Hopen conversaties, vandaag, zowel op het internet als "in real life", over de interventie van de Centrale Banken van gisteren. De optimisten denken iets van "eindelijk doen 'ze' iets, hoera!". De pessimisten zeggen dan weer dat de fundamentele problemen niet worden opgelost, "de vreugde zal van korte duur zijn. Wie heeft gelijk?
Abstractie makend van een hoop complicerende factoren hangt veel af van één van twee mogelijke hypothesen. De eerste hypothese zegt dat het probleem een liquiditeitskwestie is. Het wantrouwen in de markten is zo groot, zegt die hypothese, dat niemand nog geld wil lenen aan banken, en inmiddels ook aan staten. Het gevolg is dat de geldstromen opdrogen, de economie stilvalt, en de rentevoeten stijgen, zodat de schuldenlasten nog zwaarder gaan wegen, zodat de geldstromen nog meer afnemen wat dan weer het wantrouwen doet toenemen...
Een grote vicieuze cirkel, dus, die eindigt met een self-fulfilling prophecy. De wereld gaat om zeep omdat de mensen geloven dat de wereld om zeep gaat. In dat geval volstaat het dat een externe speler de liquiditeitsstroom weer op gang brengt, wat de rentevoeten weer naar normale niveau's brengt, zodat de schuldenbergen er minder dreigend uitzien, zodat er weer meer geïnvesteerd kan worden, wat de economie weer op gang brengt... Je ziet het voor je: dat was de hypothese van de optimisten ("hoera").
De andere hypothese denkt echter dat het probleem een solvabiliteitskwestie is. De wereld gaat niet om zeep omdat de mensen dat zelf geloven (en er naar handelen, wat de boel verergert: zie hierboven) maar omdat de onderliggende problemen onopgelost blijven. De schulden zijn werkelijk te groot geworden in verhouding tot de bezittingen, en geen enkele hoeveelheid "liquiditeit" kan dat verhelpen. En dus was de opluchting van gisteren één grote illusie; vreugde om de cavalerie die opdaagt, terwijl de vijand tanks en kanonnen inzet.
Wie heeft gelijk? Ik denk: we weten het niet. Het is belangrijk te beseffen dat het liquiditeitsprobleem (de bezittingen zijn gezond genoeg om alles te kunnen dragen, maar als iedereen desondanks tegelijk door dezelfde deur naar buiten wil gebeuren er ongelukken), als het lang duurt, het solvabiliteitsprobleem kan veroorzaken: weer die vicieuze cirkel. In dat geval hebben de Centrale Banken natuurlijk gelijk te interveniëren. Maar het zou ook kunnen dat het solvabiliteitsprobleem er al is. In dat geval hebben we er alle belang bij niet langer de symptomen te bestrijden, maar de oorzaken aan te pakken. Dat is iets wat de pessimisten absoluut moeten blijven onder de aandacht brengen.
Jammer genoeg beginnen op dit punt enorm veel mensen te redeneren op het niveau van de twee kindjes die zich afvragen wat de "correcte" manier is om koekjes te verdelen: elk evenveel koekjes (zoals het traagste kindje wil) of elke evenveel tijd (zoals het snelste kindje wil) (1). Analoog, dus, willen de pessimisten - soms gewoon per religieus dogma - absoluut niet dat de overheid met haar interventies wel eens iets goeds zou kunnen doen: en dus poneren ze dat het een solvabiliteitsprobleem was. In dat geval, immers, kunnen ze doen alsof ze "afleiden" (terwijl het in werkelijkheid hun vooraf vastgelegde premisse was) dat overheidsoptreden fout is.
Even analoog ook zijn de optimisten vaak zo optimistisch omdat ze altijd denken dat problemen er zijn om door de overheid te worden opgelost: noem het gerust een religieus dogma! Dus poneren ze dat het een liquiditeitsprobleem is. In dat geval, immers, kunnen ze doen alsof ze "afleiden" (terwijl het in werkelijkheid hun vooraf vastgelegde premisse was) dat overheidsoptreden noodzakelijk is.
Jammer, natuurljk, omdat ze er alleen maar mee terechtkomen in die atmosfeer waarin iedereen altijd maar weer zijn favoriete dogma's herhaalt, liefst vergezeld van tonnen geleerde url's en verwijzingen, om zo te "bewijzen" wat ze in werkelijkheid "toevallig" altijd al geweten hebben. Ze preken zo vaak voor hun eigen enthousiast applaudisserende parochie dat ze helemaal niet in de gaten hebben hoe ze er alleen maar hun eigen geloofwaardigheid mee op straat vergooien. Zoals de gebeurlijk tot hier meelezende aanhanger van één van beide kampen onmiddellijk kan verifiëren, door het bovenstaande even toe te passen op de aanhangers van het andere kamp.
De eerste stap om er een beetje serieus uit te zien (buiten die dierbare parochie, dan) is erkennen dat we het eigenlijk niet weten. En vanaf dan proberen meer te weten te komen, onafhankelijk van wat tot dan toe je persoonlijke voorkeuren waren, natuurlijk.
---------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2011/11/assumpties-uit-het-leven-gegrepen.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten