"De voorbije jaren hebben westerse overheden bovendien ongelooflijk veel geld gespendeerd aan nooit geziene stimulusmaatregelen. Daarbij hebben ze hun schuldenberg tot in het oneindige laten toenemen. Wij denken dat deze ontwikkelingen niet getuigen van een 'neoliberaal tijdperk', wel integendeel. Het is de zoveelste crisis die de staat misbruikt om haar macht uit te breiden. Vergeef ons als wij ons daartegen verzetten."
Er is natuurlijk één en ander van waar. Er zijn evenwel ook een aantal dingen iets minder waar. Nu zitten we natuurlijk allemaal "op het niveau van een voetbalmatch", en dus zullen we ook allemaal heel precies kunnen vertellen waarom "de laatste jaren" (een beetje selecteren helpt) juist wel, of juist helemaal niet "een neoliberaal tijdperk" waren. Nog veelzeggender is de uitspraak dat "de staat de crisis misbruikt om haar macht uit te breiden".
Dat is een uitspraak waar veel mis mee is, tenzij je heel goed kan zeggen waarom je dit zegt. Het is namelijk zo dat "de staat" wel heel precies zegt waarom ze zoveel stimuleringsmaatregelen hebben genomen. De reden was niet omdat ze "hun macht willen uitbreiden", maar wel omdat ze vreesden dat er een enorme ineenstorting voor de deur stond. En zo absurd was dat heus niet, of ikzelf heb al een onverdacht lange tijd geleden gesignaleerd dat dat ook wel mogelijk was. Dus is het zeker toegelaten te zeggen dat daar allemaal niets van waar is, en dat er heel andere motieven in het spel zijn. Maar simpele beweringen - daar zouden al die donkerblauwe liberalen het meteen mee eens zijn als er maar een willekeurig ander onderwerp in het spel was - wegen echt wel héél licht.
De enige manier waarop dit soort pluimgewichten (ik bedoel het fragment, niet de tekst die ik als geheel integendeel behoorlijk goed vind) serieus kan lijken is doordat het idee dat de staat "alleen maar" zijn macht wil uitbreiden per religieus dogma al voor waar is aangenomen. Dàt is de reden waarom men zelfs niet op het idee komt dat ze voor alle andere onderwerpen argumenten zouden eisen: de Absolute Waarheid behoeft geen uitleg.
Je kan het heel mooi zien op een andere manier. Zeer terecht waarschuwen deze mensen, zoals hier, voor de hoog oplopende schulden. Vaak doen ze dat in termen van de ratio "schulden over BNP". Steenrijke samenlevingen kunnen nu eenmaal gemakkelijker hoge schulden terugbetalen dan de middeleeuwen van het jaar 1,000. Alleen wijzen ze altijd alleen maar naar één kant van de medaille. Als met veel duwen en trekken, of misschien gewoon geluk, het BNP de laatste jaren ruwweg "niet te erg gezakt is" en de schulden zijn "verdubbeld" - dan is de waarschuwing natuurlijk zeer terecht. Maar als we nu integendeel helemaal geen stimuleringsmaatregelen hadden genomen, en het BNP was inderdaad "ingestort" - dan heb je precies dezelfde verdubbeling van de ratio "schulden over BNP" zodra de ineenstorting de vorm aanneemt van een halvering van het BNP.
En ik beweer heus niet dat we weten dat de ineenstorting deze vorm zou aannemen. Ik beweer echter wel dat we al evenmin weten dat de "toekomstige groei" de rampen te wachten staat die onze libertariërs nu aankondigen. En dat maakt dat ze wel heel selectief bezorgd zijn. De banken zijn alleen maar "zogezegd" "te groot om te falen"; de mogelijkheid dat ze dat misschien wel echt zijn; dat het "domino effect" (3) uit de eerste les bank- en financiewezen misschien wel reëel is: dat komt zelfs niet ter sprake. De ongelofelijke inflatiegolven die "zeer binnenkort" gingen optreden, met al die "drukpersen" die aanstonden: dat is daarentegen iets waar we wel alle dagen tegen tekeer moeten gaan.
En het gaat nochtans om dezelfde verdubbeling van de ratio "schuld over BNP"...
Natuurlijk kunnen we het verschil tussen beide scenario's wel zien. Indien de verdubbeling, compleet met inflatiegolf zich doorzet, dan is "bewezen" dat de overheid niet mag tussenkomen: en dààrmee is de aap uit de mouw. Terwijl als de ineenstorting zich doorzet, en dezelfde verdubbeling zich vanuit die hoek doorzet, de overheid juist niet genoeg gestimuleerd heeft: en dàt is de aap die ze nooit van hun leven willen onder ogen zien.
En dus: selectieve bezorgdheid. Maar er is nog een verschil tussen beide scenario's. Indien onze schulden zich verdubbelen, maar de wereld is niet failliet; de banken bestaan nog en de mensen hebben nog een job, dan bestaat er nog een kans dat we de schulden zullen afbetalen. Maar als de schulden zich verdubbelen, en de economie is ingestort, en de banken zijn alsnog failliet, en de werkloosheid is torenhoog...
Hoe zien de kansen er om de "verdubbelde" schulden terug te betalen er nu uit?
Selectieve bezorgdheid... Je begrijpt dat ik niet erg overtuigd ben.
Maar laat ik nogmaals bevestigen: ik haal er één nogal typisch puntje uit om daar een probleem mee te hebben, terwijl wat de tekst in zijn grote lijnen wil zeggen iets is waar ik me zeker in kon vinden.
----------------------------------
(1) http://lvb.net/item/8636
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2010/10/bij-de-open-brief-aan-dirk-verhofstadt.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/09/domino-effect-zie-ik-nu-iets-over-het.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten