Tom Holland begint zijn boek Millennium met de eeuwen en decennia voor het jaar 1,000. De mensen dachten dat het einde van de wereld nabij was (volgens één of andere bijbelpassage was dat immers zo), en ze zagen overal de tekenen van de naderende Antichrist. (Waarom dat einde van de wereld altijd in het bijzonder aangekondigd zou worden door zéér kryptische “voortekenen” als kometen is me altijd een raadsel geweest, maar misschien is God in publiciteit minder goed dan de filmindustrie.) Maar voor we meewarig glimlachen om zoveel bijgeloof, vindt Holland, moeten we bedenken dat ook wij onze eigen portie millennium angst hebben gezien: denk aan de millenniumbug die ons ging treffen in 2,000.
Natuurlijk, dat modern doemscenario vertoont een groot verschil met de Antichrist: het bevatte een kern van waarheid. We weten tenslotte niet (denk ik toch) hoeveel serieuze problemen al die koortsachtige IT-operaties voorafgaand aan het jaar 2,000 hebben vermeden – laat staan of er misschien serieuze problemen zijn geweest, waaraan niet noodzakelijk veel publiciteit is gegeven.
En zo bedacht ik (omdat Holland de trefwoorden zelf laat vallen) dat we nog altijd te maken hebben met niet één maar twéé andere hedendaagse doemscenario’s, die we misschien ook wel bij de millenniale angsten mogen rekenen. Ze hebben alvast als kenmerk gemeen dat er een kern van waarheid inzit, en verder dat er groot potentiëel voor “believers versus non-believers” inzit. De beschaving loopt op zijn einde, de wereld zal vergaan, en hoewel er (eigenlijk) nu al niets meer aan te doen is doen we er goed aan toch maar vast boete te doen.
De eerste van die twee scenario’s is de klimaatangst. Wees gerust, je zal mij niet horen ontkennen dat er waarheid inzit. Samengestelde interest (1)... Het gaat altijd op dezelfde manier; het is voorbij de horizon dat de dingen gebeuren, dus zolang je je blik niet te ver richt kan je je afvragen wat er in godsnaam aan de hand is. Maar aan de andere kant van de barrière... Die mondopenvallende verbazing als je maar de mogelijkheid overweegt dat het toch allemaal geen wiskunde is; die decibels die opstijgen bij elke vraag die je maar stelt. Ik zou zeggen, als iemand graag zou zien dat dom rechts ophoudt ze een “linkse kerk” te noemen kunnen ze altijd eens proberen ophouden met zich als een kerk te gedragen?
Het tweede hedendaagse millenniale doemscenario is Eurabië. Misschien blijft de planeet wel draaien, maar ze zal voornamelijk bevolkt worden door (en knijp nu je neus dicht) Moslims. Weg zullen onze Westerse verwezenlijkingen zijn, zomaar opeens zal quasi de hele mensheid kiezen voor religieus obscurantisme, allemaal omdat het zo gepredikt wordt in Saudi Arabië. En die mondopenvallende verbazing als je opmerkt dat de cijfers niet kloppen (2). De decibels die opstijgen als blijkt dat je over het onderwerp nadenkt (“nadenken”, als tegengesteld aan “geloven”) en je iets ziet (3) dat het credo al eerder had beweerd!
En ik denk niet dat je de zaak er op zal verbeteren als je er op wijst dat ze zich als een kerk gedragen; hoewel het natuurlijk wel zo is.
In beide gevallen gaat het ook allemaal gepaard met iets van die hopeloosheid die er in het jaar 1,000 met de naderende Antichrist ook was. Er is in beide gevallen al niets meer aan te doen, het is een fantastisch onderwerp om eens flink mee in de aandacht te komen maar in feite konden ze al even goed allemaal hun mond houden en het resultaat zal precies hetzelfde zijn: “we” worden weggespoeld door een moderne zondvloed.
En dat soort dingen doet me bedenken: niet alleen chronologisch komt de 100% irrationele millenniumangst van de Antichris eerst. Ook vandaag zit de behoefte aan doemprediken het diepst, en is de vraag over welk van beide scenario’s iemand wil gaan piekeren bijkomstig. Want, hé, ik zou het haast vergeten, maar alleen al het feit dat iemand die zich over het ene scenario zorgen maakt erg vaak het andere zal afwimpelen – dat alleen zegt toch ook al veel, nietwaar?
(Bij wijze van afsluiter: aan iedereen die nu boos fronsend een variant zit te bedenken op “jamaar, het verschil is dat scenario X toch waar is terwijl scenario Y alleen maar een excuus is om belastingen te heffen (resp. een complot van de Westerse leiders tegen hun eigen bevolking)” zou ik zeggen... zie je wel?).
------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/02/dingen-die-iedereen-zou-moeten-weten.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/08/eurabi-de-cijfers-kloppen-niet.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/09/brad-delong-zou-zeggen-robeys-smackdown.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten