Dus als ruim een jaar na het losbarsten van dat debat de lange termijn rentes erg laag zijn, dan (zegt Krugman) bewijst dat dat hij het al die tijd goed heeft gezien. Terwijl Geert Noels schreef dat die rentevoeten niet veel bewijzen, want "de markten zijn gemanipuleerd". Ik heb er mijn twijfels al eerder bij uitgedrukt (2), maar nu ben ik eens verder op het blog van Geert gaan snuisteren.
Een kleine twee jaar geleden vernemen we dat de ECB "zich van schok heeft vergist" (3). Die is nog altijd bezig de inflatie te bestrijden, maar zal "over zes maanden gezichtsverlies lijden", want de inflatie zou wel eens negatief, en dus deflatie, kunnen worden. De ECB kan...
"(...) de rente belachelijk hoog houden. De inflatie zal dan definitief dood zijn, net zoals het banksysteem en het economische systeem. En op de puinhoop die er dan zou ontstaan, zou deflatie een generatie lang welig tieren."
En ik zou zeggen: fijn, maar dat is precies wat Krugman ook al de hele tijd vindt. Hoe dan ook, volgens Geert, in 2,008, dreigt deflatie, en dat zou een puinhoop zijn, en dat zou wel eens een hele generatie kunnen duren. Geert besluit zijn post met een pleidooi voor een sterke rentedaling.
Maar ook vindt hij dat we niet moeten overdrijven, want in een post van amper een week later (4) wijst hij er op dat de enorme stimulus die de Amerikaanse overheid uitvaardigde, tijdens dat eerste hoogtepunt van de crisis, tot "het drukken van geld" en dus inflatie ("geldontwaarding" is het woord dat hij gebruikt) dreigt te leiden. En bijna een jaar later maakt hij zelf de samenvatting met de term "duaalflatie" (5). Zoals hij zelf schreef zitten we geprangd tussen dreigende inflatie en dreigende deflatie, en blijkbaar suggereren de cijfers van een jaar nadat hij ze allebei had gesignaleerd dat beide krachten elkaar in een ongemakkelijk evenwicht houden. Voor de korte termijn voorziet Geert deflatie, maar op de middellange termijn zal de explosieve schuldpositie alnog inflatie geven.
Maar op 25 mei 2,010 lijkt de balans toch eerder naar de kant van de deflatie te zijn doorgeslagen: Geert kondigt "het decennium van de deflatie" aan (6). We vernemen ook dat de Duitse politiek die deflatie nog kan versnellen, maar aan het einde vindt Geert dat de deflatie een "correctie" is op "decennia van overdrijvingen". Dat klinkt al minder dramatisch dan "de dood van het banksysteem en het economische systeem" die in de eerste post nog "een puinhoop" heette - maar ik vraag me een beetje af waarom het een "puinhoop" was toen nog niet duidelijk was welke van de twee krachten het zou gaan halen, en een "correctie" zodra het er op lijkt dat het, ondanks de "explosieve schuldenpositie" geen inflatie, maar wel deflatie wordt.
En des te meer zit ik me te verwonderen als ik naar de recente post over de "Nipponizatie" van de Amerikaanse economie kijk (7). De term slaat op het feit dat de Japanse economie, ergens vanaf de jaren negentig in een zeer pijnlijke deflatie was terechtgekomen, en Geert wordt zowaar een beetje schamper als hij terugdenkt aan een speech van Bernanke, uit 2,002, waarin die nog dacht dat hij die deflatie wel zou weten te vermijden.
Want laten we even vergelijken met wat Krugman er zelf van zegt. Sinds ruim een jaar, zegt die (8), kondigen de tegenstanders van de stimulus een hollende inflatie en stijgende rentevoeten aan. Terwijl zijn eigen model...
"(...) is basically an updated Keynesian view: sticky prices revised gradually based on unemployment and excess capacity, the possibility of persistent economic malfunction because people are trying to hoard cash rather than buying real goods. And this view also said that we were and are in a liquidity trap, in which things that might have been inflationary under other conditions — like a large expansion of the monetary base — weren’t at all inflationary under current conditions. In fact, the likely outlook was for falling inflation, and possibly deflation."
En wanneer je dan een jaar later kijkt naar wat er van gekomen is...
"And what has happened has been very much what people like me said would happen: in the face of persistent high unemployment, inflation has fallen despite all that money creation, and interest rates have stayed low despite those budget deficits."
