Nu de "Europese schuldencrisis" maar niet overwaait zijn sommige Europese leiders op een waarlijk revolutionair idee gekomen. Indien het werkelijk tot een ontploffing komt, dan moeten de schuldeisers (obligatiehouders) ook een deel van het risico dragen! Jawadde! Amai! Pikuur!
Af en toe denk ik, samen met allerlei extreem-links gespuis, dat sommige delen van de financiële markten inderdaad "pervers" zijn, en dan in het bijzonder de markten van de overheidsschulden. Want bekijk nu het alternatief van dat "revolutionair" idee. Wat beelden ze zich eigenlijk in? Beelden ze zich in dat ze zomaar hun geld kunnen beleggen in Ierse (of Argentijnse, of Mexicaanse, of Griekse,...) schulden en als ze er vijf, acht, tien, twaalf percent voor krijgen, dat dat dan alleen zomaar voor hun mooie ogen is? Bestaat dat werkelijk echt, dat mensen zich op zodanig grote schaal laten wijsmaken dat ze zomaar gratis enorme rendementen kunnen halen, dat Europa er moet aan komen herinneren dat rendement wel in relatie staat met risico?
De laatste keer dat ik me iets dergelijks bedacht zal met de Argentijnse schuldcrisis van 2,001 geweest zijn. Ik weet zeker dat er waren die in dezelfde tekst waarin ze kloegen over de geleden verliezen wezen op het "risico" dat ze genomen hadden. Het enige waar ze maar niet schijnen op te komen is dat een "risico" dat zich niet in een verlies kan vertalen helemaal geen risico is. Of in mensentaal, als je veel verdient omdat je veel risico loopt, dan zal je af en toe op een stevig verlies zitten. (Moeilijk? Stap onmiddellijk uit alle financiële markten en zet je geld op een spaarboekje, einde discussie. Punt.)
Ineens moet ik terugdenken aan een poster die we nu maar "P" zullen noemen. Geregeld wilde hij weten waarom rechts gespuis zoals ikzelf altijd maar kritiek had op allerlei toestanden, terwijl we toch leefden in die zeer schitterende wereld van gezondheidszorg, stijgende levensverwachting etc. Het was een zodanig goede vraag, denk ik, dat hij niet de moeite deed om de antwoorden te lezen. De antwoorden die er op neerkwamen dat je die zeer schitterende samenleving niet alleen moet kunnen neerzetten, maar ook moet kunnen volhouden.
Want kijk, elke maand betalen de staten dus hun gepensioneerden, zieken, werklozen (etc.) geld. Ze doen dat typisch niet met geld dat ze hebben; ze doen dat typisch met schulden. Dat wil zeggen, ze zetten geld op iemands rekening dat, bijvoorbeeld, een bank ze heeft voorgeschoten. Of, bijvoorbeeld als de banken niet langer extra schulden van de staten willen aanvaarden, geld dat spaarders aan die staten hebben voorgeschoten, onder de vorm van obligaties. Dat kan gewoon niet anders; indien (bijvoorbeeld) een bank geld op iemands rekening zet, dan moet dat geld OFWEL ergens vandaan komen, OFWEL betaalt de bank het zelf. En aangezien dat laatste nu eenmaal niet het geval is kunnen we concluderen dat de bank het doet omdat iemand anders het heeft voorgeschoten, of omdat de bank het zelf voorschiet, vermits ze denkt dat de overheid het zal teruggeven.
Tenminste, de bank zal de betaalopdrachten blijven uitvoeren zolang ze gelooft dat de overheid (ooit) het geld zal teruggeven. En als de banken het op een dag niet meer geloven, en als de staten ook geen beleggers meer vinden die hun spaargeld willen voorschieten (omdat die ook niet meer geloven dat de overheden het zullen terugbetalen), dan kan de overheid ook geen betalingen meer doen. Gedaan. Op. Leeg. Finito. Doek.
Ziedaar het antwoord van P. Het is zeer gemakkelijk te orakelen over de zegeningen van de maatschappij als je je niet hoeft af te vragen hoelang je het nog kan betalen, bijvoorbeeld omdat je weigert te zien wat er voor je ogen gebeurt: de beleggers vragen stijgende rendementen voor de obligaties, omdat ze anders helemaal niets meer willen voorschieten. Alleen jagen die stijgende rendementen de overheid alleen maar op nog meer kosten, en duwt het de economie nog meer de diepe in, wat leidt tot nog hogere kosten, en op het einde een enorme knal.
Het is precies die knal waar het "risico" inzit. Op een dag moet de staat dus weer eens al die pensioenen en uitkeringen betalen... En ook nog al die oude schulden die vervallen en die eveneens (terug)betaald worden door het aangaan van nieuwe schulden... En als die dag blijkt dat er helemaal niemand is die die nieuwe schulden wil kopen, dan kan de staat helemaal niemand betalen. Niet de gepensioneerden, niet de werklozen, en ook niet de houders van de bestaande schulden.
Maar nu de Europese leiders opmerken dat zoiets inderdaad kan gebeuren, nu is het opeens paniek. In feite gedragen ze zich een beetje zoals P. Ze leven in een heerlijke nieuwe wereld waarin ze allerlei voordelen zien, zoals schitterende sociale zekerheid of hoge rendementen, maar als ze ook maar een beetje de vraag zien of dat allemaal wel betaald kan worden, dan krijgen ze hun kop niet snel genoeg in het zand.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten