De vooruitgang staat voor niets (Koen heeft een I-pad gezien)

Een collega liet me de i-pad en de "kindle" zien, en kocht maar snel een boek op Amazon, en hup! Het stond op zijn machien! En inderdaad, je kan dat lezen, en je kan daarin snuisteren, en je kan er passages in aanstippen, en ik besef... Ik heb links en rechts op het internet al wel eens een vergelijking van het net met de boekdrukkunst neergezet, en het lijkt me dat we in een volgende fase aan het schakelen zijn. De boekdrukkunst, dat heeft de eerste decennia praktisch alleen maar bijbels gedrukt; 100 jaar (of zo later) kreeg je zoiets als Kopernikus, nog later Galileï, Newton... het kwam heel traag op gang, maar evolueerde exponentieel.

De eerste periode van het internet was in belang vergelijkbaar met het drukken van bijbels. Enorm potentieel, maar totaal onderbenut. Niemand wist hoe. Ikzelf denk aan de "usenet ontgoocheling". Een geweldig systeem dat conversaties - weer die "uitwisseling van ideeën" - bevordert, maar totaal verdronken in haar eigen anarchistische idealen. Ik herinner me ineens hoe iemand van "luciede links" me eens weemoedig vertelde over hoe zij hadden gedroomd dat de emancipatie en de opleiding van de mens een nieuw tijdperk van rationaliteit en solidariteit ging doen ontstaan, en wat dààrvan was overgebleven. Een beetje op dezelfde manier, denk ik, hebben de anarchisten ontdekt dat de openheid van het systeem niet de volgende fase van de menselijke ontwikkeling was, maar wel het bewijs waarom die zo verafschuwde "poortwachters" zo hard nodig waren.

En van dat debacle naar al die experimenten als blogs en tweets (ik experimenteer er zelf ook weer mee), om me te beperken tot die paar waarvan ik me tenminste bewust ben, maar die wel het symptoom zijn van die onstuitbare menselijke drang naar creativiteit, vernieuwing, drang om er toch iets van te maken. En ja, als het daarover gaat, dan doen we misschien beter zonder "poortwachters".

I-pad en Kindle, dus. Het geheim is dat sommige producten zo veel informatie bevatten, en zo weinig botte materie, dat je ze mits het beetje (nu ja...) technologie waarover we nu beschikken gewoon aan huis kan leveren. Boeken, bijvoorbeeld. Maar ook muziek. Of films. Veel entertainment, maar ook educatie, en waarschijnlijk toch ook wel enkele manieren om de manier van werken te revolutionaliseren. Alles bij mekaar toch wel een aardig stukske BNP dat niet langer veel papier, plastiek of transport hoeft te kosten. En hoe meer "informatie per product", hoe minder vervuiling, zou ik zo denken?

Maar laten we even verder denken. Is het denkbaar dat aan huis geleverde informatie tot nog veel meer onverwachte mogelijkheden kan leiden? In mijn "science fiction mode" beslis ik eerst ("natuurlijk kunnen we sneller dan het licht reizen"), wat er kan, en vraag me dan af hoe het ongeveer zou gaan. Bijvoorbeeld: farmacie! Beeld je in dat ik thuis op een knop duw, en mijn pillen of druppels liggen klaar! Wat zou daar zoal voor nodig zijn?

Wel, ten eerste moet het product heel veel informatie bevatten. Maar bij geneesmiddelen is dat net zoals bij boeken ook zo: niet de atomen waterstof en zuurstof en koolstof enzovoort zijn wat telt, maar wel de manier waarop ze in mekaar zitten. De vraag is dus: wat is er nodig opdat een bestelling leidt tot het sturen van informatie die op haar beurt maakt dat er "pillen of druppels klaarliggen"? Zo op het eerste zicht denk ik dat er nodig is dat die pillen en druppels bestaan uit simpele bouwstenen die je bijvoorbeeld in bulk kan halen en opslaan in een super kleinschalige synthese eenheid, die op vraag, en mits levering van de informatie, overgaat tot de productie van het geneesmiddel. Dat lijken me dan twee technologische doorbraken die we nu niet hebben: standaard simpele bouwstenen voor medicijnen en micro fabriekjes op de schaal van een huishouden. Maar wat niet is kan nog komen.

Als je eenmaal een beetje "science fiction" inroept en je dan afvraagt wat er nodig is, lijkt me niet onredelijk dat je nog veel meer voorbeelden kan bedenken, die zullen maken dat de mensen van binnen honderd jaar (of zoiets) terugkijken naar onze periode, en vinden dat wij moesten leven in ontzettend primitieve omstandigheden. Ja, ze kenden al de "boekdrukkunst", destijds in 2011, maar veel meer dan "bijbels drukken" konden ze er nog niet mee doen.