Vervolg op de "problemen met de goudstandaard"!

Een anonieme lezer (die ik uitnodig zichzelf tenminste een nickname te geven) heeft een reactie gepost op mijn "problemen met de goudstandaard" (1). Al was het maar als experiment in hoe je conversaties voert op een blog herneem ik zijn commentaren in italics, en voeg ik er mijn eigen opmerkingen in gewone font aan toe. Voor de overzichtelijkheid herinner ik even aan de drie bezwaren die ik bij een artikel had geformuleerd.

1. De voorstellen hadden een goudstandaard gepresenteerd als dè oplossing voor vertrouwenscrisissen in de bankwereld, terwijl andere standaarden dat precies even goed kunnen.
2. Het opleggen van het verschil tussen (de hypothetische oorzaak van de vertrouwenscrisis) "fractioneel bankieren" en "100% reservebankieren" zou zoveel overheidsinterventie en -controle vereisen dat ik werkelijk niet zie hoe ze hun voorstellen als "vrije markt versus socialisme" kunnen presenteren.
3. De middeleeuwse en Renaissance economieën hadden sterk te lijden van gebrek aan geldmiddelen. Fractioneel bankieren leidt tot een toename van de geldhoeveelheid die relatief gemakkelijker is dan, pakweg, de edelmetalen gaan plunderen in Zuid Amerika.
   

En dan nu, in italics de commentaren met mijn eigen opmerkingen er in gewone font bij gezet.

--------------------------------------
1. Onder een goudstandaard kan een spaarder via een deposito tijdelijk het geld uitlenen aan de bank, die het weer uitleent voor investeringen. Zo worden dubbele claims op het geld voorkomen (fractioneel bankieren), terwijl kredietverstrekking gewoon blijft bestaan, alleen niet meer frauduleus fractioneel, dat louter bijwerkingen heeft.

Hier mis ik mijn eerste punt, dat je precies hetzelfde kan doen als je standaard geen goud is, maar wel schelpjes, of tabak, of papier, of andere dingen. Ook een verzameling schelpjes die je binnenkrijgt, of briefjes, kan je heel precies uitlenen voor de periode waarvoor je ze binnenkrijgt, en dubbele claims worden netjes voorkomen. Ergo, het debat gaat over de voor- en nadelen van fractioneel versus 100% reserve bankieren, en de goudstandaard wordt er alleen maar bij gesleurd.

Een tweede bezwaar bij deze kritiek is dat fractioneel bankieren maar meteen "frauduleus" wordt verklaard. Los van het feit dat je je eigen assumpties inroept als bewijs lopen we hier vooruit op het feit dat je een hoop overheidsinterventie en -controle zal nodig hebben. Immers, iets is maar "frauduleus" als het eerst bij wet verboden is, en dan nog moet het per overheid worden afgedwongen.

2. En natuurlijk hoeven we met de goudstandaard niet (opnieuw) met paard en wagen goud te gaan vervoeren; ook onder goud kun je gewoon rekeningen gebruiken. www.goldmoney.com doet een digitaal goudbankieren. Voila.

Ik kan alleen maar iedereen uitnodigen nog eens te gaan herlezen dat ik alleen maar navertelde hoe het oorspronkelijk was ontstaan. De reden waarom je een depo geeft was destijds om het paard- en kar probleem op te lossen. Meer niet.

3. Die andere standaards zijn ook goed, maar slechter dan goud, dat zoveel voordelen heeft als ruilmiddel boven alle anderen goederen, zoals uit de historie en de vele literatuur over het onderwerp blijkt.

Helemaal mijn eerste punt. Blijkbaar raken we het er nogal snel over eens dat voor- en nadelen van fractioneel bankieren niet geraakt worden door kwesties rond de goudstandaard. Op zijn beurt is de goudstandaard op zich dan ook niet de oplossing van het fractioneel bankieren: "die andere standaards zijn ook goed". Je maakt in feite hel goed het punt: "goud heeft zoveel voordelen boven alle andere goederen". Alleen, en dat is mijn punt, die voordelen worden alleen maar beweerd, en niet bewezen, want het tot nu toe enige argument voor goud, namelijk dat het de vertrouwenskwesties oplost klopt niet: dat kan je met andere standaarden ook, en dat was mijn eerste punt.

Ik signaleer in het voorbijgaan ook maar even mijn derde punt dat we ook hier maar veronderstellen dat fractioneel bankieren slecht is (laat staan "frauduleus"), terwijl mijn eigen derde punt ook die assumptie in vraag stelt. Kortom, mijn punt hier heeft de vorm "INDIEN fractioneel bankieren een gigaprobleem was DAN NOG is dat geen argument voor de goudstandaard".

4. Er is geen overheidsoptreden nodig om het naleven van de goudstandaard te controleren; de kredietwaardigheid van banken is iets tussen bank en klant. Vroeger hebben ook goudstandaards bestaan, zonder allerlei controles. Sterker, overheden hebben de vroegere goudstandaards verknald en de nek omgedraaid.

Maar "vroeger" leenden de bankiers dus wel degelijk het goud uit op zodanige manier dat "dubbele" (en meer) claims op het geld mogelijk waren. En als je dat aan "iets tussen bank en klant" wil overlaten, dan is dat wel in overeenstemming met "vrije markt", maar dan kan je niet langer vermijden dat er banken zullen zijn die fractioneel zullen gaan bankieren. De simpele historische realiteit is dat dat precies is wat er gebeurd is, en blijkbaar werkte het zo goed dat het nooit meer is veranderd.
En ten tweede, als het toegelaten is, hoe kan het dan nog "frauduleus" zijn (mijn tweede punt)? En als dat even goed kan met een goudstandaard als zonder, hoe kan de goudstandaard dan een "oplossing" zijn voor een probleem dat zich even goed kan stellen (mijn eerste punt)?

Ziedaar waarom ik tot nader order maar blijf denken dat de ideeën rond "goudstandaard als oplossing voor vertrouwenskwesties" die tegelijk in overeenstemming zijn met vrije markt principes tot contradicties leiden.

5. Er bestaat geen "probleem van liquiditeit": wie genoeg rente betaalt kan altijd een krediet of hypotheek krijgen. Dat "liquiditeitstekort" is simpelweg de weigering van mensen om die rente te betalen, de weigering zich aan de markttucht te onderwerpen. Ze willen gewoon goedkoop geld en daarom zetten ze liever de fractionele geldpers aan. Elke geldhoeveelheid is voldoende om de ruilfunctie te voorzien, geldtekorten in het algemeen bestaan niet, wel kun je als individu ontevreden zijn met je inkomen. Dat er vraag is naar fractioneel geld, is geen reden er ook in te voorzien. Er is ook behoefte aan huurmoordenaars, vechtersbazen en andere geweldplegers. Daarin voorzien wordt toch ook breed afgewezen.

Dit is mijn derde punt. Ik signaleer dat gewoon beweren dat er "geen probleem van liquiditeit is" niet volstaat om het ook waar te maken. Dat de pré-achttiende eeuwse economieën een chronisch liquiditeitsgebrek hadden is iets dat je kan lezen in een rééksen historische werken: ik had in het bijzonder verwezen naar een post waarin ik Cipolla citeerde, maar ik weet zeker dat bijvoorbeeld ook een Fernand Braudel het er uitgebreid over gehad heeft. Pomeranz! Sargent & Velde! De "liquiditeitsgebrek bestaat niet" filosofie is niets anders dan een assumptie, die je (vanzelfsprekend) niet tegelijk als bewijs kan inroepen.

Ik signaleer ook even dat INDIEN fractioneel bankieren op dezelfde schaal moest afgewezen worden als huurmoordenaars, je DAN meteen overheidsoptreden en -controle zou nodig hebben om communistische regimes naar de kroon te steken. Terwijl, als je het aan "iets tussen bankier en klant" wil overlaten, ik maar de contradictie kan vaststellen dat je die logica wel niet voor huurmoordenaars zal willen toepassen...

6. Wat die bankiers deden met het goud in de kluis, is simpelweg fraude: zelfverrijking met andermans bezit.

Maar toch wil je het overlaten aan "iets tussen bankier en klant"? In dat geval zal je, precies zoals in de historische realiteit gebeurd is niet kunnen vermijden dat het toch gebeurt, en jouw term "fraude" is niets anders dan jouw aan de kant van de weg staan mopperen omdat je je zin niet krijgt. Terwijl, als het werkelijk een misdrijf was zoals "huurmoord" je het alleen maar kan vermijden door het tot misdrijf te verklaren (dit is Hayeks "rule of law" die ik hier inroep; maar het zou niet de eerste keer zijn dat iemand tot communist wordt uitgeroepen omdat hij Hayek toepast...). En vervolgens zal je moeten checken, voor elke lening, of het wel eigen kapitaal was dat daar werd uitgeleend, of een depo dat dezelfde vervaldag heeft als het krediet dat er tegenover staat. Kortom, er zal een apparaat van regelgeving en repressie nodig zijn om een communistisch regime naar de kroon te steken: dat was mijn tweede punt, en ik denk dat het net als mijn andere punten nog steeds recht staat.

--------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2011/03/problemen-met-de-goudstandaard.html