Maar van dat laatste schreef Geert nu juist in die zeer recente post (1) dat dat kwam omdat "de rentevoeten gemanipuleerd werden". En kijk, nu gaat mijn boerenverstand rebelleren. Ik weet, in de economie verhoud ik me tot Geert zoals ik me in de natuurkunde tot Einstein verhoud - maar mijn verhouding tot Krugman ziet er precies gelijk uit. En in ieder geval mag ik altijd proberen uit te drukken wat ik nog niet begrepen heb.
En wat er bij mij niet in raakt is dat je (a) modellen hebt, zoals Krugman aangeeft, en waar Geert minstens zelf serieus naar verwijst, die er uitzien als
"hoge werkloosheid en recessie => lage inflatie en lage rentevoeten"
Om (b) vervolgens vast te stellen, zoals Geert zelf doet in de posts die ik heb aangehaald dat de hoge werkloosheid en recessie er ook werkelijk zijn (tenzij ik die dood van het bank- en economisch systeem, die "Nipponizatie", die "puinhoop" en die "decennium van deflatie" slecht lees, natuurlijk), en dan...
... te verklaren dat de inflatie en de rentevoeten laag zijn omdat de cijfers gemanipuleerd werden!
Ik moet terugdenken aan mijn eerste lessen logica. Met de gegevens (ten eerste) "als het regent wordt de straat nat" en (ten tweede) "het regent" mag je concluderen dat de straat nat zal liggen. Maar hier hebben we niet alleen het model "als het regent ligt de straat nat" plus de vaststelling dat het regent. We kunnen ook nog eens met onze eigen ogen zien dat de straat nat ligt. Maar toch moeten we concluderen dat dat laatste komt omdat de straat gemanipuleerd wordt?
Laat me absoluut duidelijk maken: als ik mensen die heel veel meer van economie weten dan ik dingen zie verklaren die niet kloppen met mijn boerenverstand, dan is de juiste hypothese niet "hij heeft er niets van begrepen", omdat de juiste hypothese wel is: "als ik het beleefd vraag wil hij het me misschien wel uitleggen".
Dus ik zal in de commentaren bij Geert maar eens naar deze post verwijzen. Maar mag ik misschien, ten behoeve van mogelijke andere commentatoren, eerst ook eens aan het concept "politieke vervuiling van het denken" (9) herinneren?
--------------------------------------
(1) http://www.econoshock.be/2010/why-markets-are-a-bad-indicator/
Ivan Janssens verklaart maar meteen dat Geert wel, en Paul Krugman niet begrijpt waar het over gaat: http://www.ivanjanssens.be/dutch/fyieartikel.asp?link=574
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2010/07/veel-vragen.html
(3) http://www.econoshock.be/2008/de-ecb-heeft-zich-van-schok-vergist/
(4) http://www.econoshock.be/2008/meer-dan-8000-miljard-dollar-stimulus-happy-thanksgiving/
(5) http://www.econoshock.be/2009/duaalflatie-iemand/
(6) http://www.econoshock.be/2010/het-decennium-van-de-deflatie/
(7) http://www.econoshock.be/2010/nipponizatie-van-de-vs/
(8) http://krugman.blogs.nytimes.com/2010/07/05/memories-of-scare-tactics-past/
(9) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2010/02/complexe-wetenschappen-en-politieke.html
2 opmerkingen:
Beste Koen
Misschien even vermelden hoe hoog de rente stond toen ik de ECB even commentaar gaf: meer dan 4% !
Er is een gulden middenweg.
Trouwens, in de jaren 2005-2007 pleitte ik voor een verstrakking van de geldhoeveelheid, dat had ook veel effectiever geweest.
Normale rentes zijn nu het beste: roekeloos ontlenen om kunstmatige groei te creëren zal zich wreken.
mvg
Geert
Geert: Bedankt voor je reactie. Zoals je wel kan zien, ik twijfel geen moment aan de evenwichtigheid van je economische ideeën. Ik blijf enkel met een zekere verwondering kijken naar een - voor zover ik kan zien - nodeloos complex lijkende causaliteit.
Immers, als we weten dat recessies en hoge werkloosheid gepaard gaan met lage rentevoeten, dan is mij echt niet duidelijk waarom we in een wereld van zware recessie en zeer hoge werkloosheid moeten zoeken naar extra oorzaken van de lage rente, laat staan manipulatie.
Je kan best 100% gelijk hebben, absoluut mogelijk. Maar als simpele leek in de economie kan ik alleen maar zeggen: dat bewijs heb ik nog niet gezien.
Een reactie posten