Een heel aardige meevaller, deze vroege winter: via Kindle heb ik Michal Jones' Stalingrad gekocht, en zowat in één ruk uitgelezen. Het is een zeer goed boek, voor iemand op mijn niveau. Dat wil zeggen, er zijn mensen die je uit het blote hoofd de hele "order of battle" van een willekeurige veldslag uit WOII kunnen opgeven, alsook hoe de slag verlopen is met datum en uur erbij: en voor hen is het ongetwijfeld een toeristenboek. Maar voor iemand zoals ik, die toch de stad "Volgograd" op een blinde kaart zou kunnen vinden (1), en een paar historische verhalen over het stadspark (2) zou kunnen vertellen, of over de wijdere omgeving (3): een zeer goed boek.
Hij krijgt vier sterren op mijn schaal van kwotering (4). Meer dan het zoveelste heel redelijk boek dat je als kenner niet mag missen. Ja, ik denk dat het ook de totale leek, die zich al drie zinnen zit af te vragen wat "Volgograd" (1) er in godsnaam bij komt doen, ook zou kunnen interesseren. Maar het is geen vijfster omdat er enkele leemtes overblijven. Zo concentreert het boek zich heel erg op de eerste maanden. Ikzelf vond dat geweldig, omdat ik nu eenmaal vind dat die cruciale straatgevechten van september en oktober ook in het betere werk (steeds op mijn niveau) erg onoverzichtelijk en onvolledig bleven. En Jones houdt er dan ook mijn vier welgemeende sterren aan over. Maar de manier waarop je dan een bladzijde omslaat en ongeveer leest "en toen omsingelden de Russen het Zesde Leger, voetnoten, bibliografie en index": ik vond dat deel van de slag wat kort verteld.
Ook slaat het boek soms een toon aan waarbij de ambitie vervolgens wat groter lijkt dan wat er wordt waargemaakt. Een aantal keer komt er een uitdrukking als "it can now finally be revealed what really happened" in voor. Niets mis als je denkt met je oorspronkelijk historisch onderzoek een aantal klassiek geworden verhalen te kunnen bijstellen. Maar meestal lijken de revelaties toch niet veel meer dan beter gestoffeerde anekdotes, of een aantal dingen die je met een beetje gezond verstand zelf al had bedacht - natuurlijk heeft de propaganda één en ander serieus bijgekleurd - of zwaar speculatief geschuif met mogelijkheden. Misschien illustreert het ontbreken van Chuikovs naam op een cruciaal bevel uit het hoogtepunt van de strijd wel dat hij de moed had opgegeven en (tijdelijk, zeer tijdelijk) uit zijn bevel was ontzet - maar misschien, ook, illustreert het alleen maar dat de generaal juist een balk op zijn hoofd had gekregen, of gewoon eindelijk eens langer dan vijf minuten tegelijk kon slapen. Spectaculair als veronderstelling, ongetwijfeld, maar voor mij een beetje dun.
Maar dat neemt allemaal niet weg dat het vier stevige sterren zijn. Zelfs als je gebaseerd op het standaardwerk van Beevor, met in je hoofd mijn soort plattegrond en mijn soort chronologie (elementair, maar waarschijnlijk wel stukken beter dan wat de gemiddelde lezer ervan weet), vindt dat het "maar" anekdotes zijn, dan zijn het toch vaak anekdotes die heel dat verhaal weer op een heel aparte manier tot leven roepen. In feite zit ik zelfs te broeden op de mogelijkheid om er nog een paar posts aan te wijden. Dat gooit dan natuurlijk heel erg de ruwe chronologie van "de serie" overhoop, en ook is het stilaan alweer een jaar geleden dat die serie geëindigd is, maar toch...
Als ik "het" op een bepaald moment voel opkomen; als "de muze" - zou er een muze zijn voor verhalen als "De Slag om Stalingrad"? Dat moet dan wel dezelfde muze zijn die ooit "de wrok van Achilleus, zoon van Peleus" heeft bezongen - nog een toeslaat; dan sluit ik niet uit dat wij nog eens samen over de Mamaev Kurgan of door de Tractorfabriek wandelen.
En het zal niet over de mooie lente avond gaan.
------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2010/06/aan-de-oevers-van-de-volga-lag-een.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2010/07/mamaev-kurgan.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2010/11/vorwarts-kameraden-wir-mussen-zuruck.html
(4) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/03/kwotering.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten