent gestegen; en iedereen wéét toch dat het crisis is ("wat pas gebeurd is zal opnieuw gebeuren") en dus is nu al het vet van de soep. En let wel, zoals altijd ontken ik niet dat het best mogelijk is dat dat vet van de soep is. Maar dat kan je niet zien aan het feit dat de markten pas gestegen zijn. Dat zou je hoogstens kunnen zien aan sommige aspecten van de economie. Alleen, die economie komt in de analyse helemaal niet aan bod.

De wereld is echter onvoorspelbaar, en dus is het even goed mogelijk dat alles er ineens veel beter zal gaan uitzien. Eens kijken, de Bel 20 stond een zes of zeven jaar geleden ongeveer, heel ruw, dubbel zo hoog als nu. Dus wat voor zin heeft het, als het eerst enorm gecrasht is, om uit een zeer bescheiden herstel af te leiden dat de hausse veel te sterk is? Als het van 100 naar 10 zakt, bijvoorbeeld omwille van de "faillissementspremie" (1),en de economie ontdekt dat dat overdreven was en het stijgt weer naar 20 - moet dat dan verhinderen dat het ook nog verder stijgt? Tenzij alsnog de wereld vergaat zal het op een dag klinken van "de crisis gaat over", en natuurlijk kan het dan, om te beginnen, weer stijgen naar pré-crisis niveau's.

Dat is, gewoon maar even terzijde, ongeveer wat in de VS al gebeurd is:



(Dow Jones van de laatste 10 jaar, van de site www.tijd.be)

Kortom, als in dezelfde wereldeconomie Europa dezelfde beursevolutie doormaakt als de VS, dan staan we ondanks de recente stijging van X percent, aan de vooravond van een verdubbeling van het niveau van vandaag.



 (Bel 20 van de laatste 10 jaar, van de site www.tijd.be)

Vreemd, nietwaar, hoe mensen die even goed als jij en ik de eerste grafiek kunnen zien, niet de moeite nemen even te gaan kijken, en gewoon verklaren dat het onmogelijk is?

------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2010/01/tussen-faillissementspremie-en-de.html