Sinds ik een tijdje geleden
http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/10/filosofiebe.html
heb aanbevolen ben ik nog niet vaak teleurgesteld geweest. Geregeld gebeurt er precies wat ikzelf ook vind dat filosofie moet doen. Het gaat over de wereld; van de natuurwetenschap, of de biologie, of de ethiek, of de economie, kortom, het vermijdt het soort inteelt waarmee filosofen soms denken dat het er op aan komt andere filosofen te bestuderen. Je weet wel: "andere filosofen" die zo interessant zijn omdat ze zelf ook studies aan nog andere filosofen hebben gewijd... Enzovoort. Men voelt het erbarmelijke schouwspel al van ver aankomen.
Dat is iets dat filosofie.be weet te vermijden. Nu is er alweer een artikel over (één van) mijn stokpaardje(s) evolutietheorie verschenen:
http://philaletes.filosofie.be/index.php?/archives/23-De-evolutionaire-God.html
De auteur verwondert zich over het soort denken waarbij (in dit geval) mannen en vrouwen anders winkelen "omdat" mensen ooit jagers-verzamelaars geweest zijn, waarbij het vrouwtje meer de verzamelaar was en het mannetje meer de jager, en daarom... zus en zo en zet... en op het einde kunnen we er het koopgedrag van hemden mee verklaren.
Nu moet je weten dat ik weer eens het cliché waarmaak. Als je "rechts" bent heb je niet alleen voorspelbare opvattingen over vrije markten, maar er zal ook veel werk aan zijn om te vermijden dat je overal de werking van genen en sociobiologie en evolutionaire psychologie bezig ziet. En zo is het ook bij mij: natuurlijk zullen selectie effecten op gedrag (precies zoals op de fysiologie) van mannetjes en vrouwtjes geleid hebben tot een differentiëel reproductieresultaat (voilà: als dat niet geleerd klinkt...) en natuurlijk kunnen we bijgevolg gedrag van mannetjes en vrouwtjes biologisch verklaren.
Maar zelfs rechts gespuis als ikzelf heeft begrip voor de verbazing van mensen die in de krant lezen dat daarmee het domein en heel het domein is verklaard. Er zouden, wie weet, ergens, net aan de rand van het denkvermogen, nog enkele andere factoren kunnen meespelen? Tenslotte slingeren wij mensen al heel onze geschiedenis heen en weer tussen theorieën die ons vertellen dat we ons niet teveel illusies moeten maken over onze vermogens, en theorieën die beweren dat ze net alles hebben opgelost.
Remember deze? Freud en Marx hadden juist de hele menselijke psyche en samenleving verklaard toen het postmodernisme de grote verhalen dood verklaarde; ziedaar een dikke eeuw in anderhalve lijn samengevat: doe dat maar eens beter. Goed of niet, feit blijft dat het tijd is om de slinger weer in de andere richting te laten gaan. Dus OK, als de grote verhalen dood zijn, dan is de universele verklaring van de evolutionaire psychologie dat ook. Maar aan de andere kant kan het wel eens nuttig zijn om je te concentreren op één en slechts één aspektje van een heel complex verhaal, en dat in zijn totale logica te onderzoeken, en wie weet waar je allemaal uitkomt?
Dat is de reden waarom ik nog altijd met zoveel plezier terugdenk aan de tijd dat ik Freud las, of meer recent René Girard - die de hele menselijke cultuur "kon" verklaren met het "zondebokmechanisme". Zeker, zeker, ik weet het, er zijn mensen die er in geloven zoals we in een religie geloven. Dat is met de evolutietheorie niet anders. Maar het feit blijft dat je wel degelijk beter kan doen. Mijn favoriete boutade is dat je evolutietheorie niet hoeft te geloven, omdat het iets is dat je kan weten (1). En goed, de blogger van filosofie.be had iemand betrapt op een tekst rond evolutietheorie die verdacht goed op een credo begon te lijken. Maar daarom hoeven wij dat toch niet allemaal letterlijk over te nemen?
----------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/05/nogmaals-natuurlijke-selectie.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten