dinsdag 15 november 2011

De obligatiemarkten zijn de euro al aan het afschaffen?

Heel lang geleden, toen de dieren nog spraken en er geen euro was, was het heel normaal dat allerlei Europese landen veel hogere rentevoeten hadden dan, pakweg, Duitsland en Nederland. Dat had natuurlijk veel te maken met het feit dat ze allemaal eigen munten hadden. Die "Zuid Europese" munten devalueerden in feite gedurig tegen sterkere munten - noem het de D-Mark - en alleen al om het waardeverlies te compenseren betaalden ze hogere rentes.

Maar er was meer aan de hand. Vandaag zijn we het al gewoon dat Europese staten specifieke problemen hebben. De staat moet, bijvoorbeeld, pensioenen betalen, maar ze verdienen minder aan belastingen dan ze uitgaven hebben. Dus je vraagt aan een bank om toch maar betalingen te doen, en de staat zal "later" terugbetalen. De bank die dat doet laat als het ware de staat op haar rekening "in het rood gaan", en dat is niet wezenlijk verschillend van het systeem waarin de bank, of iemand anders, obligaties van die staat koopt, zodat de staat met dat geld die pensioenen betaalt.

Vandaag volstaat het een beetje rond te kijken op een open internetforum en je ziet dat "de bankiers" bedreigd worden met galg en brandstapel, omdat ze teveel obligaties van die staten hebben gekocht - en dus nu ook nog de spaarcenten dreigen mee te sleuren in de crisis. Dus je begrijpt dat de bankiers ook niet meer erg geneigd zijn om de rekeningen in het rood te laten gaan, en op een gegeven moment komt het punt dat de centen op zijn: geen pensioenen meer, geen salarissen voor politie agenten, niet meer voor de mensen die de vuilniszakken komen ophalen... En natuurlijk ook niet meer om vervallende obligaties af te lossen. Het geld is er gewoon niet.

Juist omdat dat risico er stilaan reëel uitziet kunnen ze alleen nog lenen tegen veel hogere rentes, wat weer maakt dat ze nog meer geld nodig hebben om alle schulden af te lossen, hetgeen dus de put nog dieper maakt: enzovoort. (Toch, nu ik er zo even over nadenk, zou ik wel eens het voorstel willen lanceren dat de volgende die pleit voor besparingen en alleen besparingen, te horen krijgt dat eerst de salarissen van de vuilnisdienst van zijn gemeente worden ingehouden...)

Maar toen, dus toen die dieren nog praatten, was niet dat de reden waarom de rentes hoger lagen. Immers, in noodgevallen (zoals nu, ongeveer) konden die staten desnoods gewoon drachmes, lires, franken enzovoort drukken, en daarmee de schulden betalen. Zoiets leidt doorgaans tot inflatie, dus erg briljant is het niet als plan, maar als de mensen lopen te verhongeren, of uitgerekend in jouw straat wordt het huisvuil niet meer opgehaald, dan zou je misschien, desnoods, als het dan echt moet, nog eens... uim... nadenken? En dus dachten de markten ook echt na, en ze beseften dat het risico op drukken en inflatie niet denkbeeldig was, en dus vroegen ze een hogere rente. Allemaal omdat die staten hun eigen munt hadden, die niet alleen geregeld in waarde daalde, maar dus ook toeliet geld te drukken.

Vandaag zien we stilaan opnieuw rentevoeten op Zuid Europese staatsobligaties die doen denken aan de tarieven van de tijd dat de dieren nog spraken. Op het eerste zicht niet omdat ze geld zouden kunnen gaan drukken, want onder de euro mogen ze dat niet. Maar als je er nog eens over nadenkt... Is het denkbaar dat de markten al bezig zijn de euro af te schaffen? Hoewel het met heel veel papierwerk zou gepaard gaan denk ik dat dat in feite helemaal niet moeilijk hoeft te zijn (1). En dus zou je wel eens van de ene dag op de andere een hoop staatobligaties in drachmen of lires kunnen zien - bijvoorbeeld: in jouw zak, of op de balans van de bank waar jouw spaarcenten staan - en hoewel de kassen leeg zijn zullen de drukpersen draaien dat het niet meer mooi is, en... alles zal netjes terugbetaald worden!

Maar de obligatiehouders zullen wel hoge rentes op hun staatsobligaties verdienen. Precies zoals in de tijd dat de dieren nog spraken. En er nog geen euro was.

----------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2010/11/uit-de-euro-stappen.html

Geen opmerkingen: