Sinds het groot succes van mijn ontdekking van Alan Furst (1), heb ik er nog drie van hem gelezen. En jawel, het was weer erg goed gedaan, met de standaardingrediënten: enorm veel atmosfeer; en wel de atmosfeer van het Europa van net voor of tijdens de Tweede Wereldoorlog, de wereld van gewone mensen die worden meegezogen door gebeurtenissen waar ze bepaald niet om hebben gevraagd. Het overkomt ze, zoals een bezettend en plunderend leger je overkomt - en het mooist van al zijn misschien nog de momenten wanneer dat bezettend leger er nog niet is, maar de atmosfeer van naderend onheil tastbaar wordt. Mensen die hun boodschappen doen en de krant lezen en er samen met hun vrouw maar het beste van hopen.
The Polish Officer is misschien het meest leesbare van de serie; laten we zeggen dat het als avonturenroman het ongelofelijke Night Soldiers evenaart. Ik kan niet echt zeggen wat het verschil is tussen een heel goed boek en een meesterwerk als Night Soldiers, maar het valt me op dat de Poolse officier zoveel dingen meemaakt - op een bepaald moment heb je het gevoel dat hij met één hand de volledige Duitse vloot belet de invasie van Engeland uit te voeren - dat het ook niet meer echt kan. Maar allemaal individueel, de Duitse invasie van Polen, het beleg van Warschau, het leven als agent voor de Britten in Parijs, het leven als agent achter de linies van het oostfront... Het komt allemaal zo tot leven dat ik het maar een enthousiaste vier op mijn schaal van Kwotering (2) meegeef.
The World at Night vond ik voor mezelf het "minste" van de hele reeks. Natuurlijk is het nog steeds een steengoed boek. Deze keer speelt het zich af in Parijs, en alleen Parijs. Het is een eigenschap van de boeken van Furst dat ze zich allemaal een tijdje in Parijs afspelen, maar meestal zijn het Centraal Europese helden die alleen maar een poos in Parijs vertoeven. Maar Casson is een echte Parijzenaar, en weer dat leven van de naderende oorlog in een nog steeds bruisend Parijs, en dan de bezetting, en de wanhopig onhandige pogingen om aan "verzet" en "spionage" te doen. En ook de manier waarop het iets betere milieu waaruit Casson afkomstig is haast onmerkbaar afglijdt, van contacten met Duitsers, via etentjes tot quasi collaboratie. En Casson die ook maar een levensgenieter is als jij en ik, die zou eigenlijk best wel meedoen, maar als het er eens van komt een ondergedoken jood vooruit te helpen of een daad van verzet te vergemakkelijken, dan kan hij nooit "non" zeggen, en geleidelijk drijft hij de clandestiniteit in.
Voor mijn eigen ervaring van het boek zou ik het drie sterren geven: een ruim verdiend "geslaagd in de strijd om gepubliceerd te raken", maar toch had ik het er soms wat moeilijk mee. Dus hield ik een beetje mijn hart vast toen het volgende boek, Red Gold, zich in datzelfde Parijs met dezelfde hoofdpersoon afspeelde. Maar kijk! Enkele paragrafen slechts, en dat boek grijpt me vast en ik ervaar weer dat "ik kan niet wachten om verder te lezen", of ook een gevoel van gemis omdat ik niet in die atmosfeer zit, die ik maar een heel klein beetje in mijn hoofd kan oproepen terwijl ik door de straten wandel. Casson is nu een semi-clochard geworden in zijn eigen stad, zijn collaborerende vrienden, een paar wijken verder, onbereikbaar ver weg. Hij verzeilt van het ene verzetsklusje in het andere, speelt de Communisten een lading wapens in handen en helpt de Vichy collaborateurs de betaling uitvoeren. Hij leeft van goedkoop hotel naar goedkoop hotel, geregeld volkomen blut, rilt onder zijn dunne deken op onververwarmde kamers tijdens een ijskoude winter en legt clandestiene contacten van een heel ander niveau dan toen de bezetting pas begonnen was. Onze haast decadente bourgeois uit het eerste boek is een veteraan in de onverklaarde oorlog tussen Duitse Gestapo en andere geheime diensten, en de Parijse intelligentsia geworden, en de vele moeilijkheden en tegenslagen die erbij horen neemt hij mee met een berusting die je van de opportunist die hij in zichzelf ziet niet zou verwachten.
Ja, toch weer een vier, een daverende vier op die schaal van me, en dat omdat een vijf nu eenmaal een quasi onbereikbaar hoog niveau vertegenwoordigt. En blij dat die buitengewone eerste Night Soldiers duidelijk geen eenmalige voltreffer was, gevolgd door een almaar middelmatiger wordende serie contracten met de uitgever. Er zijn er nog veel meer, waar die eerste vijf vandaan komen, en ik ben nu al erg benieuwd.
-------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2012/09/night-soldiers-alan-furst.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2012/08/alan-furst.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.be/2006/03/kwotering.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten